Nalawag ken Makatignay a Patarus ti Sao ti Dios

1. (a) Ania a trabaho ti inted ti Dios ken Adan? (b) Manipud idin, kasano nga inusar dagiti adipen ti Dios ti abilidadda nga agsao?

INSAGUT ni Jehova a Dios kadagiti parsuana ti abilidad a makikomunikar. Kalpasan nga inkabil ti Dios ni Adan iti hardin a pagtaenganna, adda intedna nga aramidenna a mainaig iti lengguahe. Masapul a panagananna dagiti animal. Inusar ni Adan ti abilidadna nga agpanunot ken ti laingna idi pinanagananna ti tunggal naparsua nga animal. (Gen. 2:19, 20) Manipud idin, intultuloy dagiti adipen ti Dios nga usaren ti abilidadda nga agsao​—ti panangusar iti lengguahe​—a mangidayaw ken Jehova ken mangipakaammo iti pagayatanna iti sabsabali. Iti nabiit pay, ti panangusar iti lengguahe iti pannakaipatarus ti Biblia ti maysa a nakapatpateg a pamay-an tapno masuportaran ti pudno a panagdayaw.

2. (a) Ania dagiti prinsipio a sinurot ti New World Bible Translation Committee iti panagipatarusda? (b) Ania ti usigentayo iti daytoy nga artikulo?

² Adda rinibu a patarus ti Biblia, ngem nagduduma ti panangipatarusda iti mensahe manipud iti orihinal a sursurat. Idi dekada 1940, nangipasdek ti New World Bible Translation Committee kadagiti prinsipio ti panagipatarus a nasurot iti nasurok a 130 a lengguahe. Dagitoy ket: (1) Maidaydayaw ti nagan ti Dios babaen ti panangisubli iti umiso a lugarna iti Kasuratan. (Basaen ti Mateo 6:9.) (2) Literal a maipatarus ti orihinal a naipaltiing a mensahe no mabalin, ngem no saan a nalawag ti sao por sao a patarus, maipatarus ti umiso a kaipapananna. (3) Agusar iti nalaka a maawatan a sasao a makaay-ayo a basaen.a (Basaen ti Nehemias 8:8, 12.) Kitaentayo no kasano a nayaplikar dagitoy a prinsipio iti 2013 a rebision ti New World Translation ken no kasano a sinurot met dagitoy dagiti agipatpatarus iti dadduma a lengguahe.

TI BIBLIA A MANGIDAYAW ITI NAGAN TI DIOS

3, 4. (a) Ania dagiti nagkauna a manuskrito a nagparangan ti Tetragrammaton? (b) Ania ti inaramid ti adu a nagipatarus iti Biblia mainaig iti nagan ti Dios?

³ Dagidiay nangadal kadagiti nagkauna a Hebreo a manuskrito ti Biblia, kas iti Dead Sea Scrolls, nasdaawda ta namin-adu a nagparang ti Tetragrammaton​—ti uppat a letra a Hebreo a mangirepresentar iti nagan ti Dios. Saan laeng nga agparang ti nasantuan a nagan kadagiti nagkauna a Hebreo a manuskrito. Agparang met dayta iti dadduma a kopia ti Greek Septuagint manipud idi maikadua a siglo B.C.E. agingga iti umuna a siglo C.E.

⁴ Nupay adda nalawag a pammaneknek nga agparang iti Biblia ti nagan ti Dios, adu a patarus ti naan-anay a nangikkat iti sagrado a nagan ti Dios. Kinapudnona, dua a tawen laeng kalpasan a nairuar ti New World Translation of the Christian Greek Scriptures idi 1950, naipablaak ti Revised Standard Version. Awan ti masarakan a nagan ti Dios iti dayta a bersion ken saanna a sinurot ti pagannurotan dagiti editor ti American Standard Version idi 1901. Apay? Kuna ti pakauna a sasao: “Ti panangusar iti aniaman a personal a nagan para iti maymaysa a Dios . . . ket saan a maitutop nga aramaten ti amin a Kristiano a Relihion.” Dayta a pamay-an ket tinulad dagiti simmaruno a nagipatarus iti Ingles ken iti dadduma a lengguahe.

5. Apay a nagpateg a mataginayon ti nagan ti Dios iti Biblia?

⁵ Apay a serioso ti panangikabil ken panangikkat iti nagan ti Dios? Ti nalaing nga agipatarus ammona a napateg ti panangtarus iti panggep ti autor. Adda epekto dayta a pannakaammo iti panagipatarusna. Adu a bersikulo ti Biblia ti mangipakita a nagpateg ti nagan ti Dios ken ti pannakasantipikarna. (Ex. 3:15; Sal. 83:18; 148:13; Isa. 42:8; 43:10; Juan 17:6, 26; Ara. 15:14) Pinaltiingan ni Jehova a Dios​—ti Autor ti Biblia​—dagiti nangisurat iti dayta a kanayon nga usarenda ti naganna. (Basaen ti Ezequiel 38:23.) Ti panangikkat iti nagan ti Dios a rinibu a nagparang kadagiti nagkauna a manuskrito ket mangipakita iti kinaawan panagraem iti Autorna.

6. Apay a nanayonan iti innem ti pagparangan ti nagan ti Dios iti rebisado a New World Translation?

⁶ Adda pay dagiti nainayon nga ebidensia a masapul nga agtalinaed ti nagan ti Dios iti Biblia. Iti 2013 a rebision ti New World Translation, agparang ti nasantuan a nagan iti 7,216 a daras, ad-adu iti 6 ngem iti 1984 nga edision. Dagiti lima a nainayon ket masarakan iti 1 Samuel 2:25; 6:3; 10:26; 23:14, 16. Naisubli dagitoy gapu ta masarakan ti nagan ti Dios kadagitoy a bersikulo iti Dead Sea Scrolls, a naisurat nga immun-una iti nasurok a 1,000 a tawen ngem iti Hebrew Masoretic text. Adda met iti Uk-ukom 19:18 ti maikanem a nainayon a pagparangan ti nagan ti Dios kas resulta ti kanayonan a panangadal kadagiti nagkauna a manuskrito.

7, 8. Ania ti kaipapanan ti nagan a Jehova, ket apay a nakapatpateg dayta?

⁷ Para kadagiti pudno a Kristiano, nakapatpateg ti nagan ni Jehova. Mabasa ti kaudian nga impormasion maipapan iti daytoy iti apendise ti 2013 a rebision ti New World Translation. Iti pannakaawat ti New World Bible Translation Committee, ti nagan ti Dios ket naggapu iti Hebreo a berbo a ha·wah,’ a kaipapananna “Pagbalinenna.”b Innaig idi dagiti publikasiontayo daytoy a kaipapanan iti kuna ti Exodo 3:14: “Agbalinakto no Anianto ti Pagbalinak.” Maitunos dayta iti dinakamat ti 1984 nga edision a ti kaipapanan ti nagan ti Dios ket agbalin a Manangtungpal kadagiti karina.c Nupay kasta, ilawlawag ti Appendix A4 iti 2013 a rebision ti New World Translation: “Nupay karaman daytoy nga ideya iti kaipapanan ti nagan a Jehova, saan laeng a dayta ti pilienna a pagbalinan. Ramanenna met no ania ti kayatna a mapasamak mainaig kadagiti parsuana tapno maitungpal ti panggepna.” (Kitaen met ti Giya iti Panagadal iti Sao ti Dios iti p. 5.)

⁸ Pagbalinen ni Jehova dagiti parsuana iti aniaman a kayatna a pagbalinanda. Maitunos iti kaipapanan ti naganna, ti Dios pinagbalinna ni Noe a nalaing nga agaramid iti daong, pinagbalinna met ni Bezalel a nalaing nga agkitikit, pinagbalinna pay a naballigi a mannakigubat ni Gideon, ken pinagbalinna ni Pablo nga apostol iti nasnasion. Wen, napnuan iti kaipapanan ti nagan ti Dios kadagiti adipenna. Gapuna, pulos a saan a laglag-anen ti New World Bible Translation Committee ti kinapateg ti nagan ti Dios babaen ti panangikkat iti dayta iti Biblia.

9. Apay a naipangpangruna ti pannakaipatarus ti Biblia iti dadduma a lengguahe?

⁹ Iti nasurok a 130 a lengguahe a nakaipatarusan ti New World Translation, idaydayawda ti nagan ti Dios babaen ti panangikabilda iti dayta iti umiso a pagparanganna iti sagrado a libro. (Basaen ti Malakias 3:16.) Ngem kadagiti agdama a patarus ti Biblia, masansan nga ikkatenda ti nasantuan a nagan sa sukatanda iti titulo a kas iti “Apo” wenno ti nagan ti maysa a didiosen. Dayta ti maysa kadagiti kangrunaan a rason no apay nga impangpangruna ti Bagi a Manarawidwid dagiti Saksi ni Jehova ti mangipaay iti Biblia a mangidaydayaw iti nagan ti Dios a mabalin a magun-odan ti adu a tattao.

NALAWAG KEN UMISO A PATARUS

10, 11. Ania dagiti parikut ti dadduma a lengguahe nga agipatpatarus iti New World Translation?

¹⁰ Ti panangipatarus iti sagrado a sursurat iti adu a lengguahe ket nangpataud iti adu a parikut iti panagipatarus. Kas pagarigan, sinurot idi ti Ingles a New World Translation ti dadduma nga Ingles a Biblia a nangusar iti Hebreo a sao a “Sheol” kadagiti bersikulo a kas iti Eclesiastes 9:10. Kastoy idi ti mabasa: “There is no work nor devising nor knowledge nor wisdom in Sheʹol, the place to which you are going.” Dagiti agipatpatarus iti sabali a lengguahe parikutda idi daytoy: Ti sao a “Sheol” ket saan nga ammo ti kaaduan kadagiti agbasbasa. Awan met dayta iti diksionarioda ken kasla nagan ti maysa a lugar. Gapuna, napatgan a maipatarus ti kaipapanan ti “Sheol” wenno “Hades” iti Griego kas “the Grave” tapno nalawlawag a maawatan ken umiso ti kaipapananna.

¹¹ Iti dadduma a lengguahe, ti kanayon a panangipatarus iti Hebreo a sao a neʹphesh ken ti Griego a sao a psy·kheʹ iti sao nga umarngi iti Ingles a “soul” ket nangpataud iti pannakariro. Apay? Gapu ta mabalin a ti maawatan ti adu a tattao iti sao a “soul” ket ti di makita a paset ti tao. Mabalin nga ipakita dayta ti di umiso a kapanunotan a dayta ket kasla al-alia a saan a ti tao a mismo. Naanamongan ngarud a maipatarus ti “soul” sigun iti konteksto. Dayta ket maitunos kadagiti kaipapanan a nadakamaten kadagiti apendise iti New World Translation of the Holy Scriptures​—With References. Wen, naipangpangruna ti panagipatarus iti teksto iti pamay-an a nalaka a maawatan, ken masansan a naikabil iti footnote dagiti makatulong sasao.

12. Ania ti dadduma a panagbalbaliw a naaramid iti 2013 a rebision ti New World Translation? (Kitaen met ti artikulo a “Ti 2013 nga Ingles a Rebision ti New World Translation” a masarakan iti daytoy a ruar.)

¹² Gapu kadagiti saludsod manipud kadagiti agipatpatarus, nabigbig a mabalin a tumaud dagiti umasping a di umiso a pannakaawat. Gapuna, idi Septiembre 2007, pinatgan ti Bagi a Manarawidwid a marebisar ti Ingles a New World Translation. Bayat ti pannakarebisar, narepaso ti rinibu a salsaludsod dagiti agipatpatarus iti Biblia. Nasukatan dagiti saanen a maus-usar a sasao iti Ingles ket inkagumaanda a pagbalinen a nalawag ken nalaka a maawatan dagiti sasao a saan a maapektaran ti umiso a kaipapananda. Simmayaat ti Ingles a patarus gapu ta inyaplikarda ti inaramid ti dadduma a lengguahe.​—Prov. 27:17.

AGYAMYAMANDA UNAY

13. Ania ti rikna ti adu maipapan iti 2013 rebision?

¹³ Ania ti nagbalin nga epekto ti rebisado nga Ingles a New World Translation? Rinibu a surat iti panagyaman ti naawat ti hedkuarter dagiti Saksi ni Jehova idiay Brooklyn. Ipakita ti komento ti maysa a kabsat a babai ti rikna ti adu: “Ti Biblia ket maysa a lakasa a napno iti napapateg a gameng. Gapu ta nalawag a maawatak dagiti sasao ni Jehova no usarek ti 2013 a rebision, arigna suksukimatek ti tunggal napateg a bato, ket ap-apresiarek ti tabas, silap, kolor, ken pintas dagitoy. Gapu ta naipatarus ti Kasuratan iti nalaka a maawatan a sasao, ad-adda a naam-ammok ni Jehova a kasla maysa nga ama a mangsaksaklot kaniak bayat nga ibasbasana dagiti makaliwliwa a sasao.”

14, 15. Ania dagiti nasayaat nga epekto ti New World Translation a naipatarus iti dadduma a lengguahe?

¹⁴ Saan laeng a ti rebisado nga Ingles a New World Translation ti addaan iti nasayaat nga epekto. Maysa a lakay manipud iti Sofia, Bulgaria ti nagkomento maipapan iti Bulgarian nga edision: “Nabayagen nga agbasbasaak iti Biblia, ngem daytoy pay laeng ti nabasak a patarus a nalaka a maawatan ken dumanon iti puso.” Kasta met, kinuna ti maysa a kabsat a babai a taga-Albania idi naawatna ti kopiana a New World Translation: “Nakapimpintas a denggen ti Sao ti Dios iti pagsasaomi nga Albanian! Nagsayaat a talaga ti dumngeg ken Jehova iti bukodmi a lengguahe!”

¹⁵ Iti adu a pagilian, nangina ken narigat a magun-odan ti Biblia isu a nagdakkel a bendision ti makaawat iti Biblia. Kuna ti report a naawat manipud Rwanda: “Iti nabayag a panawen, adu dagiti nabayagen nga iyad-adalan dagiti kakabsat ti saan a rimmang-ay gapu ta awan Bibliada. Saanda a kabaelan ti gumatang iti Biblia nga ilaklako ti simbaan. Ken masansan a saanda a maawatan ti kaipapanan ti dadduma a bersikulo, isu a saanda a rimmang-ay.” Nagbaliw ti kasasaad idi addan New World Translation iti lengguaheda. Kinuna ti maysa a pamilia a taga-Rwanda nga addaan iti uppat a tin-edyer: “Agyamyamankami ken Jehova, kasta met iti matalek ken masirib nga adipen iti panangipaayda iti daytoy a Biblia. Nakapangpanglawkami ken awan ti igatangmi iti Biblia para iti tunggal maysa. Ngem ita, addaanen iti Biblia ti tunggal maysa kadakami. Tapno maipakitami ti panagyamanmi ken Jehova, inaldaw a basbasaenmi a sangapamiliaan ti Biblia.”

16, 17. (a) Ania ti kayat ni Jehova para kadagiti adipenna? (b) Ania koma ti determinasiontayo?

¹⁶ Inton agangay, magun-odanto metten iti ad-adu pay a lengguahe ti rebisado a New World Translation. Ikagkagumaan ni Satanas a lapdan dayta a panangikagumaan, ngem agtalektayo a kayat ni Jehova a ti amin nga adipenna mangngeganda ti ibagana iti sasao a nalawag ken nalaka a maawatan. (Basaen ti Isaias 30:21.) Dumtengto ti tiempo a “ti daga sigurado a mapnonto iti pannakaammo ken Jehova kas iti dandanum abbonganda ti mismo a baybay.”​—Isa. 11:9.

¹⁷ Determinadotayo koma ngarud a mangusar iti amin a sagut ni Jehova, agraman daytoy a patarus a mangidayaw iti naganna. Palubosanyo ngarud a makisarita kadakayo iti inaldaw babaen iti Saona. Gapu ta awan pagpatinggaan ti pannakabalinna, imdenganna a naimbag dagiti kararagtayo. Daytoy a pannakikomunikar ti makatulong kadatayo a mangam-ammo ken suminged ken Jehova bayat nga umun-uneg ti panagayattayo kenkuana.​—Juan 17:3.