SALUDSOD DAGITI AGTUTUBO
Apay a Kanayon a Kamali ti Maibagak?
“No maminsan, makontrolko ti dilak, ngem no dadduma, makaibagaak kadagiti banag a saanko a pinanunot!”—James.
“No agnernerbiosak, agsaoak a saan nga agpampanunot. Ngem no nakarelaksak, ad-adu met ti maibagak. Isu a kanayon nga agkamaliak.”—Marie.
Kuna ti Biblia: “Ti dila ket maysa nga apuy” ken “Uramen ti bassit nga apuy ti nalawa a kabakiran!” (Santiago 3:5, 6) Kanayon kadi nga irubonaka ti panagsasaom? No kasta, matulongannaka daytoy nga artikulo.
Apay a kamali ti maibagak?
Kinaimperpekto. Ibaga ti Biblia: “Mamin-adu a maitibkoltayo amin. No adda asinoman a saan a maitibkol iti sao, perpekto dayta a tao.” (Santiago 3:2) Gapu ta imperpektotayo, saantayo laeng a maitibkol no magnatayo no di pay ket no agsaotayo.
“Gapu ta addaanak iti imperpekto nga utek ken dila, kinamaag no ibagak a makontrolko a naimbag dagita.”—Anna.
Adu unay a sao. Kuna ti Biblia: “No adu unay ti sao, saan a maliklikan ti basol.” (Proverbio 10:19) Dagiti tattao a sao a sao—ken saan unay a dumngeg—ket dakdakkel ti posibilidadna a masairda ti dadduma gapu iti kamali a maibagada.
“Masansan a saan a dagiti nalaing a tattao ti kanayon nga agsasao. Ni Jesus ti kalaingan a tao a nagbiag iti lubong ngem adda dagiti gundaway a nagulimek.”—Julia.
Pananginsulto. Ibaga ti Biblia: “Ti di pinampanunot a sasao ket kas kadagiti duyok ti espada.” (Proverbio 12:18) Ti maysa a pagarigan ti di pinampanunot a sasao ket ti pananginsulto (sarcasm)—makapasakit a sasao a mangtagibassit iti dadduma. Mabalin nga ibaga dagiti mangin-insulto nga, “Agang-angawak laeng!” Ngem saan a nakakatkatawa ti panangtagibassit iti dadduma. Ibaga ti Biblia nga ikkatentayo ti amin a kita ti “nasakit a panagsasao, ken amin a banag a makapainsulto.”—Efeso 4:31.
“No dadduma, magusgustuak ken nalaingak nga agpakatawa—a masansan a mangiturong iti pananginsulto ken kadawyanna a mangpataud iti problema.”—Oksana.
No kasano a saanmo a maisubli ti toothpaste iti pagkargaanna, saanmon a maibabawi ti naibagam
Panangkontrol iti dila
Mabalin a saan a nalaka a sursuruen a kontrolen ti dila, ngem makatulong dagiti prinsipio ti Biblia. Kas pagarigan, usigem dagiti sumaruno.
“Pagkalmaenyo ti pusoyo, . . . ket agulimekkayo.”—Salmo 4:4.
No maminsan, ti kasayaatan a sungbat ket panagulimek. “Mabalin a sabali ti riknak no makapungpungtotak ken no limmamiisen ti ulok,” kuna ti agtutubo a ni Laura. “No kalmadoakon, naragsakak ta saanko a naibaga dagiti bambanag a pagbabawyakto met laeng.” Makatulong ti panagsarimadeng uray apagbiit laeng tapno saanka a makaibaga iti kamali.
“Saan aya a ti sasao ket suboken ti lapayag a kas iti panangraman ti dila iti makan?”—Job 12:11.
Awan unay ti pagbabawyam no panunotem nga umuna dagitoy a saludsod sakbay nga ibagam ti kayatmo:
Pudno kadi? Nasayaat kadi? Masapul kadi nga ibagak?—Roma 14:19.
Ania ti mariknak no siak ti pakaibagaan dayta?—Mateo 7:12.
Respetuenna kadi ti panangmatmat ti dadduma?—Roma 12:10.
Daytoy kadi ti kasayaatan a tiempo a panangibagak?—Eclesiastes 3:7.
“Agpakumbabakayo, nga ibilangyo a nangatngato ti sabsabali ngem dakayo.”—Filipos 2:3.
Makatulong dayta a balakad tapno maaddaanka iti nasayaat a panangmatmat iti dadduma, a makatulong tapno makontrolmo ti dilam ken tapno agpanunotka sakbay nga agsaoka. Uray no nakaibagakan iti makasair, tulongannaka ti kinapakumbaba nga agpadispensar—ken aramidem a dagus dayta! (Mateo 5:23, 24) Kalpasanna, ikagumaam a kontrolen ti dilam.