Addaanka Kadi iti Di Matay a Kararua?
Ti laeng kadi lasag ken dara ti pakabuklantayo? Wenno adda kadi sabali pay malaksid kadagita? Temporario la kadi ti biagtayo? Wenno adda kadi di makita a paset ti bagitayo nga agtultuloy nga agbiag kalpasan ti ipapataytayo?
NUPAY dagiti relihion iti intero a lubong ket namataudda kadagiti makariro a patpatien maipapan iti Sumuno a Biag, maymaysa ti kapanunotan ti kaaduan kadakuada: Iti bagi ti tao, adda banag nga imortal ken agtultuloy a sibibiag kalpasan ti ipapatay. Patien ti adu a tattao a dayta a “banag” isu ti kararua. Ania ti patpatiem? Ania ti kararua? Dagiti kadi tattao addaanda iti imortal a kararua? Anian a nagpateg a maammuantayo ti kinapudno maipapan iti no aniatayo!
“Ti Tao Nagbalin a Kararua a Sibibiag”
Ti kadi “kararua” ket maysa a paset ti tao a sumina iti bagi ken agtultuloy a sibibiag no matay ti tao? Sigun iti Holman Illustrated Bible Dictionary, “masansan a maibilang ti kararua kas ti pakabuklan ti tao.” Kas pagarigan, kunaen ti Genesis 2:7: “Ni Jehova a Dios binukelna ti tao manipud tapok a naggapu iti daga ket impuyotna kadagiti abut ti agongna ti anges ti biag, ket ti tao nagbalin a kararua a sibibiag.” Ti umuna a tao a ni Adan ket maysa a kararua.
Ti dadduma pay a kasuratan suportaranda ti kapanunotan a ti sao a “kararua” ket tumukoy iti pakabuklan ti tao. Kas pagarigan, dakamaten ti Biblia ti kararua nga agtartrabaho. (Levitico 23:30) Natukoy ti kararua kas di nakaanus, narurod, di nakaturog, nagbuteng, ken naldaangan. (Uk-ukom 16:16; Job 19:2; Salmo 119:28; Aramid 2:43; 1 Tesalonica 5:14) Iti panangtukoyna iti kararua kas tao, kuna ti Roma 13:1: “Tunggal kararua paiturayan koma kadagiti nangatngato nga autoridad.” Ken iti 1 Pedro 3:20, mabasatayo: “Idi kaaldawan ni Noe, . . . sumagmamano a tattao, kayatna a sawen, walo a kararua, ti sitatalged a nailasat iti danum.” Awan kadagitoy a kasuratan ti mangipasimudaag a ti kararua ket maysa nga espiritu nga agtultuloy a sibibiag kalpasan ti ipapatay.
Dagiti ngay animal ken mula? Kararua kadi dagitoy? Usigenyo ti panangdeskribir ti Biblia iti pannakaparsua dagiti animal. “Ti dandanum pagpangenenda koma ti pangen dagiti sibibiag a kararua,” imbilin ti Dios. Iti simmaganad nga aldaw ti panamarsua, kinuna ti Dios: “Ti daga pataudenna koma dagiti sibibiag a kararua sigun kadagiti kakikitada, naamo nga animal ken aggargaraw nga animal ken atap nga animal iti daga sigun iti kakikitana.” (Genesis 1:20, 24) Gapuna, amin a sibibiag a parsua—tao man wenno animal—ket kararua. Iti Biblia, saan a natukoy dagiti mula kas kararua.
Adda sabali pay nga anag a nakausaran ti sao a “kararua.” Mabasatayo iti Job 33:22: “Ti kararuana umasideg iti abut, ken ti biagna kadagidiay mangipagteng iti ipapatay.” Nausar ditoy dagiti sao a ‘kararua’ ken ‘biag’ kas agpada ti anagda, a ti immuna inlawlawagna ti kayat a sawen daydiay sabali. Ti ngarud “kararua” mabalin met a tumukoy iti biag nga ik-ikutan ti maysa a sibibiag a kararua, wenno tao. Gapuna, dagiti kabusor ni Moises a mangsapsapul kenkuana tapno papatayenda ket tinukoy ti Kasuratan kas “amin dagiti lallaki a mangan-anup idi iti kararua[na].” (Exodo 4:19) Kasta met, mainaig ken Jesu-Kristo, kuna ti Biblia: “Ti Anak ti tao immay . . . tapno itedna ti kararuana [biagna] kas subbot a kasukat dagiti adu.”—Mateo 20:28.
Simple ken di agbaliwbaliw ti panangdepinar ti Biblia iti sao a “kararua.” Mabalin a tumukoy dayta iti maysa a tao wenno animal wenno iti biag nga ik-ikutan ti maysa a parsua kas sibibiag a kararua. Kas makitatayto, daytoy a pannakaawat ket maitunos iti kunaen ti Biblia a mapasamak iti kararua iti ipapatay.
‘Ti Kararua nga Agbasbasol Matayto’
Kuna ti Biblia: “Ti kararua nga agbasbasol—dayta a mismo matayto.” (Ezequiel 18:4) Ti malmaldaangan a ni propeta Elias “rinugianna a kiddawen a matay koman ti kararuana.” (1 Ar-ari 19:4) Kas ken ni Elias, “kinidkiddaw [ni Jonas] a matay koman ti kararuana.” (Jonas 4:8) Wen, matay ti kararua no matay ti tao; saan nga imortal dayta. Yantangay ti tao ket maysa a kararua, no ibagatayo a natay ti maysa a tao, ibagbagatayo ngarud a natay ti kararuana.
Ngem saan aya nga adda dagiti teksto iti Biblia a mangdakamat iti ipapanaw ken isusubli ti kararua? Maipapan iti napasamak ken ni Raquel idi impasngayna ti lalaki nga anakna, kuna ti Biblia: “Bayat a pumampanaw ti kararuana (agsipud ta isu natay) pinanagananna iti Ben-oni; ngem inawagan ni amana iti Benjamin.” (Genesis 35:18) Ken maipapan iti panagungar ti anak ti maysa a balo, kuna ti 1 Ar-ari 17:22: “Inimdengan ni Jehova ti timek ni Elias [a nagkararag], iti kasta ti kararua ti ubing nagsubli kenkuana ket nagbiag.” Dagitoy kadi a teksto ipasimudaagda a ti kararua ket maysa a di makita, kasla anniniwan a paset a mabalin a pumanaw wenno sumrek iti bagi?
Bueno, lagipenyo a ti maysa a kaipapanan ti sao a “kararua” ket “biag.” Gapuna, pumampanaw idi ti kararua ni Raquel iti anag a matmatayen. Kinapudnona, iti dadduma a Biblia, naipatarus ti sasao a “pumampanaw ti kararuana” kas “dandani mauyosen ti angesna” (Knox) ken “agbugbugsoten” (Jerusalem Bible). Umasping iti dayta, iti kaso ti anak ti balo, ti nagsubli iti ubing ket ti biagna.—1 Ar-ari 17:23.
No Ania ti Nakaparsuaan ti Tao
Nalawag ngarud nga ipakita ti Biblia no ania ti tao. Ti tao ket awanan iti kararua; isu ti mismo a kararua. Gapu iti dayta, aniaman a namnama maipaay iti masanguanan a biag para iti natay ket agpannuray iti panagungar. Ikari ti Biblia: “Dikay agsiddaaw iti daytoy, agsipud ta um-umayen ti oras nga amin dagidiay adda kadagiti pakalaglagipan a tanem mangngegdanto ti timek [ni Jesus] ket rummuarda, dagidiay nagaramid iti naimbag a bambanag iti panagungar iti biag, dagidiay nangyugali iti nakadakdakes a bambanag iti panagungar iti pannakaukom.” (Juan 5:28, 29) Dayta a sigurado a kari a panagungar—saan ket a ti sursuro nga imortalidad ti kararua—ti pagibatayan para iti pudpudno a namnama agpaay kadagiti natay.
Anian a nagpateg ti pananggun-od iti umiso a pannakaammo maipapan iti panagungar ken no ania ti kaipapanan dayta iti sangatauan! Napateg met ti pannakaammo maipapan iti Dios ken ni Kristo, gapu ta inkararag ni Jesus: “Daytoy kaipapananna ti agnanayon a biag, ti pananggun-odda iti pannakaammo maipapan kenka, ti maymaysa a pudno a Dios, ken iti daydiay imbaonmo, ni Jesu-Kristo.” (Juan 17:3) Maragsakan dagiti Saksi ni Jehova iti lugaryo a tumulong kenka a mangadal iti Biblia tapno manayonan ti pannakaammom maipapan iti Dios, iti Anakna, ken iti karkarina. Awisendaka a makisarita kadagiti Saksi wenno agsurat kadagiti nangipablaak iti daytoy a magasin.
[Dagiti Ladawan iti panid 4]
Kararuada amin
[Credit Line]
Kalding: CNPC—Centro Nacional de Pesquisa de Caprinos (Sobral, CE, Brasil)