“Kinasimbeng ti Panunot” Bayat nga Umas-asideg ti Panungpalan

“Ti panungpalan dagiti isuamin a bambanag immasidegen. Nasimbeng koma ti panagpampanunotyo, ngarud.”​—1 PEDRO 4:7.

1. Ania ti kayat a sawen ti panagbalin a ‘nasimbeng iti panagpampanunot’?

DAGITI sao ni apostol Pedro iti ngato rebbeng a dakkel ti epektona iti panagbiag dagiti Kristiano. Nupay kasta, saan nga imbaga ni Pedro kadagiti agbasbasa a baybay-anda dagiti gagangay nga annongen ken pakaseknan iti biag; dina met pinagkullayaw ida gapu iti umad-adani a pannakadadael. Indagadagna ketdi: “Nasimbeng koma ti panagpampanunotyo.” Ti panagbalin a ‘nasimbeng iti panagpampanunot’ kaipapananna ti natakneng a panagpampanunot, panagbalin a manakem, naannad, nainkalintegan iti panagsasao ken panagtigtignaytayo. Kaipapananna a bay-antayo nga idalan ti Sao ti Dios ti panagpampanunot ken panagtigtignaytayo. (Roma 12:2) Tangay agbibiagtayo iti “tengnga ti nakillo ken natiritir a kaputotan,” kasapulan ti nasimbeng a panunot tapno maliklikan dagiti problema ken pakarigatan.​—Filipos 2:15.

2. Kasano a magunggonaan dagiti Kristiano ita iti kinaanus ni Jehova?

² Tulongannatay met ti “kinasimbeng ti panunot” a maaddaan iti natimbeng, realistiko a panangmatmat iti bagbagitayo. (Tito 2:12; Roma 12:3) Nasken daytoy no utobentayo ti sasao a nailanad iti 2 Pedro 3:9: “Saan a nabannayat ni Jehova maipapan iti karina, kas iti panangibilang dagiti dadduma a tattao a kinabannayat, no di ket an-anusannakayo agsipud ta saanna a tarigagayan a madadael ti asinoman no di ket tarigagayanna a makagteng dagiti isuamin iti panagbabawi.” Imutektekanyo ta an-anusan ni Jehova, saan laeng a dagiti di manamati, no di pay ket ‘dakayo’​—a kameng ti kongregasion Kristiano. Apay? Agsipud ta “saanna a tarigagayan a madadael ti asinoman.” Nalabit adda pay nasken a balbaliwan dagiti dadduma tapno maikarida iti sagut a biag nga agnanayon. Usigentay ngarud dagiti benneg a mabalin a kasapulan ti panagbalbaliw.

“Kinasimbeng ti Panunot” iti Personal a Pannakilangentayo

3. Aniada a saludsod ti mabalin nga iyimtuod dagiti nagannak maipanggep kadagiti annakda?

³ Ti pagtaengan rebbengna nga umok koma ti talna. Ngem iti dadduma, dayta ket “balay a napno iti . . . riri.” (Proverbio 17:1) Ti ngay pamiliayo? Awan kadi iti pagtaenganyo ti “pungtot ken panagririaw ken nabassawang a panagsasao”? (Efeso 4:31) Dagiti ngay annakyo? Mariknada kadi a maay-ayat ken maipatpategda? (Idiligyo ti Lucas 3:22.) Iwaywayaanyo kadi nga isuro ken sanayen ida? ‘Mangdisdisiplinakay kadi iti kinalinteg’ imbes a siuuyong ken sipupungtot? (2 Timoteo 3:16) Tangay dagiti annak “isuda ti pagpatawid ni Jehova,” maseknan unay iti pannakatratoda.​—Salmo 127:3.

4. (a) Ania ti ibungana no naulpit ti panangtrato ti maysa a lalaki iti asawana? (b) Kasano a mataginayon dagiti assawa a babbai ti pannakikappia iti Dios ken ti kinaragsak ti intero a pamilia?

⁴ Ti ngay asawatayo? “Dagiti lallaki ayatenda dagiti assawada a kas kadagiti bukodda a bagi. Ti agayat iti asawana a babai ay-ayatenna ti bagina, ta awan pay a pulos ti tao a nanggura iti bukodna a lasag; no di ket taraonan ken ipatpategna dayta, a kas met ken Kristo iti kongregasion.” (Efeso 5:28, 29) Ti naulpit, naturay, wenno di nainkalintegan a lalaki saanna laeng a pagpeggaden ti kinatalinaay ti pagtaenganna no di ket dadaelenna pay ti relasionna iti Dios. (1 Pedro 3:7) Dagiti ngay assawa a babbai? Rebbengda met ti ‘agpasakop kadagiti assawada a kas iti Apo.’ (Efeso 5:22) Ti panangay-ayo iti Dios ket makatulong iti asawa a babai a mangpalabas iti pagkurkurangan ni lakayna ken madadaan nga agpasakup kenkuana. No dadduma, mabalin a kasapulan nga iyebkas ti asawa a babai ti kapanunotanna. Kuna ti Proverbio 31:26 maipapan iti natalunggadingan nga asawa a babai: “Luktanna ti ngiwatna a buyogen ti kinasirib, ket ti linteg ti kinamanagayat adda iti dilana.” No naanus, nadayaw ti pannakilangenna ken lakayna, mataginayonna ti pannakikappiana iti Dios, ken maparayrayna ti kinaragsak ti intero a pamilia.​—Proverbio 14:1.

5. Apay a rebbeng a suroten dagiti agtutubo ti balakad ti Biblia maipapan iti pannakilangen kadagiti dadakkelda?

⁵ Dakayo nga agtutubo, kasano ti pannakilangenyo kadagiti dadakkelyo? Nagubsang, awan daydayawna kadi ti panagsasaoyo a masansan a pampanuynoyan ti lubong? Wenno tungtungpalenyo kadi ti bilin ti Biblia: “Annak, agtulnogkayo kadagiti nagannak kadakayo a maikaykaysa iti Apo, ta daytoy nalinteg: ‘Dayawem ni amam ken ni inam’; nga isu ti umuna a bilin nga addaan iti kari: ‘Tapno aglak-amka iti naimbag ken makapagtalinaedka iti daga iti atiddag a tiempo’”?​—Efeso 6:1-3.

6. Kasanotay a maitandudo ti talna iti pannakilangen kadagiti padatayo a managdaydayaw?

⁶ Iparparangarangtay met ti “kinasimbeng ti panunot” no ‘sapulentayo ti talna ken surotentayo dayta’ iti pannakilangen kadagiti padatayo a managdaydayaw. (1 Pedro 3:11) Rumsua no dadduma dagiti susik ken di pagkikinnaawatan. (Santiago 3:2) No mabaybay-an a kumaro ti panaggiginnura, mabalin nga agpeligro ti talna ti intero a kongregasion. (Galacia 5:15) Ngarud, risutenyo a dagus dagiti di pagkikinnaawatan; mangsapulkayo kadagiti natalna a solusion.​—Mateo 5:23-25; Efeso 4:26; Colosas 3:13, 14.

“Kinasimbeng ti Panunot” ken Dagiti Rebbengen iti Pamilia

7. (a) Kasano nga imparegta ni Pablo ti panangipakita iti “kinasimbeng ti panunot” kadagiti gagangay a banag? (b) Ania koma ti panangmatmat dagiti Kristiano nga assawa a lallaki ken babbai kadagiti rebbengen iti pagtaengan?

⁷ Binalakadan ni apostol Pablo dagiti Kristiano nga “agbiag[da] a buyogen ti kinasimbeng ti panunot.” (Tito 2:12) Makapainteres ta, iti konteksto, indagadag ni Pablo kadagiti babbai nga “ayatenda dagiti assawada, nga ayatenda dagiti annakda, a nasimbengda koma iti panunot, nadalusda, managtrabahoda iti pagtaengan.” (Tito 2:4, 5) Insurat dayta ni Pablo idi 61-64 K.P., sumagmamano a tawen sakbay ti panungpalan ti Judio a sistema ti bambanag. Ngem, napateg latta idi dagiti gagangay a banag, kas iti panagtagibalay. Rebbeng ngarud nga agpada a manteneren dagiti agassawa ti umno, positibo a panangmatmat kadagiti annongenda iti pagtaengan tapno “ti sao ti Dios saan koma a mapagbassawangan.” Nagpadispensar ti maysa nga ulo ti pamilia iti bisitana gapu iti nakababain nga itsura ti pagtaenganna. Inlawlawagna a nabaybay-an daytoy “gapu ta isu ket agpaypayunir.” Makomendaran ti panagsakripisiotayo maipuon iti Pagarian, ngem ditay koma isakripisio ti pagimbagan ti pamiliatayo.

8. Kasano a maasikaso dagiti ulo ti pamilia ti kasapulan dagiti pamiliada iti natimbeng a pamay-an?

⁸ Idagadag ti Biblia kadagiti amma nga iyun-unada ti pamiliada, a kunana a ti asinoman a di mangipaay iti kasapulan ti pamiliana “pinaglikudanna ti pammati ket isu dakdakes ngem ti tao nga awanan pammati.” (1 Timoteo 5:8) Nagduduma ti kasasaad ti panagbiag iti intero a lubong, ket nasayaat a pagtalinaedentayo a nanumo ti panangmatmattayo kadagiti material a banag. “Dika kadi itden kaniak ti kinapanglaw wenno ti kinabaknang,” inkararag ti nagsurat iti Proverbio 30:8. Nupay kasta, di koma baybay-an dagiti nagannak ti material a kasapulan dagiti annakda. Kas pagarigan, nainsiriban kadi no gagaraen ti maysa a paidaman ti pamiliana kadagiti kangrunaan a kasapulan iti biag gapu kadagiti teokratiko a pribilehio? Saan ngata a sakiten ti nakem dagiti annakna daytoy? Iti sabali a bangir, kuna ti Proverbio 24:27: “Iwayatmo ti aramidmo iti ruar, ket saganaem a maipaay kenka iti away; ket kalpasanna bangonemto ti balaymo.” Wen, nupay adda lugar ti panangasikaso kadagiti material a banag, nasken ti ‘panangbangon iti balay’​—iti naespirituan ken emosional a pamay-an.

9. Apay a nainsiriban a panunoten dagiti ulo ti pamilia ti posibilidad ti ipapatay wenno panagsakitda?

⁹ Adda kadi dagiti probision nga inaramidyo tapno maaywanan ti pamiliayo no bilang mataykayo a di mapakpakadaan? Kuna ti Proverbio 13:22: “Ti naimbag a tao makaibati iti tawid kadagiti annak dagiti annakna.” Malaksid pay iti tawid a pannakaammo ken Jehova ken relasion kenkuana, itden koma dagiti nagannak dagiti material a kasapulan ti annakda. Iti adu a daga, ikagkagumaan dagiti responsable nga ulo ti pamilia ti agurnong, maaddaan iti testamento, ken seguro. Total, saan a mailisi ti ili ti Dios iti “panawen ken di mapakpakadaan a pasamak.” (Eclesiastes 9:11, NW) Ti kuarta “isu ti maysa a salaknib,” ket masansan a maliklikan ti rigat babaen ti naannad a panagplano. (Eclesiastes 7:12) Kadagiti daga a saan a sungbatan ti gobierno ti panagpaagas, mabalin a mangilasin dagiti dadduma iti pondo a para iti salun-at wenno mangala iti health insurance.a

10. Kasano a ‘makaurnong’ dagiti Kristiano a nagannak para kadagiti annakda?

¹⁰ Kuna pay ti Kasuratan: “Dagiti annak saanda a rebbeng ti agurnong maipaay kadagiti nagannakda, no di ket dagiti nagannak maipaay kadagiti annakda.” (2 Corinto 12:14) Iti lubong, gagangay kadagiti nagannak ti agurnong iti kuarta a para iti panagadal ken panagasawa dagiti annakda iti masanguanan tapno naimbagto ti panangrugida iti biag. Napampanunotyo kadin ti agurnong para iti naespirituan a masakbayan ti anakyo? Kas pagarigan, ipapantayon nga agserserbi ti nataenganen nga anak iti amin-tiempo a ministerio. Nupay saan a rumbeng nga agkiddaw wenno mangnamnama dagiti amin-tiempo nga adipen iti tulong dagiti sabsabali, mabalin nga ikeddeng dagiti naayat a nagannak nga ‘iranudan sigun iti kasapulanna’ tapno matulongan nga agtalinaed iti amin-tiempo a serbisio.​—Roma 12:13; 1 Samuel 2:18, 19; Filipos 4:14-18.

11. Ti kadi realistiko a panangmatmat iti kuarta ipasimudaagna ti kaawan pammati? Ilawlawagyo.

¹¹ Ti realistiko a panangmatmat iti kuarta dina ipasimudaag ti kaawan pammati nga asidegen nga aggibus ti dakes a sistema ni Satanas. Panangipakita laeng daytoy iti “praktikal a sirib” ken nasimbeng a panagpampanunot. (Proverbio 2:7; 3:21, NW) Naminsan kinuna ni Jesus a “dagiti annak daytoy a sistema ti bambanag nasirsiribda iti praktikal a pamay-an . . . ngem kadagiti annak ti lawag” iti panangusarda iti kuarta. (Lucas 16:8) Di ngad pakasdaawan a naamiris dagiti dadduma a nasken a balbaliwanda ti panangusarda iti sanikuada, tapno ad-adda a maitedda ti kasapulan ti pamiliada.

“Kinasimbeng ti Panunot” iti Panangmatmattayo iti Edukasion

12. Kasano nga insuro ni Jesus dagiti adalanna a makibagay kadagiti baro a sirkumstansia?

¹² “Ti buya daytoy a lubong agbaliwbaliw,” ket napartak nga agbaliwbaliw ti ekonomia ken teknolohia. (1 Corinto 7:31) Nupay kasta, insuro ni Jesus dagiti adalanna nga agbalinda a mannakibagay. Kinunana kadakuada idi imbaonna ida iti damo a panangasabada: “Dikay ikagumaan ti mangala iti balitok wenno pirak wenno gambang a maipaay kadagiti supot a barikesyo, wenno maysa a supot ti taraon maipaay iti panagdaliasat, wenno dua a makin-uneg a kawes, wenno dagiti palluka wenno maysa a sarukod; ta ti managobra maikari iti taraonna.” (Mateo 10:9, 10) Ngem idi kamaudiananna, kinuna ni Jesus: “Daydiay addaan iti supot ti kuarta alaenna koma dayta, kasta pay met ti supot ti taraon.” (Lucas 22:36) Ania ti nagbaliw? Dagiti sirkumstansia. Rimmigaten ti narelihiosuan a kasasaad, ket ita nasken nga isudan ti makaammo iti kasapulanda.

13. Ania ti kangrunaan a panggep ti edukasion, ket kasano a matulongan dagiti nagannak ti annakda iti daytoy a banag?

¹³ Kasta met, mabalin a kasapulan a panunoten dagiti nagannak ti kasasaad ti ekonomia ita. Kas pagarigan, sigsiguraduenyo kadi nga umaw-awat dagiti annakyo iti umdas nga edukasion? Ti kangrunaan a panggep ti edukasion isu ti panangtulong iti agtutubo nga agbalin nga epektibo a ministro ni Jehova. Ket ti kapatgan nga edukasion isu ti naespirituan nga edukasion. (Isaias 54:13) Maseknan met dagiti nagannak iti kabaelan dagiti annakda a mangsuporta iti bagbagida iti pinansial. Isu nga iwanwanyo dagiti annakyo, tulonganyo ida a mangpili kadagiti maitutop nga asignatura iti eskuelaan, ken pagsasaritaanyo no nainsiriban ti mangala wenno saan iti kanayonan nga edukasion. Adda iti pamilia a mangikeddeng kadagita, ket di koma babalawen dagiti sabsabali ti desisionda. (Proverbio 22:6) Dagidiay ngay nangikeddeng nga idiaydan pagtaengan nga isuro dagiti annakda?b Nupay adu ti nagballigi a nangaramid iti dayta, natakuatan ti dadduma a narigrigat nga aramiden daytoy ngem ti impagarupda, ket kakaasi dagiti annakda. Isu a no pampanunotenyo ti panagadal idiay pagtaengan, tingitingenyo ti nairaman iti dayta, a realistiko a panunotenyo no kabaelanyo ken madisiplinaanyo ti bagiyo tapno maaramidyo dayta.​—Lucas 14:28.

‘Diyo Sapulen Dagiti Dadakkel a Banag’

14, 15. (a) Kasano a napukaw ni Baruc ti kinatimbengna iti naespirituan? (b) Apay a minamaag ti ‘panangsapulna kadagiti dadakkel a banag’?

¹⁴ Tangay di pay dimteng ti panungpalan daytoy a sistema, mabalin nga agduyos ti dadduma a manggun-od kadagiti ituktukon ti lubong​—natan-ok a karera, trabaho a dakkel ti masapulan, ken kinabaknang. Usigenyo ni Baruc a sekretario ni Jeremias. Insennaayna: “Asiak pay! ta ni Jehova innayonna ti ladingitko iti tuokko; nautoyanak iti panagunnoyko, ket diak makasarak ti inana.” (Jeremias 45:3) Nautoyan ni Baruc. Narigat ken makabannog a trabaho ti panagserbi kas sekretario ni Jeremias. (Jeremias 36:14-26) Ket kasla saan nga aggibus ti panagrigatna. Sangapulo ket walo a tawen pay idi sakbay a nadadael ti Jerusalem.

¹⁵ Kinuna ni Jehova ken Baruc: “Adtoy ti binangonko, rugpuekto, ket ti immulak parutekto; ket kastoy iti amin a daga. Ket sapulem dagiti dadakkel a bambanag a maipaay kenka met laeng? Dika ida sapulen.” Saanen a natimbeng ni Baruc. Rinugianna a ‘sapulen dagiti dadakkel a banag a maipaay kenkuana,’ nalabit kinabaknang, kinalatak, wenno material a seguridad. Tangay ‘paruten ni Jehova, uray ti amin a daga,’ ania ti mamaay ti panangsapul iti kakasta a bambanag? Isu a siiinget a pinalagipan ni Jehova ni Baruc: “Ta adtoy, yegkonto ti dakes iti amin a lasag . . . , ngem ti biagmo itdekto kenka a kas sinamsammo iti amin a disso a papanam.” Saan a masalbar dagiti material a sanikua iti pannakadadael ti Jerusalem! Ti laeng ‘kararua [ni Baruc] kas samsam’ ti impanamnama ni Jehova a maispal.​—Jeremias 45:4, 5.

16. Ania ti maadal ti ili ni Jehova ita iti kapadasan ni Baruc?

¹⁶ Impangag ni Baruc ti pannubngar ni Jehova, ket kas inkari ni Jehova, nakalasat ni Baruc. (Jeremias 43:6, 7) Anian a nagsayaat a leksion para iti ili ni Jehova ita! Saan daytoy a tiempo ti ‘panangsapul kadagiti dadakkel a banag nga agpaay kadatayo.’ Apay? Agsipud ta “ti lubong aglabas ken kasta met ti tarigagayna.”​—1 Juan 2:17.

Ti Kasayaatan a Panangusar iti Natda a Tiempo

17, 18. (a) Ania ti reaksion ni Jonas idi nagbabawi dagiti taga Nineve? (b) Ania a leksion ti insuro ni Jehova ken Jonas?

¹⁷ Ngarud, kasano ti kasayaatan a panangusartayo iti natda a tiempo? Utobenyo ti kapadasan ni propeta Jonas. “Napan idiay Nineve . . . , ket impukkawna, a kinunana, uppat a pulo nga aldaw manipud ita, ket ti Nineve marakrakto.” Di ninamnama ni Jonas, impangag dagiti taga Nineve ti mensahena ket nagbabawida! Saan a dinadael ni Jehova ti siudad. Ti reaksion ni Jonas? “O Jehova, dawatek kenka nga ikkatem ti biagko, ta nasaysayaat kaniak ti ipapatay ngem ti panagbiag.”​—Jonas 3:3, 4; 4:3.

¹⁸ Gapuna, sinuruan ni Jehova ni Jonas iti nagpateg a leksion. “Insaganana ti maysa a tabungaw, isu a pinagkalatkatna iti ngato ni Jonas, tapno linonganna koma ti ulona . . . Iti kasta ni Jonas napalalo a ragsakna gapu iti tabungaw.” Ngem apagbiit laeng ti ragsak ni Jonas, ta nagango a dagus ti mula. ‘Nagpungtot’ ni Jonas gapu ta dina maanduran ti pudot. Impaganetget ni Jehova ti punto, a kunana: “Kinailalaam ti tabungaw . . . Ket siak awanto ngata ti kaasik iti Nineve, daydiay ili a dakkel, isu a yan ti nasurok a sangagasut ket duapulo a ribu a tattao a dida ammo ti makannawan ken makannigid; ket kasta met adu a bakbaka?”​—Jonas 4:6, 7, 9-11.

19. Ania nga agimbubukod a panagpampanunot ti kayattay nga idian?

¹⁹ Anian a kinamanagimbubukodan ni Jonas! Kinailalaanna ti maysa a mula, ngem pulos a di naasian kadagiti tattao ti Nineve​—tattao nga, iti naespirituan a pannao, ‘dida ammo ti makannawan ken makannigidda.’ Mabalin nga il-iliwentay met ti pannakadadael daytoy dakes a lubong ket nainkalintegan dayta! (2 Tesalonica 1:8) Nupay kasta, bayat nga agur-uraytayo pagrebbengantayo a tulongan dagiti nasingpet panagpuspusona a tattao, nga iti naespirituan a pannao, dida ‘ammo ti makannawan ken makannigidda.’ (Mateo 9:36; Roma 10:13-15) Usarenyo kadi ti natda a bassit a tiempo tapno ad-adu pay ti matulonganyo a gumun-od iti napateg a pannakaammo ken Jehova? Ania pay a trabaho ti makatupag iti rag-o iti panangtulong kadagiti sabsabali a gumun-od iti biag?

Itultuloyyo ti Agbiag a Buyogen ti “Kinasimbeng ti Panunot”

20, 21. (a) Ania ti sumagmamano a pamay-an a maiparangarangtayo ti “kinasimbeng ti panunot” kadagiti masungad nga aldaw? (b) Aniada a bendision ti itden ti panagbiag a buyogen ti “kinasimbeng ti panunot”?

²⁰ Bayat nga agturturong ti sistema ni Satanas iti pannakadadael, sigurado nga adda dagiti baro a karit a pakaipasanguantayo. Impakpakauna ti 2 Timoteo 3:13: “Dagiti nadangkes a tattao ken dagiti agpampammarang rumang-aydanto manipud dakes nga agturong iti dakdakes pay.” Ngem dikay “koma mabannog ket agkapuy dagiti kararuayo.” (Hebreo 12:3) Agpannuraykayo iti bileg nga aggapu ken Jehova. (Filipos 4:13) Sursuruenyo ti makibagay, makiagpang iti kumarkaro a kasasaad, imbes a dardarepdepenyo ti napalabas. (Eclesiastes 7:10) Usarenyo ti praktikal a sirib, a surotenyo ti panangidalan ti “matalek ken masirib nga adipen.”​—Mateo 24:45-47.

²¹ Ditay ammo no kasano pay kapaut ti natda a tiempo. Ngem, addaan panagtalek a maikunatayo nga “asidegen ti panungpalan ti amin a banag.” Agingga a dumteng dayta a panungpalan, agbiagtay koma a buyogen ti “kinasimbeng ti panunot” iti pannakilangentayo iti maysa ken maysa, iti panangasikaso iti pamiliatayo, ken kadagiti sekular a rebbengentayo. Iti panangaramidtayo iti kasta, makapagtalektayo amin a mapaneknekantayto a “di namulitan ken awan pakapilawanna ken sitatalna”!​—2 Pedro 3:14.

[Dagiti Footnote]

Dagiti Punto a Marepaso

◻ Kasanotay a maipakita ti “kinasimbeng ti panunot” iti personal a pannakilangentayo?

◻ Kasanotay a maipakita ti kinatimbeng iti panangasikaso kadagiti rebbengentayo iti pamilia?

◻ Apay a masapul a maseknan dagiti nagannak iti sekular nga edukasion dagiti annakda?

◻ Aniada a leksion ti maadaltayo kada Baruc ken Jonas?

[Ladawan iti panid 18]

No di umiso ti panangtrato ti agassawa iti maysa ken maysa, daddadaelenda ti relasionda ken Jehova

[Ladawan iti panid 20]

Maseknan koma dagiti nagannak iti edukasion dagiti annakda