Kasanotay a Mainayon ti Kinatakneng iti Pammatitayo?
“Inayonyo iti pammatiyo ti kinatakneng.”—2 PEDRO 1:5.
1, 2. Apay a namnamaentayo nga aramiden dagiti tattao ni Jehova ti natakneng?
NAIMBAG ni Jehova kadagiti amin a tignayna. Nalinteg ken nasayaat dagiti aramidna. Gapuna, naikuna ni apostol Pedro a ti Dios ti nangayab kadagiti napulotan a Kristiano ‘babaen ti dayag ken kinaimbagna.’ Ti umiso a pannakaammo maipapan iti naimbag a nailangitan nga Amada impakitana kadakuada no aniat’ kasapulan tapno makapagbiagda a buyogen ti pudpudno a nadiosan a debosion.—2 Pedro 1:2, 3.
2 Idagadag ni apostol Pablo kadagiti Kristiano a “tuladen[da] ti Dios, kas annak a madungdungngo.” (Efeso 5:1) Kas iti nailangitan nga Amada, masapul nga aramiden dagiti agdaydayaw ken Jehova ti natakneng iti aniaman a situasion. Ngem ania ti kinatakneng?
No Ania ti Kinatakneng
3. Aniat’ kaipapanan ti “kinatakneng”?
3 Depinaren dagiti moderno-aldaw a diksionario ti “kinatakneng” kas “moral a kinalaing; kinaimbag.” Ti kinatakneng ket “umiso a panagtigtignay ken panagpampanunot; kinaimbag ti kababalin.” Ti natakneng a tao ket nalinteg. Nadepinar pay ti kinatakneng kas “panangsurot iti pagalagadan iti umiso.” Siempre, kadagiti Kristiano, ti Dios ti mangikeddeng iti “pagalagadan iti umiso” a kas nailawlawag iti Sagrado a Saona, ti Biblia.
4. Aniada a galad a nadakamat idiay 2 Pedro 1:5-7 ti masapul nga ikagumaan a patanoren dagiti Kristiano?
4 Sumursurot dagiti pudno a Kristiano kadagiti nalinteg a pagalagadan ni Jehova a Dios, ken ipangagda dagiti napateg a karina babaen ti panamati. Ipangagda met ti balakad ni Pedro: “Babaen ti panangipaayyo met ti amin a napasnek a panagregget, inayonyo iti pammatiyo ti kinatakneng; iti kinataknengyo, ti pannakaammo; iti pannakaammoyo, ti panagteppel; iti panagteppelyo, ti panagibtur; iti panagibturyo, ti nadiosan a debosion; iti nadiosan a debosionyo, ti nainkabsatan a panagayat; iti nainkabsatan a panagayatyo, ti ayat.” (2 Pedro 1:5-7) Masapul nga ikagumaan ti maysa a Kristiano a patanoren dagitoy a galad. Saan a maaramid daytoy iti sumagmamano laeng nga aldaw wenno tawen no di ket sapulenna ti agtultuloy a panagregget iti unos ti panagbiag. Kinapudnona, maysa a karit a mismo ti pananginayon ti kinatakneng iti pammatitayo!
5. Ania ti kinatakneng sigun iti Nainkasuratan a panirigan?
5 Sigun ken leksikograpo nga M. R. Vincent, ti orihinal a klasikal a kaipapanan ti Griego a sao a naipatarus a “kinatakneng” ipasimudaagna ti “aniaman a kita ti kinalaing.” Inusar ni Pedro ti plural a porma daytoy idi kinunana a masapul nga iwaragawag dagiti Kristiano “dagiti kinatan-ok,” wenno dagiti kinaimbag, ti Dios. (1 Pedro 2:9) Iti Nainkasuratan a panirigan, nadeskribir ti kinatakneng saan a kas sinsinan laeng a galad no di ket kas “moral a bileg, moral a pigsa, kinatibker ti kararua.” Iti panangdakamatna iti kinatakneng, adda iti panunot ni Pedro ti moral a kinalaing a buyogen ti tured a mainanama nga iparangarang ken salimetmetan dagiti adipen ti Dios. Nupay kasta, yantangay imperpektotayo, posible kadi a maaramidtayo ti kinatakneng iti imatang ti Dios?
Imperpekto Ngem Natakneng
6. Nupay imperpektotayo, apay a maikuna a posible a maaramidtayo ti natakneng iti imatang ti Dios?
6 Natawidtayo ti kinaimperpekto ken basol, isu a mabalin a panunotentayo no kasanotay a maaramid ti natakneng iti imatang ti Dios. (Roma 5:12) Kasapulantay la ketdi ti tulong ni Jehova tapno maaddaantayo iti nadalus a puso, a paggubuayan ti natakneng a panagpampanunot, panagsasao, ken panagtigtignay. (Idiligyo ti Lucas 6:45.) Kalpasan ti panagbasolna mainaig ken ni Bat-seba, impakpakaasi ti managbabawi a salmista a ni David: “Parsuaem kaniak ti nadalus a puso, O Dios, ket ikabilmo iti unegko ti maysa a baro nga espiritu, daydiay natibker.” (Salmo 51:10) Nagun-od ni David ti pammakawan ti Dios ken ti tulong a kasapulanna tapno makapagbiag a sitatakneng. Gapuna, no nakabasoltayo iti nadagsen ngem sibababawi nga inawattayo ti tulong ti Dios ken dagiti panglakayen ti kongregasion, mabalintay ti agsubli iti natakneng a dana ken agtalinaed iti dayta.—Salmo 103:1-3, 10-14; Santiago 5:13-15.
7, 8. (a) Tapno makapagtalinaedtayo a natakneng, aniat’ kasapulan? (b) Aniat’ makatulong kadagiti Kristiano nga agbalin a natakneng?
7 Gapu iti nakayanakan a kinamanagbasol, masapul a pagreggetantayo a kanayon nga aramiden ti kalikaguman ti kinatakneng kadatayo. Tapno makapagtalinaedtayo a natakneng, pulos a ditay koma ipalubos nga adipenennatayo ti basol. Imbes ketdi, masapul nga agbalintayo nga “adipen ti kinalinteg,” a kanayon a natakneng ti panagpampanunot, panagsasao, ken panagtigtignaytayo. (Roma 6:16-23) Siempre, napigsa dagiti nailasagan a tarigagay ken dakes a pagannayasantayo, ken naipasangotayo iti maysa a dangadang iti nagbaetan dagitoy ken dagiti naimbag a bambanag a kalikaguman ti Dios kadatayo. Ngarud, aniat’ masapul nga aramidentayo?
8 Umuna, masapul a paidalantayo iti nasantuan nga espiritu, wenno aktibo a puersa ni Jehova. Gapuna, nasken nga ipangagtayo ti balakad ni Pablo: “Itultuloyyo ti magna iti espiritu ket dikayto tungpalen dagiti tarigagay ti lasag. Ta ti lasag maibusor iti espiritu iti tarigagayna, ket ti espiritu maibusor iti lasag; ta agbinnusor dagitoy, iti kasta dikay mabalin nga aramiden dagiti bambanag a kayatyo koma.” (Galacia 5:16, 17) Wen, kas puersa iti kinalinteg, addaantayo iti espiritu ti Dios, ken kas bagnos iti umiso a kababalin, addaantayo iti Saona. Magun-odtay met ti naayat a tulong ti organisasion ni Jehova ken ti balakad “ti matalek ken naannad nga adipen.” (Mateo 24:45-47) Iti kasta, mapagballigiantayo ti dangadang maibusor kadagiti dakes a pagannasayan. (Roma 7:15-25) Siempre, no sumrek iti isiptayo ti narugit a panunot, masapul nga iwaksitayo a dagus ken ikararagtayo ti tulong ti Dios tapno masarangettayo ti aniaman a sulisog nga agaramid iti aniaman a saan a natakneng.—Mateo 6:13.
Kinatakneng ken ti Panagpampanunottayo
9. Ti natakneng a kababalin sapulenna ti ania a kita ti panagpampanunot?
9 Mangrugi ti kinatakneng iti panagpampanunot ti maysa a tao. Tapno anamongannatayo ti Dios, masapul a dagiti bambanag a nalinteg, naimbag, ken natakneng ti panunotentayo. Kinuna ni Pablo: “Kakabsat, dagiti aniaman a banag a napudno, dagiti aniaman a banag a maikari a pakaseknan, dagiti aniaman a banag a nalinteg, dagiti aniaman a banag a nadalus, dagiti aniaman a banag a makaay-ayo, dagiti aniaman a banag a nasayaat ti pakasarsaritaanna, no adda aniaman a kinatakneng, ken no adda aniaman a banag a nadayaw, itultuloyyo a panunoten dagitoy a bambanag.” (Filipos 4:8) Masapul nga ipamaysatayo ti isiptayo kadagiti bambanag a nalinteg, nadalus, ken saantay koma a paallukoy iti aniaman a saan a natakneng. Naikuna ni Pablo: “Dagiti bambanag nga inadalyo ken inawatyo ken nangngegyo ken nakitayo kaniak, aramidenyo dagitoy.” No tuladentayo ni Pablo—a natakneng iti panagpampanunot, panagsasao, ken panagtigtignay—agbalintayo a naimbag a kakadua ken nasayaat a pagwadan iti Nakristianuan a panagbiag, ket ‘ti talna ti Dios addanto kadatayo.’—Filipos 4:9.
10. Kasano a makatulong kadatayo nga agtalinaed a natakneng ti personal a panangiyaplikar iti 1 Corinto 14:20?
10 No tarigagayantay a salimetmetan ti natakneng a panagpampanunottayo ket iti kasta maay-ayo ti nailangitan nga Amatayo, masapul nga iyaplikartayo ti balakad ni Pablo: “Saankay nga agub-ubingan iti isip, ngem iti kinadakes kaskay la koma ubbing; ngem iti panagis-isip kaskay la koma tao a nataenganen.” (1 Corinto 14:20) Kayat a sawen daytoy a kas Kristiano saantay a sursuruen wenno padasen ti kinadakes. Imbes nga ipalubostayo a rumuker ti panunottayo iti kastoy a wagas, nainsiriban nga agtalinaedtayo nga awan padasna ken inosente a kas ubbing no iti daytoy a banag. Naan-anay a maawatantay met a ti imoralidad ken dakes nga aramid ket basol iti imatang ni Jehova. Ti nasged a naimpusuan a tarigagay a mangay-ayo kenkuana babaen ti panagbalin a natakneng gunggonaannatayo, ta tignayennatayo a mangidian kadagiti narugit a kita ti paglinglingayan ken kadagiti dadduma pay a mangrugit-panunot nga impluensia daytoy a lubong nga adda iti babaen ti pannakabalin ni Satanas.—1 Juan 5:19.
Kinatakneng ken ti Panagsasaotayo
11. Ti panagbalin a natakneng sapulenna ti ania a kita ti panagsasao, ket maipanggep itoy, ania nga ulidan ti impakita ni Jehova a Dios ken ni Jesu-Kristo?
11 No natakneng ti panagpampanunottayo, dakkel ti epekto daytoy iti panagsasaotayo. Ti panagbalin a natakneng sapulenna ti nadalus, makaay-ayo, napudno, makapabileg a panagsasao. (2 Corinto 6:3, 4, 7) Ni Jehova isu “ti Dios ti kinapudno.” (Salmo 31:5) Matalek kadagiti amin a pannakilangenna, ken mapangnamnamaan dagiti karina ta dina mabalin ti agulbod. (Numeros 23:19; 1 Samuel 15:29; Tito 1:2) Ti Anak ti Dios, ni Jesu-Kristo, ket “napno iti di kaikarian a kinamanangaasi ken kinapudno.” Idi adda ditoy daga, kanayon a sinaona ti kinapudno nga inawatna iti Amana. (Juan 1:14; 8:40) Maysa pay, ni Jesus “saan a nagaramid iti basol, ket awan ti nasarakan nga allilaw iti ngiwatna.” (1 Pedro 2:22) No agpayso nga adipendatayo ti Dios ken ni Kristo, napudnotayo iti panagsasao ken nalinteg iti kababalin, a kas man la “sibabarikes[tayo] iti kinapudno.”—Efeso 5:9; 6:14.
12. Tapno agbalintay a natakneng, ania a kita ti panagsasao ti masapul a liklikantayo?
12 No nataknengtayo, adda dagiti kita ti panagsasao a liklikantayo. Paidalantayo iti balakad ni Pablo: “Isuamin a pait ken gura ken unget ken ariwawa ken dakes a panagsasao maikkat koma kadakayo agraman ti amin a kinadakes.” “Ti pannakikamalala ken ti amin a kita ti kinarugit wenno ti kinaagum saan man la koma a madukit kadakayo, kas mayannugot kadagiti nasantuan a tattao; ket uray ti nakababain a kababalin, ken ti minamaag a panagsasao, ken ti narugit a panangsursuron, bambanag a di maiparbeng, no di ket dagiti koma panagyaman.” (Efeso 4:31; 5:3, 4) Kaay-ayodatayo a kadua dagiti sabsabali agsipud ta ti nalinteg a pusotayo lapdannatayo nga agisawang kadagiti balikas a di tumutop kadagiti Kristiano.
13. Apay a masapul a tenglen dagiti Kristiano ti dila?
13 Ti tarigagay a mangay-ayo iti Dios ken agsao a sitatakneng tulongannatayo a mangtengngel iti dila. Gapu kadagiti dakes a pagannayasan, no dadduma agbidduttayo amin iti isaotayo. Nupay kasta, kunaen ni adalan a Santiago a “no ikabiltayo dagiti preno kadagiti ngiwat dagiti kabalio,” situtulok a mapanda iti sadinoman a pangiturongantayo kadakuada. Ngarud, ikagumaantay koma a pengdan ken usaren laeng iti natakneng a wagas ti dilatayo. Ti di mamedmedan a dila ket “maysa a lubong ti kinadakes.” (Santiago 3:1-7) Nainaig ti amin a kita ti kinadakes daytoy nadangkes a lubong iti di magawidan a dila. Ti dila ti akimbasol kadagiti makadangran a banag a kas iti ulbod a panangsaksi, pananglais, ken panangpardaya. (Isaias 5:20; Mateo 15:18-20) Napno iti sabidong a makapatay ti di mapengdan a dila a mangisawang kadagiti agkakadakes, makaipas, wenno mamarpardaya a balikas.—Salmo 140:3; Roma 3:13; Santiago 3:8.
14. Ania nga agsupadi a pagalagadan iti panagsasao ti masapul a liklikan dagiti Kristiano?
14 Kas ipakita ni Santiago, ditay mabalin a “bendituen ni Jehova” babaen ti panangidaydayaw iti Dios satay aramaten ti dila a “pangilunod kadagiti tattao.” Dakkel a basol ti agkanta iti panagdaydayaw iti Dios kadagiti gimong ket kalpasanna rummuar ken agsaotayo iti maibusor kadagiti kapammatiantayo! Saan a mabalin nga ipussuak ti maymaysa nga ubbog ti nasam-it ken napait a danum. No agserserbitayo ken Jehova, siuumiso laeng a dagiti natakneng a bambanag imbes a dagiti naalas a balikas ti namnamaen dagiti dadduma a sawentayo. Gapuna, liklikantay koma ti dakes a panagsasao ken ikagumaantayo ti mangisawang kadagiti bambanag a maipaay iti pagimbagan dagiti kakaduatayo ken makapabileg kadakuada iti naespirituan.—Santiago 3:9-12.
Kinatakneng ken ti Panagtigtignaytayo
15. Apay a nasken a liklikantayo ti panangallilaw?
15 Yantangay masapul a natakneng ti panagpampanunot ken panagsasao dagiti Kristiano, komusta met ngay ti panagtigtignaytayo? Dinatay anamongan ti Dios malaksid no natakneng ti kababalintayo. Di mabalin nga iwaksi ti adipen ni Jehova ti kinatakneng ken agbaw-ing iti kinasikap ken panangallilaw, sana ipagarup nga anamongan ti Dios ti kakasta a banag. Kuna ti Proverbio 3:32: “Ti tao a manangallilaw makarimon ken Jehova, ngem ti pannakipagayamna adda kadagiti nalinteg.” No napateg kadatayo ti pannakirelasion ken Jehova a Dios, dagita makasukisok-panunot a sasao rumbeng a lapdannatayo nga agpanggep iti dakes wenno mangallilaw. Kinapudnona, ti maysa kadagiti pito a banag a karimon ti kararua ni Jehova isu ti “puso nga agpakpakinakem kadagiti nadangkes a panggepen”! (Proverbio 6:16-19) Ngarud, liklikantay koma ti kakasta a tignay ken aramidentayo ti natakneng, agpaay iti pagimbagan dagiti padatayo a tao ken pakaidayawan ti nailangitan nga Amatayo.
16. Apay a masapul a liklikan dagiti Kristiano dagiti aginsisingpet a tignay?
16 Ti panangiparangarang iti kinatakneng sapulenna ti panagbalintayo a napudno. (Hebreo 13:18) Saan a natakneng ti tao nga aginsisingpet, a dagiti tignayna saan a maitunos kadagiti saona. Ti Griego a sao a naipatarus nga “aginsisingpet” (hy·po·kri·tesʹ) kaipapananna “daydiay sumungbat” ken tuktukoyenna met ti maysa nga artista iti pabuya. Yantangay nakamaskara dagiti artista a Griego ken Romano, nausar daytoy a sao a mangiladawan iti maysa a tao nga agpampammarang. “Saan a mapagtalkan” dagiti aginsisingpet. (Idiligyo ti Lucas 12:46 iti Mateo 24:50, 51.) Ti panaginsisingpet (hy·poʹkri·sis) mabalin nga ipasimudaagna met ti kinadakes ken kinasikap. (Mateo 22:18; Marcos 12:15; Lucas 20:23) Anian a nakalkaldaang no maallilaw ti maysa a managtalek a tao babaen ti isem, panangal-aliog, ken tignay a panaginkukuna laeng! Iti sabali a bangir, anian a makaparagsak no ammotayo a makilanglangentayo kadagiti mapagtalkan a Kristiano. Ken bendisionannatayo ti Dios gapu iti kinatakneng ken kinapudnotayo. Dagidiay laeng mangiparangarang iti “nainkabsatan a panagayat a buyogen ti nadalus a puso” ken addaan “napudno a pammati” ti anamonganna.—1 Pedro 1:22; 1 Timoteo 1:5.
Ti Kinatakneng ket Aktibo a Kinaimbag
17, 18. Bayat nga iparangarangtay ti bunga ti espiritu a kinaimbag, kasanot’ pannakilangentayo kadagiti sabsabali?
17 No inayontayo ti kinatakneng iti pammatitayo, ikagumaantayo a liklikan ti panagpanunot, panangisao, ken panangaramid kadagiti bambanag a di makaay-ayo iti Dios. Nupay kasta, ti panangiparangarang iti Nakristianuan a kinatakneng sapulenna met ti panangipakitatayo iti aktibo a kinaimbag. Kinapudnona, nadepinar ti kinatakneng kas kinaimbag. Ti kinaimbag ket maysa a bunga ti nasantuan nga espiritu ni Jehova, saan a bunga ti panagregget laeng ti tao. (Galacia 5:22, 23) No iparangarangtayo ti bunga ti espiritu a kinaimbag, magutugottayo nga agpanunot iti naimbag maipapan kadagiti sabsabali ken mangkomendar kadakuada gapu kadagiti nasayaat a galadda iti laksid dagiti pagkuranganda. Nabayagda kadin nga agserserbi a simamatalek ken Jehova? No kasta, rebbeng a raementay ida ken agsao iti nasayaat maipapan kadakuada ken iti panagserbida iti Dios. Silalagip ti nailangitan nga Amatayo iti ayat nga ipakpakitada iti naganna ken kadagiti natakneng nga aramid a pakakitaan ti pammatida, ket kastatay met koma.—Nehemias 13:31b; Hebreo 6:10.
18 Ti kinatakneng pagbalinennatayo a naanus, mannakaawat, mannakipagrikna. No madukdukotan wenno malmalday ti padatayo nga agdaydayaw ken Jehova, ikagumaantayo a liwliwaen, kas iti panangliwliwa kadatayo ti naayat a nailangitan nga Amatayo. (2 Corinto 1:3, 4; 1 Tesalonica 5:14) Makipagriknatayo kadagidiay maladingitan, nalabit gapu iti ipupusay ti ingungotenda. No adda maaramidantayo a mangpalag-an iti panagsagabada, aramidentayo, ta ti espiritu ti kinatakneng dagdagennatay nga agtignay a siaayat ken siaasi.
19. Kasanot’ mabalin a panangtrato dagiti dadduma kadatayo no natakneng ti panagpampanunot, panagsasao, ken panagtigtignaytayo?
19 No kasano a bendituentayo ni Jehova babaen ti panangidaydayaw kenkuana, mabalin a paraburandatay met dagiti sabsabali no natakneng ti panagpampanunot, panagsasao, ken panagtigtignaytayo. (Salmo 145:10) Kuna ti nainsiriban a proverbio: “Dagiti bendision agsaadda iti ulo ti nalinteg, ngem ti kinauyong apputenna ti ngiwat ti nadangkes.” (Proverbio 10:6) Awanan ti nadangkes ken naranggas a tao iti kinatakneng a panggapuan dagiti sabsabali a mangipateg kenkuana. Apitenna ti imulana, ta iti kinapudnona, awan a pulos ti naimbag a masao dagiti tao maipapan kenkuana. (Galacia 6:7) Anian a nasaysayaat nga adayo para kadagidiay natakneng ti panagpampanunot, panagsasao, ken panagtigtignayna kas ad-adipen ni Jehova! Magun-odda ti ayat, panagtalek, ken panagraem dagiti sabsabali, a matignay a mangparabur ken mangidaydayaw kadakuada. Maysa pay, ti nadiosan a kinataknengda agresulta iti di magatadan a bendision manipud ken Jehova.—Proverbio 10:22.
20. Aniat’ epekto ti natakneng a panagpampanunot, panagsasao, ken panagtigtignay iti kongregasion dagiti tattao ni Jehova?
20 Benepisiaran la ketdi ti natakneng a panagpampanunot, panagsasao, ken panagtigtignay ti kongregasion dagiti tattao ni Jehova. No nadungngo, nadayaw dagiti agkakapammatian iti maysa ken maysa, rumangpaya ti nainkabsatan a panagayat iti nagbabaetanda. (Juan 13:34, 35) Ti natakneng a panagsasao, agraman ti napasnek a komendasion ken pammaregta, parayrayenna ti espiritu ti panagtitinnulong ken panagkaykaysa. (Salmo 133:1-3) Ket ti makaay-ayo, natakneng a panagtigtignay paregtaenna dagiti sabsabali nga agtignay iti isu met la a wagas. Kangrunaanna, ti panangsurot iti Nakristianuan a kinatakneng agresulta iti anamong ken parabur ti naimbag a nailangitan nga Amatayo, ni Jehova. Gapuna, pagreggetantay koma nga ipangag dagiti napateg a kari ti Dios babaen ti panamati. Ken ikagumaantayo nga inayon iti pammatitayo ti kinatakneng.
Ania Dagiti Sungbatyo?
◻ Ania ti “kinatakneng,” ken apay a posible kadagiti imperpekto a tattao ti agbalin a natakneng?
◻ Ti kinatakneng sapulenna ti ania a kita ti panagpampanunot?
◻ Kasano nga apektaran ti kinatakneng ti panagsasaotayo?
◻ Aniat’ epekto ti kinatakneng iti panagtigtignaytayo?
◻ Ania dagiti sumagmamano a pagimbagan nga ipaay ti panagbalin a natakneng?
[Ladawan iti panid 21]
Yantangay saan a mabalin nga ipussuak ti maymaysa nga ubbog ti nasam-it ken napait a danum, siuumiso laeng a dagiti natakneng a bambanag ti namnamaen dagiti sabsabali a sawen dagiti adipen ni Jehova