‘Dagiti Bendision nga Agpaay iti Daydiay Nalinteg’

“MAYSAAK idi nga agtutubo, kasta met a limmakayakon, ket kaskasdi a saanak a nakakita iti asinoman a nalinteg a naan-anay a nabaybay-an, wenno uray dagiti putotna nga agsapsapul iti tinapay,” kinuna ni salmista a David idi lakayen. (Salmo 37:25) Ay-ayaten ni Jehova a Dios dagiti nalinteg ket ay-aywananna ida a sidudungngo. Iti Saona, ti Biblia, idagadagna kadagiti pudno nga agdaydayaw a sapulenda ti kinalinteg.​—Sofonias 2:3.

Ti kinalinteg isu ti kasasaad nga ikakanunong iti Dios babaen ti panangsurot kadagiti pagalagadanna iti naimbag ken dakes. Ti maikasangapulo a kapitulo ti Proverbio a libro ti Biblia paregtaennatayo a makitunos iti pagayatan ti Dios. Iturongna ti atensiontayo kadagiti nabaknang a naespirituan a bendision a tagtagiragsaken dagidiay nangaramid iti kasta. Karaman kadagitoy ti nawadwad nga abasto a makapasalun-at a naespirituan a taraon, makagunggona ken makapnek a trabaho, ken nasayaat a relasion iti Dios ken iti tao. Ngarud, utobentay ti Proverbio 10:1-14.

Nagsayaat a Pakatignayan

Ti panglukat a sasao ti kapitulo nalawag nga ipalnaadna ti kinasiasino ti mannurat iti sumaganad a seksion ti libro a Proverbio. Mabasa a kastoy: “Dagiti proverbio ni Solomon.” Iti panangdakamatna iti nasayaat a pakatignayan a magna iti nalinteg a dalan, kinuna ni Solomon nga ari ti nagkauna nga Israel: “Ti masirib nga anak isu daydiay mamagrag-o iti ama, ket ti maag nga anak isu ti ladingit ni inana.”​—Proverbio 10:1.

Makapaladingit la ketdi kadagiti nagannak no baybay-an ti maysa kadagiti annakda ti panagdayaw iti pudno ken sibibiag a Dios! Ti laeng ladingit ti ina ti dinakamat ti masirib nga ari, nalabit tapno ipasimudaagna a nakarkaro ti panagladingit ti ina ngem ti ama. Pudno dayta ken ni Doris.a Insalaysayna: “Idi pimmanaw iti kinapudno ti anakmi nga agtawen iti 21, naldaangankami ken ni Frank nga asawak. Nasasaem nga amang ti riknak ngem ni Frank. Saanak a nabang-aran uray iti panaglabas ti 12 a tawen.”

Mapagladingit dagiti annak ti amada ken makaipaayda iti saem iti inada. Agmasiribtay koma ken pagrag-oentayo dagiti nagannaktayo. Ken nangnangruna pay, paragsakentayo ti puso ti nailangitan nga Amatayo, ni Jehova.

‘Mapnek ti Kararua ti Nalinteg’

“Dagiti gameng daydiay nadangkes saanto a makagunggona,” kinuna ti ari, “ngem ti kinalinteg isunto ti mangispal manipud ken patay.” (Proverbio 10:2) Kadagiti pudno a Kristiano nga agbibiag iti arinunos ti tiempo ti panungpalan, pudno a napateg dagitoy a sasao. (Daniel 12:4) Asidegen ti pannakadadael daytoy dakes a lubong. Awan ti namaterialan, pinansial, wenno namilitariaan a pamay-an ti tao a mangsalaknib bayat ti um-umay a “dakkel a rigat.” (Apocalipsis 7:9,10, 13, 14) Dagiti laeng “nalinteg ti agtaengto iti daga ket agtalinaedto dita dagiti awan pakababalawanna.” (Proverbio 2:21, The New English Bible) Ngarud, itultuloytayo koma a “sapulen nga umuna ti pagarian ken ti kinalinteg [ti Dios].”​—Mateo 6:33.

Saan a masapul nga urayen dagiti adipen ni Jehova ti iyaay ti naikari a baro a lubong tapno malak-amda dagiti pamendision ti Dios. “Saanto a pagbisinen ni Jehova ti kararua daydiay nalinteg, ngem ti panaggartem dagidiay nadangkes iwalinnanto.” (Proverbio 10:3) Nangipaay ni Jehova iti nawadwad a naespirituan a taraon babaen ti “matalek ken masirib nga adipen.” (Mateo 24:45) Sigurado nga adda rason daydiay nalinteg nga ‘agdir-i a sirarag-o gapu iti nasayaat a kasasaad ti puso.’ (Isaias 65:14) Ti pannakaammo ket makaparagsak iti kararuana. Ti panangsapul kadagiti naespirituan a gameng ti pagragsakanna. Awan ti kasta a kinaragsak iti nadangkes.

‘Ti Kinaanep ti Mangpabaknang iti Maysa’

Magunggonaan ti nalinteg iti sabali pay a pamay-an. “Daydiay agtartrabaho a buyogen ti managbaybay-a nga ima bassitanto iti sanikua, ngem ti ima daydiay nasaet isunto ti mangpabaknang iti maysa. Ti anak nga agtigtignay buyogen ti pannakatarus agurnong bayat ti panawen ti kalgaw; ti anak nga agtigtignay a nakababain nargaan ti turogna bayat ti panagani.”​—Proverbio 10:4, 5.

Napateg unay dagiti sasao ti ari kadagiti trabahador bayat ti panagani. Ti panawen ti panagani ket saan a tiempo ti panagridep. Tiempo daytoy ti kinaanep ken adu nga oras a panagtrabaho. Wen, panawen dayta ti kinaganat.

Sipapanunot iti panagani, saan nga iti bukbukel, no di ket iti tattao, kinuna ni Jesus kadagiti adalanna: “Dakkel ti anien, ngem bassit dagiti trabahador. Ngarud, ipakaasiyo iti Apo ti panagani [ni Jehova a Dios] a mangibaon kadagiti trabahador iti panaganina.” (Mateo 9:35-38) Idi tawen 2000, agarup 14 a milion ti timmabuno iti Panglaglagip iti ipapatay ni Jesus, nasurok a doble iti bilang dagiti Saksi ni Jehova. Gapuna, siasino ti makailibak a ‘dagiti talon ket purawdan a maipaay iti pannakaani’? (Juan 4:35) Dagiti pudno nga agdaydayaw kiddawenda iti Apo a mangibaon iti ad-adu pay a trabahador bayat nga umag-agawada a sipipinget iti panagaramid kadagiti adalan a maitunos iti ikarkararagda. (Mateo 28:19, 20) Ket anian a sibabaknang ti panangbendision ni Jehova iti panagreggetda! Bayat ti 2000 a tawen serbisio, nasurok a 280,000 a kabbaro ti nabautisaran. Dagitoy ikagkagumaanda met ti agbalin a mannursuro iti Sao ti Dios. Sapay koma ta masagraptayo ti rag-o ken pannakapnek iti daytoy tiempo ti panagani babaen ti naan-anay a pannakipaset iti panagaramid kadagiti adalan.

‘Dagiti Bendision Agpaayda iti Ulona’

“Dagiti bendision agpaayda iti ulo daydiay nalinteg,” intuloy ni Solomon, “ngem no maipapan iti ngiwat dagidiay nadangkes, abbonganna ti kinaranggas.”​—Proverbio 10:6.

Ti maysa a nasin-aw ken nalinteg ti pusona ti mangipaay iti adu a pammaneknek iti kinalintegna. Naasi ken makapabileg ti panagsasaona, positibo ken naparabur dagiti tignayna. Makilangen kenkuana ti sabsabali. Nauneg ti panagraemda kenkuana​—dagiti bendisionda​—isu a nainggayyeman ti pannakisaoda kenkuana.

Iti sabali a bangir, ti nadangkes ket gumura wenno malisioso ken adda panagemna a mangdangran iti sabsabali. Mabalin a makaay-ayo ti panagsasaona ken “abbonganna ti kinaranggas” a naitalimeng iti pusona, ngem mangdangran ken agsalawasaw inton agangay. (Mateo 12:34, 35) Wenno no saan man, “ti kinaranggas abbonganna [wenno rikpanna] ti ngiwat dagiti nadangkes.” (Proverbio 10:6, footnote iti New World Translation of the Holy Scriptures​—With references) Daytoy ipasimudaagna a ti ibubusor nga ar-aramiden ti nadangkes ket masansan nga ipalak-amto kenkuana ti sabsabali. Arigna a daytoy ti mangabbong wenno mangirikep iti ngiwatna ken mamagulimek kenkuana. Ania koma a bendision ti manamnama ti kasta a tao manipud iti sabsabali?

“Ti pakalaglagipan daydiay nalinteg maiparbeng iti bendision,” insurat ti ari ti Israel, “ngem ti mismo a nagan dagidiay nadangkes agrunotto.” (Proverbio 10:7) Ti nalinteg ket malaglagip ti sabsabali, nangnangruna unay ni Jehova a Dios. Babaen ti kinamatalekna agingga ken patay, ni Jesus “tinawidna pay ti maysa a nagan nga ad-adda a nasaysayaat” ngem kadagiti anghel. (Hebreo 1:3, 4) Kas ulidan a maikari a tuladen, dagiti matalek a lallaki ken babbai sakbay ti panawen dagiti Kristiano ket malaglagip ita dagiti pudno a Kristiano. (Hebreo 12:1, 2) Anian a naiduma daytoy iti nagan dagiti nadangkes, a nagbalin a banag a makarimon ken makasugkar! Wen, “ti nagan isu ti pilien imbes a ti naruay a kinabaknang; ti pabor nasaysayaat ngem uray iti pirak ken balitok.” (Proverbio 22:1) Mangaramidtay koma iti nagan a makaay-ayo ken Jehova ken iti padatayo a tao.

‘Ti Tao a Natarnaw Magna a Natalged’

Idi pinagdiligna ti masirib ken maag, kinuna ni Solomon: “Daydiay masirib iti puso umawatto kadagiti bilin, ngem daydiay maag kadagiti bibigna maibaddebaddekto.” (Proverbio 10:8) Pagaammo ti masirib a “saan a kukua ti tao a magmagna uray ti panangiturong iti addangna.” (Jeremias 10:23) Bigbigenna a kasapulan ti panagpaiwanwan ken Jehova ken sitatallugod a panangawat iti bilbilin ti Dios. Iti sabali a bangir, ti maag kadagiti bibigna ket saanna a maawatan daytoy napateg a kinapudno. Ti panagsalawasawna ti mangituggod kenkuana iti pakadadaelanna.

Tagtagiragsaken met ti nalinteg a tao ti kita ti kinatalged nga awan kadagiti nadangkes. “Daydiay magmagna iti kinatarnaw magnanto iti kinatalged, ngem daydiay mangkilkillo iti daldalanna mailatakto a mismo. Daydiay mangikidday iti matana mangtedto iti saem, ket daydiay maag kadagiti bibigna maibaddebaddekto.”​—Proverbio 10:9, 10.

Ti tao a natarnaw ket napudno iti pannakilangenna. Isu ket raemen ken pagtalkan ti sabsabali. Ti mapagpiaran a tao ket napateg nga empleado ken masansan a pakaitalkan ti dakdakkel a pagrebbengan. Uray bassit ti pagtrabahuan, saan a mapukawan iti panggedan gapu ta isu ket napudno. Kasta met, ti napudno a kababalinna makatulong tapno makaay-ayo ken natalna ti kasasaad iti pagtaengan. (Salmo 34:13, 14) Mariknana a natalged ti relasionna kadagiti miembro ti pamiliana. Wen, ti kinatalged ket maysa a bunga ti kinatarnaw.

Naiduma ti kasasaad ti tao a mangallilaw gapu iti agimbubukodan a pagimbagan. Ti manangallilaw mabalin a padasenna a kaluban ti kinaulbodna babaen ti nabassawang a ngiwat wenno panagtigtignay. (Proverbio 6:12-14) Ti malisioso ken mangallilaw a panangikiddayna iti matana ti mabalin mamagtuok iti kasta unay kadagiti biktima ti panangallilawna. Ngem pagangayanna, maipalgak ti kinaulbod ti kasta a tao. Insurat ni apostol Pablo: “Dagiti basol ti dadduma a tattao silalatak a maiparangarang, a mangiturong a mismo iti pannakaukom, ngem no maipapan iti dadduma a tattao dagiti basolda maiparangarang met a maud-udi. Iti kasta met laeng a pamay-an silalatak a maiparangarang ti nasayaat nga ar-aramid ket dagidiay saan a kasta saan a mabalin nga ilemmeng.” (1 Timoteo 5:24, 25) Ti panangallilaw ti siasinoman​—nagannak man, gayyem, asawa, wenno am-ammo​—maibutaktakto inton kamaudianan. Siasino koma ti makapagtalek iti tao a nakusit?

‘Ti Ngiwatna Ket Ubbog ti Biag’

“Ti ngiwat daydiay nalinteg maysa nga ubbog ti biag;” kuna ni Solomon, “ngem no maipapan iti ngiwat dagidiay nadangkes, abbonganna ti kinaranggas.” (Proverbio 10:11) Mabalin a makaagas wenno makadangran ti sasao. Mapabang-ar ken mapasarantada wenno maupayda ti maysa a tao.

Iti panangilasinna iti motibo ti sasao a maisawang, kinuna ti ari ti Israel: “Gura ti mangkiwkiw kadagiti rinnupir, ngem ti ayat abbonganna uray dagiti amin a salungasing.” (Proverbio 10:12) Ti gura mamataud iti rinnupir iti natauan a kagimongan, ken mangparnuay iti susik. Dagiti managayat ken Jehova masapul nga iwaksida ti gura manipud iti biagda. Kasano? Babaen ti panangisandida iti ayat. “Ti ayat abbonganna ti nakaad-adu a basol.” (1 Pedro 4:8) Ti ayat “anusanna ti amin a bambanag,” kayatna a sawen, “amin a bambanag abbonganna.” (1 Corinto 13:7; Kingdom Interlinear) Ti nadiosan nga ayat saanna a namnamaen ti kinaperpekto iti imperpekto a tao. Imbes nga isarsaritana ti biddut ti sabsabali, ti kasta nga ayat tulongannatayo a di mangikankano kadagiti biddutda malaksid no serioso a basol dayta. Ti ayat anusanna pay ti di umiso a pannakatrato idiay pangasabaan, idiay pagtrabahuantayo, wenno idiay eskuelaan.

Intuloy ti masirib nga ari: “Kadagiti bibig ti mannakaawat a tao masarakan ti kinasirib, ngem ti pagbaut agpaay iti bukot ti maysa nga awanan iti puso.” (Proverbio 10:13) Ti sirib ti mannakaawat a tao iwanwanna dagiti addangna. Dagiti makapabileg a sasao iti bibigna tulonganna ti sabsabali a magna iti dana ti kinalinteg. Isu ken dagidiay agimdeng kenkuana saan a kasapulan a maiturong iti umiso a direksion babaen ti puersa​—ti pagbaut ti pannusa.

“Agurnong iti Pannakaammo”

Aniat’ makatulong tapno agbalin ti sasaotayo nga ‘agburburayok nga ayus ti kinasirib’ imbes a waig ti kinatarabitab? (Proverbio 18:4) Insungbat ni Solomon: “Dagiti masirib isuda dagidiay agurnong iti pannakaammo, ngem ti ngiwat daydiay maag asideg iti mismo a pannakarba.”​—Proverbio 10:14.

Ti umuna a kasapulan isu ti panangpunno ti panunottayo iti makapabileg a pannakaammo ti Dios. Adda laeng maymaysa a gubuayan ti kasta a pannakaammo. Insurat ni apostol Pablo: “Amin a Kasuratan impaltiing ti Dios ken makagunggona iti panangisuro, iti panangtubngar, iti panangpalinteg iti bambanag, iti panangdisiplina iti kinalinteg, tapno ti tao ti Dios naan-anay koma a makabael, naan-anay a nakabalan maipaay iti tunggal naimbag nga aramid.” (2 Timoteo 3:16, 17) Masapul nga agurnongtayo iti pannakaammo babaen ti panagkalitayo iti Sao ti Dios a kas iti panagsapul iti nailemmeng a gameng. Anian a makapagagar ken makagunggona ti kasta a panagsapul!

Tapno masarakan ti sirib kadagiti bibigtayo, masapul a ti pannakaammo iti Kasuratan dumanon met iti pusotayo. Kinuna ni Jesus kadagiti agdengdengngeg kenkuana: “Ti naimbag a tao mangiruar iti naimbag manipud iti naimbag a gameng ti pusona, ngem ti nadangkes a tao iruarna ti dakes manipud iti nadangkes a gamengna; ta manipud iti naruay iti puso agsao ti ngiwatna.” (Lucas 6:45) Gapuna, masapul nga iyugalitayo a mennamennaen ti maad-adaltayo. Pudno, kasapulan ti panagregget iti panagadal ken panagmennamenna, ngem anian a makapabaknang iti naespirituan ti kasta a panagadal! Awan ti rason tapno suroten ti maysa ti makadadael a dalan ti natarabitab iti awan kaes-eskanna a sasao.

Wen, ti masirib a tao aramidenna no ania ti umiso iti imatang ti Dios ken nasayaat ti impluensiana iti sabsabali. Tagtagiragsakenna ti nawadwad nga abasto iti naespirituan a taraon ken adu ti maar-aramidanna iti makagunggona a trabaho ti Apo. (1 Corinto 15:58) Kas tao ti kinatarnaw, isu ket magna iti kinatalged ken addaan iti anamong ti Dios. Pudno, adu ti bendision a dumteng iti nalinteg. Sapulentay koma ti kinalinteg babaen ti panangitunos iti biagtayo kadagiti pagalagadan ti Dios iti naimbag ken dakes.

[Footnote]

[Ladawan iti panid 25]

Ti napudno a kababalin ket mangparagsak iti biag ti pamilia

[Ladawan iti panid 26]

‘Dagiti masirib agurnongda iti pannakaammo’