Kapitulo 2​—Sangalubongan a Kinatalged iti Sidong ti “Prinsipe ti Kappia”

Ti “Prinsipe ti Kappia” Naipasango iti Armagedon

1, 2. (a) Ania a makaay-ayo a sasao ti impaltiing ti Dios a sawen ni mammadto Isaias? (b) Kaano ti panangrugi a matungpal dagitoy a sasao?

Idi maika-walo a siglo sakbay ti Kadawyan a Panawentayo, napaltiingan ni mammadto Isaias a mangikuna iti ili ti Dios: “Ta nayanak ti maysa nga ubing kadatayo, maysa nga anak a lalaki ti naited kadatayo; ket ti naprinsipian a panangiturayna maiparabawto iti abagana. Ket ti naganna magaladanto ti Nakaskasdaaw a Mamagbaga, Mannakabalin a Dios, Agnanayon nga Ama, Prinsipe ti Kappia. Ti idadakkel ti naprinsipian a panangiturayna ken ti kappia awanto ti inggana, iti trono ni David ken iti pagarianna tapno bangonenna ken salimetmetanna babaen iti kinahustisia ken kinalinteg, manipud ita ken iti panawen a di nakedngan.”​—Isaias 9:6, 7.

² Dagidiay makaay-ayo a sasao ti nangrugida a matungpal iti kamaudianan a paset ti tawen 2 K.K.P. Daytoy ket idi a naipasngay ni Jesus kas kapuonan ni Ari David, a nagturay idiay siudad ti Jerusalem kadagiti 12 a tribo ti Israel.

Tulag ti Pagarian iti Talna nga Awanto ti Inggana

3. (a) Ania a tulag ti inaramid ti Dios ken Ari David? (b) Iti siasino a kapuonan ni Ari David ti nangipaayan ni Jehova iti titulo a “Prinsipe ti Kappia”?

³ Gapu iti kinaregta ni David a maipaay iti panagdaydayaw iti Dios ti Israel, nangaramid ni Jehova kenkuana iti tulag a maipaay iti agnanayon a Pagarian iti kapuonanna. (2 Samuel 7:1-16) Dayta a tulag ti sinapataan ti Dios. (Salmo 132:11, 12) Sigun iti dayta a tulag, ti pagarian ni David ti mangipaayto ti pakaibatayan ti um-umay a Pagarian ti “Prinsipe ti Kappia.” Ni “Jesu-Kristo, nga anak ni David,” isunto ti pangipaayan ni Jehova iti titulo a “Prinsipe ti Kappia.”​—Mateo 1:1.

4. (a) Asino ti nagbalin a naindagaan nga ina ni Jesus? (b) Ania ti kinuna ni anghel Gabriel kenkuana maipapan itoy a banag?

⁴ Ti ina ni Jesus ket maysa a babai a naiyanak iti naarian a linea ni Ari David. Isut’ maysa a birhen idi inyinawna ti naikari nga anakna, nga agbalinto a permanente nga agtawid iti trono ni David. Ti pannakaiyinawna naaramid sakbay ti panangala ni Jose kenkuana kas asawana. (Mateo 1:18-25) Pinakaammuan ni anghel Gabriel ni birhen Maria: “Adtoy! agsikogkanto ken ipasngaymonto ti maysa nga anak a lalaki, ket panaganamto ti Jesus. Isu natan-okto ket managanto Anak ti Kangatuan; ket ni Jehova a Dios itednanto kenkuana ti trono ni David nga amana, ket agturayto iti balay ni Jacob iti agnanayon, ket ti pagarianna awanto ti tungpalna.”​—Lucas 1:31-33.

5. Aniat’ impadto ni Isaias a mammadto maipapan iti panagturay ti “Prinsipe ti Kappia”?

⁵ Dayta ti gapuna no apay nga impadto ni mammadto nga Isaias maipapan ti “Prinsipe ti Kappia” a “nalawanto iti panangiturayna iti talna nga awanto ti inggana, maipaay iti trono ni David ken ti naarian a pannakabalinna.” (Isaias 9:6, 7, The Jerusalem Bible) Gapuna, sigun iti tulag a naipasdek ken ni David, daytoy a Pagarian ti agbalinto iti agnanayon a gobierno a ti talna ket awanto ti inggana. Ti tronona ti masapul nga agtakderto met iti “agnanayon”!

6. (a) Tapno maitungpal ti tulag ti Pagarian, aniat’ inaramid ti Dios iti maikatlo nga aldaw iti ipapatay ni Jesus? (b) Kaano ti panangrugi ni Jesus nga agturay kas iti “Prinsipe ti Kappia”?

⁶ Agpaay a pakaitungpalan daytoy a tulag ti Pagarian, pinagungar ti Dios a Mannakabalin-amin ni Jesus manipud ken patay ti maikatlo nga aldaw iti pannakamartirna. Daytoy ket idi maika-16 nga aldaw ti bulan ti Judio a Nisan, ti tawen 33 ti Kadawyan a Panawentayo. Kas nakakita iti napagungaren nga Anak ti Dios, kuna ni apostol Pedro a ni Jesus ket “napapatay iti lasag, ngem . . . napagbiag ti espiritu.” (1 Pedro 3:18) Ti Kangatuan a Dios ti nangitan-ok kenkuana iti makannawanna. Sadiay, nanipud idi panagpatingga ti Panawen Gentil wenno “ti naituding a panawen dagiti nasnasion,” idi karrugi ti Oktubre idi tawen 1914, isun ti agturturay kas ti “Prinsipe ti Kappia.”​—Lucas 21:24.

7. (a) Aniat’ naipasango ken Jesus manipud panangrugi ti panagturayna? (b) Asino dagiti mangiwarwaragawag ti kinaari ni Jesus ti amin a nasnasion, ken kaitungpalan ti ania?

⁷ Manipud panangrugi ti nailangitan a panagturayna, isun ti naipasango iti nadawel a lubong, kas paneknekan dagiti dua a sangalubongan a gubat maipapan iti isyu a no asino ti agturay iti daga. Isu itan ti naipasango iti organisasion iti Naciones Unidas. Babaen iti mangliklikmuten iti globo a panangiwaragawag ti naimbag a damag ti Pagarian babaen kadagiti Saksi ni Jehova, a mangaskasaban iti nasurok a 200 a dagdaga, ti aktibo a kinaarina kadagiti langlangit iti maipaspasangon iti atension ti amin a nasnasion. Daytoy ket kaitungpalan iti kinuna a mismo ti “Prinsipe ti Kappia,” kas mabasatayo idiay Mateo 24:14: “Daytoy naimbag a damag ti pagarian maikaskasabanto iti amin a mapagnaedan a daga kas pammaneknek kadagiti isuamin a nasnasion; ket iti kasta umayton ti panungpalan.”

8. Apay a maikuna a nakaun-unegtayon iti daytoy a “panungpalan ti sistema dagiti bambanag”?

⁸ Ti salisal maipapan iti panangituray iti lubong ti masapul a maibanagen iti mabiit. Itan, nasuroken a 70 a tawtawen kalpasan ti panagpatingga “ti naituding a panawen dagiti nasnasion” idi 1914, nakaun-unegtayon iti daytoy “panungpalan ti sistema dagiti bambanag.” Nakitan ti kaputotan ti 1914 ti panangrugi dagiti napnuan kaipapananna a paspasamak ti lubong nga impadto ni Jesus. (Mateo 24:3-14) Dayta a kaputotan, kuna ni Jesus, ket dinton aglabas agingga nga amin dagitoy a bambanag ket matungpalda. Dayta itan ti nakaas-asidegen iti pagtungpalanna.​—Mateo 24:34.

9, 10. (a) Kasano a naikomunikar kadatayo ti propetiko nga impormasion iti libro ti Apocalipsis? (b) Ania ti impadto ti Apocalipsis 16:13, 14, 16, maipapan ti Har–Magedon, wenno Armagedon?

⁹ Gapuna, ania iti adda iti asidegen a masanguanan, ket ania iti naipasango iti “Prinsipe ti Kappia”? Isu a mismo ti nausar a mangipadto iti daytoy idiay kaudian unay a libro ti Biblia, ti Paltiing, wenno Apocalipsis, nga inted ti Dios kenkuana ket isu met iti inyallatiwna ken lakayen nga apostol Juan babaen iti maysa nga anghel. (Apocalipsis 1:1, 2) Napasamak dayta agarup idi panungpalan ti umuna a siglo ti Kadawyan a Panawentayo. Idiay Apocalipsis 16:13, 14, 16, pinaaramid ni Jesus ken apostol Juan daytoy nagpateg a panangtukoy iti Har–Magedon wenno Armagedon:

¹⁰ “Ket nakitak idi ngiwat daydi dragon dagiti tallo a narugit a naipaltiing a sasao a kasda la tukak ken idi ngiwat daydi atap nga animal ken idi ngiwat daydi saan a pudno a mammadto. Isuda, kinapudnona, dagiti sasao nga impaltiing dagiti demonio ken agar-aramid kadagiti datdatlag, isuda a mapan kadagiti ar-ari ti amin a mapagnaedan a daga, tapno urnongenda ida a maisagana iti gubat ti dakkel nga aldaw ti Dios a Mannakabalin-amin. Ket inurnongda ida amin idiay disso nga iti Hebreo managan Har–Magedon.”

Ti Mangiladladawan a “Bantay ti Megiddo”

11. (a) Ania ti kaipapanan ti nagan nga Armagedon, ken adda aya idi ti maysa a geograpikal a disso a nainagan iti dayta? (b) Apay a ti kadaanan a siudad ti Megiddo ket addaan pategna iti historia? (c) Ania ti doble a kaipapanan nga innala ti nagan a Megiddo?

¹¹ Ti Hebreo a nagan a Har–Magedon, wenno Armagedon, kayatna a sawen ti “Bantay ti Megiddo.” Awan ti geograpikal a disso iti kadaanan wenno iti moderno a panawen ti maaw-awagan ti Bantay ti Megiddo. Gapuna iti libro kas ti Apocalipsis a napunno kadagiti makailadawan a sasao, ti termino ti addaan simboliko a kaiyuloganna. Ania ngata dayta? Bueno, ti naipangato a siudad ti Megiddo, a ti nagan dayta a disso kaipapananna “taripnong dagiti buybuyot,” ket addaan ti pategna iti historia. Iti historia a nailubongan ken iti Biblia ti nagan iti mangtignay ti laglagip dagiti makaikeddeng a gubgubat. Apay? Agsipud ta ti siudad idi ket dinominaranna ti maysa nga estratehiko a pagnaan iti daga iti nagbaetan ti Europa, Asia, ken Africa, ket dagiti manangraut ti sibibentaha a makarit ken mapasardeng sadiay babaen kadagiti agtataengna. Gapuna ti Megiddo ket addaan doble a kaiyuloganna​—ti nakalkaldaang a pannakaabak iti maysa a dasig ken iti nadayag a panagballigi iti maysa met a dasig.

12, 13. (a) Kasano a ti Dios ti Biblia mainaig iti Megiddo ken iti arubayanna a karayan bayat idi kaaldawan ni Ukom Barak? (b) Kasano a ti kanta a panagballigi ni Barak ken Debora inladawanna ti paset ti Dios iti panagballigi?

¹² Ti Dios ti Biblia ti nainaig iti Megiddo ken iti kabangibangna a karayan Gishon bayat ti tiempo dagiti uk-ukom nga Israelita. Idi kaaldawan ni Ukom Barak ken ni propetisa a Debora, ti Dios nangted iti panagballigi idi a pinilina idiay kaparanget ti Megiddo. Ni Ukom Barak ti addaan laeng kadagiti 10,000 a buybuyot, idinto a ti kabusor iti sidong ni heneral Sisera ti addaan, malaksid kadagiti buybuyotna a magmagna, ti 900 a pakigubat a karuahena a guyguyoden dagiti kabayo. Bimmallaet ni Jehova iti gubat a maipaay iti ili a pinilina ket pinataudna ti layus tapno mailumlom dagidiay napipigsa a karuahe dagiti kabusor. Iti kanta a panagballigi a kinanta ni Barak ken ni Debora iti Dios kalpasan ti namilagruan a pannakaabak ti buybuyot ni Sisera, impalagipda ti paset ti Dios iti daytoy a pannakaparmek dagiti kabusor:

¹³ “Dagiti ar-ari immayda, ket nakigubatda; sa nakigubat dagiti ar-ari ti Canaan idiay Taanac kadagiti dandanum ti Megiddo. Isuda saanda a nangala iti gunggona ti pirak. Manipud iti langit nakigubat dagiti bitbituen, manipud kadagiti daldalanda nakigubatda a maibusor ken Sisera. Ti karayan Gishon inyanudna ida, ti daan a karayan, ti karayan Gishon.”​—Oc-ocom 5:12, 19-21.

14. Ania a pangserra a sasao dayta naipaltiing a kanta ti panagballigi ti awan duadua a kararag maipapan ti um-umay a gubat ti Armagedon?

¹⁴ Awan duadua, dagiti naipaltiing a sasao a panangserra ni Barak ken Debora iti kantada kalpasan iti kadaanan a panagballigi idiay Megiddo ti agaplikar kas maysa a kararag maipapan ti um-umay a gubat ti Armagedon. Inkantada: “Iti kasta matayda koma amin dagiti kabusormo, O Jehova, ngem dagiti agayat kenkuana isuda koma iti kakasla iti init a lumgak a sirarangrang.”​—Oc-ocom 5:31.a

Dagiti Nasnasion a Maur-urnongen iti Armagedon

15. (a) Ania a kita ti disso, ngarud, ti Armagedon? (b) Aniat’ maysa kadagiti gubuayan ti narugit a propaganda a mamagtignay kadagiti nasnasion a makigubat inton Armagedon?

¹⁵ Gapuna ti Megiddo ket maysa a disso a nakaaramidan dagiti makaikeddeng a panaggugubat. Nainkalintegan, ngarud, a ti Armagedon isunto ti tay-ak a pagdadangadangan a pagturongan amin dagiti nailubongan a nasnasion itatta iti sidong dagiti makatignay a puersa a nailadawan idiay Apocalipsis 16:13, 14. Ti “sasao nga impaltiing dagiti demonio” a mamagtignay kadagiti nasnasion ket isuda dagiti propaganda a maiyeb-ebkas itatta, a narugit a kas kadagiti narugit a tuktukak idiay Biblia. Maysa kadagiti gubuayan dagita a narugit a propaganda isu ti “dakkel a nalabaga a dragon.” Ti Apocalipsis 12:1-9 ti mangipabigbig “ti dragon” kas ni Satanas a Diablo.

16. Idiay Apocalipsis 16:13, ania ti isimsimbolo “ti atap nga animal”?

¹⁶ Ti sabali pay a gubuayan dagiti narugit a propaganda isu “ti atap nga animal.” Idiay Apocalipsis 16:13 daytoy simboliko nga “atap nga animal” ti nainaig iti dinidiablo a “dragon.” Sigun iti Apocalipsis 20:10, daytoy “atap nga animal” ti madadaelto iti agnanayonen gapu iti pannakituntunosna iti simboliko a “dragon.” Ti “atap nga animal” isimsimbulona ti intero a napolitikaan a sistema daytoy a lubong a “ti dragon” isu ti diosna. (2 Corinto 4:4) Ramanenna amin dagiti nadumaduma a napolitikaan a gobierno daytoy a lubong.​—Idiligyo iti Daniel 7:17; 8:20, 22.

17. Ania ti epekto dagiti kasla tukak a propaganda a rumrummuar manipud “ti atap nga animal”?

¹⁷ Ti kasta a sangalubongan a sistema ti napolitikaan a panagturay ti addaan kadagiti naisangsangayan a propagandana. Ket daytoy a panaguni, a kasla tukak a propaganda ket maysa a naipaltiing a sasao nga agserserbi a kadua iti naipaltiing a sasao ti “dragon” tapno urnongen “dagiti ar-ari,” wenno napolitikaan nga agtuturay iti lubong, nga agturong “iti gubat ti dakkel nga aldaw ti Dios a Mannakabalin-amin” a mapagdadangadanganto inton Armagedon.

18. (a) Ania iti ipaspasimudaag ti nagan a Har–Magedon? (b) Ania ti isimbolo ti maysa a bantay?

¹⁸ Ngarud ti Har–Magedon iladladawanna iti maysa a sangalubongan a kasasaad a ramanenna iti makaikeddeng a gubat. Ipamatmat dayta iti kamaudiananto a kasasaad a pagtungpalanto amin nga ar-aramid ti lubong inton dagiti napolitikaan nga agtuturay sangsangkamaysadanto a busoren ti pagayatan ti Dios, a gapu iti dayta masapul nga agtignayto iti Dios iti pangontrana a puersa sigun iti panggepna. Gapuna ti masanguanan iti maikeddengto no anianto ti mapasamak iti daytoy a komprontasion. Idiay Megiddo mismo, ti geograpikal a disso, awan ti bantay. Ngem ti bantay isimbolona iti maysa a prominente a disso ti panagtataripnong a nakalaklaka a maawatan manipud iti maysa a distansia babaen kadagiti isuamin a puersa militar nga agtataripnong sadiay.

19, 20. Ania nga estratehia ti usarento ti Heneral ti nailangitan a puersa ni Jehova inton Armagedon, ket anianto ti ibungana?

¹⁹ Ni Jesu-Kristo, ti Heneral iti mannakidangadang a puersa ni Jehova, iti sumagmamano a tawen matmatmatanna iti panagtataripnong dagiti agtuturay iti lubong ken kadagiti makidangadang a puersada inton Armagedon. Ngem saanna pay a pinadpadas nga insina ti aniaman a partikular nga ari ken ti puersa militarna nga isudanto ti rebbekenna a maymaysa ket iti kasta ibusenna dagiti kabkabusor a puersa a saggaysa. Iti kasunganina, ik-ikkanna ida iti supisiente a panawen tapno agtataripnongda a sangsangkamaysa ket pagkaykaysaenda dagiti puersada kas maysa a kadakkelan a panginanamaan a militar. Ti natured a panggepna ket isu ti panangsangona kadakuada amin iti mammaminsan!

²⁰ Iti kasta isunto ti makagun-od iti ad-adda pay a naaw-aweng a panagballigi kadakuada, a pakaidayawan ti mismo a Kangatuan a Kumanderna, ni Jehova a Dios, ken ti pannakailatakna a mismo kas, ti di masuppiaten nga, “Ari dagiti ar-ari ken Apo dagiti ap-appo.”​—Apocalipsis 19:16.

[Dagiti Footnote]