ZOAR

[Kinabassit].

Maysa a siudad iti “Distrito,” nabatad nga adda idi iti igid ti maysa a nadam-eg a tanap. (Ge 13:10-12; kitaenyo ti DISTRITO TI JORDAN.) Nalawag a Bela ti immun-una a nagan ti Zoar. Idi kaaldawan ni Abraham, inturayan dayta ti ari a nagrebelde a kadua ti uppat a sabsabali pay iti Distrito kalpasan ti 12 a tawen a panangituray ni Kedorlaomer, ngem pinarmek ida ti ari ti Elam ken ti tallo a kaaliansana. (Ge 14:1-11) Idi dadaelen koman ni Jehova ti Sodoma, nagkiddaw ni Lot ket napalubosan nga agtalaw manipud sadiay nga agturong iti Zoar, iti kasta saan a nadadael daytoy a siudad. (Ge 19:18-25) Gapu iti panagbuteng ni Lot ken ti dua nga annakna a babbai, pinanawanda ti Zoar ket nagnaedda iti rukib iti kabangibang a kabambantayan a rehion.​—Ge 19:30.

Naipadto a no maipagteng ti didigra iti Moab, dagiti nangtalaw iti dayta agkamangda iti Zoar ket ti ikkis gapu iti pannakawalangwalang ti nasion mangngeg “manipud Zoar agingga iti Horonaim, agingga idiay Eglat-selisiya,” nalabit mangipasimudaag a ti Zoar ket maysa idi a siudad dagiti Moabita. (Isa 15:5; Jer 48:34) Ti Griego a Septuagint ken ti sumagmamano a moderno a patarus (AT, JB, NE, RS) dakamatenda ti Zoar (Zogora) iti Jeremias 48:4 (31:4, LXX, Bagster), ngem ti Hebreo a Masoretiko a teksto sadiay tukoyenna ti “dagidiay ubbingna.” (NW, JP, Le, Ro) Ti Zoar ket isu ti kaabagatanan a lugar a nakita ni Moises idi tinannawaganna ti daga manipud Bantay Nebo. (De 34:1-3) Nalawag a ti siudad adda iti uneg ti Moab wenno iti asideg dayta, a dumna iti kabambantayan a rehion ti Moab ken iti maysa a lugar iti abagatan a daya ti Natay a Baybay. (Idiligyo ti Ge 19:17-22, 30, 37.) Kunaen ti sumagmamano nga eskolar nga adda ti Zoar iti amianan ti Natay a Baybay, ngem kunaen ti dadduma nga adda dayta iti Peninsula ti el-Lisan, wenno iti lauden wenno abagatanen a mismo ti makin-abagatan nga ungto dayta a baybay. Ibaga ni Yohanan Aharoni nga isu dayta ti es-Safi, nga adda iti delta ti naapres a ginget ti Zered (Wadi el-Hasaʼ). Idi Edad Media, nainaig dayta a nagan iti maysa a napateg a disso iti nagbaetan ti Jerusalem ken Elat. Nupay kasta, patien ti sumagmamano nga eskolar a ti orihinal a Zoar ken ti dadduma pay a “siudad ti Distrito” ket addan iti tukok ti dandanum ti makin-abagatan a paset ti Natay a Baybay.​—Ge 13:12.