Laglagipenyo dagiti Nakristianuan a Prinsipio

NO MANGRUGI nga ageskuelan ti maysa nga ubing, kadagiti umuna a bambanag a maadalna isut’ panagbasa ken panagsurat. Dagitoy nasken nga adalen ti mangisagana kenkuana kadagiti mas adelantado pay a materiales, kas iti panagadal a sosial, siensia, ken pagsasao. No ti ubing ket saanna a naadal unay ti panagbasa ken panagsurat, ti intero a masanguananna iti panagadal ti apektado unay.

Ti panagadal no kasanot’ panagdayaw iti Dios ti medio umas-asping. No adalentayo ti Biblia, makitatayo nga adda nagadu a pamunganayan a kinapudno, wenno prinsipio, a masapul nga ammuen a naimbag. Apaman a nasagrapen dagitoy, mabalintay ti mapanen kadagiti naun-uneg a bambanag. No, kas pangarigan, ditay matarusan a naan-anay ken patien dagitoy umuna a prinsipio, addanto pagkapuyan ti panagdaydayawtayo. Saantayonto a makapagaramid kadagiti nasin-aw a desision, ken ti pammatitayo ti nalakanto a magunggon.

Dagiti pamunganayan a prinsipio ti Biblia saanda a narigat a tarusan. (Kitaenyo ti tsart.) Nupay kasta, saanda met a basta sarsarita laeng wenno bambanag a nasaririt a paginteresan. Isudat’ sibibiag, nasken a kinapudno, ken nasursuro nga ayaten ida dagiti masirib a Kristiano. Kuna ni Jehova: “Imdengam dagiti saok. Iyallingagmo ta lapayagmo kadagiti panagsaok. Dika paluspusan ida a pumanaw kadagita matam. Salimetmetam ida iti tengnga ta pusom. Ta isuda ti biag kadagiti makasarak kadakuada ket salun-at iti amin a lasagda.”​—Proverbio 4:20-22; Ezequiel 18:19, 20, 23.

Nupay kasta, agpapan pay kinapateg dagitoy a prinsipio, namakdaar ni Jesus a sumagmamano laeng ti makasagrap kadakuada ken agbiag maitunos kadakuada. Kunana: “Ta nailet ti ruangan ken akikid ti dalan a mangiturong iti biag, ken natakkon dagiti makasarak kenkuana.” (Mateo 7:14) Daytoy ket saan a gapu ta nakalemmeng dagiti prinsipio. Kayat ni Jehova a dagiti lallaki ken babbai agbiagda a maitunos kadakuada ket iti kasta tawidenda ti biag. (2 Pedro 3:9) Impaikor-itna idiay Biblia ti kinasirib, pannakaammo, ken pannakaawat, a sisasaknap a magun-odan ti isuamin. Ket dagiti Saksina parparegtaenda dagiti kakaarrubada a biruken daytoy makaited-biag nga impormasion. Iti daytoy a pamay-an, iti literal, “ti pudno a sirib agpukpukkaw iti lansangan.” (Proverbio 1:20; 2:1-9) Ngem addada pay met sabali a puersa nga agtigtignay.

Binulsek ni Satanas ti matmata ti kaaduan a tattao kadagiti pudno a prinsipio. (2 Corinto 4:4) Mainayon pay, ti kabukbukodan nga espiritu ti panagwaywayas ti tao ti mamagbalin kenkuana nga ad-adda a kayatenna ti kabukbukodanna a pamay-an imbes a kumita ti pannakaiwanwan manipud Nangatngato a Pannakabalin. Idi kaaldawan ni apostol Pablo, uray pay dadduma a nakaadalen kadagiti pamunganayan a prinsipio napukawda ti panangmatmatda kadagita. Gapuna, insuratna: “Masapulyo manen ti mangisuro kadakayo no ania dagiti pagdamdamuan a sursuro kadagiti sagrado a sasao ti Dios.”​—Hebreo 5:12.

Mainayon pay, namakdaar ni Jesus: “Adunto dagiti agkuna kaniak iti daydiay nga aldaw, ‘Apo, Apo, saankami aya a nagipadto iti naganmo, ket iti naganmo pinaruarmi dagiti sairo, ket iti naganmo nagaramidkami kadagiti adu a datdatlag?’ Ket siak ipalgakkonto kadakuada: Uray kaano dikayo naam-ammo! Umadayokayo kaniak, dakayo nga agar-aramid ti dakes.” (Mateo 7:22, 23) Apay a dagiti tattao a pagarupenda nga agserserbida ken Jesus makitadanto a nailaksidda? Agsipud ta dagiti “adu a datdatlag” nga ar-aramidenda saan a naibatay kadagiti prinsipio ti Biblia. Arigna a padpadasenda ti agadal ti historia wenno siensia a di umuna nga inadal no kasanot’ panagbasa. Dagiti ar-aramidda ti adda pagkapuyanna, saan a naibasar iti kinapudno. Gapuna, isuda dagiti “agar-aramid ti dakes.”

Makaay-ayo Aya ti Panagdaydayawyo?

Makasigurotayo aya a ni Jesus inton dumteng ti aldaw dinanto kunaen kadatayo, ‘Umadayokayo kaniak, dakayo nga agar-aramid ti dakes’? Wen, no ti panagdaydayawtayo ti naibasar a naan-anay kadagiti prinsipio ti Biblia. Mabalin a kasta no sisisinged a sukimatentayo ti Biblia, nangnangruna ti sasao ni Jesus. Nagna ni Jesus iti nailet, akikid a dalan nga agturong iti biag​—kinapudnona, isu idi “ti dalan ken ti kinapudno ken ti biag.” (Juan 14:6) No iyaplikartay ti sasaona, ken sursurotentayo a sisisinged dagiti addangna, addatayto met iti isu met laeng a dalan.​—Juan 6:68; 1 Pedro 2:21.

Dagiti immuna a paspasurot ni Jesus nagnada met iti nailet, akikid a dalan nga agturong iti biag. Ngarud, idi natay ni Jesus impakumitna iti im-imada ti trabaho a panangisuro kadagiti dadduma iti panagdayaw iti Dios. Isu met ti namakdaar nga isunto ti agsubli manen ken manginanama nga agidatagdanto kenkuana no kasanot’ kababalinda bayat ti kaawanna.​—Mateo 24:46; 25:14-23; 28:19, 20.

Idi agangay, ti bilang dagidiay agkunkuna a sumursurot ken Kristo ti dimmanon iti ginasgasut a milion. Ngem iti kaaduan a kaso, ti panagdaydayaw dagitoy nagdakkelan a bunggoy ti saan a naibatay kadagiti prinsipio ti Biblia. Gapuna, idi naipatugaw ni Jesus kas nailangitan nga Ari idi 1914 ket kalpasanna ‘dimtengen’ tapno makikuentaan kadagidiay agkunkuna a paspasurotna, aniat’ nasarakanna? Minilmilion dagiti agkunkuna a Kristiano ti nakiramraman kadagiti nakabutbuteng a gubat iti historia ti sangatauan agingga iti dayta a punto.

Wen, ti kadakkelan a bilang dagiti “Kristiano” agtigtignayda a naan-anay a maikontra kadagiti pamunganayan a prinsipio ti Biblia. Nupay kasta, adda maysa a grupo dagiti pudpudno a Kristiano a padpadasenda a naimbag ti panangsurot kadagiti nadiosan a prinsipio ken isursuroda met ida kadagiti asinoman a dumngeg iti agmauyong-iti-gubat a lubong. Dagitoy ti naurnong ket idi agangay isudat’ kinaduaan ti dakkel nga umariwekwek dagiti umasping-panagpampanunotna a tattao. (Mateo 24:31; Apocalipsis 7:4, 9, 10) Isudat’ sumursurot pay laeng kadagiti makaited-biag a prinsipio, nga ibagbaga kadagiti sabsabali pay maipapan kadagiti dadakkel a pangpanggep ti Dios, nga agtitimpuyogda kas maymaysa nga arban, ken pagregreggetanda a makitunos iti “naan-anay a pagayatan ti Dios.”​—Roma 12:2.

Ti Nasken a Nainkasuratan a Prinsipio

Saan unay a nalaka daytoy. Umuna, dagitoy a pudno a Kristiano masapul a makigubalda kadagiti kabukbukodanda a kinaimperpekto, sibabasol a kasasaadda. Ket masapul nga agtaengda iti lubong a maibusor a naan-anay kadagiti ipatpateg ken prinsipio a pagreggetanda a pagbibiagan. Kinapudnona, kuna ni apostol Juan: “Ti isuamin a lubong addada iti babaen ti managdakdakes.” (1 Juan 5:19) Dayta ti makagapu no apay a dagiti pudno a managdaydayaw ti Dios itatta masapul a laglagipenda ti nasken unay ti kinapategna a prinsipio nga inlawlawag ni Jesus: “Saanda [dagiti Kristiano] a paset ti lubong.”​—Juan 17:16.

Saan a pilpiliten ni Jehova dagiti indibidual nga agserbi kenkuana, ngem dagidiay pilienda nga aramiden dayta kasapulan nga agaramidda kadagiti natanang a desision. Kas pangarigan, masapul nga akseptarenda ti kinapudno, a nikaanoman saandanto nga agbalin a popular iti daytoy a lubong. (Mateo 24:9) Namakdaar ni adalan a Santiago: “Daydiay. . . agtarigagayto a gayyem ti lubong agbalin a kabusor ti Dios.” (Santiago 4:4) Ken kinuna ni apostol Pablo: “Ta ania ti pakikadduaan ti kinalinteg iti kinakillo?” ken “Ania ti pakaibiangan ti mammati iti saan a mammati?” Kalpasanna inadawna dagiti sasao a mismo ni Jehova: “Pumanawkayo iti nagtengngaanda, ket suminakayo,. . . ket saanyo a sagiden ti aniaman a di nadalus.”​—2 Corinto 6:14-17; Efeso 5:11.

Kasanotay nga ‘isina ti bagbagitayo’? Siempre, saan a babaen ti panangikkattay ti bagitayo a literal manipud iti lubong. Ngem mabalintay a liklikan ti ‘maisangol kadagiti di mammati.’ Mabalintay a liklikan ‘dagiti dakes a pannakikuyog, a mangdadael kadagiti nasayaat a kababalin.’ (1 Corinto 15:33) Ken mabalin a maisinatay ti bagbagitayo manipud iti espiritu ti lubong, ti espiritu ti kinaagum, kinasuitik, materialismo, ken ti naagawa a panagsapsapul ti ragragsak. (2 Timoteo 3:1-5) Ti nakaay-ayat a pammasiguro ket naited kadagidiay insinada ti bagbagida manipud kadagiti tartarigagay daytoy a lubong: “Ngem ti agaramid iti pagayatan ti Dios agtalinaed nga agnanayon.”​—1 Juan 2:15-17.

Dagidiay Sumursurot kadagiti Pamunganayan a Prinsipio

Posible kadi itatta ti panangsurot kadagiti prinsipio ti Biblia ken magna iti nailet a dalan a mangiturong iti biag? Wen, uray ubbing maaramidanda dayta. Kas pangarigan, dua nga ub-ubbing idiay Brazil ti nagsayaat unay kababalinda idiay eskuelaan nga inkalikagum ti maestrada nga umay ni nanangda ket ilawlawag ti rason no apay. Inlawlawag ti ina a daytat’ gapu ta sursurotenda dagiti prinsipio ti Biblia maipapan iti panagtulnog kadagiti nagannak ken kadagiti dadduma nga addaan kinaturay. (Efeso 6:1-3) Iti panagpatingga ti panageskuelada, naikkanda ti gundaway a mangilawlawag iti intero a klase dagiti gunggona nga ipapaay ti kasta a nadiosan a kurso.

Imbaga ni Jesus ti prinsipio: “Ta ti biag ti tao saan nga adda iti kaadu dagiti gameng a kupkupikupanna.” (Lucas 12:15) Maysa a rumangrang-ay a doktor idiay Japan ti nakaadal iti daytoy ket, iti panagsiddaaw dagiti gagayyemna, inyaplikarna dayta. Pinanawanna ti dakkel panguartaan a saadna ket napan iti maysa a bassit nga ili a sadiay makatulong a naespirituan kadagiti tattao nga umili. Daytoy a panangisakripisio kadagiti material a gunggona ti saan a nangikkat ragsak kenkuana. Imbes ketdi, isu ken ti asawana ti nakasarak ti dakdakkel a ragsak iti panangip-ipan ti Sao ti biag kadagiti dadduma.

Kuna ti Biblia: “Ta ti mammartek ken nabuklis pumanglawdanto.” (Proverbio 23:21) Nalawag a pakdaar daytoy kontra iti adiksion. Mapakpakdaarantayo met a maibusor kadagiti panangabuso ti droga: “Ket addada a sipapatak dagiti aramid ti lasag. . . panagrukbab kadagiti didiosen, panaganito [espiritismo wenno phar·ma·kiʹa, “panagdroga” iti orihinal a Griego].” (Galacia 5:19, 20) Mainayon pay, inggunamgunam ni apostol Pablo: “Agdalustay koma iti isuamin a kinarugit ti lasag ken espiritu.”​—2 Corinto 7:1.

Ti panagsigarilio ken panagusar kadagiti dadduma a makaadikto a droga ti nalawag a maikontra kadagitoy a prinsipio ti Biblia ket ngarud “kinadakes.” (Mateo 7:23) Asinoman nga ad-adipen ti Dios a mangrugrugit ti bagbagida kadagita a sustansia makitadanto a ti panagdaydayawda ket saan a makaay-ayo iti Dios. Gapuna, adu gasut a ribon ti nangala ti addang nga isardengen ti panagusar kadagitoy a droga, ket kas resultana, immawatda agpadpada kadagiti naespirituan ken pisikal a gunggona. Siempre, saan a kanayon a nalaka ti isisina kadagitoy narugit a bisio.

Maysa nga agtutubo a lalaki idiay Michigan, E.U.A., ti nakaadal maipapan iti Dios ken kadagiti prinsipiona manipud kadagiti dadduma a ministro a simmarungkar iti balayda. Nagustuanna ti nangngeganna ngem nalasinna a ti panagsigsigariliona ti marihuana ken tabako ket saan a maitunos iti panagdaydayawna ken Jehova. Kunana: “Diak narigatan a nangipakni kadagiti droga, a tagtagiragsakek unay. Ngem inabutna ti agarup innem a bulan tapno isardengko ti panagsigarilio.” Isut’ tinulongan dagiti padana a Kristiano ken babaen iti kararag. Itan, nga agbibiagen iti nadalus a panagbiag sigun kadagiti prinsipio ti Biblia, tagtagiragsakennan ti nadalus a konsiensia, ti pannakirelasion iti Dios, ken pannakitimtimpuyogna kadagiti Kristiano. Kinapudnona, kunana nga aginggat’ panagbalinna a Kristiano, saanna ammo a pulos no aniat’ maysa a gayyem.

Ti panangsurot kadagiti nalinteg a prinsipio ket pudno a kurso ti kinasirib. Ket ti kinasirib napatpateg pay ngem nasudi a balitok. Surotenyo daytoy met a dalan, ket daytat’ mangyeg dayaw ken Jehova ken mangitrabaho ti mismo nga agnanayon a pakabendisionanyo.​—Salmo 19:7, 10; Proverbio 16:16.

[Kahon iti panid 27]

Dagiti prinsipio ket isuda dagiti pamunganayan a kinapudno wenno pundamental a linlinteg a pakaad-adawan dagiti dadduma a kinapudno wenno linlinteg. Ti sumaganad isudat’ sumagmamano a pangarigan:

□ “Ayatem ni Jehova a Diosmo iti amin a pusom ken iti amin a kararuam ken iti amin nga isipmo.”​—Mateo 22:37.

□ “Amin dagiti bambanag a kayatyonto a dagiti tattao aramidenda koma kadakayo, kasta met ti aramidenyo kadakuada.”​—Mateo 7:12.

□ “Daydiay ngarud agtarigagayto a gayyem ti lubong agbalin a kabusor ti Dios.”​—Santiago 4:4.

□ “Uray mangankayo wenno uminumkayo wenno uray ania nga aramidenyo, aramidenyo amin a maipaay iti dayaw ti Dios.”​—1 Corinto 10:31.

□ “Datayo ngarud a napigsa, rebbengtayo nga anusan ti pagkapuyan dagidiay saan a napigsa, ket ditay ay-aywen ti bagitay met laeng.”​—Roma 15:1.

□ “Iti kasta gapu kenkuana idatontayo a kankanayon iti Dios ti daton ti panangdaydayaw, kayatna a sawen, ti agaon kadagiti bibbibig a mangipaduyakyak iti naganna.”​—Hebreo 13:15.

□ “Ket agpipinnanunottayo a maipaay iti pannakaparegtatayo iti ayat ken kadagiti naimbag nga ar-aramid, a ditay baybay-an dagiti panaggigimongtayo.”​—Hebreo 10:24, 25.

□ “Saan laeng a ti tinapay ti pagbiagto ti tao, no di ket ti isuamin a sao a rummuar iti ngiwat ni Jehova.”​—Mateo 4:4.