KALSADA
Publiko a dalan iti maysa a siudad wenno ili. Ti gagangay a Hebreo a termino maipaay iti kalsada (chuts) ket kangrunaan a kaipapananna ti “iti ruar.” (Isa 42:2, Rbi8 ftn) Agparang a di napalanas ti kaaduan a kalsada kadagiti kadaanan nga ili ken siudad iti dagdaga ti Biblia. (Sal 18:42; Isa 10:6; Un 2:21) Nupay kasta, idiay Jerico ken Gezer adda natakuatan a kanal a pagayusan ti danum manipud kadagiti kalsada.
Gagangay nga akikid ken agsikkosikko idi dagiti kalsada. Ngem adda met dagiti “akaba a dalan.” (Lu 14:21; idiligyo ti Apo 21:21.) Nalawa dagiti kalsada ti Nineve agsipud ta makalasat dagiti karuahe. (Na 2:4) Addaan ti Babilonia ken Damasco iti akaba a daldalan wenno pagmartsaan a daldalan, ket adda nagnagan ti sumagmamano kadagita. Idi panawen dagiti Romano, ti “kalsada a maawagan Nalinteg” idiay Damasco ket dalan nga addaan tallo a linia, agarup 26 m (85 pie) ti kaakabana.—Ara 9:11; kitaenyo ti NALINTEG.
Ti maysa a nawayang a disso, ti publiko a plasa (nalabit masarakan iti asideg ti maysa a ruangan ti siudad) ket mabalin a nagpaay kas lugar a pagnegosioan wenno pakaisuruan ti naguummong a tattao. (Ge 23:10-18; Ne 8:1-3; Jer 5:1) Nagay-ayam sadiay dagiti ubbing (Zac 8:4, 5); ti kaaduan a kalsada ket gagangay a napnuan kadagiti aktibidad. (Job 18:17; Jer 33:10, 11; igidiatyo iti Isa 15:3; 24:11.) Dagitoy ket lugar ti negosio, a no dadduma napagraragup kadagita ti sumagmamano a paglakuan, kas iti “kalsada dagiti panadero” idiay Jerusalem. (Jer 37:21) Ti “kalkalsada” nga intukon ni Ben-hadad a maituding ken Acab idiay Damasco ket nabatad a nagpaay kas lugar a pakaipatakderan dagiti pagtagilakuan, wenno tiendaan, a mangidur-as kadagiti gannuat ni Acab iti komersio iti dayta a kabesera ti Siria. (1Ar 20:34) Iti rabii, ti kalkalsada ti sumagmamano a siudad ket nabatad a nabantayan babaen kadagiti naridam a managwanawan.—Sol 3:1-3.
Naiwaragawag met dagiti damdamag kadagiti kalsada. (2Sm 1:20; Jer 11:6) Nangisuro sadiay ni Jesu-Kristo ngem saan a nakidinniskutir, kasta met a nangpaimbag sadiay kadagiti masaksakit ngem saan a nagariwawa kadagiti akaba a dalan, a nangparnuay koma iti panagsiddaaw ti publiko, nga agresulta iti pannakaitan-ok ti bukodna a nagan ken ti pannakaisiasi ti atensionda manipud ken Jehova a Dios ken iti naimbag a damag ti Pagarian. (Lu 8:1; Mt 12:13-19; Isa 42:1, 2) Gapuna, ni Jesus saan idi a kas kadagiti managinsisingpet a kinondenarna gapu iti panagkararagda kadagiti “nagsulian dagiti akaba a dalan tapno makita dagiti tattao.”—Mt 6:5.