BARTIMEO

[Anak ni Timeo (Napadayawan)].

Bulsek nga agpalpalama nga insubli ni Jesus ti panagkitana. Ni Bartimeo ken ti di nainaganan a kaduana ket situtugawda iti ruar ti Jerico idi dimteng ni Jesus ken ti maysa a bunggoy. Inimtuod ni Bartimeo no ania daytoy nga arimbangaw, ket idi naibaga kenkuana, inrugina nga impukkaw: “Anak ni David, Jesus, maasianka kaniak!” Siiinget a binagaan ti dadduma nga isu agulimek, ngem inyad-addana ketdi ti nagpukkaw. Idi inayaban ni Jesus, impalladawna ti makinruar a kawesna, nagdardaras a napan iti Apo, ket impakaasina a maisubli ti panagkitana. Idi mailasin ni Jesus ti pammati ti lalaki ken simnek ti asina, inagasanna ni Bartimeo, a simmurot kenkuana kalpasanna, nga indaydayawna ti Dios.​—Mr 10:46-52; Mt 20:29-34; Lu 18:35-43.

Iti panangisalaysayda iti daytoy a pasamak, da Marcos ken Mateo kunaenda a napasamak dayta idi ‘rumrummuar ni Jesus iti Jerico,’ ngem kunaen ni Lucas a napasamak dayta “bayat nga isu [ni Jesus] umas-asideg idiay Jerico.” (Mt 20:29; Mr 10:46; Lu 18:35) Kunaen ti dadduma a dua a nagduma a pasamak ti tuktukoyen dagitoy. Maipapan iti daytoy, insurat ni Joseph P. Free: “Nupay kasta, nangipaay ti arkeolohia iti kanayonan a lawag iti daytoy kasla panagduma. Iti nasapa a paset ti maikaduapulo a siglo A.D., adda dagiti panagkabakab idiay Jerico nga inaramid ni Ernest Sellin ti German Oriental Society (1907-1909). Impakita dagiti panagkabakab a ti Jerico idi tiempo ni Jesus ket nagkadua a siudad . . . Ti daan a siudad dagiti Judio ket agarup maysa a milia ti kaadayona manipud iti siudad dagiti Romano. Iti lawag daytoy a pammaneknek, posible a tuktukoyen ni Mateo ti maipapan iti siudad dagiti Judio a naggapuan ni Kristo, idinto ta ni Lucas tuktukoyenna ti maipapan iti siudad dagiti Romano, a pagturturongan pay laeng ni Jesus. Gapuna, iti dalanna manipud iti daan a siudad nga agturong iti baro a siudad, nasabat ken pinaimbag ni Kristo ti bulsek a ni Bartimeo.”​—Archaeology and Bible History, 1964, p. 295.