HIGOS

[Heb., teʼe·nahʹ; Gr., sy·keʹ, syʹkon].

Agraman ti olibo ken ti ubas, maysa ti kayo a higos (Ficus carica) kadagiti kalatakan a mula iti Biblia, a nadakamat iti nasurok a 50 a teksto. (Uk 9:8-13; Hab 3:17) Ti higos ket nainkasigudan nga agtubtubo iti abagatan a laud nga Asia, Israel, Siria, ken Egipto ket pagaammo gapu iti nakaskasdaaw a kapaut ti biagna. Yantangay ti kayo agtubo nga atap, kasapulanna ti pannakasukay tapno makapataud iti nasayaat a bunga. (Lu 13:6-9) Makapagbiag iti nadumaduma a kita ti daga, a makapagbiag pay iti nabato a daga. Madanonna ti katayag nga agarup 9 m (30 pie), a ti diametro ti bungedna agarup 0.6 m (2 pie), ken agsalumpayak ti sangsangana. Nupay kangrunaanna a matagipateg gapu iti bungana, maipatpateg met unay gapu iti nasayaat a linongna. (Jn 1:48-50) Dadakkel ti bulongna, nga agrukodda iti kaakaba nga agingga iti 20 cm (8 pul.) wenno nasursurok pay. Ti damo a pannakadakamat ti higos ket mainaig iti pannakadait a pannakapagsasaip ti bulbulongna a maaramat kas abbong ti lomo da Adan ken Eva. (Ge 3:7) Iti sumagmamano a paset ti Makintengnga a Daya, madadait pay laeng a mapagsasaip ti bulbulong ti higos ken maar-aramat a pagbalkut iti bunga ken maipaay iti dadduma pay a panggep.​—Kitaenyo ti SIKOMORO.

Dagiti Nasapa ken Naladaw nga Apit. Kangrunaanna, adda dua nga apit dagiti higos a tinawen a patauden dagitoy a kayo: dagiti umuna a naluom a higos, wenno dagiti nasapa a higos (Heb., bik·ku·rahʹ), a matangkenan iti Hunio wenno iti nasapa a paset ti Hulio (Isa 28:4; Jer 24:2; Os 9:10), ken dagiti naladladaw a higos, nga agtubo iti baro a kayo ken mangbukel iti kangrunaan nga apit, a gagangay a matangkenan manipud Agosto nga agpatpatuloy. Dagiti nasapa nga olibo mabalin a silalaka a magunggon iti kayo no naluomda, ket maipatpategda gapu iti makaay-ayo a ramanda.​—Na 3:12.

Iti agarup Pebrero, dagiti umuna a busel ti bunga agparangda kadagiti sanga manipud napalabas a tiempo, ket nasapsapa dagitoy iti agarup dua a bulan ngem kadagiti bulong, yantangay gagangay a saan nga agparang dagiti bulong agingga iti maudi a paset ti Abril wenno iti Mayo. (Mt 24:32) Iti Kanta ni Solomon 2:13 dagiti umuna a pagilasinan a natangkenanen dagiti baro a berde a higos (Heb., pagh) nadakamatda mainaig iti panagsabong dagiti puon ti ubas, a dayta a panagsabong mangrugi iti agarup Abril. Ngarud, iti tiempo a ti kayo aduanen iti bulong, rumbeng nga agbungbunga metten dayta. Ti kayo a higos nga inlunod ni Jesu-Kristo agparang a di gagangay ti kasapana a naaddaan iti bulbulong, yantangay Nisan 10 idi iti tawen 33 K.P. Ti langana nangipaay iti pangibatayan iti pananginanama a mabalin a di naintiempuan met ti kasapana a makapataud iti bunga a maikanatad a kanen, ket ti rekord iti Marcos 11:12-14 ipasimudaagna a kasta ti pampanunoten ni Jesus idi inasitganna ti kayo nupay “saan idi a panawen dagiti higos,” kayatna a sawen, ti tiempo a panangburas iti bunga. Ti kaadda ti bulbulong laeng ti kayo impakitana a saan nga agpataud iti aniaman nga apit ket, ngarud, makaallilaw ti langana. Inlunod dayta ni Jesus kas di nabunga, a namaglaylay iti dayta.​—Idiligyo ti Mt 7:19; 21:43; Lu 13:6-9.

Mausar a Pagtaraon ken Agas. Dagiti higos ket kangrunaan a gubuayan ti taraon kadagidi tiempo ti Biblia ket agtultuloy a kasta iti sumagmamano a pagilian iti Makintengnga a Daya. Napagbalinda a “bibingka ti pinilpil a higos” (Heb., deve·limʹ), a kombiniente nga awiten. (1Sm 25:18; 30:12; 1Cr 12:40) Nausar idi ti kasta a bibingka kas makaagas a pagtapal maipaay iti busali ni Ari Ezekias, ket daytoy a kita dagiti bibingka maar-aramat pay laeng ita iti kastoy a pamay-an idiay Makintengnga a Daya.​—2Ar 20:7.

Piguratibo ken Naimpadtuan nga Usar. Nadakamat nga agkadua ti higos ken ti ubas iti adu a teksto, ket ipakita ti sasao ni Jesus iti Lucas 13:6 a ti kaykayo a higos masansan idi a maimulmula kadagiti kaubasan. (2Ar 18:31; Joe 2:22) Ti sasao a ‘panagtugaw ti maysa iti sirok ti bukodna a puon ti ubas ken kayo a higos’ insimbolona dagiti natalna, narang-ay, natalged a kasasaad.​—1Ar 4:25; Mik 4:4; Zac 3:10.

Maigapu itoy a kinalatak ti kayo a higos iti biag dagiti tattao, matarusan no apay a masansan unay a naaramat iti padto. Gapu iti kinapategna iti abasto a taraon ti nasion, ti nabatad a kaawan ti apit a higos ket makadidigra. Gapuna, naisangayan a nadakamat ti kayo a higos idi naipadto ti pannakadadael, wenno pannakarba, maipaay iti daga.​—Jer 5:17; 8:13; Os 2:12; Joe 1:7, 12; Am 4:9; Hab 3:17.

Inyasping ni Jehova ti mismo a nasion ti Israel iti dua a kita ti higos. (Jer 24:1-10) Tapno mailadawan no kasano a dagiti ulbod a mammadto mailasin babaen kadagiti dakes a bungada, dinakamat ni Jesus ti kinaimposible ti pannakagun-od kadagiti “higos manipud kadagiti kalunay.” (Mt 7:15, 16; idiligyo ti San 3:12.) Ti ‘panangpataud [ti kayo a higos] iti bulbulongna’ iti ngalay ti panawen ti primavera inusar ni Jesus kas pagaammo a mangipasimudaag iti tiempo. (Mt 24:32-34) Kamaudiananna, ti kinalaka ti pannakagunggon ti ‘di naluom a higos’ (Gr., oʹlyn·thos) a matnag iti daga babaen kadagiti nangato nga angin inusar ti mannurat ti Apocalipsis kas panangipadis.​—Apo 6:13.