Kapitulo 25
Panangasaba iti Publiko ken iti Binalaybalay
IDI imbaon niJesu-Kristo dagiti adalanna, binilinna ida: “No mapankayo, mangasabakayo, a kunkunayo, ‘Ti pagarian dagiti langlangit immasidegen.’” (Mat. 10:7) Ket iti propetiko a bilinna kadagiti pudno a Kristiano nga agbibiagto bayat ti panagngudo ti sistema dagiti bambanag, kinunana: “Daytoy naimbag a damag ti pagarian maikaskasabanto iti amin a mapagnaedan a daga a maipaay a pammaneknek.” (Mat. 24:14) Aniat’ kayatna a sawen dayta?
Dina kayat a sawen nga agbangonda kadagiti simbaan, agbatingtingda ti kampana, sada urayen ti kongregasion nga agtataripnong tapno dumngegda iti sermon maminsan iti makalawas. Ti Griego a verbo ditoy a naipatarus a “mangasaba” (ke·rysʹso) kaipapananna, nga ad-adda a, “mangiwaragawag kas maysa nga agipadamag.” Ti ipasimudaagna saan a panagsermon iti limitado a grupo dagiti adalan, no di ket, ti panangaramid iti silalatak, publiko a deklarasion.
Inted a mismo ni Jesus ti ulidan no kasano nga aramiden dayta. Napan kadagiti lugar nga adda tattao a masarakanna. Idi immuna a siglo, regular a naguummong dagiti tao kadagiti sinagoga tapno denggenda ti pannakaibasa dagiti Kasuratan. Innala ni Jesus dagita a gundaway tapno makasabaanna ida sadiay, saan laeng nga iti maymaysa a siudad no di ket kadagiti siudad ken purpurok iti intero a Galilea ken Judea. (Mat. 4:23; Luc. 4:43, 44; Juan 18:20) Ad-adda pay, sigun iti rekord ti Ebanghelio, nangasaba iti igid ti baybay, iti kabambantayan, idiay daldalan, kadagiti purok, ken kadagiti balay dagidiay nangpasangbay kenkuana. Basta nakasarak kadagiti tattao, sinaritana maipapan iti panggep ti Dios para iti sangatauan. (Luc. 5:3; 6:17-49; 7:36-50; 9:11, 57-62; 10:38-42; Juan 4:4-26, 39-42) Ket idi imbaonna dagiti disipulona, binilinna ida a mapan kadagiti balay dagiti tao tapno birukenda dagidiay maikari sadanto kasabaan ida maipapan iti Pagarian ti Dios.—Mat. 10:7, 11-13.
Inkagumaan dagiti Saksi ni Jehova itoy moderno a tiempo a suroten ti padron nga insaad ni Jesus ken dagiti adalanna idi immuna a siglo.
Panangirakurak iti Damag ti Kaadda ni Kristo
Idi a ni Charles Taze Russell ken dagiti kaduana nangrugi a natarusanda ti agtutunos a padron ti kinapudno a nailanad iti Sao ti Dios, natignayda unay gaput’ naadalda maipapan iti panggep ken wagas ti isusubli ni Kristo. Narikna ni Kabsat Russell ti agpadpada a kinapateg ti panangipakaammo iti dayta ken ti napalalo a kinaganetget ti panangaramid iti dayta. Inyurnosna ti eskediolna tapno agbiahe kadagiti adu a lugar nga ayan dagiti tao a mabalinna a pangidiskursuan kadagitoy a kinapudno ti Biblia. Tinabunuanna dagiti relihiuso a panagtataripnong ket nagbiruk kadagiti gundaway tapno palawaganna ida, a kas panangaskasaba idi ni Jesus kadagiti sinagoga. Ngem di nagbayag nabigbigna nga ad-adu ti mairingpas no mausar dagiti sabali a wagas. Impakita ti naadalna kadagiti Kasuratan a ni Jesus ken dagiti apostolna ad-adda a nangasabada bayat a nakisaritada a pribada kadagiti indibidual ken bayat a simmarungkarda iti binalaybalay. Nabigbigna pay, met, ti kinapateg ti panangitultuloy iti panagtutungtong no adda maipaimana a naiyimprenta a pagbasaan.
Idi pay la 1877 impablaaknan ti bokleta a The Object and Manner of Our Lord’s Return (Ti Gandat ken Wagas a Panagsubli ti Apotayo). Dua a tawen kalpasanna inyusuatna ti regular a pannakaipablaak ti magasin a Zion’s Watch Tower and Herald of Christ’s Presence. Wen, ti panggep isut’ panangikasaba, wenno panangirakurak, iti napateg a damag maipapan iti kaadda ni Kristo.
Idi pay la 1881, dagiti literatura dagiti Estudiante ti Biblia ket maipapaimadan a libre iti asideg dagiti simbaan—saan nga idiay mismo a ruangan dagiti simbaan no di ket iti arubayanna tapno awaten dayta dagidiay relihiuso ti panagis-isipda. Adu kadagidi Estudiante ti Biblia ti nangited kadagita a literatura kadagiti am-ammoda wenno inkoreoda ida. Idi 1903 inrekomenda ti Watch Tower nga ikagumaanda a danonen dagiti isuamin babaen iti panangibunong kadagiti tract iti binalaybalay, imbes nga ipamaysada laeng kadagiti makimismisa. Saan nga amin nga Estudiante ti Biblia ti nangaramid itoy, ngem adu dagiti sireregta a nakiraman. Naipadamag, kas pangarigan, a kadagiti adu a dadakkel a siudad idiay Estados Unidos, agraman kadagiti kabangibang nga il-ili a 16 a kilometro wenno ad-adayo pay iti amin a direksion, bale amin a balay ket nabisita. Minilmilion a tract, wenno bokleta, dagiti kastoy ti pannakaibunongda. Kadagidi a tiempo kaaduan nga Estudiante ti Biblia a nakiraman a nangisaknap iti naimbag a damag ket inaramidda dayta babaen iti panagibunong a libre kadagiti tract ken dadduma a literatura.
Dagiti dadduma nga Estudiante ti Biblia—a basbassit ti bilangda—nagserbida kas colporteur nga ebanghelista, a nawadwad a tiempoda ti inusarda a naipamaysa iti daytoy a trabaho.
Nagidaulo Dagiti Naregta a Colporteur
Naangay idi Abril 1881 ti damo a pannakaawis dagiti dedikado a lallaki ken babbai a mangusar iti nawadwad a tiempoda itoy a serbisio. Mabalinda nga itukon idi kadagiti bumalay ken negosiante ti bassit a libro a mangilawlawag kadagiti kinapudno ti Biblia ken suskripsion iti Watch Tower. Ti gandatda isut’ panangbiruk kadagidiay mabisbisin iti kinapudno ken iranud ti lawag kadakuada. Adda tiempo idi a sangkabassit lat’ ibagada tapno maguyugoy ti interes, sada mangibati iti kada balay ti maysa a pakete a naglaon kadagiti literatura nga usigento ti bumalay, sadanto agsubli kalpasan ti sumagmamano nga aldaw. Insubli ti dadduma a bumalay dagiti literatura; ti met dadduma ginatangda dagita; ngem masansan adda gundawayda nga agsasarita. No maipapan iti gandatda, kinuna ti Watch Tower: “Saan a ti panaglako kadagiti pakete, wenno panangala kadagiti suskripsion, no di ket ti panangisaknap iti kinapudno, babaen iti panangallukoy kadagiti tattao nga agbasa.”
Bassit laeng ti bilang dagidi nakiraman itoy colporteur a panagebanghelio. Iti immuna a 30 a tawen, agbaliwbaliw ti kaaduda manipud sumagmamano inggat’ 600 wenno umarngi dita. Dagidi a colporteur literal a payunirda, a linuktanda dagiti baro a teritoria. Ni Anna Andersen isut’ maysa a nagan-anus iti daytoy a serbisio iti unos dagiti dekada, a masansan agbisikleta, ket gistay personal a naidanonna ti naimbag a damag iti tunggal ili idiay Norway. Napan dagiti dadduma a colporteur iti sabali a pagilian ket isudat’ damo a nangipan iti mensahe kadagiti daga a kas iti Finland, Barbados, El Salvador, Guatemala, Honduras, ken Burma (Myanmar itan). Adda met dagidiay di makapan kadagiti sabali a lugar isu a nagserbida kas colporteur nga ebanghelista iti mismo a sangakaarrubaanda.
Nagpaiduma ti gapuanan dagidi a colporteur. Adda maysa a nagserserbi iti laud a kosta ti Estados Unidos a nagsurat idi 1898 nga iti kallabes a 33 a bulan, isut’ nagbiahe iti 12,800 kilometro babaen ti karuahe ken kabaliona, a 72 nga ili ti kinasabaanna, 18,000 a balay ti sinarungkaranna, 4,500 a libro ti naipaimana, 125 a suskripsion ti naalana, ket 40,000 a tract ti naipadawatna, ket naimatanganna ti 40 a tattao a saan la nga immawat ti mensahe no di ket nangrugida metten nga iranud dayta kadagiti sabali. Adda agassawa a nagserbi idiay Australia a nakaipaima ti 20,000 a libro kadagiti interesado iti las-ud la ti dua ket kagudua a tawen.
Mammano laeng kadi kadakuada ti nakaipaima iti kasta a karkarna a kawadwad? Ay ket, ti report idi 1909 ipakitana a daydi agarup 625 a colporteur (daytat’ dagup ti adda a nakalista idi a tiempo) immawatda ti 626,981 a libro tapno ipaimada iti tattao (agpromedioda iti nasurok sangaribo kada colporteur), malaksid pay iti nawadwad a dagup dagiti libre a literatura. Masansan a dida maawit dagiti adu a libro iti binalaybalay, isu a nagalada nga immuna kadagiti order sadanto agsubli tapno itulodda dagita.
Nupay kasta, adda dagiti nagreklamo: “Saan a panangasaba daytoy!” Ngem, kinapudnona, kas inlawlawag ni Kabsat Russell, panangasaba dayta nga epektibo unay. Imbes a dumngeg iti maymaysa la a sermon, adu a sermon ti aw-awatenda a nakaimprenta ket iti kasta mabalinda nga ulit-uliten a tagiragsaken ken usigen ti linaonda babaen iti bukodda a Biblia. Ebanghelismo daytoy a silalagip a gaput’ sapasap nga edukasion, makabasa dagiti tattao. Inlawlawag ti libro a The New Creation: “Gapu ta dagitoy nga ebanghelista ket agus-usarda iti metodo a maibagay iti kaaldawantayo imbes ket a tuladenda dagiti naglabas a metodo, saan nga umdas a rason a laksidentay ti trabahoda a kas met la koma ti panagbiahe babaen iti makina ken koriente imbes ket a magmagna wenno aglugan kadagiti kamelio. Ti ebanghelismo maangay babaen iti panangipresenta iti Kinapudno . . . , ti Sao ti Dios.”
Ti napudno nga interes dagiti Estudiante ti Biblia a tumulong kadagiti tao naiparangarang iti naannad a pannakaiyurnosna nga idi agangay isut’ pakabigbigan ti panangasabada. Imbalabala ti The Watch Tower a Marso 1, 1917, ti programa a kastoy: Umuna, sarungkaran dagiti colporteur dagiti balay iti maysa a lugar, nga itukonda dagiti tomo ti Studies in the Scriptures. Kalpasanna, sublian dagiti pastoral a trabahadora dagiti nagan nga inlista dagiti colporteur wenno naiyawat no kadagiti miting publiko. Ikagumaanda a gutugoten ti tarigagayda a mangbasa kadagiti literatura, paregtaenda dagiti interesado a tabunuan dagiti palawag a naisangsangayan ti pannakaiyurnosda, sada inkagumaan nga iyurnos dagiti klase para iti Bereano a panagadal iti Biblia. No mabalbalin, wanasento manen dagiti colporteur dayta a lugar, santo sarunuen dagiti pastoral a trabahador tapno makatungtongda dagidiay addaan interes. Kalpasanna, sarungkaran dagiti dadduma a trabahador dagita met la a balbalay nga awitda dagiti boluntario a materiales, kas awagda kadagiti tract ken dadduma pay a libre a literatura nga intukonda. Iti kasta tunggal maysa adda maawatna a nalabit mangparayray iti tarigagayna nga agadal ti ad-adu pay maipapan iti panggep ti Dios.
No maysa wenno dua laeng a colporteur ti nagserbi iti maysa a lugar, ket awan kongregasion, masansan a dagita met la a colporteur ti nangasikaso iti panagsarungkar. Iti kasta, idi a da Hermann Herkendell ken ti partnerna napanda sadi Bielefeld, Alemania, kas colporteur idi 1908, espesipiko a nabilinda nga iyam-ammoda dagiti interesado iti maysa ken maysa sadanto mangporma iti kongregasion. Sumagmamano a tawen kalpasanna, dinakamat ti The Watch Tower dagiti dadduma a colporteur a personal a nangaywan kadagiti interesado agingga a nakabuangayda iti grupo dagiti Estudiante ti Biblia iti kada ili wenno siudad a nagserbianda.
Maysa a napateg a katulongan iti daytoy a trabaho a naited idi 1921 isut’ libro a The Harp of God. Gapu ta naisadia a tumulong kadagiti kabbaro, idi agangay 5,819,037 a kopia iti 22 a pagsasao ti naiwaras. Tapno matulongan dagidiay nangala itoy a libro, inyurnos ti Sosiedad ti maysa a kurso babaen iti koreo tapno maadal ti Biblia sigun kadagiti topiko. Naglaon daytoy iti 12 a balabala dagiti saludsod, a naikoreo iti las-ud ti 12 a lawas. Babaen ti pannakausar daytoy a libro, naiyurnos pay ti pannakaangay dagiti grupo a mangsalaysay iti Biblia kadagiti pagtaengan dagiti interesado. Masansan a tabunuan ti sumagmamano nga Estudiante ti Biblia ti kasta a panagadal.
Silalagip unay dagiti Saksi, nupay kasta, a ti tay-ak ket nalawa sa mammano ti bilang dagiti agtrabaho.—Luc. 10:2.
Panangdanon Kadagiti Adu Nupay ti Agtrabaho ket Mammano
Inlawlawag ti The Watch Tower a dagidiay talaga a Kristiano a napulotan iti espiritu addaandat’ inted ti Dios a rebbengen a mangsarak ken mangbadang kadagiti nasaet a Kristiano, makimismisada man wenno saan. (Isa. 61:1, 2) Kasano a maaramid dayta?
Dagidi dua nga Estudiante ti Biblia (da J. C. Sunderlin ken J. J. Bender) a naibaon idiay Inglaterra idi 1881 bassit la komat’ nagapuananda no bukbukodda; ngem iti tulong dagiti ginasut nga agtutubo a natangdanan, nabalinanda nga imbunong ti 300,000 a kopia ti Food for Thinking Christians iti apagbiit laeng. Ni Adolf Weber, a nagsubli idiay Switzerland nga awitna ti naimbag a damag idi ngalay ti 1890’s, naglawa ti teritoriana a dimmanon kadagiti adu a pagilian a pangasabaan. Kasanona a masaknapan amin dayta? Isut’ personal a nagbiahe kas colporteur, ngem impablaakna met dayta kadagiti periodiko ken nakisarita kadagiti aglaklako ti libro nga inayonda dagiti publikasion ti Watch Tower kadagiti libroda. Daydi bassit a grupo dagiti Estudiante ti Biblia idiay Alemania idi 1907 inyurnosda a ti 4,850,000 a tract nga uppat-panidna maikoreo a maipasurot kadagiti periodiko. Apaman a nalpas ti immuna a gubat sangalubongan, binayadan ti kabsat a taga Latvia a miembro ti staff idiay hedkuarter ti Sosiedad idiay Nueva York, dagiti anunsio kadagiti periodiko idiay daga a nakayanakanna. Impangag ti maysa a lalaki dagita nga anunsio ket nagbalin a kaunaan nga Estudiante ti Biblia idiay Latvia. Ti panagusar ti kasta a publisidad, nupay kasta, saanna a sinandian ti personal a panangasaba ken ti binalaybalay a panangbiruk kadagiti maikari. Imbes ketdi, nausar dayta a mangnayon iti panangiwaragawag.
Saan laeng nga anunsio ti naipablaak kadagiti periodiko, nupay kasta. Kadagidi tawen sakbay ti Gubat Sangalubongan I, babaen iti panangiwanwan ni Kabsat Russell, regular a naipablaak dagiti sermonna. Iti apagbiit, nakaskasdaaw ti kaadut’ nangipablaak kadagitoy. Nasurok a 2,000 a periodiko, a basbasaen ti agdagup ti 15,000,000, ti nangidatag kadagita a sermon nga aggigiddan idiay Estados Unidos, Canada, Britania, Australia, ken Sud Africa. Ad-adu pay kadi ti maaramidan? Kastat’ kapanunotan ni Kabsat Russell.
Kalpasan ti dua a tawen a panangisagana, damo a naipabuya ti “Photo-Drama of Creation” idi Enero 1914. Naiparang ti “Photo-Drama” iti uppat a paset. Ti walo-oras a programa inramanna dagiti sine ken slide, a binansagan dagiti naiplaka a timek. Talaga a naisangsangayan a produksion daydi a nairanta a mangpabileg iti panangapresiarda iti Biblia ken ti linaonna a panggep ti Dios. Inorganisarda dagiti pabuya tapno 80 a siudad ti maserbian iti kada aldaw. Naiyusuat dagiti nasaksakbay nga anunsio babaen kadagiti periodiko, nawadwad a bilang dagiti plakard a naiplastar kadagiti tawa, ken ti pannakaibunong dagiti adu a libre a naiyimprenta a pagbasaan a nairanta a mangparayray iti panaginteresda iti “Photo-Drama.” Sadinoman a nakaipabuyaanna, umariwekwek dagiti immay nagbuya. Iti las-ud ti nakatawen nasurok a 8,000,000 a tattao dagiti nakabuya idiay Estados Unidos ken Canada, ket sabali pay a reprep ti naireport a nakabuya idiay Britania ken ti kontinente ti Europa agraman idiay Australia ken New Zealand. Ti “Photo-Drama” sinaruno ti ab-ababa a bersion (awan sinena) a nausar kadagiti babassit nga ili ken aw-away. Kadagiti nagduduma a pagsasao nagtultuloy a nausar ti Drama iti di kumurang dua a dekada. Adu nga interes ti naparayray, adu a nagan dagiti interesado ti naiyawat, ket naaramid dagiti adu a panagsarungkar.
Sa idi 1920’s, adda manen sabali nga instrumento a rimsua tapno nasaksaknap ti pannakaipablaak ti mensahe ti Pagarian. Namati unay ni Kabsat Rutherford a tartarabayen ti Apo ti itatanorna. Ania dayta? Ti radio. Awan pay dua a tawen kalpasan a nangrugi ti regular a brodkas ti estasion ti komersial a radio (idi 1920), nagbitla iti radio ni J. F. Rutherford, presidente ti Watch Tower Society, tapno maibrodkas ti kinapudno iti Biblia. Addan ti instrumento a makabael a dumanon nga aggigiddan kadagiti minilion a tattao. Iti las-ud ti dua pay a tawen, idi 1924, nagandaren ti bukod ti Sosiedad nga estasion ti radio, ti WBBR, idiay Nueva York. Idi 1933, ti tampok a tawen, 408 nga estasion ti maus-usar idi a mangawit iti mensahe ket maiturong kadagiti innem a kontinente. Malaksid kadagiti aktual a panagbitla, adda pay dagiti programa maipapan kadagiti pinullo a tema a datin a nairekord. Naaramid pay ti naganetget a lokal a panagipablaak babaen iti panagibunong kadagiti naiyimprenta nga anunsio tapno madamag dagiti tattao ti maibrodkas ket magunggonaanda. Dagitoy a brodkas isudat’ nangburak ti adu a panagil-ilem ket linuktanda ti mata dagiti nasingpet panagpuspusoda. Adu a tattao, a gaput’ amakda kadagiti kaarrubada ken dagiti klero, nagkitakitda a tumabuno kadagiti miting nga inyurnos dagiti Estudiante ti Biblia, ngem awan nakaatipa kadakuada a dumngeg iti radio iti uneg ti mismo a balayda. Dagiti brodkas dida sinandian ti trabaho a panagbalaybalay; ngem ketdi indanonda ti kinapudno ti Biblia kadagiti lugar a narigat a danonen, ket impaayda ti ekselente a panglukat kadagiti panagtutungtong apaman a sumarungkar a personal dagiti Saksi kadagiti balayda.
Rebbengen ti Kada Saksi ti Mangasaba
Inlawlawag ti Watch Tower iti adun a dekada ti rebbengen a makiraman a personal iti panangasaba. Ngem nanipud 1919, naynay dayta a nasalaysay kadagiti publikasion ken kadagiti programa ti kumbension. Kaskasdi, kadagiti adu a tattao saan a nalaklaka a kasaritada dagiti estranghero kadagiti ridawda, ket idi damo mammano laeng nga Estudiante ti Biblia ti nakiraman a regular iti panagbalaybalay.
Naited dagiti makaparayray-puso a Nainkasuratan a pammaregta. Rimmuar ti tema a “Nagasat Dagiti Natured” iti Watch Tower idi Agosto 1 ken 15, 1919. Impakdaarna ti panagbuteng iti tao, sa intampokna dagiti 300 a natured a soldado ni Gideon a siaalibtak ken situtulok a nagserbi iti uray ania a nangiturongan ti Apo ken maibusor kadagiti kasla imposible a kasasaad, ken kinomendaranna ti natured a panagtaklin ni Eliseo ken Jehova. (Oc. 7:1-25; 2 Ar. 6:11-19; Prov. 29:25) Idi 1921 ti artikulo a “Bumilegkayo” saanna la nga intampok ti annongen no di pay ket ti pribilehio a panagserbi iti dasig ti Apo maikontra kadagiti sinasatanas a puersa ti kinasipnget babaen iti pannakiraman iti trabaho a naipadto iti Mateo 24:14. Dagidiay di palubosan dagiti kasasaadda naparegtada a dida koma maupay ket maigiddato dida agkedked a mangaramid iti inggat’ kabaelanda.
Babaen kadagiti prangka a Nainkasuratan a panangisalaysay, impalagip ti The Watch Tower nga amin nga agkunkuna a napulotan nga adipen ti Dios ket rebbengenda nga iwaragawag iti Pagarian ti Dios. Ti ruar ti Agosto 15, 1922, addaan iti ababa, prangka nga artikulo a napauluan “Nasken ti Serbisio”—kayatna a sawen, serbisio a panangtulad ken Kristo, serbisio nga ipapan kadagiti balay ti tattao ket ibaga kadakuada maipapan iti Pagarian ti Dios. Idi arinunos dayta met la a tawen, naipakita a ti kasta a serbisio, tapno adda pategna iti imatang ti Dios, masapul a matignay gaput’ ayat. (1 Juan 5:3) Ti artikulo iti ruar ti Hunio 15, 1926, imbagana a ti Dios pulos a di maragsakan iti pormalistiko a panagdaydayaw; ti panagtulnog isut’ kayatna, ket ramanen dayta ti panangapresiar iti aniaman a pamuspusan nga us-usarenna a mangiringpas iti panggepna. (1 Sam. 15:22) Iti simmuno a tawen, idi naamiris ti “Mision Dagiti Kristiano Ditoy Daga,” naitampok ti akem ni Jesus kas “ti matalek ken pudno a saksi” ken ti kinapudno a ni apostol Pablo nangasaba iti “publiko ken iti binalaybalay.”—Apoc. 3:14; Ara. 20:20.
Nailanad iti Bulletin, ti binulan a polietoda a mangmangted iti instruksion iti panagserbi dagiti detaliado a presentasion nga imemoria dagiti agibumbunannag. Naparegtada a makiraman a regular iti serbisio idiay tay-ak kada lawas. Ngem ti bilang dagiti aktual a nangasaba babaen iti panagbalaybalay bassit laeng idi damo, ket dagiti dadduma a nangrugi dida nagtultuloy iti dayta a trabaho. Idiay Estados Unidos, kas pangarigan, ti promedio a bilang dagiti nagreport a linawas a makiramraman iti tay-ak idi 1922 ket 2,712. Ngem idi 1924 bimmaba ti dagupda iti 2,034. Idi 1926 nagpangato ti promedio iti 2,261, ket adda kangatuan a bilang a 5,937 a nakiraman iti maysa a lawas ti espesial a panagtrabaho.
Sa idi arinunos ti 1926, inrugi ti Sosiedad a pinaregta dagiti kongregasion a mangiraman iti paset ti Domingo a kas tiempo para iti grupo a panangasaba ket intukonda iti dayta a tiempo saan laeng a dagiti tract no di pay ket dagiti libro a mausar a pangiyadal iti Biblia. Idi 1927, indagadag ti The Watch Tower kadagidiay nasungdo iti kongregasion nga ikkatenda iti kina-panglakayen ti asinoman nga iti panagsao ken aramid dina akseptaren ti rebbengen a panangasaba iti publiko ken iti binalaybalay. Iti kasta, dagiti sanga a di nagbunga ket napukan, ti kaarigna, ket natadawan dagidiay nagtalinaed tapno ad-adu pay ti ibungada a pakaidayawan ti Dios. (Idilig ti ilustrasion ni Jesus idiay Juan 15:1-10.) Aktual kadi a nagresulta daytoy iti irarang-ay ti publiko a pannakaidayaw ni Jehova? Ti tawen 1928 napasaranna ti 53 porsiento nga irarang-ay ti promedio dagiti linawas a makiramraman iti panangasaba idiay Estados Unidos!
Saanen a basta nangiyawat dagiti Saksi iti libre a tract sada nagna manen. Ad-adun kadakuada ti nakisao iti apagbiit kadagiti bumalay, nga inkagumaanda a parayrayen ti panaginteresda iti mensahe ti Biblia, sada intukon dagiti libro wenno bokleta a basaenda.
Talaga a natured dagidi nagkauna a Saksi, nupay saan nga isuda amin ket nataktika. Kaskasdi, naisaluminada kadagiti dadduma a relihiuso a grupo. Saanda laeng a sinao a tunggal maysa ket paneknekanna koma ti pammatina. Iti umad-adu idin a bilangda, aktual nga ar-aramidenda dayta.
Dagiti Tarheta a Pagtestimonia ken Dagiti Ponograpo
Idi arinunos ti 1933 nairugi ti sabali a metodo ti panangasaba. Kas panangiyam-ammo, inyawat dagiti Saksi kadagiti tattao ti tarheta a pagtestimonia nga adda ababa a mensahe a basaen ti bumalay. Nakatulong unay daydi kadagiti kabbaro nga agibumbunannag, a di unay nasanay kadagidi nga aldaw. Kaaduanna, makisaoda lat’ bassit iti bumalay kalpasan a mabasa ti tarheta; dadduma at-atiddog ti pannakisaritada, nga inusarda ti Biblia. Ti pannakausar ti tarheta ti testimonia nagtultuloy agingga idi 1940’s. Daydi ti nangpapartak iti pannakawanas ti teritoria, ket nabaelan dagiti Saksi a danonen ti ad-adu a tattao, maipaimada ti adu a napateg a literatura ti Biblia kadakuada, agpapareho ti ikasabada, ket nabalinanda pay nga indatag ti mensahe kadagiti tattao a sabali ti pagsasaoda. Nagresulta met kadagiti nakababain a kanito no dagiti bumalay iggamanda ti tarheta sada irikep ti ruanganda, ket kasapulan nga agtuktok manen ti agibumbunannag tapno dawatenna dayta!
Dagiti naiplaka a diskurso iti Biblia naaddaanda met iti prominente a paset idi 1930’s agingga idi rugrugi ti 1940’s. Idi 1934 adda dagiti Saksi a nangitugot iti mabitbit a ponograpo no mapanda mangasaba. Medio nadagsen ti ponograpo, isu nga ibatida iti kotseda wenno iti sabali a lugar agingga a makasarakda kadagiti mayat a dumngeg iti naiplaka a diskurso iti Biblia. Ket, idi 1937, naiyusuat ti pannakausar ti mabitbit a ponograpo kadagiti mismo a ridaw dagiti bumalay. Simple laeng ti metodona: Kalpasan ti panangibagana nga adda importante a mensahe ti Biblia nga awitna, ipueston ti Saksi ti dagum idiay plaka ket bay-annan a dayta ti agsao. Ni Kasper Keim, maysa a payunir nga Aleman nga agserserbi idi idiay Netherlands, nagyaman unay iti kaadda ti “Aaron” a kaduana, nga isut’ inyawagna iti ponograpo, gapu ta marigatan nga agsao iti Olandes. (Idiligyo ti Exodo 4:14-16.) Gapu iti kinausioso, intero a pamilia no dadduma ket dumngegda kadagiti plaka.
Idi 1940, addan nasurok nga 40,000 a ponograpo a maus-usar. Iti dayta a tawen adda naiyusuat a baro a nakatakder a modelo a dinisenio ken pinutar dagiti Saksi, ket nausar a nangnangruna idiay America. Lallalo manen a nagpalutpot dagiti bumalay gapu ta dida makita ti plaka nga agtoktokar. Tunggal plaka ket 78 rpm ket agpautda iti uppat ket kagudua a minuto. Ababa dagiti pauloda ken diretso ti puntosda: “Pagarian,” “Kararag,” “Dalan nga Agturong iti Biag,” “Trinidad,” “Purgatorio,” “No Apay Busoren Dagiti Klero ti Kinapudno.” Nasurok a 90 a nagduduma a diskurso dagiti naiplaka; nasurok a maysa a milion a plaka ti nausar. Nalawag ken nalaka a suroten dagiti naipalawag. Adu dagiti bumalay nga immimdeng a sipapasnek; adda met dagiti nakapungtot. Ngem naited idi ti epektibo ken awan sardayna a panangpaneknek.
Situtured nga Irakurak ti Naimbag a Damag Kadagiti Nalatak a Lugar
Nupay dagiti tarheta a pagtestimonia ken dagiti plaka ti ponograpo ket nalaingda nga “agsao,” dakkel a kinabileg ti masapul tapno makatakderka a Saksi kadagidi a tawtawen. Ti mismo a kasasaad ti trabaho ipasangona dagiti indibidual a Saksi iti saklang ti publiko.
Kalpasan daydi 1931 a kumbension sadi Columbus, Ohio, imbunong dagiti Saksi ti bokleta a The Kingdom, the Hope of the World (Ti Pagarian, ti Namnama ti Lubong), a naglaon iti resolusion a napauluan “Pakdaar Manipud ken Jehova” a nairanta “Kadagiti Agtuturay ken Kadagiti Umili.” Nabigbigda a kas dagiti Saksi ni Jehova, naipabaklay kadakuada ti nadagsen nga obligasion a mangidanon iti pakdaar a nailanad iti Saona. (Ezeq. 3:17-21) Saanda la nga in-koreo dagita a bokleta wenno imbati kadagiti ruangan. Indanonda dagita a personal. Binisitada amin a klero ket, no mabalbalin, dagiti politiko, opisial ti militar, ken dagiti manedyer dagiti dadakkel a korporasion. Sa, sinarungkaranda pay ti sapasap a publiko iti agarup sangagasut a dagdaga a sadiay organisado ti panangasaba dagiti Saksi ni Jehova.
Idi 1933 us-usarendan dagiti nabileg a transcription machine a pangipatokaranda kadagiti diskurso iti Biblia kadagiti nalatak a lugar. Imparabaw da Kabsat Smets ken Poelmans dagita nga alikamen iti tricycle sada nagtakder iti sibayna bayat a gimluong ti mensahe kadagiti tiendaan ken kadagiti asideg dagiti simbaan sadi Liège, Belgium. Masansan nga addada dita ti sangapulo nga oras iti inaldaw. Dagiti taga Jamaica sidadarasda a naurnong no adda tokar a nangngegda, isu a nagpatokar nga umuna dagiti kakabsat sadiay. Inton agsasangpeten dagiti tao manipud iti kakaykayuan ket addadan iti kalsada tapno kitaenda no aniat’ mabuya, matakkuatanda dagiti Saksi ni Jehova a mangipakpakaammo ti mensahe ti Pagarian.
Dagiti dadduma a transcription nga alikamen naikargada kadagiti kotse ken kadagiti bilog, sa ti trompada naiparabaw iti tuktok tapno ad-adayo ti madanon ti unida. Da Bert ken Vi Horton, idiay Australia, adda luganda nga adda dakkel a trompa iti tuktokna a nakaisuratan ti sasao a “Mensahe ti Pagarian.” Iti maysa a tawen gistay nasursorda amin a kalsada iti Melbourne nga impangngegda dagiti makaguyugoy a panangibutaktak iti palso a relihion ken dagiti makaparagsak puso a pannakailawlawag dagiti bendision ti Pagarian ti Dios. Kadagita a tawen agpaypayunir idi ni Claude Goodman idiay India. Gapu ta inusarna ti kotse a de trompa, ken dagiti plaka kadagiti lokal a pagsasao, napangngeganna dagiti dadakkel a bunggoy nga adda kadagiti bazaar, parke, lansangan—uray sadino nga ayan ti tattao.
Idi imparada dagiti kakabsat idiay Lebanon ti kotseda a de trompa idiay turod sada impangngeg dagiti diskurso, dimmanon ti unina kadagiti ginget idiay baba. Dagiti pumurok, gapu ta dida makita ti naggapuan ti timek, no dadduma nagamakda, ket impapanda a ni Apo Dios ti agsasao kadakuada manipud langit!
Nupay kasta, adda met sumagmamano a makapadanag a tiempo kadagiti kakabsat. Iti naminsan, idiay Syria, adda padi ti purok a pinanawanna ti pangaldawna, iniggamanna ti bastonna, sa napan iti tengnga dagiti bunggoy a naguurnong a dumngeg iti palawag iti Biblia a naibrodkas iti kotse a de trompa. Idi inwasawasna a sipupungtot ti bastonna sa nagriaw, imbilinna: “Agsardengkayo! Ibilinko nga agsardengkayo!” Ngem nabigbig dagiti kakabsat a saan nga isuamin a tattao ti immanamong kenkuana; adda dagidi mayat a dumngeg. Di nagbayag, adda dagidiay immay nangbagkat iti padi ket inawitda nga insubli idiay balayna, sada imbati idiay lamisaan a pangpangananna! Nupay bimmusor dagiti klero, situtured a sinierto dagiti Saksi a dagiti tattao ket nagundawayanda ti agdengngeg.
Daydi a periodo isu met ti naganetget a pannakausar dagiti pagipablaak a plakard nga insuot dagiti Saksi no addada kadagiti lugar ti negosio bayat a nagibunongda kadagiti imbitasion para kadagiti espesial a palawag. Nangrugi idi 1936 sadi Glasgow, Scotland. Iti dayta a tawen nausar met dayta a panagipablaak sadi Londres, Inglaterra, ken kalpasanna idiay Estados Unidos. Dua a tawen kalpasanna nanayonan ti kasta a panagipablaak babaen iti panangitangkayagda kadagiti poster a naikapet iti runo. “Ti Relihion Silo ken Kinasaur”b ken, “Agserbikayo iti Dios ken ni Kristo nga Ari” ti naisurat kadagitoy a poster. No tiempo ti kumbension, ti linea dagiti nagmartsa a siaawit kadagitoy a poster mabalin a sumagmamano a kilometro ti kaatiddogna. Bayat a nagnada a siuulimek, iti maysa a pila, kadagiti kalsada a napunnot’ lugan, ti epektona kasla iti dayta armada ti Israel idi ugma nga agmarmartsa iti likmut ti Jerico sakbay a narba dagiti paderna. (Jos. 6:10, 15-21) Manipud Londres, Inglaterra, aginggat’ Manila, iti Filipinas, naangay ti kasta a natured a panangasaba.
Adda pay sabali a wagas a panangasaba iti publiko a naiyusuat idi 1940. Maitunos iti teksto a nadakamatna ‘ti pudno a kinasirib nga agpukpukkaw kadagiti kalsada,’ idi Pebrero dayta a tawen dagiti Saksi ni Jehova inrugida ti agiwaras Ti Pagwanawanan ken ti Consolation (Agriingkayo! itan) kadagiti suli ti kalsada.c (Prov. 1:20) Impukkawda dagiti replan a mangitampok iti magasin ken ti mensahe a linaon dagitoy. Kadagiti dadakkel a siudad ken babassit nga ili iti amin a paset ti lubong, dagiti Saksi ni Jehova a mangituktukon kadagiti magasin nagbalinda a pamiliar a buya. Ngem masapul ti kinatured no aramidenda ti kasta, ket nangruna a kasapulanda ti kasta a kinatured idi rugrugi dayta, yantangay tiempo idi a nakaro ti pannakaidadanes sa nabara ti nasionalismo gapu ta madama ti gubat.
Idi naawisda a makiraman iti kasta a panangasaba iti publiko, inawat dagiti Saksi a buyogen iti pammati. Ti bilang dagiti personal a nakiraman nagtultuloy nga immadu. Imbilangda a pribilehio nga ipakita ti kinatarnawda ken Jehova iti kastoy a wagas. Ngem adu pay dagiti inda adalen.
Tunggal Maysa Kabaelanna nga Ilawlawag ti Pammatina
Adda nagpaiduma a programa ti edukasion a naiyusuat idi 1942. Nangrugi dayta idiay sangalubongan a hedkuarter dagiti Saksi ni Jehova, ket iti simmuno a tawen, naisibbo kadagiti kongregasion dagiti Saksi iti intero a lubong. Buyogen ti panagtalek nga adda kadakuada ti espiritu ti Dios ken inkabilna ti saona kadagiti ngiwatda, determinadoda idi a mangikasaba iti sao uray pay no dagiti manangidadanes ket ikedkedda kadakuada dagiti publikasion ti Watch Tower wenno uray pay ti Biblia a mismo. (Isa. 59:21) Adda ngamin idin dagiti daga, a kas iti Nigeria, a Biblia laeng ti mausarda a pangasaba, yantangay impawil ti gobierno dagiti isuamin a literatura ti Watch Tower ken kinumpiskarda pay dagiti publikasion nga ik-ikutan dagiti adu a kakabsat kadagiti bukodda a libraria.
Idi Pebrero 16, 1942, nga inaramid ni Kabsat Knorr ti inagurasion ti naparang-ay a kurso ti teokratiko a panagministro idiay Bethel Home sadi Brooklyn, Nueva York. Ti kurso impaayna ti instruksion kadagiti banag a kas iti panagsirarak, silalawag ken siuumiso a panangiyebkas ti maysa iti bagina, panagaramid iti balabala ti palawag para kadagiti agdiskurso, epektibo a panagpalawag, makaallukoy a panangidatag kadagiti ideya, ken panagbalin a nataktika. Naparegta a tumabuno dagiti kakabsat a lallaki ken babbai, ngem dagiti laeng lallaki ti naimbitaran nga agpasalista ken makaited kadagiti palawag dagiti estudiante nga isut’ pakabalakadanda. Napartak a bimmatad dagiti pagimbagan daytoy saan laeng nga iti panagpalawag idiay plataporma no di pay ket iti ad-adda a kinaepektibo iti panangasaba iti binalaybalay.
Idi simmuno a tawen nairugi daytoy a panageskuela kadagiti lokal a kongregasion dagiti Saksi ni Jehova iti sangalubongan. Umuna naangay iti Ingles, idi agangay iti dadduma a pagsasao. Ti nailanad a panggep ti eskuelaan isut’ panangtulong iti tunggal Saksi ni Jehova tapno kabaelanna nga isuro dagiti sabali no isu ket bumisita kadakuada iti binalaybalay, no agsarungkar, ken no mangikondukta iti panagadal ti Biblia. Tunggal Saksi matulongan idi nga agbalin a kualipikado a ministro. (2 Tim. 2:2) Idi 1959, naikkan metten dagiti babbai ti oportunidad nga agpasalista ken mangiparang kadagiti palawag a ti eksenada ket kas iti serbisio idiay tay-ak—saanda a palawagan a mismo ti interamente a dumdumngeg, no di ket, daydiay nadutokan a kas bumalay. Ket saan a nagpatingga dita.
Nanipud 1926, nakibinnadang dagiti agdaldaliasat a pannakabagi ti Sosiedad kadagiti indibidual a Saksi no addada idiay tay-ak, tapno matulonganda ida a mangparang-ay kadagiti abilidadda. Nupay kasta, idi naangay ti kumbension internasional idiay Nueva York idi 1953, a sadiay dagiti manangaywan ti sirkito ken distrito nagtugawda iti sango ti plataporma, indeklara ni Kabsat Knorr a ti kangrunaan a trabaho dagiti amin nga ad-adipen, wenno dagiti manangaywan, isu komat’ panangtulongda iti kada Saksi nga agbalin a ministro a regular iti panagbalaybalay. “Tunggal maysa,” kinunana, “kabaelanna koma nga ikasaba ti naimbag a damag iti binalaybalay.” Naiyusuat ti sangalubongan a kampania a mangragpat iti dayta.
Apay a kastat’ pannakaigunamgunam dayta? Amirisenyo ti Estados Unidos kas pangarigan: Idi a tiempo 28 porsiento kadagiti Saksi a ti laeng pakiramramananda isut’ panagibunong kadagiti handbill wenno agtaktakderda kadagiti kalsada nga agitukon kadagiti magasin. Ket nasurok nga 40 porsiento kadagiti Saksi ti makiramraman iti serbisio idiay tay-ak ngem saan a regular, a palubosanda a lumabas ti adu a bulbulan a dida pulos mangaskasaba. Masapul idi ti naayat a tulong babaen iti personal a panangsanay. Naaramid dagiti plano tapno iti kasta amin a Saksi ni Jehova ngem di pay Saksi iti binalaybalay ket matulonganda a makisarita kadagiti tattao idiay ruanganda, a kasaritada ida manipud Biblia, ken sungbatanda dagiti saludsodda. Adalenda nga isagana dagiti Nainkasuratan a sermon a maipaayda iti nalabit tallo a minuto kadagiti tao nga okupado, wenno agarup walo a minuto kadagiti dadduma. Ti panggep isut’ panangbadang iti tunggal Saksi nga agbalin a nataengan a Kristiano nga ebanghelisador.
Saan laeng a dagidi agdaldaliasat a manangaywan ti nangited itoy nga instruksion. Uray met dagiti lokal nga adipen wenno manangaywan; ket kadagiti simmuno a tawtawen, dagiti nalaing a mangasaba nadutokanda a mangsanay kadagiti sabali. Iti adu a tawen, nailanad dagiti demostrasion iti linawas a Gimong ti Serbisio no kasano nga aramiden daytoy a trabaho. Ngem nainayonen ti ad-adda a pannakaigunamgunam ti personal a pannakasanay idiay tay-ak.
Nagsayaat dagiti resultana. Immadu ti bilang dagiti Saksi a mangaskasaba iti binalaybalay, agraman ti bilang dagiti nakiraman a regular iti ministerio iti tay-ak. Iti las-ud ti maysa a dekada ti dagup dagiti Saksi iti sangalubongan rimmang-ay iti 100 porsiento. Nagbalin met a 126 porsiento ti immaduan ti isasarungkarda a sumungbat kadagiti saludsod dagiti interesado manipud Biblia, ket 150 porsiento nga ad-adu ti ikonkonduktada a regular a panangiyadal ti Biblia kadagiti pagtaengan dagidiay agbisbisin iti kinapudno iti Biblia. Talaga a pampaneknekanda idin a kualipikadoda a ministro.
Gapu iti nagduduma nga edukasional ken kultural a kasasaad dagitoy a Saksi, ken gapu ta naiwarasda a babassit a grupo iti intero a daga, masinunuo a saan a tao ti nagyamanan dagiti Saksi, no di ket ni Jehova a Dios gapu iti wagas a pannakakabal ken pannakasanayda a mangiwaragawag iti naimbag a damag.—Juan 14:15-17.
Panangasaba iti Binalaybalay—Tanda a Pagilasinan
Kadagiti nagduduma a tiempo dagiti dadduma a relihiuso a grupo pinaregtada dagiti miembroda a sarungkaranda ti balbalay dagiti umili iti purokda tapno pagsaritaanda ti relihion. Adda dagidiay nangpadas iti dayta. Aramiden dagiti dadduma dayta kas misionero iti dua a tawen, ngem daytan ti pagpatinggaanna. Nupay kasta, kadagiti laeng Saksi ni Jehova a gistay isuda amin, ubing ken nataengan, lalaki ken babai, makiramanda iti tinawentawen, iti ministerio a binalaybalay. Dagiti laeng Saksi ni Jehova ti pudpudno a mangikagumaan a mangidanon iti mensahe ti Pagarian iti amin a mapagnaedan a daga, kas panagtulnogda iti propetiko a bilin iti Mateo 24:14.
Saanna kayat a sawen a tagtagilakaen amin dagiti Saksi ni Jehova daytoy a trabaho.d Maisupadi, adu kadakuada, idi damoda nga adalen ti Biblia, kinunada: ‘Adda maysa la a banag a diakto pulos nga aramiden, ket daytat’ panagbalaybalay!’ Kaskasdi, aktibidad dayta a gistay amin a Saksi ni Jehova ket makiramraman no la ket ta palubosan ti pisikal a kasasaadda. Ket adu kadakuada ti adda pisikal nga an-annayenna ti kaskasdi a mangasabada latta—a nakatugawda iti de pilid, nakasarukodda, ken dadduma pay. Ti dadduma—a dida pulos makapanaw iti balayda, wenno gapu ta masaksakitda, wenno tapno madanonda dagiti tattao a narigat a magteng—mangasabada babaen iti telepono wenno kadagiti surat. Apay a kastoy ti determinasionda nga agipamuspusan?
No maam-ammodan ni Jehova, ti panagayatda kenkuana baliwannan ti interamente a panangmatmatda iti biag. Isut’ kayatda a maipadamag. Dagiti nakaskasdaaw a bambanag nga insaganana kadagidiay mangayat kenkuana ket nakaim-imbag ket dida mabalin nga ilimed. Ket mariknada a responsabilidadda iti saklang ti Dios a pakdaaran dagiti tao maipapan iti dakkel a rigat nga asidegen. (Mat. 24:21; idiligyo ti Ezequiel 3:17-19.) Ngem apay nga aramiden dayta babaen iti binalaybalay?
Ammoda a ni Jesus insurona dagiti adalanna a mapan kadagiti balay dagiti tattao tapno mangasaba ken mangisuro. (Mat. 10:11-14) Siaammoda a kalpasan a naiparukpok ti nasantuan nga espiritu idi Pentecostes 33 K.P., nagtultuloy dagiti apostol nga awan sarday a nangideklara iti naimbag a damag “idiay templo [sadi Jerusalem] ken iti binalaybalay.” (Ara. 5:42) Tunggal Saksi kabisadona ti Aramid 20:20, a kunaenna a ni apostol Pablo nangisuro “iti publiko ken iti binalaybalay.” Ket makitada ti nawadwad nga ebidensia ti bendision ni Jehova iti daytoy a trabaho kadagitoy moderno a tiempo. Gapuna, bayat a lumalaingda iti ministerio a panagbalaybalay, ti aktibidad nga idi damo ket pagdukdukotanda ket masansan a nagbalin a banag nga il-iliwenda.
Ket naan-anay ti panangaramidda iti dayta. Idulinda a siaannad dagiti rekord tapno masubliandanto ti asinoman a dida nadanon kadagiti balayda. Saan la a dayta, no di ket ulit-ulitenda a sarungkaran ti kada balay.
Gapu iti kinaepektibo ti ministerio a panagbalaybalay, dagiti bumusbusor kadagiti adu a daga inkagumaanda a pasardengen dayta. Tapno maragpatda ti opisial a pannakaraem ti kalinteganda a mangasaba iti kada ruangan, nagkiddaw dagiti Saksi ni Jehova kadagiti opisial ti gobierno. No kasapulan, mapanda iti korte tapno legal nga ipasdekda ti kalinteganda a mangisaknap iti naimbag a damag iti kasta a wagas. (Fil. 1:7) Ket no dagiti gobierno a mangirurumen ket nagpatangkenda latta a mangiparit iti dayta, dagiti Saksi ni Jehova no dadduma ituloyda latta dayta a sililimed wenno, no kasapulan, agusarda iti sabali a pamuspusan tapno maidanonda ti mensahe ti Pagarian kadagiti tattao.
Nupay no ti panagibrodkas ti radio ken telebision ket nausar a mangisaknap ti mensahe ti Pagarian, bigbigen dagiti Saksi ni Jehova a ti personal a pannakisarita babaen iti panagbalaybalay ket ad-adda nga epektibo. Luktanna ti nasaysayaat a gundaway a mangsungbat kadagiti saludsod ti kada bumalay ken biruken dagiti maikari. (Mat. 10:11) Dayta ti maysa a makagapu, nga idi 1957, inlako ti Watch Tower Society ti estasion ti radio a WBBR idiay Nueva York.
Kalpasan a personal a makasabaanda dagiti tattao, nupay kasta, saan nga ipapan dagiti Saksi ni Jehova a nalpasen ti annongda. Pangrugian la dayta.
“Pagbalinenyo nga Adalan . . . Isuroyo Ida”
Imbilin ni Jesus kadagiti pasurotna a saan laeng a mangasaba ti aramidenda. Kas panangtuladda kenkuana, masapul met a mangisuroda. (Mat. 11:1) Sakbay ti iyuulina sadi langit, imbilinna kadakuada: “Inkayo ngarud ket pagbalinenyo nga adalan dagiti tao iti amin a nasion, . . . nga isuroyo ida a mangtungpal iti amin a banag nga imbilinko kadakayo.” (Mat. 28:19, 20) Ti panangisuro (Griego, di·daʹsko) naigiddiat iti panangasaba gapu ta ti mannursuro saan la a mangiwaragawag ti aramidenna; isu ket mangisuro, mangilawlawag, mangted pammaneknek.
Ti Watch Tower, idi pay la Abril 1881, nangitukon kadagiti ababa a singasing no kasanot’ mangisuro. Inkagumaan ti dadduma kadagidi nagkauna a colporteur a sublian manen dagidiay adda interesna, tapno paregtaenda ida a mangbasa kadagiti libro ti Sosiedad ket agtataripnongda iti regular a panangadal iti Sao ti Dios. Ti libro a The Harp of God (naipablaak idi 1921) ket masansan a nausar iti dayta a panggep. Idi agangay, nupay kasta, ad-adu pay ti inaramidda tapno personal a maaywananda dagiti interesado. Dagiti naiplaka a diskurso iti Biblia agraman dagiti naiyimprenta a giya iti panagadal isudat’ ad-adda a nausar iti daytoy nga aktibidad. Kasano a naiyusuat dayta?
Idi pay la 1933, malaksid iti panagibrodkas iti radio, innayon ti Sosiedad dagiti plaka a pinatokarda kadagiti transcription nga alikamen a naangay kadagiti lugar a pagmimitingan, kadagiti parke, sanguanan dagiti pabrika, ken dadduma pay. Iti apagbiit, dagiti Saksi a nakasarak kadagiti interesado no agbalaybalayda inyurnosdan a sublian ida tapno ipangngegda dagitoy a plaka idiay balayda. Idi rimmuaren ti libro a Riches idi 1936, nausar daytoy iti panagsasarita, kalpasan dagiti plaka, tapno mangipasdek kadagiti panagadal a tabunuan dagiti interesado nga adda dita a lugar. Daydi a trabaho ti naigunamgunam a pangtulong kadagiti agngayangay a miembro ti “dakkel nga umariwekwek” tapno maadalda ti kinapudno.—Apoc. 7:9, KJ.
Agarup iti dayta a tiempo, ti hierarkia Katolika inyad-addana a sinugsogan dagiti makinkukua ken dagiti manedyer dagiti estasion ti radio agraman dagiti ahensia ti gobierno tapno siguraduenda a mapasardeng ti pannakaibrodkas dagiti programa ti Watch Tower. Adda petision a pinirmaan ti 2,630,000 a tattao idiay Estados Unidos a kiniddawna ti panagdebate da J. F. Rutherford ken ti nangato nga opisial ti Iglesia Katolika Romana iti publiko. Awan uray siasino kadagiti klero a Katoliko ti mayat a nangakseptar iti dayta a karit. Gapuna, idi 1937, nangaramid ni Kabsat Rutherford kadagiti plaka a napauluan “Naibutaktak” ken “Relihion ken Kinakristiano,” a nangidatag kadagiti pamunganayan a sursuro ti Biblia, nangruna ti pannakaparmek dagiti di nainkasuratan a doktrina dagiti Katoliko. Dagita a material naipablaakda met kadagiti bokleta a Salacnib ken Nalucasan, ket ti kopia ti Nalucasan naipatulod iti tunggal maysa a nagpirma iti petision tapno mabasa a mismo dagiti tattao dagiti kinapudno iti Biblia nga ikagkagumaan nga ep-epen ti hierarkia Katolika.
Tapno matulongan dagiti tattao a makakita a silalawag kadagiti salisal ken tapno mausigda ti Nainkasuratan a pakaibasaran kadagitoy, naiyimprenta ti bokleta a Model Study No. 1 nga usaren kadagiti gimong a nairanta kadagiti interesado. Naglaon dayta a bokleta kadagiti saludsod, sungbat, ken dagiti teksto a mangsuporta iti naited a sungbat. Umuna, ti konduktor patokarenna ti maysa wenno dua a plaka kadagiti nadakamaten a nakarekord a diskurso tapno isuda amin ket mangngegda ti interamente nga argumento. Kalpasanna, isarunoda a pagsasaritaan, nga usarenda ti material a nailanad iti bokleta a Model Study ket isudan a mismo ti mangusig kadagiti teksto. Ti Model Study No. 1 ket sinaruno dagiti No. 2 ken 3, a naibansag kadagiti naiplaka a diskurso. Naorganisa idi damo dagita a panagadal kadagiti lugar a mabalin a pakaurnongan dagiti grupo ti interesado a tattao, ngem idi agangay naangay metten kadagiti indibidual ken kadagiti pamilia.
Nanipud idin adun nga ekselente a libro ti nairuar a nangnangruna nga usaren dagiti Saksi ni Jehova a mangiyadal iti Biblia kadagiti pagtaengan. Dagidiay kaaduan ti naiwaras a kopia isuda ti “Mapapati Coma ti Dios,” Ti Kinapudno a Mangiturong iti Biag nga Awan Inggana, ken Mabalinyo ti Agbiag nga Agnanayon iti Paraiso a Daga. Adda met idi dagiti 32-panid a bokleta—“Daytoy Naimbag a Damag ti Pagarian,” Ti Dalan ti Dios Isu ti Ayat, “Adtoy! Pagbalinek Dagiti Amin a Bambanag a Baro,” ken adu pay. Sinaruno daytoy dagiti broshur kas iti Tagiragsakenyo ti Biag nga Agnanayon Ditoy Daga!, a naglaon iti nakasimsimple ken nakalaklaka a maawatan a pannakaidatag dagiti pamunganayan a sursuro ti Biblia.
Ti pannakausar dagitoy nga instrumento, agraman ti naganetget a kongregasional ken personal a pannakasanay, nagresulta iti dramatiko nga iyaadu ti bilang dagiti maiyad-adalan iti Biblia kadagiti pagtaenganda. Idi 1950, dagiti panagadal iti Biblia kadagiti pagtaengan, a masansan a maikondukta iti linawas, nagpromedio iti 234,952. Dagidi maiyad-adalan a di nagprogreso naisardengda. Adu dagiti estudiante a napalalot’ panagprogresoda, nga idi agangay, nangisuroda metten. Nupay naynay nga adda dagidiay agsardeng, ti dagup dagiti naiyadalan immadu latta, a masansan a nakaad-adu. Idi 1992, mangikonkonduktan dagiti Saksi iti 4,278,127 a panangyadal iti Biblia iti sangalubongan.
Tapno mairingpas daytoy nagdakkel a trabaho a panangasaba ken panangisuro, kadagiti pagsasao ti intero a daga, nasaknap nga inusar dagiti Saksi ni Jehova ti naiyimprenta a pagbasaan. Kinalikaguman daytoy ti nalawat’ saklawenna a panagipablaak.
[Footnote]
a Ti trabaho a pastoral damo a naorganisa idi 1915-16 kadagiti 500 wenno ad-adu pay a kongregasion a nangbutos ken Kabsat Russell kas pastorda. Kas pastor, nangited iti surat a nangbalabala iti trabaho, nga idi damo ket babbai laeng ti nagaplikaranna. Iti simmuno a tawen nairamanen dagiti lallaki iti daytoy nga aktibidad. Daytoy a pastoral a trabaho, a limitado a grupo laeng ti nangakem, nagtultuloy agingga idi 1921.
b Naibasar dagita a sasao iti pannakatarus a ti termino a relihion sinaklawna amin a panagdaydayaw a naibatay kadagiti tradision ti tattao, imbes nga iti Sao ti Dios, ti Biblia. Nupay kasta, idi 1950, idi naipablaak ti New World Translation of the Christian Greek Scriptures, dagiti footnote ti Aramid 26:5, Colosas 2:18, ken Santiago 1:26, 27 impasimudaagda a ti termino a relihion ket maitutop nga usaren para iti pudno a panagdaydayaw wenno iti ulbod. Ad-adda pay a nailawlawag daytoy iti Pagwanawanan a Marso 15, 1951 (iti Ingles), panid 191, ken ti libro a What Has Religion Done for Mankind?, pinanid 8-10.
c Dadduma a panangasaba kadagiti kalsada nga usaren dagiti magasin inaramidda kas pangsubokan iti naglabas a tawen, sadi California, E.U.A. Uray idi pay laeng 1926, nakiramanen dagiti Estudiante ti Biblia iti kadawyan a panagibunong iti kalsada kadagiti bokleta a naglaon kadagiti napateg a mensahe. Nasaksakbay pay, idi 1881, nagibunongda kadagiti literatura kadagiti denna dagiti simbaan no iti Domingo.
[Blurb iti panid 556]
Sadino man a lugar a nakasarakanna kadagiti tao, nakisao ni Jesus maipapan iti panggep ti Dios ti sangatauan
[Kahon iti panid 559]
Naisangsangayan a Bendision iti Trabaho a Panagbalaybalay
“Kas idi damo nga iyaayna, ti trabaho a panagbalaybalay, imbes a panagsermon idiay pulpito, agparang nga umaw-awat iti naisangsangayan a pamendision ti Apo.”—“Watch Tower,” Hulio 15, 1892.
[Kahon iti panid 570]
No Apay Maulit-ulit a Sumarungkar Dagiti Saksi
Kas panangilawlawagna no apay a maulit-ulit a sumarungkar dagiti Saksi ni Jehova iti kada balay, kinuna “Ti Pagwanawanan” a Hunio 1, 1963: “Dagiti kasasaad agtultuloy nga agbalbaliw. Ita ti maysa a tao mabalin nga awan iti balay, iti sumaruno a panawen mabalin nga adda sadiay. Ita mabalin nga awan ti panawenna a dumngeg, ngem iti dadduma nga aldaw mabalin a maiwayana. Ita ti maysa a miembro ti pamilia sumungbat iti ruangan, iti sabali a panawen mabalin a sabali manen a miembro; ket dagiti Saksi saanda laeng a kayat a danonen ti amin a balay iti teritoriada ngem kasta met a no mabalbalin, amin a nataengan a tao iti tunggal balay. Masansan a dagiti pamilia isuda ti nabingaybingay maipapan iti relihion, gapuna a saan a kankanayon a mabalin a maipaay iti maysa a miembro ti pamilia nga isawanna ti intero a pamilia. Malaksid iti dayta, dagiti tattao kankanyon nga agalis-alisda gapuna a dagiti Saksi saanda a pulos masigurado no siasino a tao ti masabetda iti maysa a ruangan.
“Saan laeng nga agbalbaliw dagiti kasasaad, ngem kasta met nga agbalbaliw dagiti tattao. . . . Maigapu iti maysa a bassit a banag ti maysa a tao mabalin nga awan ti ragsakna ket saan a siaayat a makisinnarita maipapan iti relihion wenno iti uray ania a banag uray siasino ti umay iti ruanganna, ngem saan a kankanayon a kasta ti kananakemna iti sumaganad a panawen. Wenno, gapu ta ti maysa a tao awan a pulos ti interesna a makisinnarita maipapan iti relihion idi napalabas a bulan saanna a kayat a sawen a kasta manen iti daytoy a bulan. Nanipud idi maudi nga isasarungkar ti Saksi iti daytoy a tao mabalin nga addaan iti makariribuk-kararua a kapadasan wenno iti sabali a pamay-an ket naadalna ti maysa a banag a nangaramid kenkuana a napakumbaba imbes a napalangguad, mabisin ken sipapanunot iti naespirituan a kasapulanna imbes a mapnek iti kabukbukodanna.
“Malaksid iti dayta, kasla karkarna kadagiti adu a tattao ti damag nga iyeg dagiti Saksi ket saanda a maawatan ti kinaganetgetna. Babaen laeng iti panagdengngegda a kankanayon a sadanto la maawatan ti kaipapananna.”
[Kahon/Ladawan iti panid 574]
Panangusar iti “Amin a Pamuspusan”
“Datayo a kameng ti organisasion ti Apo pinadastayon amin a pamuspusan, tapno maguyugoytayo ti atension [ti lubong] iti mensahe ti biag. Nagusartayon kadagiti replan, anunsio a dappatanna ti intero a panid, radio, kotse a de trompa, mabitbit a ponograpo, dadakkel a kumbension, parada dagiti siaawit kadagiti poster nga adda impormasionda, ken ti umad-adu a buyot dagiti ministro nga agbalaybalay. Nagserbi a namagsisina daytoy nga aktibidad kadagiti tattao—dagidiay pabor iti naipasdeken a Pagarian ti Dios no iti maysa a dasig, dagidiay bumusor iti dayta idiay sabali a dasig. Daytoy isu ti trabaho nga impadto ni Jesus para iti kaputotak.”—Insurat ni Melvin Sargent idi 1987, nga agedad idin iti 91.
[Ladawan]
Melvin Sargent
[Graph iti panid 574]
(Para iti aktual a pannakaurnosna, kitaem ti publikasion)
Iyaadu Dagiti Maiyad-adalan iti Biblia
4,000,000
3,000,000
2,000,000
1,000,000
4,000,000
3,000,000
2,000,000
1,000,000
1950 1960 1970 1980 1992
[Dagiti ladawan iti panid 557]
Pinullo a milion kadagitoy a tract ti naibunong, a libre, iti denna dagiti simbaan, iti binalaybalay, ken iti koreo
[Dagiti ladawan iti panid 558]
Dagiti colporteur nga ebanghelista imbunongda dagiti libro a mangilawlawag iti Biblia
[Dagiti ladawan iti panid 559]
Ni Anna Andersen naidanonna dagiti literatura ti Biblia iti gistay amin nga ili idiay Norway
[Dagiti ladawan iti panid 560]
Dagiti anunsio ti periodiko nadanonna dagiti tattao a di mabalin a madanon iti sabali a pamuspusan
[Dagiti ladawan iti panid 561]
Nasurok a 2,000 a periodiko kadagiti uppat a kontinente ti naggigiddan a nangipablaak kadagiti sermon ni Kabsat Russell
[Dagiti ladawan iti panid 562]
Ti “Photo-Drama of Creation” nabileg a pammaneknek ti intedna iti minilion a tattao iti adu a daga
[Ladawan iti panid 563]
Babaen iti radio, ni J. F. Rutherford nabalinanna a kinasabaan ti minilion a tattao iti sangalubongan iti mismo a balbalayda
[Ladawan iti panid 564]
Agbisikleta a mapan ti grupo a panangasaba idiay Inglaterra
[Ladawan iti panid 565]
Nangrugi idi 1933, nausar dagiti tarheta a pagtestimonia
[Ladawan iti panid 566]
Dagiti naiplaka a diskurso iti Biblia nangteddat’ nabileg a panangasaba idi 1930’s ken 1940’s
[Ladawan iti panid 567]
Dagiti kotse a de trompa, a no dadduma nagaduda (kas ditoy Australia), nausarda a mangibrodkas iti kinapudno ti Biblia kadagiti lugar a publiko
[Ladawan iti panid 568]
Dagiti nasilawan nga anunsio iti tawtawa dagiti balay dagiti Saksi ni Jehova nangteddat’ pammaneknek iti amin nga oras
[Ladawan iti panid 568]
Ti panagipablaak babaen kadagiti plakard ken poster timmulongda iti natured a panangasaba iti publiko (kas ditoy Scotland)
[Ladawan iti panid 569]
Ti panagiwaras “Ti Pagwanawanan” ken “Consolation” (kas makita ditoy E.U.A.) kadagiti kalsada nangrugi idi 1940
[Ladawan iti panid 569]
Nangrugi idi 1943, dagiti kakabsat kadagiti kongregasion nasanayda para iti panagdiskurso iti publiko
[Dagiti ladawan iti panid 571]
Maikonkondukta dagiti panangiyadal ti Biblia kadagiti tao. Dagiti publikasion iti baba nangnangruna a nadisenio iti dayta—immuna naipablaak iti Ingles, kalpasanna kadagiti adu a sabsabali a pagsasao
[Dagiti ladawan iti panid 572, 573]
Ubing ken nataengan, lalaki ken babai, dagiti Saksi iti intero a globo makiramanda iti panangasaba iti binalaybalay
Romania
Bolivia
Zimbabwe
Hong Kong
Belgium
Uruguay
Fiji