Panangipatingga iti Siklo ti Gura

“Ayatenyo dagiti kabusoryo.”​—MATEO 5:44.

ADU nga aldaw a nagaramid dagiti pangulo ti dua nga agbinnusor a nasion iti napasnek a negosasion ti pannakikappia. Presente iti saritaan ti presidente ti maysa a nabileg nga industrialisado a pagilian, ket inusarna ti dakkel nga impluensia ken kinasigona iti diplomasia tapno pagtunosen ti dua a pangulo. Ngem ti resulta dagitoy a nagrigat a panangikagumaan ket nakarkaro pay a rigat. Sigun iti magasin a Newsweek, iti sumagmamano laeng a lawas, napasamaken iti dua a nasion “ti kakaruan a kinaranggas iti nagbaetanda iti dua a dekada.”

Iti intero a lubong, agtultuloy latta ti gura ken panagbinnusor ti nadumaduma nga etniko a grupo ken nasion, nupay nagsayaat dagiti panangikagumaan ti adu a pangulo ti nasion. Masansan ken kumarkaro latta ti maulit-ulit a pannakaiparangarang ti gura, a rubroban ti kinaignorante, kinapanatiko, ken propaganda. Ngem nupay di naballigi ti panangikagumaan dagiti agdama a pangulo a mangbirok kadagiti baro ken sabali a solusion, dida maamiris a ti kasayaatan a solusion ket daydiay dati​—maysa a kas iti kabayagen ti Sermon iti Bantay. Bayat dayta a sermon pinaregta ni Jesu-Kristo dagiti dumdumngeg kenkuana nga agpasakupda kadagiti pamay-an ti Dios. Iti dayta a konteksto, inadawna ti sasao nga adda iti ngato, a daytat’, ‘Ayatenyo dagiti kabusoryo.’ Dayta a pammagbaga ket saan laeng a kasayaatan a solusion iti parikut maipapan iti gura ken panangidumduma no di ket ti kakaisuna nga epektibo a solusion!

Iwaksi dagiti managduadua ti kapanunotan a panagayat iti kabusor kas imposible ken di praktikal. Nupay kasta, no masursuro ti gura, saan aya a nainkalintegan ngarud a kunaen a masursuroda met ti di gumura? Ngarud, adda pudno a namnama ti sangatauan kadagiti sasao ni Jesus. Ipakitada a posible nga ipatingga uray dagiti nabayagen a panagbibinnusor.

Amirisem ti kasasaad dagiti Judio a dumdumngeg ken Jesus idi kaaldawanna. Din kasapulan nga umadayoda tapno agsapul iti kabusorda. Nagtultuloy a sinakup dagiti buyot a Romano ti rehion, inrurumenda dagiti Judio babaen iti nadagsen a buis, panangkontrol iti politika, panangabuso, ken pananggundaway. (Mateo 5:39-42) Ket ti dadduma mabalin pay ketdi a matmatanda a kabusor dagiti padada a Judio gapu kadagiti di narisut ken napalubosan a dimmakkel a babassit a di pagkikinnaawatan. (Mateo 5:21-24) Talaga kadi a manamnama ni Jesus nga ayaten dagiti dumdumngeg kenkuana ti tattao a nangpasakit iti nakemda ken nangpaleddaang kadakuada?

Ti Kaipapanan ti “Ayat”

Bigbigem nga umuna a ti “ayat” a pampanunoten ni Jesus ket saan a daydiay panangipateg nga ipakita ti nasinged nga aggayyem. Ti sao a Griego a nausar idiay Mateo 5:44 nagtaud iti sao nga a·ga’pe. Kaipapanan daytoy a sao ti ayat nga iwanwanwan wenno iturturong ti prinsipio. Mabalin a dina iraman ti kasta unay a panangipateg. Gapu ta iwanwanwan ti nalinteg a prinsipio, ti kasta nga ayat tignayenna ti maysa a tao a mangbirok iti pagimbagan ti sabsabali, aniaman ti kababalinda. Ngarud ti ayat nga a·ga’pe parmekenna dagiti personal a guranggura. Impakita a mismo ni Jesus ti kasta nga ayat idi saanna nga inlunod dagiti soldado a nangilansa kenkuana. Imbes ketdi, isut’ nagkararag: “Ama, pakawanem ida, ta saanda nga ammo ti ar-aramidenda.”​—Lucas 23:34.

Realistiko aya a namnamaentayo a suroten ti kaaduan iti lubong dagiti pannursuro ni Jesus ket rugianen dagiti tattao ti agiinnayat? Saan, ta ipakita ti Biblia a daytoy a lubong agtultuloy nga agturturong iti pannakadidigra. Ipadto ti 2 Timoteo 3:13: “Dagiti nadangkes a tattao ken dagiti agpampammarang rumang-aydanto manipud dakes nga agturong iti dakdakes pay.” Nupay kasta, maiwaksi dagiti indibidual ti gura no naan-anay a masursuroda dagiti nalinteg a prinsipio babaen ti panagadalda iti Biblia. Nabatad nga ipakita ti rekord nga adu ti nakasursuron a mangparmek iti nakaro a gura nga adda iti aglawlawda. Amirisem ti sumagmamano a pudno a pasamak iti biag.

Panagsursuro nga Agayat

Idi agtawen iti 13, nakiraman ni José iti gubat dagiti gerilia kas miembro ti maysa a grupo dagiti terorista.a Naisuro a guraenna dagiti tattao a maipagarup a makinggapuanan kadagiti pannakairurumen a nakitana iti aglawlawna. No mabalin, panggepna a talipuposen ida. Gapu ta nakitana nga adu kadagiti kakaduana ti natay, nakarurod unay ni Jose ket kayatna ti agibales. Bayat nga agar-aramid kadagiti granada, inyimtuodna iti bagina, ‘Apay nga adda kasta unay a panagsagaba? No adda Dios, apay a dina man la madlaw dayta?’ Namin-adu a nagsangit tangay mariribukan ken malmaldaang.

Idi agangay nakiuman ni José iti kongregasion dagiti Saksi ni Jehova iti lugarna. Iti immuna a pannakigimongna iti kongregasion, dagus a nadlawna ti panagiinnayat sadiay. Sibabara ken nainggayyeman a kimmablaaw ti amin kenkuana. Kamaudiananna, ti pannakaisalaysay ti tema nga “Apay nga Ipalubos ti Dios ti Panagsagaba?” ti nangsungbat kadagiti saludsod nga iyim-imtuodna.b

Idi agangay, ti ad-adu a pannakaammo manipud iti Biblia ti nangallukoy ken José a mangbalbaliw iti biag ken panagpampanunotna. Naammuanna a ti “di agayat agtalinaed ken patay. Tunggal maysa a manggura . . . mananggudas, ket . . . awan ti mananggudas nga agtalinaed kenkuana ti biag nga agnanayon.”​—1 Juan 3:14, 15.

Ngem, maysa a karit ti panangisardengna iti pannakikaduana kadagiti terorista. Sursurotenda kada mapan idiay Kingdom Hall dagiti Saksi ni Jehova. Dadduma a kakaduana ti timmabuno payen iti sumagmamano a gimong tapno maammuanda no ania ti namagbalbaliw ken José. Idi napnekdan nga isut’ saan a traidor wenno makadangran kadakuada, binaybay-andan. Idi agtawen iti 17, nabautisaran ni José kas maysa kadagiti Saksi ni Jehova. Rinugianna a dagus ti amin-tiempo a panangasaba. Imbes a gandatenna a patayen dagiti tattao, idandanonna itan kadakuada ti mensahe ti ayat ken namnama!

Panangikkat Kadagiti Etniko a Lapped

Dagiti etniko a grupo maikkatda aya dagiti lapped ti gura a namagsina kadakuada? Amirisem ti grupo dagiti Saksi ni Jehova idiay London, Inglatera nga Amharic ti pagsasaoda. Dayta a grupo ket buklen ti 35 a tao. Duapulo kadagitoy ti taga Ethiopia ket 15 ti taga Eritrea. Sitatalna ken agkaykaysa nga agdayawda, nupay idiay Africa, nabiit pay a nakaro ti panaggugubat dagiti taga Eritrea ken taga Ethiopia.

Imbaga ti pamilia ti maysa a Saksi a taga Ethiopia: ‘Dika agtalek a pulos kadagiti taga Eritrea!’ Ngem itan, saanna laeng a pagtalkan dagiti taga Eritrea a padana a Kristiano no di ket awaganna ida a kakabsat! Nupay gagangay a Tigrinya ti pagsasao dagiti taga Eritrea, kaykayatda a sursuruen ti Amharic​—ti pagsasao dagiti kakabsatda a taga Ethiopia​—tapno agadalda iti Biblia a kaduada. Anian a nagsayaat a testimonia iti bileg ti nadiosan nga ayat kas “naan-anay a singgalut ti panagkaykaysa”!​—Colosas 3:14.

Pananglipat iti Napalabas

Ngem kasano ngay no biktima ti maysa a tao ti naranggas a pannakatrato? Saan aya a gagangay laeng nga agsakit ti nakemna kadagiti nangmaltrato kenkuana? Usigem ni Manfred, maysa a Saksi a taga Alemania. Binusbosna ti innem a tawen iti pagbaludan dagiti Komunista gapu laeng ta isut’ maysa a Saksi ni Jehova. Ginurana kadi dagiti nangirurumen kenkuana wenno kayatna ti agibales? “Saan,” kinunana. Sigun iti periodiko ti Alemania a Saarbrücker Zeitung, kastoy ti inlawlawag ni Manfred: “Ti mangirurumen wenno agibales iti panangirurumen . . . rugianna ti maysa a siklo a maulit-ulit a mangpataud iti sabali manen a panangirurumen.” Nabatad nga inyaplikar ni Manfred dagiti sasao ti Biblia a: “Dikay subadan ti dakes iti dakes iti asinoman. . . . No mabalin, agingga a makapagpannuray kadakayo, makikappiakayo iti amin a tattao.”​—Roma 12:17, 18.

Lubong nga Awanan Gura!

Saan nga ibagbaga dagiti Saksi ni Jehova a naan-anaydan iti daytoy. Masansan a maamirisda a saan a nalaka nga iwaksi ti dati a panagbibinnusor ken panaggiginnura. Kasapulan ti agtultuloy, napasnek a panangikagumaan ti maysa a tao a mangyaplikar kadagiti prinsipio ti Biblia iti biagna. Ngem kaaduanna, dagiti Saksi ni Jehova ti sibibiag nga ehemplo ti bileg ti Biblia a mangipatingga iti siklo ti gura. Babaen ti programa a panagadal iti Biblia iti pagtaengan, kada tawen tultulongan dagiti Saksi ti rinibu a tattao a lumapsut iti pananglapped ti panangidumduma iti puli ken ti kinapanatiko.c (Kitaem ti kahon a napauluan, “Ti Balakad ti Biblia Makatulong a Mangiwaksi iti Gura.”) Dayta a naballigi a panirpatan ket resulta ti sangalubongan a programa ti panangisuro a makatulong iti asidegen a naan-anay a pannakaikkat ti gura ken dagiti pakaigapuanna. Maaramid daytoy a programa a panangisuro iti sidong ti panangiwanwan ti Pagarian ti Dios, wenno ti sangalubongan a gobierno. Insuronatayo ni Jesus a mangikararag iti dayta a Pagarian iti Kararag ti Apo, idi kinunana: “Umay koma ti pagariam.”​—Mateo 6:9, 10.

Ikari ti Biblia nga iti sidong ti panangiwanwan daytoy a nailangitan a gobierno, “ti daga sigurado a mapnonto iti pannakaammo ken Jehova.” (Isaias 11:9; 54:13) Dagita a masansan a maadaw a sasao ni propeta Isaias matungpalto iti intero a lubong: “[Ti Dios] pudno unay a mangukomto iti tengnga dagiti nasion ket ilintegna ti bambanag maipapan iti adu nga ili. Ket pitpitendanto dagiti kampilanda a pagbalinen a subsob ti arado ken dagiti pikada a pagbalinen a pangarbas a getgetteng. Ti nasion saanto a mangitag-ay iti kampilan maibusor iti nasion, saandanto met a sursuruenen ti pannakigubat.” (Isaias 2:4) Iti kasta, mammaminsan ken manayon a pagpatinggaento ti Dios ti nadamka a siklo ti gura.

[Dagiti Footnote]

[Kahon iti panid 11]

Ti Balakad ti Biblia Makatulong a Mangiwaksi iti Gura

● “Manipud ania ti gubuayan dagiti gubat ken manipud ania ti gubuayan dagiti panagaapa iti nagtetengngaanyo? Saan aya a manipudda itoy a gubuayan, awan sabali, manipud kadagiti panaggartemyo iti linalasag a ragragsak nga agbibinnusor iti kamkamengyo?” (Santiago 4:1) Masansan a maiwaksi ti pannakibusor no kontrolentayo dagiti naagum a tarigagaytayo.

● ‘Kitaem, saan a ti personal a panaginteres iti laeng bukodmo a bambanag, no di ket kasta met ti personal a panaginteres iti bambanag ti sabsabali.’ (Filipos 2:4) Ti sabali pay a pamay-an iti panangiwaksi iti di nesesita a panagbinnusor isu ti panangyun-una iti interes ti dadduma ngem iti interestayo.

● “Baybay-am ti unget ket panawam ti pungtot; dika agpudpudot ta dakes laeng ti maaramidam.” (Salmo 37:8) Mabalin ken masapul a kontrolentayo dagiti dakes a pagannayasantayo.

● ‘Ti Dios . . . inaramidna manipud iti maysa a tao ti tunggal nasion dagiti tattao, tapno agnaedda iti intero a rabaw ti daga.’ (Aramid 17:24, 26) Di nainkalintegan nga ibilangmo a natantan-okka ngem iti sabali a puli, tangay kamengtay amin ti maymaysa a pamilia ti tao.

● “Awan ti aniaman nga aramidenyo gapu iti rinnupir wenno gapu iti panangipasindayaw iti bagi, no di ket buyogen ti kinapakumbaba iti isip nga ibilangyo a ti dadduma nangatngatoda ngem dakayo.” (Filipos 2:3) Minamaag ti panangikuspil iti sabsabali​—agsipud ta ti dadduma a tattao masansan nga addaanda kadagiti nasayaat a galad ken abilidad nga awan kadatayo. Awan ti puli wenno kultura a mangikut iti amin a naimbag.

● “Pudno, ngarud, bayat nga addaantayo iti mainugot a tiempo a maipaay iti dayta, aramidentayo koma ti naimbag kadagiti amin.” (Galacia 6:10) No sika ti umuna a makigayyem ken tumulong iti sabsabali, aniaman ti puli ken kulturada, nagdakkel ti maaramidanna tapno maliklikan ti di panagsinnarita ket maikkat ti di pagkikinnaawatan.

[Dagiti ladawan iti panid 8, 9]

Sangsangkamaysa nga agdayaw a sitatalna dagiti Saksi a taga Ethiopia ken taga Eritrea

[Ladawan iti panid 10]

Nagkedked a gumura ni Manfred, maysa a nakalasat iti pagbaludan dagiti Komunista

[Ladawan iti panid 10]

Makatulong ti Biblia tapno maikkat dagiti lapped a mangsinasina kadagiti tao