“Pagbalinekto Ida a Maymaysa a Nasion”

1, 2. (a) Apay a nalabit nadanagan dagiti naipanaw? (b) Apay a masorpresada? (c) Ania dagiti saludsod a sungbatantayo?

INWANWAN ti Dios ni Ezekiel a mangipakaammo iti adu a padto kadagiti naipan idiay Babilonia babaen kadagiti makita a pagilasinan. Panangukom ti linaon ti umuna, maikadua, maikatlo, ken ti dadduma pay a padto nga inyakto ni Ezekiel. (Ezek. 3:24-26; 4:1-7; 5:1; 12:3-6) Kinapudnona, amin a padto nga inyaktona ket nangipakaammo iti nadagsen a panangukom kadagiti Judio.

² Panunotenyo ngarud ti danag dagiti naipanaw idi agsagana manen ni Ezekiel a mangyakto iti sangoda ti sabali pay a padto. Pinampanunotda la ketdi: ‘Ania ngata manen ti nakabutbuteng nga ibagana ita?’ Ngem masorpresada. Naiduma unay ti padto nga iyakto ita ni Ezekiel ta naglaon iti makaparagsak a kari, saan a nakabutbuteng a panangukom. (Ezek. 37:23) Ania ti mensahe ni Ezekiel kadagiti naipanaw? Ania ti kaipapananna? Ania ti epektona kadagiti adipen ti Dios ita? Kitaentayo.

“Agbalindanto a Maymaysa iti Imak”

3. (a) Ania ti iladawan ti baston “para ken Juda”? (b) Apay a “ti baston ni Efraim” iladawanna ti 10 a tribu a pagarian?

³ Imbilin ni Jehova ken Ezekiel a mangala iti dua a baston, wenno kayo, ken isuratna iti umuna ti “para ken Juda” ken iti maikadua, “para ken Jose, ti baston ni Efraim.” (Basaen ti Ezekiel 37:15, 16.) Ania ti inladawan dagitoy dua a baston? Inladawan ti baston a “para ken Juda” ti dua a tribu a pagarian ti Juda ken Benjamin. Dagiti ari iti pamilia ni Juda ti nagturay iti dua a tribu; konektado met ti kinapadi kadakuada, ta nagserbi dagiti padi iti templo idiay Jerusalem. (2 Cron. 11:13, 14; 34:30) Agpada ngarud nga adda iti pagarian ti Juda dagiti ari iti pamilia ni David ken dagiti papadi a Levita. Inladawan “ti baston ni Efraim” ti 10 a tribu a pagarian ti Israel. Kasano a konektado dayta a baston iti Efraim? Ni Jeroboam iti tribu ti Efraim ti umuna nga ari ti 10 a tribu a pagarian. Idi agangay, nagbalin ti Efraim a kangrunaan a tribu iti Israel. (Deut. 33:17; 1 Ar. 11:26) Paliiwenyo ta saan a karaman dagiti ari iti pamilia ni David wenno ti kinapadi dagiti Levita iti 10 a tribu a pagarian ti Israel.

4. Ania ti iladawan ti sumaruno nga inaramid ni Ezekiel kadagiti dua a baston? (Kitaen ti ladawan iti rugi ti kapitulo.)

⁴ Naibilin pay ken Ezekiel a pagabayenna ti dua a baston “tapno agbalin a kasla maymaysa a baston.” Bayat a masmasdaaw dagiti naipanaw a mangbuybuya ken Ezekiel, insaludsodda: “Saanmo kadi nga ibaga kadakami ti kaipapanan dagitoy a banag?” Kinunana a ti nayakto ti mangiladawan iti aramiden ni Jehova. Kinuna ni Jehova maipapan iti dua a baston: “Pagbalinekto dagita a maymaysa a baston, ket agbalindanto a maymaysa iti imak.”​—Ezek. 37:17-19.

5. Ania ti kaipapanan ti inyakto ni Ezekiel? (Kitaen ti kahon a “Ti Panagtipon ti Dua a Baston.”)

⁵ Inlawlawag met ni Jehova ti kaipapanan ti panagtipon ti dua a baston. (Basaen ti Ezekiel 37:21, 22.) Dagiti naipanaw manipud iti dua a tribu a pagarian ti Juda ken 10 a tribu a pagarian ti Israel (Efraim) ket maipan iti daga ti Israel a pagbalinanda a “maymaysa a nasion.”​—Jer. 30:1-3; 31:2-9; 33:7.

6. Ania nga agtunos a padto ti nadakamat iti Ezekiel kapitulo 37?

⁶ Pudno a nakaskasdaaw ti panagtutunos dagiti padto maipapan iti pannakaisubli a naisurat iti Ezekiel kapitulo 37! Talaga a ni Jehova ti Dios a makaisubli iti biag (bersikulo 1-14) ken uray panagkaykaysa (bersikulo 15-28). Ti makaparegta a mensahe dagitoy dua a padto ket: Mapukaw ti ipapatay, ken uray ti panagsisina.

Kasano nga ‘Inummong Ida’ ni Jehova?

7. Kasano a paneknekan ti salaysay iti 1 Cronicas 9:2, 3 nga “awan ti imposible iti Dios”?

⁷ No iti tao, kasla talaga nga imposible a mawayawayaan ken agkaykaysa dagiti naipanaw.a Ngem “awan ti imposible iti Dios.” (Mat. 19:26) Tinungpal ni Jehova ti padtona. Nagpatingga ti panangadipen ti Babilonia idi 537 B.C.E. Kalpasanna, dagiti tattao iti dua a pagarian ket simmangpet idiay Jerusalem tapno tumulong a mangisubli iti pudno a panagdaydayaw. Paneknekan dayta ti impaisurat ti Dios: “Nagnaed idiay Jerusalem ti sumagmamano a kaputotan ni Juda, ni Benjamin, ni Efraim, ken ni Manases.” (1 Cron. 9:2, 3; Esd. 6:17) Wen, kas impadto ni Jehova, naitipon wenno naikaykaysa dagiti miembro ti 10 a tribu a pagarian ti Israel iti 2 a tribu a pagarian ti Juda.

8. (a) Ania ti impadto ni Isaias? (b) Ania ti dua a napateg a punto ti Ezekiel 37:21?

⁸ Ag-200 a tawen sakbayna, impadto ni propeta Isaias ti mapasamak iti Israel ken Juda kalpasan a naadipenda. Impadtona nga ummongen ni Jehova “dagiti naiwarawara nga umili ti Israel” ken “dagiti naiwarawara nga umili ti Juda manipud iti uppat a suli ti daga,” agraman dagiti adda iti “Asiria.” (Isa. 11:12, 13, 16) Kas impadto ni Jehova, talaga nga innalana “dagiti Israelita manipud kadagiti nasion.” (Ezek. 37:21) Paliiwenyo ti dua a napateg a punto: Saanen a tinukoy ni Jehova dagiti naipanaw kas “Juda” ken “Efraim” no di ket kas “dagiti Israelita”​—maysa a grupo. Nailadawan met dagiti Israelita a naggapu, saan nga iti maysa a nasion, ti Babilonia, no di ket iti adu a nasion​—kinapudnona, “manipud iti tunggal direksion.”

9. Kasano a tinulongan ni Jehova nga agkaykaysa dagiti naipanaw ngem nakasublin iti Israel?

⁹ Idi nakasublin idiay Israel dagiti naipanaw, kasano a tinulongan ida ni Jehova nga agkaykaysa? Inikkanna ti Israel kadagiti naespirituan a pastor a kas kada Zerubabel, Josue a Nangato a Padi, Esdras, ken Nehemias. Dinutokanna met da propeta Haggeo, Zacarias, ken Malakias. Napasnek amin dagitoy a matalek a lallaki a nangparegta iti nasion a mangsurot kadagiti instruksion ti Dios. (Neh. 8:2, 3) Sinalakniban met ni Jehova ti nasion ti Israel babaen ti pananglappedna kadagiti dakes a plano dagiti kabusor ti ili ti Dios.​—Est. 9:24, 25; Zac. 4:6.

10. Idi agangay, nagballigi ni Satanas a mangaramid iti ania?

¹⁰ Iti laksid ti amin a naayat a probision ni Jehova, saan latta a nagtalinaed ti kaaduan nga Israelita iti nadalus a panagdaydayaw. Dagiti inaramidda ket mabasa kadagiti libro ti Biblia a naisurat kalpasan a nagsubli dagiti naipanaw. (Esd. 9:1-3; Neh. 13:1, 2, 15) Kinapudnona, iti uneg ti 100 a tawen kalpasan ti panagsublida, adayo unayen dagiti Israelita manipud iti nadalus a panagdaydayaw isu a masapul nga iparegta kadakuada ni Jehova: “Agsublikayo kaniak.” (Mal. 3:7) Idi immay ni Jesus ditoy daga, nabingaybingayen ti relihion dagiti Judio iti adu a sekta nga indauluan dagiti di matalek a pastor. (Mat. 16:6; Mar. 7:5-8) Nagballigi ni Satanas a nanglapped iti naan-anay a panagkaykaysada. Ngem pumaysonto ti panagkaykaysa nga impadto ni Jehova. Kasano?

“Ni Adipenko a David ti Agbalinto nga Arida”

11. (a) Ania ti impakaammo ni Jehova maipapan iti impadtona a panagkaykaysa? (b) Ania ti inkagumaan manen nga aramiden ni Satanas kalpasan a napapanaw idiay langit?

¹¹ Basaen ti Ezekiel 37:24. Impakaammo ni Jehova a sa la naan-anay a matungpal iti ilina ti impadtona a panagkaykaysa apaman a mangrugi nga agturay kas Ari ti ‘adipenna a ni David,’ kayatna a sawen, ni Jesus, a napasamak idi 1914.b (2 Sam. 7:16; Luc. 1:32) Idi a tiempo, ti natural nga Israel ket sinukatanen ti naespirituan nga Israel, dagiti nadutokan. (Jer. 31:33; Gal. 3:29) Porsegido manen ni Satanas a mangdadael iti panagkaykaysa ti ili ti Dios, nangruna idi napapanawen idiay langit. (Apoc. 12:7-10) Kas pagarigan, kalpasan a natay ni Brother Russell idi 1916, inusar ni Satanas dagiti apostata a mamagsisina kadagiti nadutokan. Ngem di nagbayag, pinanawan dagita nga apostata ti organisasion. Nagballigi met ni Satanas a nangpaibalud kadagiti mangidadaulo idi a tiempo, ngem saan latta a nasinasina ti ili ni Jehova. Nagtalinaed a nagkaykaysa dagiti kakabsat a dinutokan ti espiritu a nangtaginayon iti kinamatalekda ken Jehova.

12. Apay a napaay dagiti panagregget ni Satanas a mangsinasina iti naespirituan nga Israel?

¹² Naiduma ngarud iti natural nga Israel ti napasamak iti naespirituan nga Israel ta napagballigianna dagiti plano ni Satanas a mangsinasina. Apay a napaay dagiti panagregget ni Satanas? Gapu ta inaramid dagiti nadutokan ti amin a kabaelanda a tungpalen dagiti pagalagadan ni Jehova. Kas resulta, salsalakniban ida ti Arida a ni Jesu-Kristo nga agtultuloy a mangparparmek ken Satanas.​—Apoc. 6:2.

‘Pagkaykaysaento’ ni Jehova Dagiti Agdaydayaw Kenkuana

13. Ania a napateg a kinapudno ti masursurotayo iti padto maipapan iti panagkaykaysa ti dua a baston?

¹³ Ania ti kaipapanan ita ti padto maipapan iti panagkaykaysa ti dua a baston? Laglagipenyo a ti punto ti padto ket tapno iladawan ti panagkaykaysa ti dua a grupo. Kangrunaanna, itampok ti padto a ni Jehova ti nangyeg iti dayta a panagkaykaysa. Ania ngarud a napateg a kinapudno maipapan iti nadalus a panagdaydayaw ti itampok ti padto a panagtipon ti dua a baston? Daytoy: Ni Jehova a mismo ti ‘mamagkaykaysa’ kadagiti agdaydayaw kenkuana.​—Ezek. 37:19.

14. Manipud 1919, kasano a lallalo a nakita ti dakdakkel a kaitungpalan ti padto a panagtipon ti dua a baston?

¹⁴ Manipud 1919, lallalo a nakita ti dakdakkel a kaitungpalan ti padto a panagtipon dagiti baston kalpasan a nadalusan iti naespirituan ti ili ti Dios ken nangrugidan a simrek iti naespirituan a paraiso. Idi a tiempo, kaaduan kadagiti napagkaykaysa ket addaan iti namnama nga agbalin nga ar-ari ken papadi idiay langit. (Apoc. 20:6) Iti simboliko a pamay-an, dagitoy a nadutokan ket kas iti baston “para ken Juda”​—nasion a pakairamanan dagiti ari iti pamilia ni David ken dagiti papadi a Levita. Ngem iti panaglabas ti tiempo, nakitipon kadagitoy a naespirituan a Judio ti umad-adu a bilang dagiti addaan iti naindagaan a namnama. Kasda la iti “baston ni Efraim”​—nasion a saan a pakairamanan dagiti ari iti pamilia ni David ken dagiti papadi a Levita. Agserserbi a sangsangkamaysa dagitoy dua a grupo a kas ili ni Jehova iti panangituray ti maymaysa nga Arida a ni Jesu-Kristo.​—Ezek. 37:24.

“Isudanto ti Ilik”

15. Kasano a makitkitatayo ita ti kaitungpalan dagiti padto iti Ezekiel 37:26, 27?

¹⁵ Ipakita ti padto ni Ezekiel nga adu ti mayat a makitipon kadagiti nadutokan iti kaaddada iti nadalus a panagdaydayaw. Imbaga ni Jehova maipapan iti ilina: “Paaduek ida” ken, “addanto kadakuada ti toldak.” (Ezek. 37:​26, 27) Ipalagip dagita a sasao ti padto a naipakaammo ken apostol Juan 700 a tawen kalpasan ti tiempo ni Ezekiel, a ‘Daydiay situtugaw iti trono iyukradnanto ti toldana’ iti “dakkel a bunggoy.” (Apoc. 7:9, 15) Ita, agkakadua dagiti nadutokan ken ti dakkel a bunggoy kas maysa a nasion nga ili ti Dios iti sidong ti mangsalaknib a toldana.

16. Ania ti impadto ni Zacarias maipapan iti panagkaykaysa ti naespirituan nga Israel ken dagidiay addaan iti naindagaan a namnama?

¹⁶ Ni Zacarias a maysa kadagiti nagsubli impadtona met ti panagkaykaysa dagiti naespirituan a Judio ken dagiti addaan iti naindagaan a namnama. Imbagana a “10 a tattao . . . kadagiti nasion” ti ‘kumpet a naimbag iti bado ti maysa a Judio,’ ken ibagada: “Kayatmi ti kumuyog kadakayo ta nangngegmi nga adda kadakayo ti Dios.” (Zac. 8:23) Ti nailadawan a “Judio” tukoyenna, saan a ti maymaysa a tao, no di ket maysa a grupo ti tattao, “kadakayo,” nga iladawan ita ti nadutokan a natda, wenno naespirituan a Judio. (Roma 2:28, 29) Iladawan ti “10 a tattao” dagidiay addaan iti naindagaan a namnama. “Kumpetdanto a naimbag” kadagiti nadutokan ken ‘kumuyogda’ kadakuada. (Isa. 2:2, 3; Mat. 25:40) Ipaganetget ti sasao a “kumpetdanto a naimbag” ken “kumuyog” ti naan-anay a panagkaykaysa dagitoy dua a grupo.

17. Kasano ti panangiladawan ni Jesus iti panagkaykaysatayo ita?

¹⁷ Mabalin a ti padto ni Ezekiel maipapan iti panagkaykaysa ti pampanunoten ni Jesus idi inladawanna ti bagina kas maysa a pastor, a babaen ti panangaywanna, dagiti karnerona (dagiti nadutokan) ken dagiti ‘sabsabali a karnero’ (dagidiay naindagaan ti namnamada) agbalinda a “maymaysa nga arban.” (Juan 10:16; Ezek. 34:23; 37:24, 25) Nagsayaat ketdin dagita a sasao ni Jesus ken dagiti nagkauna a propeta a mangiladawan iti nakaskasdaaw a naespirituan a panagkaykaysatayo ita, aniaman ti namnamatayo iti masanguanan! Bayat a nasinasina ti ulbod a relihion iti nagadu a grupo, mapadpadasantayo ita ti nakaskasdaaw a panagkaykaysa.

“Adda ti Santuariok iti Tengngada iti Agnanayon”

18. Sigun iti Ezekiel 37:28, apay a napateg ti panagbalin ti ili ti Dios a ‘saan a paset ti lubong’?

¹⁸ Ti maudi a sasao iti padto ni Ezekiel a panagkaykaysa itampokna no ania ti mangipasigurado a saan a pulos a madadael ti panagkaykaysatayo. (Basaen ti Ezekiel 37:28.) Agkaykaysa ti ili ni Jehova gapu ta adda “iti tengngada” ti santuariona, wenno ti nadalus a panagdaydayaw. Agtalinaed met kadakuada ti santuariona no la ket ta agtalinaedda a nasantuan wenno naisina iti lubong ni Satanas. (1 Cor. 6:11; Apoc. 7:14) Inyunay-unay ni Jesus ti kinapateg ti saan a panagbalin a paset ti lubong. Idi naimpusuan nga inkararaganna dagiti adalanna, kinunana: “Nasantuan nga Ama, pangngaasim ta aywanam ida . . . tapno agkaykaysada koma . . . Saanda a paset ti lubong . . . Pagbalinem ida a nasantuan babaen ti kinapudno.” (Juan 17:11, 16, 17) Paliiwenyo no kasano a pinagkonektar ni Jesus ti ‘panagkaykaysada’ ken ti panagbalinda a ‘saan a paset ti lubong.’

19. (a) Kasanotayo a maipakita a ‘tultuladentayo ti Dios’? (b) Iti maudi a rabii sakbay ti ipapatay ni Jesus, ania ti impaganetgetna a napateg a kinapudno maipapan iti panagkaykaysa?

¹⁹ Dayta laeng ti kakaisuna a naisurat a panangawag ni Jesus iti Dios kas “Nasantuan nga Ama.” Ni Jehova ket naan-anay a nadalus ken nalinteg. Imbilin ni Jehova iti nagkauna nga Israel: “Masapul nga agbalinkayo a nasantuan, ta nasantuanak.” (Lev. 11:45) Gapu ta ‘tultuladentayo ti Dios,’ kayattayo ti agtulnog iti dayta a bilin iti amin nga ar-aramidentayo. (Efe. 5:1; 1 Ped. 1:14, 15) No tattao ti matuktukoy, “naisina” ti kaipapanan ti “nasantuan.” Impaganetget ngarud ni Jesus bayat ti maudi a rabii sakbay ti ipapatayna nga agtalinaed nga agkaykaysa dagiti adalanna no la ket ta agtalinaedda a saan a paset daytoy a lubong ken saanda a makiraman iti panagsisina a mapaspasamak iti dayta.

“Protektaram Ida iti Daydiay Managdakdakes”

20, 21. (a) Ania ti mangpadakkel iti panagtalektayo iti proteksion ni Jehova? (b) Ania ti determinasionmo?

²⁰ Ti nagpaiduma a panagkaykaysa a nalawag a makita kadagiti Saksi ni Jehova ita ti ebidensia a sinungbatan ni Jehova ti kiddaw ni Jesus: “Protektaram ida iti daydiay managdakdakes.” (Basaen ti Juan 17:14, 15.) Wen, dumakkel ti panagtalektayo iti proteksion ni Jehova ta makitatayo a napaay ni Satanas a mangdadael iti panagkaykaysa ti ili ti Dios. Iti padto ni Ezekiel, imbaga ni Jehova nga agbalin a maymaysa ti dua a baston iti imana. Isu a milagro a pinagkaykaysa a mismo ni Jehova ti ilina iti mangprotektar nga imana​—a di madanon ni Satanas.

²¹ Ania ngarud ti determinasiontayo? Itultuloytayo nga ikagumaan nga aramiden ti pasettayo a mangtaginayon iti napateg a panagkaykaysatayo. Ania ti napateg nga aramiden ti tunggal maysa kadatayo? Regular a makipaset iti nadalus a panagdaydayaw iti naespirituan a templo ni Jehova. Makitatayo kadagiti sumaruno a kapitulo no ania ti karaman iti kasta a panagdaydayaw.