TAGTAGAINEP

Dardarepdep wenno ladladawan iti isip ti maysa a tao bayat a matmaturog. Tukoyen ti Kasuratan dagiti tagtagainep a nagtaud iti Dios (Nu 12:6), dagiti natural a tagtagainep (Job 20:8), ken dagiti ulbod a tagtagainep (Jer 29:8, 9) kas kadagiti nainaig iti panagpadles.​—Zac 10:2.

Dagiti Tagtagainep a Nagtaud iti Dios. Adda dagiti tagtagainep nga impaay ni Jehova iti ad-adipenna ken iti tattao a saan nga agserserbi kenkuana. (1Ar 3:5; Uk 7:13, 14) Nagserbi ti dadduma a tagtagainep kas pammakdaar a nangsalaknib ken nangiwanwan iti ad-adipenna. Iti maysa a tagtagainep, ti Dios pinakdaaranna ni Abimelec nga ari ti Gerar a saanna a sagiden ni Sara, kas resultana saan a natulawan ni Sara. (Ge 20) Kas panagtungpalda iti “nadibinuan a pakdaar iti maysa a tagtagainep,” dagiti astrologo a simmarungkar ken Jesus saandan a nagsubli iti mammapatay a ni Herodes. (Mt 2:11, 12) Gapu iti imbilin ti anghel ken Jose iti tagtagainep, innalana ni Maria kas asawana ken impanna da Jesus ken Maria idiay Egipto. Idi agangay, babaen iti tagtagainep a nagtaud iti Dios, naibilin ken Jose a pumanaw iti Egipto a kaduana ti pamiliana ken agtaeng idiay Nazaret tapno matungpal ti padto nga, “Isu maawaganto iti Nazareno.”​—Mt 1:18-25; 2:13-15, 19-23.

Ti sumagmamano a tagtagainep manipud iti Dios ket nangted iti pammasiguro kadagiti adipenna nga adda kadakuada ti anamongna wenno tulonganna ida a makatarus no kasano a tartarabayen ida ni Jehova. Sakbay a nangaramid ti Dios iti maysa a tulag ken Abram (Abraham), immapay ti nargaan a turog ken dakkel a kinasipnget iti patriarka, ket kalpasanna agparang a nakisarita kenkuana ni Jehova babaen iti maysa a tagtagainep. (Ge 15:12-16) Idiay Luz (Bethel), ti Dios pinagtagtagainepna ni Jacob nga iti dayta nakakita iti maysa nga agdan manipud iti daga a dumanon idiay langit, a daytoy ti mangipasimudaag iti pannakikomunikar idiay langit. Adda dagiti anghel nga umuli ken umulog iti dayta nga agdan, nga adda ladawan ni Jehova iti ngatuen dayta, sa nangisawang ti Dios iti pamendision ken Jacob. (Ge 28:10-19; idiligyo ti Jn 1:51.) Kalpasan ti sumagmamano a tawen, babaen met laeng iti maysa a tagtagainep, imparangarang ti Dios ti anamongna ken Jacob ket binilinna babaen iti anghel nga agsubli iti nakayanakanna a daga.​—Ge 31:11-13.

Idi agtutubo pay ni Jose nga anak ni Jacob, naaddaan kadagiti tagtagainep a nangipasimudaag nga adda kenkuana ti anamong ti Dios, ket adda met naimpadtuan a kaipapanan dagitoy a tagtagainep. Iti maysa a tagtagainep, isu ken ti kakabsatna addada iti maysa a talon nga agrepreppet kadagiti binettek. Timmakder ti binettek ni Jose, ket dagiti binettek ti kakabsatna linawlawda ti binettekna ken nagruknoyda iti dayta. Iti sabali pay a tagtagainep, nagruknoy kenkuana ti init, bulan, ken 11 a bituen. (Ge 37:5-11) Agpada a natungpal dagitoy a tagtagainep idi a ni Jacob ken ti sangakabbalayanna immakarda idiay Egipto gapu iti nakaro a bisin. Tapno makaalada iti taraon, nagpannurayda amin ken Jose gapu ta isu idi ti administrador ti taraon iti Egipto.​—Ge 42:1-3, 5-9.

Immawat met iti naimpadtuan a tagtagainep manipud iti Dios ti sumagmamano a tattao a saan nga agdaydayaw kenkuana. Idiay Egipto, bayat a nakabalud ni Jose agraman dagiti agserserbi ken Faraon a panguluen dagiti agaw-awit iti kopa ken panguluen dagiti panadero, agpada a naaddaan dagitoy a lallaki iti tagtagainep. Babaen ti tulong ti Dios, inlawlawag ni Jose ti kaipapanan dagita nga iti uneg ti tallo nga aldaw maisubli ti saad ti panguluen dagiti agaw-awit iti kopa ngem mapapatay ti panguluen dagiti panadero. Natungpal dagitoy kalpasan ti tallo nga aldaw, bayat ti panagkasangay ni Faraon. Idi agangay, dagitoy a tagtagainep ti makagapu a nairekomenda ni Jose ken Faraon kas lalaki nga addaan iti espiritu ti Dios.​—Ge 40.

Idi kaaldawan ni Jose, adda ipakpakdaar ken ipadpadto ti dua a tagtagainep ni Faraon a napasamak iti maymaysa a rabii. Iti immuna a tagtagainep, nakitana ti pito a baka a nalulukmeg a nangalun-on iti pito a baka a nakigteng ken nakuttong. Iti maikadua a tagtagainep ni Faraon, pito a namnamsek ken nasayaat a dawa ti bukbukel ti nagsaringit iti maymaysa nga ungkay, ngem inalun-on dagita ti pito a dawa ti eppes, nakuttong, ken nagango a bukbukel gapu iti angin. Kalpasan ti panangbigbig ni Jose a ti Dios laeng ti makaited iti kayulogan ti tagtagainep, siuumiso nga inlawlawagna a dagitoy a tagtagainep ket agpada a tumukoy iti pito a tawen a kinaruay a sarunuen ti pito a tawen a bisin. (Ge 41) Gapuna, inturong ti Dios ti bambanag tapno maisalakan ti adu a tattao manipud panagbisin ken nangnangruna tapno maispal dagiti kaputotan ni Abraham, iti kasta matungpal dagiti karina ken Abraham.​—Ge 45:5-8.

Naaddaan met ni Ari Nabucodonosor ti Babilonia iti dua a naimpadtuan a tagtagainep manipud iti Dios. Ti maysa ket maipapan iti metal a ladawan a balitok ti ulona, pirak ti barukong ken taktakiagna, gambang ti tian ken lupluppona, landok ti gurgurongna, ken landok ken pila ti saksakana. Ti maysa a bato a saan a tinikap ti im-ima ket timmama ken rinumekna ti saksaka dayta a ladawan sa rinumekna pay ti dadduma a paset ti ladawan. Kinuna ni Daniel a ni Nabucodonosor “ti ulo a balitok” ken inlawlawagna a masuktan ti pagarian ti Babilonia iti agsasaganad a pagpagarian ti tao. Kamaudiananna, ti Dios a mismo mangipasdekto iti maysa a Pagarian a “saanto a pulos madadael.”​—Da 2:29-45.

Iti sabali pay a tagtagainep manipud iti Dios, nakakita ni Nabucodonosor iti dakkel a kayo a napukan, a saan a makasaringit ti nabatbati a puonna agsipud ta “sibebedbed . . . iti landok ken gambang” agingga nga aglabas ti “pito a panawen.” Maitunos iti panangilawlawag ni Daniel, nagmauyong ti napasindayag a ni Nabucodonosor (insimbolo ti kayo a napukan), ken nagtalinaed iti kasta a kasasaad agingga a naglabas ti pito a panawen, wenno tawtawen. Kalpasan dayta, binigbigna ti kinatan-ok ti Dios, ket yantangay nagsublin ti nasimbeng a panunot ni Nabucodonosor, naisubli manen kas ari.​—Da 4; kitaenyo ti NAITUDING A PAMPANAWEN DAGITI NASION.

Naaddaan a mismo ni Daniel iti maysa a tagtagainep manipud ken Jehova nga iti dayta nakitana a rumrumkuas manipud iti baybay ti uppat a nakadakdakkel nga an-animal, a dagitoy a parsua a nakitana irepresentarda dagiti gobierno ti tao. (Da 7:1, 3, 17; kitaenyo ti AN-ANIMAL, SIMBOLIKO NGA.) Nakita met ni Daniel ti Kadaanan iti Al-aldaw, a nangted iti “maysa a kasla anak ti tao” iti manayon a “panagturay ken dayaw ken pagarian.”​—Da 7:13, 14.

Impadto ni Joel a ti pannakaiparukpok ti espiritu ti Dios ket sarunuen dagiti pagilasinan, a kas iti panagipadto ken ti panagtagtagainep kadagiti naipaltiing a tagtagainep. (Joe 2:28) Bayat ti aldaw ti Pentecostes iti tawen 33 K.P., immawat iti nasantuan nga espiritu ti agarup 120 nga adalan ni Jesu-Kristo ket nangrugida nga agsao iti nadumaduma a pagsasao “maipapan iti natan-ok a bambanag ti Dios.” (Ara 2:1-18) Idi agangay, ti dadduma pay a manamati, a pakairamanan ti sigud a manangidadanes a ni Saulo (Pablo), immawatda iti nasantuan nga espiritu ken naikkanda iti namilagruan a sagsagut. (Ara 8:17-19; 9:17; 10:44-46) Bayat ti kaadda ni Pablo idiay Troas, naaddaan iti sirmata wenno tagtagainep iti rabii a dayta ti nangiwanwan kenkuana ken iti kakaduana no sadino ti pangikasabaanda iti “naimbag a damag.” (Ara 16:9, 10) Di pagduaduaan a naaddaan met iti tagtagainep ti dadduma pay nga adalan babaen iti impluensia ti espiritu ti Dios, kas kaitungpalan ti sasao iti padto ni Joel.

Idi maus-usig ni Jesu-Kristo iti sanguanan ni Poncio Pilato, nagbaon ti asawa daytoy a Romano a gobernador tapno maibaga ken Pilato ti kastoy a sasao maipapan ken Jesus: “Dika bibiangan dayta a nalinteg a tao, ta nagsagabaak iti adu ita nga aldaw iti maysa a tagtagainep gapu kenkuana.” (Mt 27:19) Nabatad a ti tagtagainepna ket manipud iti Dios, a nagserbi koma a pammakdaar ken Pilato maipapan iti kinapateg unay ti kaso ni Kristo.

Dagiti Gagangay a Tagtagainep. Dagiti gagangay a tagtagainep ti maysa a tao ket mabalin a resulta ti sumagmamano a pampanunot wenno emosion, rikrikna wenno inaldaw nga ar-aramid (pakadanagan, pisikal a kasasaad, trabaho, ken dadduma pay). (Ec 5:3) Awan kaipapanan dagitoy a tagtagainep. (Sal 73:20) Ti mabisbisin a tao mabalin a tagtagainepenna a mangmangan ket ti mawaw a tao mabalin a tagtagainepenna nga umin-inum, ngem mabisin wenno mawaw pay laeng inton makariing. Umasping iti dayta ti ar-arapaap ti amin a nasion a “makigubgubat maibusor iti Bantay Sion.”​—Isa 29:7, 8.

Kastoy ti kuna ti Harper’s Bible Dictionary maipapan iti panangmatmat dagiti pagano kadagiti tagtagainep: “Kasta unay ti panagtalek dagiti Babilonio kadagiti tagtagainep, ta iti rabii sakbay nga agaramidda kadagiti napateg a desision, maturogda kadagiti templo ken manginanamada a makagun-odda iti panangiwanwan. Dagiti Griego nga agtarigagay a maipaayan iti bilin mainaig iti salun-at maturogda kadagiti santuario ni Aesculapius, ket dagiti met Romano maturogda kadagiti templo ni Serapis. Nagsurat dagiti Egipcio kadagiti detalyado a libro maipaay iti kaipapanan dagiti tagtagainep.” (Inurnos da M. ken J. L. Miller, 1961, p. 141) Ngem saan a nakipaset iti kakasta nga ar-aramid dagiti matalek a Hebreo ken dagiti nagkauna a Kristiano. Mamakdaar ti Kasuratan maibusor iti panagsapul kadagiti partaan, iti man gagangay a tagtagainep wenno iti nadumaduma a pasamak.​—De 18:10-12; kitaenyo ti PANAGPADLES.

Dagiti Ulbod a Tagtagainep. Kondenaren ti Biblia dagiti ulbod a tagtagainep. Sigun iti Linteg, mapapatay ti maysa nga ulbod a managtagtagainep a mangallukoy iti dadduma tapno agdaydayawda kadagiti iti idolo. (De 13:1-5) No dadduma, agsao ti Dios kadagiti pudno a mammadtona babaen kadagiti tagtagainep (Nu 12:6), ngem busorenna dagiti “mammadto kadagiti ulbod a tagtagainep,” a nangyadayo iti ilina manipud pudno a panagdaydayaw. (Jer 23:25-32; 27:9, 10) Nadeskribir dagiti managipadles a sasawenda dagiti “awanan pateg a tagtagainep.”​—Zac 10:2.

Inusar ti Biblia dagiti tagtagainep iti piguratibo a pamay-an idi dineskribirna dagiti imoral ken manangtulaw iti lasag a tattao a nakastrek iti kongregasion Kristiano. Impakdaar ni Judas kadagiti padana a manamati nga agaluadda iti kasta a tattao a “naigamer iti dardarepdep [wenno tagtagainep],” a nalawag a dardarepdepen (ar-arapaapen) dagitoy a tattao a mabalinanda a salungasingen ti Sao ti Dios ken tulawan ti lasag iti uneg ti kongregasion a saanda a madusa. Ngem nagbiddutda, ta saanda a maliklikan ti panangukom ti Katan-okan nga Ukom, ni Jehova.​—Jud 8; 1Co 6:9, 10, 18-20.