SAGSAGUT TI ASI

Bambanag dagitoy a maited iti maysa nga agkasapulan tapno mapalag-anan ti kasasaadna. Nupay ti “sagsagut ti asi” (iti sumagmamano a patarus, “limos” wenno “naparabur nga ar-aramid”) ket saan a direkta a natukoy a kasta iti Hebreo a Kasuratan, ti Linteg nangted kadagiti espesipiko a bilin kadagiti Israelita maipapan kadagiti pagrebbenganda maipaay kadagiti napanglaw. Rumbeng a naparaburda, saan a nametmet, iti pannakilangenda kadagiti marigrigat a kakabsatda.​—De 15:7-10.

Probision Maipaay Kadagiti Napanglaw iti Israel. Impalubos ti Linteg a mapan ti maysa a tao iti kaubasan ken iti kataltalonan ti sabali ket sadiay a mangan iti apit agingga a mapnek; ngem saanna a mabalin ti mangipanaw. (De 23:24, 25) Iti panaganida kadagiti apitda, saan a naan-anay nga apiten dagiti Israelita ti ig-igid dagiti talonda ket saanda met nga adasen dagiti talonda, dagiti kaolibuanda, ken dagiti kaubasanda, ta dagiti maadas ket agpaay iti ganggannaet nga agnanaed, iti awan amana nga ubing, ken iti balo a babai.​—Le 19:9, 10; De 24:19-21.

Iti tunggal maikatlo a tawen, iruar dagiti Israelita ti intero nga apagkapullo ti apitda iti dayta a tawen ket ikabilda iti uneg dagiti ruanganda maipaay a pagtaraon dagiti Levita, dagiti ganggannaet nga agnanaed, dagiti ulila, ken dagiti balo a babbai.​—De 14:28, 29; kitaenyo ti APAGKAPULLO.

Iti tunggal maika-7 a tawen ken iti tunggal maika-50 a tawen wenno tawen a Jubileo, mapagkalaegan idi ti daga, tapno maaddaan iti naan-anay a sabbath a panaginana, ket awan ti kadawyan a panagani a panagurnong kadagiti apit. Kalpasanna, ti aniaman a nagtubtubo lattan ket agpaay idi kas taraon dagiti napanglaw, nupay dagiti makinkukua iti daga, dagiti adipenda, ken dagiti patangtangdanan a trabahadorda addaanda met iti karbengan a mangan iti dayta. Nupay kasta, nabatad a ti kaaduan nga Israelita inaramatda dagiti impempenda nga abastoda a taraon bayat ti tawen ti Sabbath.​—Ex 23:10, 11; Le 25:1-7, 11, 12, 20-22.

Dagiti prinsipio mainaig kadagiti pagrebbengan ti Israel maipaay kadagiti napanglaw kas naibatad iti Linteg ket naulit iti dadduma pay a paset ti Hebreo a Kasuratan. (Job 31:16-22; Sal 37:21; 112:9; Pr 19:17; Ec 11:1, 2) Dagidiay mangipakpakita iti konsiderasion iti daydiay nanumo ket naikuna a naragsakda ken naipasigurado a mabendisionandanto. (Sal 41:1, 2; Pr 22:9) Idi kaaldawan ni Isaias, naayaban dagiti di matalek nga Israelita tapno mangibingayda iti tinapayda kadagiti mabisin, iyegda iti balbalayda dagiti awanan pagtaengan, ken kawesanda dagiti lamolamo​—aramid nga agbanag iti pananganamong ti Dios. (Isa 58:6, 7) Maipapan iti nalinteg a tao, kinuna ni Jehova babaen ken Ezequiel: “Iti daydiay mabisin itedna ti bukodna a tinapay ket daydiay lamolamo abbonganna iti kawes.”​—Eze 18:7-9.

Iti kinapudnona, awan koma idi napapanglaw a tattao iti nagtetengngaan dagiti Israelita, ta inkari ni Jehova a bendisionanna ti ilina. Ngem ti kaawan ti kinakurapay ket agpannuray idi iti panagtulnogda iti Linteg. Ngarud, gapu iti natauan a kinaimperpekto ken kinasukir iti linteg ti Dios, kankanayon nga adda napanglaw iti nagtetengngaan dagiti Israelita. (De 15:4, 5, 11) Nupay kasta, manmano unay ti makilimlimos iti kadaanan nga Israel, agsipud ta ti maysa kadagiti didigra a nadakamat a dumteng iti daydiay nadangkes ket, mapilitan dagiti annakna a makilimos.​—Sal 109:10; idiligyo ti Sal 37:25; kitaenyo ti NAPANGLAW.

Dagiti Di Umiso a Panangmatmat iti Panangted. Idi agangay, ti panangted iti sagsagut ti asi minatmatan dagiti Judio saan laeng a kas maipaayan a mismo iti pammadayaw no di ket addaan met iti pannakabalin a mangabbong iti basbasol. Kunaen ti Proverbio 11:4: “Ti agkakapateg a bambanag saanto a pakagunggonaan iti aldaw ti rungsot, ngem ti met laeng kinalinteg mangispalto manipud ken patay.” Maitunos iti kapanunotan ti Talmud, napalawa daytoy a teksto tapno ti kaipapananna ket: “Ti danum depdepenna ti gumilgil-ayab nga apuy; kasta met a ti panangted iti limos mangaramid iti panangabbong iti basbasol.” (The Jewish Encyclopedia, 1976, Tomo I, p. 435) Nalawag nga idi adda ni Jesu-Kristo ditoy daga, adda dagiti nangaramid iti panangted buyogen ti kasta unay a kinaparammag, a makagapu nga iti Sermon iti Bantay, isu nagsao maibusor iti kasta nga aramid.​—Mt 6:2-4.

Nakristianuan a Sagsagut ti Asi. Naparegta dagiti kameng ti “bassit nga ipastoran” ni Jesus nga ‘ilakoda ti bambanag a kukuada ket mangtedda kadagiti sagut ti asi.’ (Lu 12:32, 33) Iti nabaknang nga agtutubo nga agturay, nangipaay ni Jesus iti umasping a pammatigmaan, nga innayonna, “ket umayka agbalinka a pasurotko.” (Mt 19:16-22; Lu 18:18-23; kitaenyo met ti Jn 13:29.) Impaganetget ni Jesus ti panangted iti ‘bambanag nga adda iti uneg kas sagsagut ti asi.’ Mabalin la ketdi a tuktukoyenna idi dagiti kualidad ti puso, maigapu iti kinahustisia ken ayat nga impaganetgetna kalpasan la unay dayta.​—Lu 11:39-42.

Dagiti naorganisar a panangtulong. Kas imbunga ti pannakainayon ti agarup 3,000 a Judio ken proselita iti kongregasion Kristiano idi aldaw ti Pentecostes ken ti agtultuloy nga iyaadu ti bilang di nagbayag kalpasan dayta, maysa a di gagangay a kasasaad ti timmanor kadagiti Kristiano, a nagkalikagum iti temporario a panamagtitipon kadagiti pinansial a sanikua. Daytoy ket tapno matulongan dagidiay naggapu iti adayo a dagdaga nga immay iti piesta, ket makapagtalinaedda a nabaybayag pay ngem iti sigud a panggepda a panagtalinaed, iti kasta ad-adu pay ti maadalda maipapan iti baro a pammatida. Gapuna, dagidiay addaan iti sansanikua inlakoda dagita ket dagiti naglakuanda inyawatda kadagiti apostol tapno maibunong kadagidiay agkasapulan. “Amin dagidiay nagbalin a manamati nagsangsangkamaysada a nagikut iti amin a bambanag a kas kukuada amin.” Ngem ti intero nga urnos ket boluntario, kas nabatad iti saludsod ni Pedro ken Ananias: “Bayat ti panagtalinaedna kenka saan kadi a nagtalinaed a kukuam, ket kalpasan a nailako saan kadi a nagtultuloy nga adda iti panangaywanmo?”​—Ara 2:41-47; 4:4, 34, 35; 5:4.

Agparang nga idi agangay bimmassiten ti saklawen dagitoy a panangtulong, ngem maibumbunong pay laeng ti taraon kadagiti marigrigat a balo a babbai iti kongregasion. Mainaig iti daytoy, nangrugi nga agtanabutob dagiti Judio a Griego ti pagsasaoda maibusor kadagiti Judio a Hebreo ti pagsasaoda, “agsipud ta maliwliwayan idi dagiti baloda iti inaldaw a panagiwaras.” Tapno maipamuspusan ti kasasaad, inrekomenda dagiti apostol a ti kongregasion mangpili iti pito a kualipikado a lallaki a “napno iti espiritu ken sirib” tapno agiwarasda iti taraon. Dagiti lallaki a napili naikabilda iti sanguanan dagiti apostol, ket dinutokanda ida kalpasan ti kararag. Ti trabahoda di pagduaduaan a ramanenna ti panangiggem kadagiti pondo, panaggatang, ken panangidulin kadagiti rekord iti pannakaiwaras dagiti abasto a taraon. (Ara 6:1-6) Idi insurat ni Pablo ti umuna a suratna ken Timoteo, adda pay laeng maar-aramid nga urnos maipaay iti pannakataming ti kasapulan dagiti balo a babbai, kas nabatad kadagiti pammilinna ken Timoteo maipapan kadagidiay kualipikado nga umawat iti kasta a pinansial a tulong.​—1Ti 5:3-16.

Mainayon iti pannakataming ti kasapulan dagiti balo a babbai, ti umuna-siglo a kongregasion nangorganisar kadagiti panangtulong maipagapu iti dadduma pay a marigrigat a manamati. Manen, nupay inwanwan dagiti nadutokan a lallaki iti kongregasion, ti kasta nga organisado a panangted ket naan-anay a boluntario.​—Ara 11:28-30; Ro 15:25-27; 1Co 16:1-3; 2Co 9:5, 7; kitaenyo ti TULONG.

Relatibo a kinapateg ti namaterialan a panangted. Iti Kristiano a Griego a Kasuratan, naiparegta ti panagbalin a managpadagus ken panangiranud iti bambanag iti sabsabali. Ngem mainayon iti dayta, naipakita a ti panangipaay iti kasapulan dagiti kameng ti bukod a pamilia ken ti panangsaranay kadagiti marigrigat a kakabsat ket makalikaguman kadagiti Kristiano. (Ro 12:13; 1Ti 5:4, 8; San 2:15, 16; 1Jn 3:17, 18) Ti napasnek a pannakaseknan kadagiti napanglaw ket pakabigbigan ti pudno a relihion. (San 1:27; 2:1-4) Iti kinapudnona, kas impasimudaag ni Jesus, mailasin “dagiti karnero” manipud “kadagiti kalding” babaen ti panangaramid iti naimbag maipaay “kadagiti kanunumuan kadagitoy a kakabsat[na].” (Mt 25:31-46) Nupay kasta, imbes nga ar-aramid laeng a panangsaranay kadagiti marigrigat, ti tulong nga ipapaay dagiti “karnero” ket ginutugot ti panangbigbigda iti saad dagiti pasurot ni Kristo.​—Mt 10:40-42.

Tapno ti panangted ibungana ti pudpudno a kinaragsak iti daydiay manangted, masapul a maaramid dayta nga awanan panagdayengdeng ken saan a nadagsen ti riknana wenno mapilpilit. “Ti Dios ayatenna ti naragsak a manangited.” (2Co 9:7; Ara 20:35; 1Pe 4:9) No kasta, ti mismo a namaterialan a sagsagut ti asi ket saan nga umdas tapno magun-odan ti agnanayon a biag, ken saan a dagita ti impangpangruna ni Jesu-Kristo.​—Jn 7:3; 12:1-8.