Ti Panangmatmat ti Biblia

Agkontra Kadi ti Pammati ken Panagrason?

“TI PAMMATI ket kasungani ti panagrason,” insurat ti pilosopo a Briton a ni A. C. Grayling. Nagupgop iti sasaona ti kapanunotan ti adu a mannurat ken pilosopo kadagiti naglabas a siglo a mangibagbaga nga agkontra ti pammati ken panagrason.

Nalawag a di nainkalintegan ti dadduma a narelihiosuan a patpatien. Ngem usigem daytoy: Adu a nasientipikuan a sursuro a nabayagen a patpatien ti tattao ti napaneknekanen a di umiso. Kaipapanan kadi dayta a di umiso wenno di nainkalintegan ti amin a nasientipikuan a sursuro? Kasta met laeng no maipapan iti narelihiosuan a pammati. Kinapudnona, ti pammati a nadeskribir iti Biblia ket naan-anay a naibasar iti pannakaammo ken nasimbeng a panagrason. Awan ti pammati no awan ti pannakaammo. Bayat nga us-usigem no ania ti pudno a pammati, mapaneknekam a maitunos dayta iti panagrason.

Pammati a Naan-anay a Naibasar iti Panagrason

Kas pagarigan, kuna ti Biblia a tapno “makaay-ayo iti Dios” ti panagdaydayawmo, masapul a dayta ket “sagrado a panagserbi buyogen ti pannakabalin[mo] nga agrason.” Iti sabali a pannao, masapul nga agdaydayawka iti Dios “iti wagas a maitutop kadagiti managpanunot a parsua.” (Roma 12:1; The Jerusalem Bible) Ti ngarud pammati a nadeskribir iti Biblia ket saan a nakullaapan a pammati, wenno panamati lattan uray awan ti lohikal a nakaibatayanna. Imbes ketdi, pinagpanunotam a naimbag dayta nga agresulta iti panagtalek iti Dios ken iti Saona. Isu a naan-anay a naibatay dayta iti panagrason.

Siempre, tapno makapagrasonka a siuumiso, kasapulam ti umiso nga impormasion. Uray dagiti kasayaatan a computer program a nadisenio nga agusar kadagiti prinsipio ti lohika ket mangipaay iti di umiso a resulta no di umiso nga impormasion ti naiserrek kadagita. Umasping iti dayta, ti kalidad ti pammatim ket agpannuray unay kadagiti mangngegmo wenno iti kinaumiso ti impormasion nga ipastrekmo iti isipmo. Mayanatup ti kuna ti Biblia a ti “pammati sumaruno iti banag a nangngeg.”—Roma 10:17.

Ti pammati ket masapul a naibasar iti “umiso a pannakaammo iti kinapudno.” (1 Timoteo 2:4) Kuna ti Biblia a “ti kinapudno” laeng ti ‘mangwayawaya kenka’ kadagiti makaallilaw a nasientipikuan wenno narelihiosuan a patpatien. (Juan 8:32) Pakpakdaarannaka ti Biblia a dimo patien ti “tunggal sao.” (Proverbio 14:15) Imbes ketdi, kunana a masapul a ‘siguraduem ti amin a banag’—wenno subokem dagiti mangngegam sakbay a patiem dagita. (1 Tesalonica 5:21) Apay a rumbeng nga agsirarakka ken siertuem ti patpatiem? Ubbaw ngamin ti pammati a naibasar iti kinaulbod. Mapagwadan ti dadduma a natakneng ti panagpampanunotda nga umili ti nagkauna a siudad ti Berea iti pananggun-od iti umiso a pammati. Nupay talaga a kayatda a patien ti insuro kadakuada dagiti misionero a Kristiano, ‘siaannad a sinukimatda ti Kasuratan iti inaldaw no agpayso dagita.’—Aramid 17:11.

Panangpatanor iti Pammati iti Biblia

Ngem kasano ngay no pagduaduaam ti kinaumiso ti Biblia? Kasano a mapatanormo ti panagtalek iti dayta kas gubuayan ti umiso a pannakaammo? Bueno, kasanom a patanoren ti panagtalekmo iti tattao? Siempre, am-ammuem ida a naimbag babaen ti panangpaliiwmo iti kababalinda iti sumagmamano a tiempo ken ti panangkitam no ania ti pagbanagan dagita. Kasta met koma ti aramidem iti Biblia.a

Depinaren ti Biblia ti pudno a pammati kas “ti sigurado a panangsegsegga iti bambanag nga in-inanamaen, ti nabatad a parangarang dagiti kinapudno nupay saan a makita.” (Hebreo 11:1) Nalawag a saan a basta mamati lattan ti maysa a tao nga addaan iti pudno a pammati no di ket ibasarna dayta iti panagsukimatna a naimbag iti amin a magun-odan nga impormasion. No usarem ti panagrasonmo kadagita nga impormasion, agbalinka a kombinsido nga agpayso uray dagiti di makita ti literal a mata.

Ngem kasanon no dagiti nasursurom ket kasla maikontra kadagiti nabayagen a patpatiem? Baybay-am kadi lattan? Siempre saan. Adda dagiti tiempo a rumbeng nga usigem dagiti nabileg nga ebidensia uray no kasla maikontra dagita iti patpatiem. Iti Biblia, ikarkari ti Dios nga ipaayanna iti pannakaammo, pannakaawat, ken pannakabael nga agpanunot dagidiay sipapasnek nga agsapsapul iti kinapudno.—Proverbio 2:1-12.

Ti kita ti pammati a naibasar iti Biblia ket maitunos iti panagrason. Komusta ngay ti pammatim? “Tinawid” laeng ti adu a tattao dagiti narelihiosuan a patpatienda ken dida pay pulos inkagumaan nga inusig no naibatay met la dagita iti kinapudno. Saan met a dakes nga usigem dagiti patpatiem ‘tapno mapaneknekam iti bagim’ no maitunos iti Sao ti Dios ti panagpampanunotmo. (Roma 12:2) Idagadag kadatayo ti Biblia: “Subokenyo dagiti naipaltiing nga ebkas tapno makitayo no nagtaudda iti Dios.” (1 Juan 4:1) No aramidem dayta, uray no adda mangkuestion iti patpatiem, kabaelamto ti ‘agikalintegan iti sanguanan ti tunggal maysa nga agkalikagum kenka iti rason maipaay iti namnamam.’—1 Pedro 3:15.

[Footnote]

NAPANUNOTMO KADIN?

● Iparit kadi ti Biblia ti panagusar iti abilidad nga agrason?—Roma 12:1, 2.

● Ania a kita ti pannakaammo ti kasapulan tapno maaddaanka iti pudno pammati?—1 Timoteo 2:4.

● Ania ti masursurotayo iti depinasion ti Biblia iti pammati?—Hebreo 11:1.

[Blurb iti panid 29]

Gunggonaan ti Dios daydiay napasnek nga agsapsapul iti kinapudno