Agbalinkayo a Nainkalintegan ken Natimbeng

“Itultuloymo a palagipan ida . . . nga agbalinda a nainkalintegan.”​—TITO 3:1, 2.

1, 2. Ania ti kuna ti Kasuratan maipapan iti panagbalin a nainkalintegan, ken apay a mayanatup dayta?

SAAN a matukod ti kinasirib ni Jehova, ti naayat a nailangitan nga Amatayo. Gapu ta pinarsuanatayo, nasayaat nga agpaiwanwantayo kenkuana. (Sal. 48:14) Ibaga kadatayo ni adalan a Santiago a “ti sirib manipud ngato umuna iti amin nadalus, kalpasanna natalna, nainkalintegan, sisasagana nga agtulnog, napno iti asi ken naimbag a bungbunga, saan a mangpataud kadagiti panangidumduma, saan a managinsisingpet.”​—Sant. 3:17.

² “Ti kinanainkalinteganyo maammuan koma dagiti amin a tattao,” indagadag ni apostol Pablo.a (Fil. 4:5) Ni Kristo Jesus ti Apo ken Ulo ti kongregasion Kristiano. (Efe. 5:23) Anian a nagpateg nga agbalintayo a nainkalintegan, nga agpaiwanwantayo kenni Kristo ken agbalin a nakonsiderasion kadagiti padatayo a tattao!

3, 4. (a) Ania dagiti pagimbagan ti panagbalin a nainkalintegan? Iyilustraryo. (b) Ania ti usigentayo?

³ Pagimbagantayo no agbalintayo a nainkalintegan iti natimbeng a wagas. Kas panangyilustrar: Kalpasan a naibutaktak ti maysa a plano dagiti terorista idiay Britania, kaaduan a pasahero ti eroplano ti sidadaan a nagtulnog kadagiti pagannurotan mainaig iti saan a panangitugot kadagiti bambanag a dati nga ipalpalubos dagiti kompania ti eroplano. No agmanmanehotayo, ammotayo a masapul a nakonsiderasiontayo no addatayo kadagiti nagsapalan ti kalsada tapno maliklikan ti aksidente ken agbalin a naannayas ti trapiko.

⁴ Adu kadatayo ti marigatan nga agbalin a nainkalintegan. Makatulong ti panangusig iti tallo nga aspeto ti panagbalin a nainkalintegan​—ti motibotayo, ti kababalintayo kadagiti addaan iti autoridad, ken no agingga iti ania nga agpasakup wenno agpabus-oytayo.

Apay nga Agbalintayo a Nainkalintegan?

5. Iti sidong ti Mosaiko a Linteg, ania ti mabalin a makagapu a pilien ti adipen ti agtalinaed iti poder ti apona?

⁵ Adda pagarigan sakbay ti panawen Kristiano a mangipakita no ania ti umiso a rason wenno motibo ti panagbalin a nainkalintegan. Iti sidong ti Mosaiko a Linteg, dagiti adipen a Hebreo masapul a mawayawayaanda iti maikapito a tawen ti panagserbida wenno iti tawen a Jubileo, aniaman kadagita ti umun-una. Ngem ti adipen mabalin met a pilienna ti agtalinaed nga adipen. (Basaenyo ti Exodo 21:5, 6.) Apay a pilienna ti kasta? Gapu ta ay-ayatenna ti nakonsiderasion nga apona.

6. Apay a masursurotayo ti agpabus-oy no adda ayattayo?

⁶ Iti umasping a pamay-an, ti panagayattayo ken Jehova tignayennatayo a mangidedikar iti biagtayo kenkuana ken tungpalen dayta a dedikasion. (Roma 14:7, 8) “Daytoy ti kaipapanan ti ayat iti Dios, a tungpalentayo dagiti bilinna; ket kaskasdi a dagiti bilinna saanda a makapadagsen,” insurat ni apostol Juan. (1 Juan 5:3) Saan a managimbubukodan daytoy nga ayat. (1 Cor. 13:4, 5) Ti panagayat iti pada a tao ti mangtignay kadatayo nga agpabus-oy ken mangipangpangruna iti pagimbaganda. Imbes a ti bagitay laeng ti pampanunotentayo, ikabilangantayo ti pagimbagan dagiti dadduma.​—Fil. 2:2, 3.

7. Kasano a makatulong iti ministeriotayo ti panagbalin a nakonsiderasion?

⁷ Saan koma a makaitibkol ti panagsasao wenno panagtigtignaytayo. (Efe. 4:29) Ti ayat ti mangtignay kadatayo a saan nga agaramid iti aniaman a manglapped iti panagrang-ay ti asinoman nga agtarigagay nga agserbi ken Jehova. Masansan nga agkalikagum daytoy iti panagbalin a nakonsiderasion. Kas pagarigan, dagiti kakabsat a misionera a nairuam nga agusar iti make-up wenno stocking dida ipilit nga usaren dagita kadagiti komunidad a mabalin a mangkuestion iti moralidadda ken mangitibkol kadagiti dadduma.​—1 Cor. 10:31-33.

8. Kasano a ti panagayat iti Dios tulongannatayo nga agbalin a “nanumnumo”?

⁸ No ay-ayatentayo ni Jehova, ditay kayat ti agbalin a natangsit. Kalpasan a nagririkiaran dagiti adalan no asino ti katan-okan kadakuada, insuro ida ni Jesus babaen ti maysa nga ubing. Inlawlawagna: “Siasinoman nga umawat iti daytoy nga ubing maigapu iti naganko awatennak met, ket siasinoman nga umawat kaniak awatenna met ti nangibaon kaniak. Ta ti agtigtignay a kas maysa a nanumnumo kadakayo amin isu dayta ti naindaklan.” (Luc. 9:48; Mar. 9:36) Kas indibidual, mabalin a marigatantayo nga agbalin a “nanumnumo.” Gapu iti natawid a kinaimperpekto ken ti pagannayasan nga agtangsit, nalabit a kayattayo ti maidayaw. Ngem makatulong ti kinapakumbaba tapno masursurotayo ti agpabus-oy.​—Roma 12:10.

9. Tapno masursurotayo ti agpasakup, ania ti nasken a bigbigentayo?

⁹ Tapno masursurotay ti agpasakup, nasken a bigbigentayo ti autoridad dagidiay dinutokan ti Dios. Bigbigen ti amin a Kristiano ti kinapateg ti prinsipio ti kinaulo. Silalawag nga impasimudaag dayta ni apostol Pablo kadagiti taga-Corinto: “Kayatko a maammuanyo a ti ulo ti tunggal lalaki isu ti Kristo; ket ti ulo ti babai isu ti lalaki; ket ti ulo ti Kristo isu ti Dios.”​—1 Cor. 11:3.

10. Ania ti ipakita ti panagpasakuptayo ken Jehova?

¹⁰ No agpasakuptayo iti Dios, ipakpakitatayo nga agtalektayo kenkuana kas naayat nga Amatayo. Ammona ti amin a mapaspasamak ken gunggonaannatayo maitunos iti dayta. Makatulong ti pananglaglagiptayo iti dayta nangnangruna no makapungtot wenno awanan panagraem a tratuendatayo dagiti dadduma. Insurat ni Pablo: “No mabalin, agingga a makapagpannuray kadakayo, makikappiakayo iti amin a tattao.” Pinatalgedan ni Pablo dayta a balakad babaen iti daytoy a bilin: “Dikay ibalesan ti bagbagiyo, dungdungnguen, no di ket ipaayanyo ti lugar ti pungtot; ta adda a naisurat: ‘Kukuak ti pammales; supapakakto, kuna ni Jehova.’”​—Roma 12:18, 19.

11. Kasanotayo a maipakita nga agpaspasakuptayo iti kinaulo ni Kristo?

¹¹ Rumbeng met nga agpasakuptayo kadagiti dinutokan ti Dios iti uneg ti kongregasion Kristiano. Ti Apocalipsis kapitulo 1 iladawanna ni Kristo Jesus a mangtengtengngel kadagiti “bituen” ti kongregasion iti makannawan nga imana. (Apoc. 1:16, 20) Dagitoy a “bituen” irepresentarda ti bagi dagiti panglakayen, wenno manangaywan, kadagiti kongregasion. Dagita a manangaywan agpapaidalanda kenni Kristo ken tultuladenda ti naasi a pannakilangenna kadagiti sabsabali. Agpaspasakup ti amin a miembro ti kongregasion iti urnos ni Jesus a maipaay ti naespirituan a taraon iti umiso a tiempo babaen “ti matalek ken masirib nga adipen.” (Mat. 24:45-47) Ti situtulok a panangadal ken panangyaplikar iti linaon dagita a pagbasaan ti mangipakita a personal nga agpaspasakuptayo iti kinaulo ni Kristo, ket dayta ti mangparayray iti talna ken panagkaykaysatayo.​—Roma 14:13, 19.

Agingga iti Ania nga Agpasakuptayo?

12. Apay nga adda limitasion ti panagpasakup?

¹² Dina met ketdi kayat a sawen a no managpasakuptayo, ikompromisotayon ti pammati wenno dagiti nadiosan a prinsipio. Ania ti inaramid dagiti nagkauna a Kristiano idi imbilin dagiti lider ti relihion nga isardengda ti mangasaba iti nagan ni Jesus? Situtured a kinuna ni Pedro ken ti dadduma nga apostol: “Masapul nga agtulnogkami iti Dios kas agturay imbes a kadagiti tattao.” (Ara. 4:18-20; 5:28, 29) Gapuna, saantayo a tumulok uray ipilit dagiti agtuturay iti gobierno nga isardengtayo ti mangasaba. Nupay kasta, kayattayo ti agbalin a naannad iti sidong ti kasta a kasasaad babaen ti panangbalbaliwtayo iti wagas ti panangasabatayo. No adda dagiti panangipawil iti trabaho a panagbalaybalay, usarentayo ti dadduma a pamay-an tapno makasaritatayo dagiti bumalay. Iti kasta, maitultuloytayo a maitungpal ti trabaho nga intalek ti Dios kadatayo. No ti “nangatngato nga autoridad” iparitna ti panaggigimongtayo, siaannad nga aggigimongtayo iti babassit a grupo.​—Roma 13:1; Heb. 10:24, 25.

13. Ania ti kinuna ni Jesus maipapan iti panagpasakup kadagidiay addaan iti autoridad?

¹³ Iti Sermonna iti Bantay, impatuldo ni Jesus ti kinapateg ti panagpasakup kadagiti autoridad: “No kayat ti maysa a tao ti mapan iti pangukoman a kaduanaka ket tagikuaenna ti makin-uneg a kawesmo, bay-am a mapan met kenkuana ti makinruar a kawesmo; ket no ti asinoman iti turay pilitennaka nga agserbi iti maysa a milia, kumuyogka kenkuana iti dua a milia.” (Mat. 5:40, 41)b Ti panagbalin a nakonsiderasion ken ti tarigagay a tumulong kadagiti sabsabali tignayennatayo met nga agpasakup.​—1 Cor. 13:5; Tito 3:1, 2.

14. Apay a ditay pulos tumulok kadagiti apostata?

¹⁴ Ngem nupay kayattayo ti agbalin a napabus-oy, ditay koma tumulok kadagiti apostata. Masapul a nalawag ken natibker ti takdertayo iti daytoy a banag tapno mataginayon ti kinasin-aw ti kinapudno ken ti panagkaykaysa ti kongregasion. No maipapan kadagiti “sinankakabsat,” insurat ni Pablo: “Saankami a timmulok kadagitoy babaen ti panagpasakup, saan, saan uray iti maysa nga oras, tapno ti kinapudno ti naimbag a damag agtalinaed koma kadakayo.” (Gal. 2:4, 5) Kadagiti gundaway nga adda panagapostasia, dagiti matalek a Kristiano itultuloyda nga itandudo ti kinapudno.

Napabus-oy Koma Dagiti Manangaywan

15. Kasano nga agpabus-oy dagiti Kristiano a panglakayen no agtataripnongda?

¹⁵ Maysa kadagiti kualipikasion dagiti nadutokan nga agserbi kas manangaywan isu ti panagbalin a napabus-oy. Insurat ni Pablo: “Ti manangaywan rebbeng ngarud nga . . . nainkalintegan [wenno, napabus-oy].” (1 Tim. 3:2, 3) Nangnangruna a napateg daytoy no adda dagiti bambanag a tinongen dagiti nadutokan a panglakayen. Sakbay a mangngeddengda, mabalin nga iyebkas ti tunggal maysa ti kapanunotanna, nupay saan met ketdi a masapul nga agsao ti amin a panglakayen. Bayat ti panagsasaritada, mabalin nga agbalbaliw ti kapanunotan ti maysa bayat a mangngegna dagiti agaplikar a Nainkasuratan a prinsipio nga ipatuldo dagiti kakaduana a panglakayen. Imbes nga ipilitna ti personal a panangmatmatna, agpabus-oy ti maysa a nataengan a panglakayen. Mabalin nga agduduma ti kapanunotanda no damo, ngem mataginayon ti panagkaykaysa dagiti naemma ken napabus-oy a panglakayen no agpanunotda a naimbag buyogen ti kararag.​—1 Cor. 1:10; Basaenyo ti Efeso 4:1-3.

16. Ania a kababalin ti nasken nga iparangarang ti maysa a Kristiano a panglakayen?

¹⁶ Iti aniaman nga aramidenna, ikagumaan ti Kristiano a panglakayen a suroten ti teokratiko nga urnos. Iparangarangna met dayta bayat nga ipaspastoranna ti arban, a tumulong kenkuana nga agbalin a nakonsiderasion ken naemma iti pannakilangenna. “Ipastoranyo ti arban ti Dios nga adda iti aywanyo,” insurat ni Pedro, “saan a mapilpilit, no di ket situtulok; saan met nga iti panagayat iti nakusit a gunggona, no di ket sigagagar.”​—1 Ped. 5:2.

17. Kasano a maipakita ti amin a miembro ti kongregasion ti panagbalin a napakumbaba, managraem, ken napabus-oy?

¹⁷ Dagiti lallakay ken babbaket iti kongregasion sipapakumbaba nga ipategda ti tulong ken nadayaw a panangtrato kadakuada dagiti agtutubo a kakabsat. Iti sabali a bangir, dagiti agtutubo raemenda dagiti nataengan a nabayagen nga agserserbi ken Jehova. (1 Tim. 5:1, 2) Agbirok dagiti Kristiano a panglakayen kadagiti kualipikado a lallaki a mabalinda a pangitalkan iti sumagmamano nga annongen, a sanayenda ida a mangaywan iti arban ti Dios. (2 Tim. 2:1, 2) Rumbeng nga ipangag ti tunggal Kristiano ti naipaltiing a balakad ni Pablo: “Agtulnogkayo kadagidiay mangidadaulo kadakayo ket agpasakupkayo, ta agtultuloy a bambantayanda dagiti kararuayo a kasla isudanto dagidiay manungsungbat; tapno aramidenda daytoy a buyogen ti panagrag-o ket saan a buyogen ti panagsennaay, ta daytoy ket makadangran kadakayo.”​—Heb. 13:17.

Panagpasakup iti Uneg ti Pamilia

18. Apay a kasapulan ti panagbalin a managpasakup ken natulnog iti uneg ti pamilia?

¹⁸ Masapul met ti panagpasakup iti uneg ti pamilia. (Basaenyo ti Colosas 3:18-21.) Ipakita ti Biblia no ania ti akem ti tunggal maysa iti uneg ti Kristiano a pamilia. Ti ama ti ulo ni baketna ken ti kangrunaan a mangisuro kadagiti annakda. Masapul a bigbigen ti babai ti autoridad ni lakayna, ken masapul nga ikagumaan dagiti annak ti agbalin a natulnog, banag a makaay-ayo iti Apo. Makatulong ti tunggal kameng ti pamilia iti panangtaginayon iti panagkaykaysa ken talna ti pagtaenganda babaen ti panagbalinda a managpasakup iti umiso ken natimbeng a pamay-an. Naglaon ti Biblia iti sumagmamano a kapadasan a mangilawlawag iti dayta a punto.

19, 20. (a) Pagdiligenyo ni Jehova ken ni Eli no maipapan iti panagbalin a nainkalintegan. (b) Ania ti masursuro dagiti nagannak manipud iti dayta?

¹⁹ Idi ubing pay ni Samuel, ni Eli idi ti nangato a padi iti Israel. Nupay kasta, da Hofni ken Finehas nga annak ni Eli “awan kaes-eskanda a lallaki” a di ‘nangbigbig ken Jehova.’ Nadamag ni Eli ti dakes nga ar-aramidenda, agraman ti pannakiabigda kadagiti babbai nga agserserbi iti pagserkan ti tolda ti gimong. Ania ti inaramidna? Imbaga kadakuada ni Eli a no agbasbasolda ken Jehova, awan ti mabalin a mangikararag para kadakuada. Ngem dina met tinubngar ken dinisiplina ida. Kas resultana, nagtultuloy ti dakes nga aramid dagiti annakna. Kamaudiananna, maiparbeng laeng a sinentensiaan ida ni Jehova iti ipapatay. Idi nadamagna ti ipapatayda, natay met ni Eli. Anian a nagkas-ang dayta a nagbanaganda! Nalawag a di umiso ti panangpanuynoy ni Eli kadagiti dakes nga aramid dagiti annakna.​—1 Sam. 2:12-17, 22-25, 34, 35; 4:17, 18.

²⁰ Maisupadi iti dayta, usigenyo ti pannakilangen ti Dios kadagiti anghel nga annakna. Iti maysa a nakaskasdaaw a sirmata, nakita ni propeta Mikaias nga inummong ni Jehova dagiti anghelna. Dinamag ni Jehova no asino kadagiti anghel ti mabalin a mangallilaw kenni Acab nga ari ti Israel tapno matnag ti dakes nga ari. Inimdengan ni Jehova ti nagduduma a singasing dagiti anghel. Kalpasanna, maysa nga anghel ti nagboluntario. Inimtuod ni Jehova no ania ti aramidenna. Idi nakita ni Jehova a nasayaat met ti singasing ti anghel, imbaonna dayta nga anghel. (1 Ar. 22:19-23) Saan kadi a makasursuro met iti dayta dagiti natauan a pamilia no maipapan iti panagbalin a nainkalintegan? Ti Kristiano nga ama ken asawa nasayaat nga ikabilanganna dagiti kapanunotan ken singasing ni baketna ken dagiti annakda. Iti sabali a bangir, kalpasan nga indatag dagiti assawa a babbai ken annak ti opinion wenno pilida, masapul nga agpasakupda aniaman ti desision daydiay inautorisaran ti Kasuratan a mangaramid iti maudi a pangngeddeng.

21. Ania ti mausig iti sumaruno nga artikulo?

²¹ Anian a yamantayo kadagiti naayat ken nainsiriban a pammalagip ni Jehova maipapan iti panagbalin a nainkalintegan! (Sal. 119:99) Usigen ti sumaruno nga artikulo no kasano a makatulong ti natimbeng a panagpabus-oy tapno agbalin a naragsak ti panagasawa.

[Footnotes]

Ania ti Sungbatyo?

• Ania ti nasayaat a resulta ti panagbalin a nainkalintegan?

• Kasano a maiparangarang dagiti panglakayen ti panagbalin a napabus-oy?

• Apay a napateg ti panagbalin a napabus-oy iti uneg ti pamilia?

[Ladawan iti panid 4]

Tuladen dagiti panglakayen ti naayat a pannakilangen ni Kristo kadagiti sabsabali

[Ladawan iti panid 6]

No agtataripnong dagiti panglakayen, mataginayon ti panagkaykaysa no napabus-oyda ken agpanunotda a naimbag buyogen ti kararag