Pannagna a Nainsiriban iti Pannakilangen iti Lubong
“Itultuloyyo ti magna a nainsiriban iti imatang dagiti adda iti ruar.”—COLOSAS 4:5.
1. Kadagiti ania a naipasango dagiti immuna a Kristiano, ket aniat’ imbalakad ni Pablo iti kongregasion sadi Colosas?
KANAYON a maipasango dagiti immuna a Kristiano nga agnanaed kadagiti siudad iti lubong a Romano iti idolatria, imoral a pagraragsakan, ken kadagiti pinapagano a ritual ken kadawyan. Dagidiay agnanaed sadi Colosas, maysa a siudad iti makinlaud a tengnga ti Asia Menor, awan duadua a naipasangoda iti panagdaydayaw iti ina a diosa ken iti espiritismo dagiti umili a Frigiano, iti pagano a pilosopia dagiti umili a Griego, ken iti Judaismo iti kagimongan a Judio. Binalakadan ni apostol Pablo ti kongregasion Kristiano nga “itultuloy[da] ti magna a nainsiriban” iti imatang dagiti kasta a “taga ruar.”—Colosas 4:5.
2. Apay a dagiti Saksi ni Jehova ita nasken a magnada a nainsiriban iti imatang dagiti adda iti ruar?
2 Ita, maipasango met dagiti Saksi ni Jehova kadagiti umasping a di umiso nga aramid, ken ad-adu pay ketdi. Gapuna, nasken met a nainsiriban ti pannakilangenda kadagiti adda iti ruar ti pudno a kongregasion Kristiano. Adu dagiti kameng ti relihiuso ken politikal nga organisasion, agraman iti media a bumusbusor kadakuada. Padpadaksen ti dadduma kadagitoy a bumusbusor dagiti Saksi ni Jehova ken mangparnuayda iti panagil-ilem maibusor kadakuada babaen ti direkta a panangatake wenno, kas iti masansan nga aramidenda, babaen ti panangpasagid. No kasano a di nainkalintegan a namatmatan dagiti immuna a Kristiano a panatiko ken napeggad pay ketdi a “sekta,” kasta met ita masansan a pagileman ken di maawatan dagiti tao dagiti Saksi ni Jehova.—Aramid 24:14; 1 Pedro 4:4.
Panangparmek iti Panagil-ilem
3, 4. (a) Apay a dagiti pudno a Kristiano pulos a dinto ayaten ti lubong, ngem aniat’ ikagumaantayo nga aramiden? (b) Aniat’ kinuna ti maysa a mannurat maipapan kadagiti Saksi ni Jehova a naipupok iti kampo konsentrasion dagiti Nazi?
3 Saan nga inanamaen dagiti pudno a Kristiano nga ayaten ida ti lubong, a sigun ken apostol Juan, “adda iti babaen ti managdakdakes.” (1 Juan 5:19) Nupay kasta, paregtaen ti Biblia dagiti Kristiano nga ikagumaanda nga iturong dagiti tattao ken Jehova ken iti nasin-aw a panagdayaw kenkuana. Maaramidtayo daytoy babaen ti direkta a panangasaba ken kasta met babaen ti nasayaat a kababalintayo. Insurat ni apostol Pedro: “Pataknengenyo ti panagbibiagyo iti tengnga dagiti nasion, tapno dayta pagsaoanda iti dakes kadakayo a kas managaramid iti dakes, gapu kadagiti nasayaat nga aramidyo a makitada, mabalin a dayawenda ti Dios iti aldaw ti panangsukimatna.”—1 Pedro 2:12.
4 Iti librona a Forgive—But Do Not Forget, kastoy ti kinuna ni mannurat a Sylvia Salvesen maipapan kadagiti babbai a Saksi a kaduana a naipupok iti kampo konsentrasion dagiti Nazi: “Dakkel ti naitulong kaniak dagidiay a dua, da Käthe ken Margarethe, ken adu a dadduma pay, saan laeng a babaen ti pammatida no di pay ket kadagiti praktikal a banag. Isuda ti nangted kadakami kadagiti immuna a nadalus a rigis para kadagiti sugatmi . . . Iti ababa a pannao, nakalangenmi dagiti tattao a maseknan iti pagimbaganmi, ken nangipakita iti kinamannakigayyemda babaen dagiti tignayda.” Anian a nagsayaat a pammaneknek manipud “[ka]dagiti adda iti ruar”!
5, 6. (a) Ania a trabaho ti madama nga ar-aramiden ni Kristo, ken aniat’ ditay liplipatan? (b) Kasano komat’ panangmatmattayo kadagiti taga lubong, ken apay?
5 Adut’ maaramidantayo tapno maiwaksi ti panagil-ilem babaen ti nainsiriban a pannakilangentayo kadagiti taga ruar. Pudno, agbibiagtayo iti panawen a ti agturturayen nga Aritayo, ni Kristo Jesus, madama a paglalasinenna dagiti tattao kadagiti nasion, “kas iti pastor ilasinna dagiti karnero kadagiti kalding.” (Mateo 25:32) Ngem diyo liplipatan a ni Kristo ti Ukom; isu ti mangikeddeng no siasino “dagiti karnero” ken no siasino “dagiti kalding.”—Juan 5:22.
6 Rumbeng nga apektaran daytoy ti panangmatmattayo kadagiti saan a paset ti organisasion ni Jehova. Mabalin a taga lubong ti pangibilangantayo kadakuada, ngem paset ida ti lubong ti sangatauan nga ‘inayat ti Dios iti kasta unay nga intedna ti Anakna a bugbugtong, tapno amin a mamati kenkuana saan a mapukaw no di ket adda biagna nga agnanayon.’ (Juan 3:16) Nasaysayaat nga amang no ibilangtayo dagiti tattao kas mainanama a karnero imbes a sikukuspag nga ukomen ida kas kalding. Dadduma kadagiti dati a bumusbusor iti kinapudno ti dedikado itan a Saksi. Ket adu kadagitoy ti naallukoy nga umuna gapu iti kinaimbag a naipakita kadakuada, sakbay nga impangagda ti aniaman a direkta a panangasaba. Kitaenyo, kas pangarigan, ti ladawan iti panid 18.
Naregta, Saan a Narugso
7. Ania a pammabalaw ti inyebkas ti papa, ngem ania a saludsod ti mabalintay nga iyimtuod?
7 Binabalaw ni Papa Juan Paulo II dagiti sekta iti pangkaaduan, kangrunaanna dagiti Saksi ni Jehova, idi a kinunana: “Ti kinarugso dagiti dadduma iti panangsapul kadagiti baro a miembro, iti panagbalaybalay, wenno iti panangpasardeng kadagiti lumabas kadagiti kanto, ket maysa a sinsinan a panangtulad iti apostoliko ken misionero a kinaregta.” Mabalin a maisaludsodtayo, No ti kinaregtatayo ket “sinsinan a panangtulad iti apostoliko ken misionero a kinaregta,” sadino ti pakasarakan iti pudpudno a kinaregta iti panagebanghelio? Sigurado a saan a kadagiti Katoliko wenno, kadagiti Protestante wenno kadagiti kameng dagiti iglesia ti Ortodoxo.
8. Kasanot’ rumbeng a panangaramidtayo iti panangasabatayo iti binalaybalay, ken aniat’ inanamaentayo a resultana?
8 Nupay kasta, tapno mapaneknekan a saan a pudno ti aniaman nga akusasion maipapan iti kinarugsotayo a mangasaba, kanayontay koma a naanus, managraem, ken nadayaw iti pannakisaritatayo kadagiti tao. Insurat ni adalan a Santiago: “Siasino ti masirib ken mannakaawat kadakayo? Ipakitana koma gapu iti naimbag a panagbiagna, dagiti aramidna iti kinaemma ti sirib.” (Santiago 3:13) Balakadannatayo ni apostol Pablo a “saan[tay koma nga agbalin] a mannakiringgor.” (Tito 3:2) Kas pangarigan, imbes nga insigida a kondenaren ti pammati ti tao a kaskasabaantayo, apay a dikay ketdi ipakita ti napasnek nga interes kadagiti opinionna? Kalpasanna ibagayo kenkuana ti naimbag a damag a masarakan iti Biblia. No positibo ken nadayawtayo a makisarita kadagiti tao nga addaan naiduma a pammati, mabalin a maallukoytay ida a dumngeg, ken nalabit mabigbigda ti pateg ti mensahe ti Biblia kadakuada. Kas banagna, mabalin nga ‘idaydayaw [dagiti dadduma] ti Dios.’—1 Pedro 2:12.
9. Kasanotay a maiyaplikar ti balakad ni Pablo (a) idiay Colosas 4:5? (b) idiay Colosas 4:6?
9 Namalakad ni apostol Pablo: “Itultuloyyo ti magna a nainsiriban iti imatang dagiti adda iti ruar, ket ilalaenyo ti tiempo.” (Colosas 4:5) Iti panangilawlawagna kadagitoy naud-udi a sasao, insurat ni J. B. Lightfoot: “Diyo sayangen ti gundaway nga agsao ken agaramid iti aniaman a maipaay iti Dios.” (Kukuami ti italiko.) Wen, nasken a sisasaganatayo nga agsao ken agtignay iti tumutop a gundaway. Ramanen met ti kasta a sirib ti panangpili iti tumutop a tiempo ti isasarungkar. No saanda nga awaten ti mensahetayo, dayta kadi ket gapu ta saan nga apresiaren dagiti tao, wenno simmarungkartayo iti oras a nalabit saan a tumutop? Insurat pay ni Pablo: “Ti saoyo kankanayon koma a makaay-ayo a kasla natempla iti asin, tapno ammoyo no kasano ti isusungbat iti tunggal maysa kas maiparbeng.” (Colosas 4:6) Kalikaguman daytoy ti panagplano ken pudpudno a panagayat iti pada a tao. Kanayon koma a makaay-ayo ti panangiparangtayo iti mensahe ti Pagarian.
Nadayaw ken “Sisasagana nga Agaramid iti Naimbag”
10. (a) Aniat’ imbalakad ni apostol Pablo kadagiti Kristiano nga agnanaed sadi Creta? (b) Kasano a mapagulidanan dagiti Saksi ni Jehova iti panangsurot iti balakad ni Pablo?
10 Ditay mabalin nga ikompromiso dagiti prinsipio ti Biblia. Iti sabali a bangir, di kasapulan a makisuppiattayo maipapan kadagiti isyu nga awan pakainaiganna iti Nakristianuan a kinatarnaw. Insurat ni apostol Pablo: “Itultuloymo nga ipalagip kadakuada [dagiti Kristiano idiay Creta] nga agpasakop ken agtulnogda koma kadagiti gobierno ken autoridad kas agtuturay, a sisasaganada nga agaramid iti naimbag, a dida agsao iti dakes a maipapan iti uray siasino, saanda a mannakiringgor, naimbag koma ti awidda, nga ipakitada ti amin a kinaemma kadagiti isuamin a tao.” (Tito 3:1, 2) Kastoy ti kinuna ti eskolar iti Biblia a ni E. F. Scott maipapan itoy a teksto: “Saan laeng a nasken nga agtulnog dagiti Kristiano kadagiti agtuturay, no di ket nasken a sisasaganada nga agaramid iti aniaman a naimbag. Kaipapanan daytoy a, no kasapulan, rumbeng a karaman dagiti Kristiano kadagiti kangrunaan a maseknan iti paglaingan ti publiko. Tarigagayan dagiti amin a naimbag nga umili ti tumulong kadagiti kaarrubada no kasta nga adda uram, saplit, ken nadumaduma a didigra.” Iti intero a lubong, karaman dagiti Saksi ni Jehova kadagiti kaunaan a tumulong no dumteng ti didigra. Saan laeng a dagiti kakabsatda ti tultulonganda no di pay ket dagiti taga ruar.
11, 12. (a) Kasanot’ rumbeng a pannakilangen dagiti Kristiano kadagiti agtuturay? (b) Aniat’ ramanen ti panagpasakop kadagiti agtuturay no iti panangbangon kadagiti Kingdom Hall?
11 Ipaganetget met daytoy a teksto manipud iti surat ni Pablo ken Tito ti kinapateg ti panangraem kadagiti agtuturay. Dagiti agtutubo a Kristiano a maisaklang kadagiti hues gapu iti neutral a takderda rumbeng nga agtignayda a nainsiriban iti imatang dagiti adda iti ruar. Maidaydayaw wenno madadaelda ti naimbag a nagan ti ili ni Jehova gapu iti langada, aw-awidda, ken pannakisasaoda kadagita nga agtuturay. Rumbeng a “dayawen[da] . . . daydiay agkiddaw iti dayaw,” ken agpalawagda a buyogen ti nauneg a panagraem.—Roma 13:1-7; 1 Pedro 2:17; 3:15.
12 Karaman “[ka]dagiti agtuturay” dagiti opisial ti lokal a gobierno. Ita ta umad-adu dagiti maibangbangon a Kingdom Hall, saan a maliklikan ti pannakilangen kadagiti lokal nga autoridad. Masansan a maipasango dagiti panglakayen iti panagil-ilem. Ngem napaneknekan a no nasayaat ti pannakilangen dagiti pannakabagi ti kongregasion kadagiti autoridad ken makikooperarda iti komision iti panagplano ti ili, maiwaksi daytoy a panagil-ilem. Masansan a maipaayan iti nasayaat a pammaneknek dagiti tao a bassit laeng wenno awan a pulos ti ammoda idi maipapan kadagiti Saksi ni Jehova ken iti mensaheda.
‘No Mabalin, Makikappiakayo Kadagiti Amin a Tao’
13, 14. Aniat’ imbalakad ni Pablo kadagiti Kristiano sadi Roma, ken kasanotay a maiyaplikar dayta iti pannakilangentayo kadagiti taga ruar?
13 Binalakadan ni Pablo dagiti Kristiano nga agnanaed iti pagano a Roma: “Saanyo nga ibales iti uray siasino ti dakes iti dakes. Panunotenyo dagiti bambanag a nadayaw iti imatang dagiti amin a tao. No mabalin, ken kas iti kabaelanyo, makikappiakayo kadagiti amin a tao. Saankayo a bumalbales, ay-ayatek, no di ket bay-anyo laeng ti pungtot; ta adda a naisurat: ‘Kukuak ti pammales; siak supapakakto, kuna ni Jehova.’ Ngem, ‘no mabisin ti kabusormo, taraonam; no mawaw, painumem; ta itinto panangaramidmo iti kasta agurnongkanto kadagiti beggang ti apuy iti rabaw ti ulona.’ Dika paabak iti dakes, no di ket abakem ti dakes gapu iti naimbag.”—Roma 12:17-21.
14 Iti pannakilangentayo kadagiti taga ruar, kas pudno a Kristiano saantay a maliklikan dagiti bumusbusor. Iti teksto iti ngato, impakita ni Pablo a nainsiriban nga ikagumaantayo a parmeken ti ibubusor babaen dagiti naimbag nga aramid. Kas iti dumardarang a beggang, mabalin a lunagen ti kakastoy a naimbag nga aramid ti ibubusor ken guyugoyenna ti bumusbusor nga agbalin a naimbag kadagiti tattao ni Jehova, nalabit mariing pay ketdi ti interesna iti naimbag a damag. No mapasamak daytoy, maparmek ti dakes iti naimbag.
15. Kaano a dagiti Kristiano kangrunaanna a nasken a magnada a nainsiriban iti imatang dagiti adda iti ruar?
15 Ti pannagna a nainsiriban iti imatang dagiti adda iti ruar kangrunaanna a napateg kadagiti pagtaengan a ti maysa kadagiti agassawa dina pay inawat ti kinapudno. Ti panangsalimetmet kadagiti prinsipio ti Biblia mangpataud kadagiti nasaysayaat nga assawa a lalaki, nasaysayaat nga assawa a babai, nasaysayaat nga amma, nasaysayaat nga inna, ken annak a natultulnog ken naan-anep nga agadal idiay eskuelaan. Makita koma ti saan a manamati ti nasayaat nga epekto dagiti prinsipio ti Biblia iti manamati. Iti kasta, dagiti dadduma mabalin “a maguyugoyda nga awan ti sao gapu iti kababalin” dagiti dedikado a miembro ti pamilia.—1 Pedro 3:1, 2.
‘Panagaramid iti Naimbag Kadagiti Amin a Tao’
16, 17. (a) Kadagiti ania a daton a maay-ayo unay ti Dios? (b) Kasanot’ ‘panagaramidtayo iti naimbag’ kadagiti kakabsattayo ken kasta met kadagiti adda iti ruar?
16 Ti kaimbagan a maaramidtayo maipaay iti padatayo a tao isu ti panangidanon kenkuana ti mensahe ti biag ken panangisuro kenkuana ti maipapan iti pannakikappia ken Jehova babaen ken Jesu-Kristo. (Roma 5:8-11) Gapuna, kunaen ni apostol Pablo kadatayo: “Babaen kenkuana [ni Kristo] idatontayo a kankanayon iti Dios ti daton ti panagdaydayaw, kayatna a sawen, ti agaon kadagiti bibig a mangipaduyakyak iti naganna.” (Hebreo 13:15) Kuna pay ni Pablo: “Maysa pay, dikay lipatan ti panagaramid iti naimbag, ken ti panagririnnaman, ta ti Dios pagay-ayatanna unay dagiti kakastoy a daton.” (Hebreo 13:16) Malaksid pay iti panangasabatayo iti publiko, ditay koma lipatan “ti panagaramid iti naimbag.” Maysa dayta a napateg a paset dagiti daton a pagay-ayatan unay ti Dios.
17 Kadawyan nga agaramidtayo iti naimbag kadagiti naespirituan a kakabsattayo, a makasapul iti emosional, espiritual, pisikal, wenno material a tulong. Impasimudaag daytoy ni Pablo idi nga insuratna: “No maaddaantayo iti gundaway, aramidentayo ti naimbag kadagiti amin a tao, ngem nangruna kadagiti kapammatiantayo.” (Galacia 6:10; Santiago 2:15, 16) Nupay kasta, ditay koma liplipatan dagitoy a sasao, “Aramidentayo ti naimbag kadagiti amin a tao.” Mabalin a maiwaksi ti panagil-ilem kadatayo ti kabagian, kaarruba, wenno katrabahuantayo ken awatenna ti kinapudno no naimbagtayo kenkuana.
18. (a) Aniada a peggad ti rumbeng a liklikantayo? (b) Kasano a makatulong ti Nakristianuan a kinaimbag iti panangasabatayo iti publiko?
18 Iti panangaramid iti daytoy, di kasapulan nga agbalintayo a nasinged a gagayyem dagiti adda iti ruar. Napeggad dagiti kasta a pannakikadua. (1 Corinto 15:33) Ken saantay a tarigagayan ti makipagayam iti lubong. (Santiago 4:4) Ngem ti kinaimbagtayo kas Kristiano makatulong iti panangasabatayo. Iti dadduma a pagilian, narigat a makasao dagiti tao kadagiti pagtaenganda. Adda dagiti apartment a protektado kadagiti kagawaan a manglapped kadatayo a makisao kadagiti agindeg. Kadagiti narang-ay a pagilian, mabalin nga usaren ti telepono iti panangasaba. Iti kaaduan a pagilian mabalin ti mangasaba iti lansangan. Kaskasdi, iti amin a pagilian, ti kinamannakigayyem, kinadayaw, kinaimbag, ken kinamannakitulong mabalin a maiwaksina ti panagil-ilem ken mangipaay iti nasayaat a pammaneknek.
Panangpaulimek Kadagiti Bumusbusor
19. (a) Yantangay saan a dagiti tao ti ay-ayuentayo, aniat’ inanamaentayo? (b) Kasanotay a matulad ti ulidan ni Daniel ken maiyaplikar ti balakad ni Pedro?
19 Dagiti Saksi ni Jehova saanda a manangay-ayo iti tao ken saanda met a managbuteng iti tao. (Proverbio 29:25; Efeso 6:6) Ammoda nga iti laksid ti amin a panagreggetda nga agbalin a mapagulidanan iti panagbayad iti buis ken naimbag nga umili, padaksen ken umsien latta ida dagiti bumusbusor. (1 Pedro 3:16) Iti pannakaammoda iti daytoy, ikagumaanda a tuladen ni Daniel, a maipapan kenkuana kinuna dagiti kabusorna: “Ditayto makasarak iti aniaman a puon ti darum a maibusor itoy a Daniel, malaksid no birukentayo ti maisalungasing kenkuana a maipapan iti linteg ti Diosna.” (Daniel 6:5) Pulos a ditay ikompromiso dagiti prinsipio ti Biblia tapno laeng maay-ayo dagiti tao. Iti sabali a bangir, saantay a sapsapulen ti panagbalin a martir. Ikagumaantayo ti agbiag a sitatalna ken ipangag ti balakad ti apostol: “Ta kastoy ti pagayatan ti Dios, a dakayo gapu iti panagaramidyo iti nasayaat, pagulimekenyo ti kinanengneng dagiti tattao a nakuneng.”—1 Pedro 2:15.
20. (a) Iti ania a kumbinsidotayo, ken ania a pammaregta ti inted ni Jesus kadatayo? (b) Kasanotay a makapagtultuloy a magna a nainsiriban iti imatang dagiti adda iti ruar?
20 Kumbinsidotayo a ti pannakaisinatayo iti lubong ket maitunos a naan-anay iti Biblia. Patalgedan dayta ti pakasaritaan dagiti Kristiano idi umuna a siglo. Paregtaennatayo ti sasao ni Jesus: “Iti lubong addanto rigatyo, ngem papigsaenyo ti nakemyo! Naparmekkon ti lubong.” (Juan 16:33) Saantay a mabuteng. “Wen, siasino ti mangranggasto kadakayo no regtaanyo ti naimbag? Ngem uray no agsagabakayo gapu iti kinalinteg, naragsakkayto. Nupay kasta, dikay pagbutngan ti amak a pataudenda ket dikay met aglagaw. No di ket patgenyo ni Kristo a kas Apo kadagiti puspusoyo, a madadaankayo a sumungbat iti isuamin a mangimtuodto kadakayo ti gapu ti inanama nga adda kadakayo, ngem sipapakumbaba ken sidadayaw.” (1 Pedro 3:13-15) Bayat nga agtignaytayo iti kastoy a wagas, itultuloytayo ti magna a nainsiriban iti imatang dagiti adda iti ruar.
Kas Panangrepaso
◻ Apay a nasken a magna a nainsiriban dagiti Saksi ni Jehova iti imatang dagiti adda iti ruar?
◻ Apay a pulos a di inanamaen dagiti pudno a Kristiano nga ayaten ida ti lubong, ngem aniat’ ikagumaantayo nga aramiden?
◻ Kasano komat’ panangmatmattayo kadagiti taga lubong, ken apay?
◻ Apay a rumbeng nga ‘aramidentayo ti naimbag’ saan laeng a kadagiti kakabsattayo no di pay ket kadagiti adda iti ruar?
◻ Kasano a ti pannagnatayo a nainsiriban iti imatang dagiti adda iti ruar makatulong iti panangasabatayo iti publiko?
[Ladawan iti panid 18]
Iti kannigid: Dagiti pudno a Kristiano idiay Francia a tumultulong kadagiti kaarrubada kalpasan ti layus
[Ladawan iti panid 20]
Maiwaksi ti Nakristianuan a kinaimbag ti panagil-ilem
[Ladawan iti panid 23]
Dagiti Kristiano rumbeng a “sisasaganada nga agaramid iti naimbag”