Agbalin a Naragsak​—Paraburan dagiti Napanglaw

“Ti mangumsi iti kaarrubana makabasol, ngem ti adda kaasina kadagiti napanglaw isu ti naragsak.”​—PROVERBIO 14:21.

1, 2. Aniat’ napasamak kadagiti tallo a pamilia idiay Filipinas, a mangiturong kadatayo a mangusig iti ania a salsaludsod?

BAYAT a dagiti tallo a pamilia idiay Filipinas idiay Probinsia ti Pangasinan timmabunoda iti Nakristianuan a gimong, ti di inggagara nga uram ti nangpuor iti balbalayda agingga a dimmapo. Apaman a nakaawidda, nasarakanda nga awan taraonda wenno lugar a pagturoganda. Dagiti padada a Kristiano, apaman a naammuanda ti didigra, sigaganat a nangipanda ti taraon ken inyurnosda ti pannakidagosda kadagiti dadduma iti kongregasion. Iti sumaganad nga agsapa, simmangpet dagiti dadduma a Kristiano nga addaan kawayan ken dadduma a materiales a pagbangon. Daytoy nainkabsatan nga ayat ti namagsiddaaw kadagiti kakaarruba. Dagiti tallo a pamilia naapektaranda a maipaay met ti pagimbagan. Ti apuy ti nangdadael kadagiti balbalayda, ngem ti pammatida ken dagiti dadduma a Nakristianuan a kualidad ti nakalasat ken dimmakkel pay gapu ti naayat a panagtignay.​—Mateo 6:33; idiligyo iti 1 Corinto 3:12-14.

² Saan kadi a dagiti kapadasan a kas iti daytoy ti makaparagsak iti puso? Pabilgenda ti pammatitayo iti natauan a kinamanangngaasi ken nangnangruna pay iti pannakabalin ti pudpudno a Kinakristiano. (Aramid 28:2) Ngem, apresiarentay met laeng aya, ti Nainkasuratan a pakaibatayan ti kasta a ‘panagaramid ti naimbag kadagiti amin a tattao, ket nangnangruna kadagiti kabbalay iti pammati’? (Galacia 6:10) Ket kasanot’ personal a panangaramidtayo ti ad-adu pay iti daytoy a banag?

Maysa a Nagsayaatan a Padron Kadatayo

3. Ania ti maipasiguro kadatayo maipapan iti pannakaseknan ni Jehova kadatayo?

³ Ibaga kadatayo ni adalan a Santiago: “Isuamin a sagut a nasayaat ken isuamin a sagut a naan-anay aggapuda iti ngato.” (Santiago 1:17) Anian ti kinapudno dayta, ta ni Jehova ti aglaplapusanan a manangipaay iti naespirituan ken namaterialan a pagimbagantayo! Iti ania, nupay kasta, ti ipangpangrunana? Kadagiti naespirituan a bambanag. Kas pangarigan, intedna kadatayo ti Biblia tapno maaddaantayo iti naespirituan a pakaiwanwanan ken namnama. Dayta a namnama ti naisentro iti sagut ti Anakna, a ti datonna isu ti pakaibatayan ti pannakapakawantayo ken pannakaadda ti inanamatay iti biag nga agnanayon.​—Juan 3:16; Mateo 20:28.

4. Aniat’ pammaneknek a ti Dios interesado met kadagiti namaterialan a kasapulantayo?

⁴ Ni Jehova ti interesado met iti namaterialan a pagimbagantayo. Nakirinnason ni apostol Pablo maipapan iti daytoy kadagiti lallaki idiay kadaanan a Listra. Nupay saanda a pudno a managdaydayaw, saanda a mailibak a ti Namarsua ‘nagaramid ti imbag, ken inikkannatayo ti tudtudo ti langit ken nabunga a tiempo, a pinunnona dagiti puspusotayo ti taraon ken ragsak.’ (Aramid 14:15-17) Gaput’ ayat, agpadpada nga ipapaay ni Jehova dagiti naespirituan a kasapulantayo ken isagsaganaanna met ti pisikal a biagtayo. Dikay aya patien a daytoy ti nakatulong iti panagbalinna a “ti naragsak a Dios”?​—1 Timoteo 1:11.

5. Aniat’ maadaltayo manipud pannakilangenlangen ti Dios iti kadaanan nga Israel?

⁵ Ti pannakilangenlangen ti Dios iti kadaanan nga Israel iyilustrarna ti natimbeng a panangmatmatna agpadpada kadagiti naespirituan a kasapulan ken namaterialan a kasasaad dagiti managdaydayawna. Umuna, impaayna ti Linteg nga agpaay iti ilina. Dagiti ar-arida ti mangisagana iti maysa a personal a kopia ti Linteg, ket masansan nga agtataripnong ti ilina tapno denggenda a maibasa ti Lintegna. (Deuteronomio 17:18; 31:9-13) Ti Linteg ti nangipaay ti tabernakulo wenno templo ken dagiti papadi a mangtaming kadagiti panagdaton tapno ti ili ket maaddaanda ti parabur ti Dios. Regular a nagtataripnong dagiti Israelitas a maipaay kadagiti naespirituan a pipiesta, nga isuda dagiti kangrunaan a paset iti panawen a panagdayawda. (Deuteronomio 16:1-17) Kas banag amin daytoy, tunggal Israelita ti agbalin a nabaknang iti naespirituan iti imatang ti Dios.

6, 7. Kasano ti panangipakita ni Jehova idiay Linteg ti pannakaseknanna iti pisikal a kasapulan dagiti Israelitas?

⁶ Ti Linteg, nupay kasta, ti nangipamatmat met no kasano ti panangasikaso ti Dios kadagiti pisikal a kasasaad dagiti ad-adipenna. Nalabit ti umay iti is-isipyo isu dagiti linteg a naipaay iti Israel maipapan iti kinadalus ken dagiti pamay-an a mangpabassit iti panagsaknap ti impeksion. (Deuteronomio 14:11-21; 23:10-14) Kaskasdi ditay koma liplipatan met dagiti naisangsangayan a sagana nga inaramid ti Dios a pangtulong kadagiti napanglaw ken dagiti marigrigatan. Ti nakapuy a salun-at wenno ti maysa a didigra kas iti uram wenno layus ti mabalin a mangpapanglaw iti maysa nga Israelita. Bigbigen ni Jehova a mismo iti Lintegna a saan nga amin ket agpapadada iti panagbiag. (Deuteronomio 15:11) Ngem dakdakkel pay ti inaramidna ngem basta pannakipagrikna kadagiti napanglaw ken marigrigatan. Inyurnosna ti pannakatulongda.

⁷ Ti taraon ti madagdagus a kasapulan dagiti kakasta. Gapuna inturong ti Dios a dagiti napanglaw iti Israel siwayawayada nga agadas kadagiti kataltalonan ken pagubasan wenno manipud kadagiti kaolibuan. (Deuteronomio 24:19-22; Levitico 19:9, 10; 23:22) Ti pamay-an ti Dios ket dina pinaregta dagiti tattao nga agsadutda wenno agbiagda laeng kadagiti maiyaw-awat ti publiko idinto a makapagtrabahoda met. Ti Israelita nga agad-adas masapul nga agbannog met, mabalin a mangbusbos iti adu nga oras iti sidong ti napudot nga init tapno urnongen ti taraonna nga agpaay iti dayta nga aldaw. Ditay koma met liplipatan, nupay kasta, nga iti daytoy a pamay-an siaasi nga impaayan ti Dios dagiti napanglaw.​—Idiligyo iti Ruth 2:2-7; Salmo 69:33; 102:17.

8. (a) Naigunamgunam kadagiti intunggal Judio nga aramiden ti ania agpaay kadagiti kakabsatda? (Idiligyo iti Jeremias 5:26, 28.) (b) Kasano ti inkay panangidilig ti kababalin nga ingunamgunam ti Dios kadagiti Judio iti adda a gagangay itatta?

⁸ Impaganetget pay ni Jehova ti interesna kadagiti napanglaw babaen kadagiti sasaona kas adda idiay Isaias 58:6, 7. Iti tiempo idi dadduma kadagiti mapmapneken nga Israelitas ket agpampammarangda a kasla agay-ayunarda, kuna ti mammadto ti Dios: “Saan a dayta aya ti panagayunar a pinilik? Tapno . . . pagwayawayaen ti mailupitlupit, ken tapno bungtolenyo koma ti tunggal sangol? Saan aya a tapno iwarasmo ti tinapaymo iti mabisin, ken ti panangalam iti balaymo ti napanglaw a napagtalaw? No makitam ti silalamolamo, tapno isu kawesam, ket dika koma baybay-an ti lasagmo met laeng?” Dadduma a tattao itatta salsalwadanda ti mabalin a kunaen a kasasaad ti ‘kinanam-ayda.’ Situtulokda laeng a mangtulong ti maysa a tao nga agkasapulan no saanna a kaipapanan ti personal a panagsakripisio wenno pakaparigatan kadakuada. Anian a naiduma nga espiritu ti naipaganetget kadagiti sasao ti Dios babaen ken Isaias!​—Kitaenyo met ti Ezequiel 18:5-9.

9. Aniat’ imbalakad ti Linteg maipapan iti panagpautang, ket ania a kababalin ti imparegta ti Dios?

⁹ Ti pannakaseknan kadagiti napanglaw a kakabsat nga Israelita ti mabalin a maidemonstra iti panagpautang. Mabalin a manginanama ti maysa nga Israelita a mabayadan iti interes no mangipautang ti kuarta iti maysa a kayatna nga usaren dayta iti panangpadakkel iti negosiona. Ngem, kuna ni Jehova a di agsingsingir ti interes, no ti kuarta maipautang iti kabsat a napanglaw, a ti kinapanglawna ti mabalin a manggargari kenkuana nga agaramid ti dakes. (Exodo 22:25; Deuteronomio 15:7, 8, 11; 23:19, 20; Proverbio 6:30, 31) Ti kababalin ti Dios kadagiti daksanggasat ket agbalin a padron a maipaay iti ilina. Maikari pay kadatayo: “Ti addaan kaasi kadagiti napanglaw pabulodanna ni Jehova, ket ti naimbag nga aramidna bayadannanto nga isubli kenkuana.” (Proverbio 19:17) Agasenyo dayta​—ti panangipautang ken ni Jehova, nga addaan pammasigurona a supapakannakayo iti aglaplapusananto pay!

10. Kalpasan ti panangusig iti ulidan ti Dios, aniat’ mabalin nga isaludsodyo iti bagiyo?

¹⁰ Gapuna rebbeng nga isaludsodtay amin: Ania kadi ti kaipapananna kaniak ti panangmatmat ti Dios ken panangtratona kadagiti napanglaw? Makaad-adalak met laeng aya manipud iti naan-anay nga ulidanna ken pagregreggetak a tuladen dayta? Mabalinko kadi ti rumang-ay nga agbalin a kaladladawan ti Dios iti daytoy a banag.​—Genesis 1:26.

Kas ti Ama, Kasta ti Anak

11. Kasano a ti pannakaseknan ni Jesus makatupag iti pannakaseknan ni Amana? (2 Corinto 8:9)

¹¹ Ni Jesu-Kristo “isu ti raniag ti dayag [ni Jehova] ken ti napaypayso a ladawan ti kinadiosna.” (Hebreo 1:3) Gapuna, manginanamatayo nga isarmingna dagiti pannakaseknan ni Amana kadagidiay interesado iti pudno a panagdayaw. Ket agpayso a kasta. Impakita ni Jesus a ti kinapanglaw a kasapulan unay a remedioan isu ti naespirituan a kinapanglaw: “Naragsak dagiti silalagip kadagiti naespirituan a kasapulanda, ta kukuada ti pagarian ti langit.” (Mateo 5:3; idiligyo iti Lucas 6:20.) Kuna pay met ni Kristo: “Naiyanakak gapu itoy, ken gapu itoy immayak ditoy lubong, tapno paneknekak ti kinapudno.” (Juan 18:37) Gapuna, isut’ pagaammo saan a nangnangruna kas maysa a managaramid iti datdatlag wenno mangngagas no di ket kas Mannursuro. (Marcos 10:17-21; 12:28-33) Gapu itoy, kitaenyo ti Marcos 6:30-34. Mabasatayo ti maipapan iti tiempo a sapsapulen ni Jesus ti panawen a panagpaknina tapno makainana. Ket “nakitana ti umariwekwek . . . [a] kasda la karnero nga awan pastorda.” Kasano ti panagtignayna? “Ket rinugianna a sinursuruan ida kadagiti adu a banag.” Wen, impaay ni Jesus ti bagina kadakuada kas sungbat iti kadadakkelan a pakasapulanda: ti kinapudno a mabalin a pagbiaganda iti agnanayon.​—Juan 4:14; 6:51.

12. Aniat’ maadaltayo maipapan ti panangmatmat ni Jesus manipud iti Marcos 6:30-34 ken Marcos 6:35-44?

¹² Nupay insentro ni Jesus dagiti naespirituan a kasapulan kadagiti nanumo a Judio, saanna met a linaksid dagiti namaterialan a pagkasapulanda. Impakita ti salaysay ni Marcos a ni Jesus ti alerto iti pannakasapul iti literal a taraon. Umuna insingasing dagiti apostol a papanawenda dagiti umariwekwek tapno “gumatangda ti kanenda.” Saan nga immanamong ni Jesus. Kalpasanna impakaammo dagiti apostol ti posibilidad a panangala ti dadduma iti pundo a paggastoda nga aw-awitenda ket aramaten dayta a panggatang iti taraon. Imbes ketdi, pinili ni Jesus ti panangaramid iti agdindinamag a milagro nga isut’ panangpakanna iti 5,000 a lallaki, malaksid kadagiti babbai ken ub-ubbing, iti pamunganayan a taraon a tinapay ken ikan. Mabalin a maikuna dagiti dadduma itatta a nalaka laeng para ken ni Jesus nga ipaay ti kasapulan dagiti umariwekwek iti namilagruan a pamay-an. Kaskasdi, ditay koma met liplipatan ti kinapudno nga isut’ adda pudpudno a pannakaseknanna, ket isu ti nagtignay iti dayta.​—Marcos 6:35-44; Mateo 14:21.a

13. Nangted ni Jesus iti ania pay a kanayonan a pammaneknek ti interesna iti pagimbagan dagiti tattao?

¹³ Mabalin a nabasayon dagiti salaysay ti Ebanghelio a mangpaneknek ti panagrikna ni Jesus maipaay kadagiti daksanggasat ket dimmanon saan laeng a kadagiti napanglaw. Tinulonganna dagiti masaksakit ken dagiti addaan an-anayen. (Lucas 6:17-19; 17:12-19; Juan 5:2-9; 9:1-7) Ket dayta saan laeng a maysa a banag a panangagas kadagidiay naiparna nga adda laeng iti asidegna. No maminsan isu ti agdaliasat a mapan kadagiti masakit tapno ipaayanna ida ti tulong.​—Lucas 8:41-55.

14, 15. (a) Apay a makasigurotayo a ninamnama ni Jesus a dagiti paspasurotna iparangarangda met ti pannakaseknan kas adda kenkuana? (b) Nasayaat a saludsodantay dagiti bagbagitayo iti ania?

¹⁴ Nupay kasta, dagiti kadi pagkasapulan laeng dagiti napanglaw ken marigrigatan nga adalan (wenno dagiti agsapsapul ti kinapudno) ti pakaseknan laeng dagidiay makaipaay ti tulong babaen iti panagaramid ti milagro? Saan. Amin dagiti ad-adalan ni Jesus rebbeng a maseknanda ken agtignayda a maiyanatop iti dayta. Kas pangarigan, inggunamgunamna iti maysa a tao a baknang a tartarigagayanna ti biag nga agnanayon: “Ilakom ti isuamin a kukuam ket itedmo kadagiti napanglaw, ket addanto gamengmo sadi langit.” (Lucas 18:18-22) Ni Jesus nangbalakad pay met: “No agaramidka ti daya, ayabam dagiti napanglaw, dagiti pawad, dagiti pilay, dagiti bulsek; ket naragsakkanto, ta awan ti maisupapakda kenka. Ta magunggonaankanto inton panagungar dagiti nalinteg.​—Lucas 14:13, 14.

¹⁵ Ti Kristiano ket maysa a pasurot ni Kristo, gapuna tunggal maysa kadatayo rebbeng nga isaludsodna: Iti aginggat’ ania a tultuladek ti kababalin ken tigtignay ni Jesus maipapan kadagiti napanglaw, dagiti marigrigatan, dagiti daksanggasat? Maikunak kadi a sipupudno, kas panagkuna ni apostol Pablo: “Tuladendak koma a kas met iti panangtuladko ken Kristo”?​—1 Corinto 11:1.

Ni Pablo​—Maysa a Naragsak nga Ulidan

16. Ania ti naisangsangayan a paginteresan ni apostol Pablo?

¹⁶ Maiyanatop met nga iruartay ni Pablo iti daytoy a banag, ta isut’ maysa met a nagsayaatan nga ulidan a tuladen. Kas namnamaentayo, ti kangrunaan kenkuana isut’ naespirituan a kasapulan dagiti dadduma. Isut’ maysa nga ‘embahador a kasuno ni Kristo, nga idawdawat kadagiti dadduma, “Makikappiakayo iti Dios.”’ (2 Corinto 5:20) Ti naisangsangayan a nakaitudingan ni Pablo isut’ panangasaba ken panangibangon kadagiti kongregasion kadagiti di Judio. Isu ti nagsurat: “Naitalek kaniak ti naimbag a damag kadagiti di nakugit.”​—Galacia 2:7.

17. Kasanotay nga ammo a nangted met atension ni Pablo kadagiti pisikal a pakaseknan?

¹⁷ Ngem gapu ta kinuna ni Pablo nga isu tultuladenna ni Kristo, isu kadi (kas ken ni Jehova ken Jesus) ti nangaywan kadagiti pisikal nga an-anayen wenno pakarigatan dagiti padana a managdaydayaw? Palubosanyo a ni Pablo a mismo ti sumungbat. Idiay Galacia 2:9, intuloyna: ‘Da Santiago, Cefas [Pedro] ken Juan ti nangited kaniak ken ni Bernabe ti ima a makannawan kas tanda ti pannakikadkadua, tapno makapankami kadagiti nasnasion.’ Kalpasanna iti sumaganad met laeng a bersikulo innayon ni Pablo: “Isuna laeng a lagipenmi koma dagiti napanglaw. Daydi met la banag a rinegtaak nga inaramid.” (Galacia 2:10) Gapuna inapresiar ni Pablo, nga uray pay no isut’ maysa a misionero-apostol nga addaan responsabilidad kadagiti adu a kongregasion, isut’ saan nga okupado unay tapno agbalin nga interesado iti pisikal a pagimbagan dagiti kakabsatda a lallaki ken babbai.

18. Kadagiti ania a “napanglaw” ti mabalin a tuktukoyen ni Pablo idiay Galacia 2:10, ket apay a rebbeng nga umawatda iti atension?

¹⁸ Mabalbalin a, “dagiti napanglaw” a nasaona idiay Galacia 2:10 ket kangrunaanna isuda dagiti Judio a Kristiano idiay Jerusalem ken Judea. Kasakbayan daytoy “dagidi Judio a Griego nagtanubotubda a maikaniwas kadagiti Hebreo ti pagsasaona a Judio, ta dagiti baloda a babbai saanda a maikankano iti panagbibingay nga inaldaw” iti taraon. (Aramid 6:1) Gapuna, idi nadakamatna ti panagbalinna nga apostol kadagiti nasnasion, pinagbalin a nalawag ni Pablo a dina laklaksiden ti asinoman iti Nakristianuan a panagkakabsat. (Roma 11:13) Inapresiarna a ti pisikal a panangaywan kadagiti kakabsat ket nairaman kadagiti sasao nga: “Awan koma ti panagsisina iti bagi, no di . . . dagiti kamkameng agsisinnakitda iti maysa ken maysa. Ket no agsagaba ti maysa a kamkameng, agsagabada koma a mairaman kenkuana dagiti isuamin a kamkameng.”​—1 Corinto 12:25, 26.

19. Ania ti adda kadatay a pammaneknek a ni Pablo ken dagiti dadduma nagtignayda iti pannakaseknanda kadagiti napanglaw?

¹⁹ Idi dagiti Kristiano idiay Jerusalem ken Judea nagsagabada gapu iti kinapanglaw, lokal a panagbisin, wenno pannakaidadanes, dadduma kadagiti adayo a kongregasion timmulongda. Siempre, mabalin a linaglagipda koma dagiti agkasapulan a kakabsatda iti karkararag a maipaay ti panangsuportar ken panangliwliwa ti Dios. Ngem saanda a nagsardeng sadiay. Nagsurat ni Pablo a “dagiti taga Macedonia ken Acaya napanunotda a naimbag ti agurnong iti pirak a pagtutulongan a maipaay kadagiti napanglaw a sasanto nga adda idiay Jerusalem.” (Roma 15:26, 27) Dagidiay agar-aramid kadagita a pinansial a tulong kadagiti napanglaw a kakabsatda “napabaknang[da] iti isuamin a maipaay iti amin a kita ti kinamanagparabur, isu nga agaramid gapu kadakami kadagiti panagyaman iti Dios.” (2 Corinto 9:1-13) Saan kadi a gapuanan dayta ti panagbalinda a naragsak?

20. Apay a dagiti kakabsat a timmulong “kadagiti napanglaw” ket naragsakda?

²⁰ Dagiti kakabsat a nangiranud ti kuartada “kadagiti napanglaw a sasanto idiay Jerusalem” addaanda pay iti kanayonan a pakaigapuanan ti panagragsak. Ti panangaywanda kadagiti napanglaw ket makatulong met iti daydiay mangmangted a maaddaan ti anamong ti Dios. Makitatay dayta no apay babaen iti panangtarus a ti sao a Griego a naipaulog a “pagtutulongan” idiay Roma 15:26 ken 2 Corinto 9:13 ti naglaon iti kapanunotan a “tanda ti panagkakadua, pammaneknek ti nainkabsatan a panagkaykaysa, agraman pay sagut.” Daytat’ nausar idiay Hebreo 13:16, a kunana: “Ngem dikay lipatan ti panagaramid iti naimbag ken ti panagririnnaman, ta ti Dios pagay-ayatanna unay dagiti kakastoy a daton.”

Naragsaktayto Aya?

21. Ania ti intay maipato a mangted pakaibatayan ti intay pannakagun-od ti ragsak?

²¹ Iti daytoy a pannalaysay, nasukimattayo ti Nainkasuratan a pammaneknek a ni Jehova a Dios, ni Jesu-Kristo, ken ni apostol Pablo addaanda ti panangtaripato kadagiti napanglaw. Nakitatayo nga aminda binigbigda a dagiti naespirituan a pagkasapulan ti rebbeng nga umawat ti umuna nga atension. Ngem pudno met nga aminda nangipakitada kadagiti praktikal a pamay-an ti interesda kadagiti napanglaw, dagiti masaksakit, ken dagidiay aglaklak-am iti pakarigatan. Maaddaanda ti ragsak iti panangipaayda iti praktikal a tulong. Saan aya a rebbeng a kasta met koma kadakayo? Ni apostol Pablo a mismo ingunamgunamna kadatayo a “laglagipenyo dagiti sao ni Apo Jesus, nga isu met laeng kinunana, ‘Naragragsak a banag ti mangted ngem ti umawat.’”​—Aramid 20:35.

22. Ania a paspaset pay daytoy a banag ti maikari iti atensionyo?

²² Ngem ita, mabalin a maisaludsodyo: Ania ngarud ita ti personal a maaramidak? Kasanok a maammuan dagidiay pudpudno nga agkasapulan? Kasano a makaitedak ti tulong iti pamay-an a di mangparegta iti panagsadut, a daydiay naasi ken napudno, a pampanunoten ti rikrikna dagiti dadduma, ken daydiay natimbeng kadagiti Nakristianuan nga annongen a mangisaknap ti naimbag a damag? Ti sumaganad nga artikulo ti mangisalaysay iti paspaset daytoy a banag, a mangikabil iti pagibatayan tapno maaddaankay pay iti kanayonan a ragsak.

[Dagiti Footnote]

Napaliiwyo Aya?

◻ Kasano a pinaneknekan ti Dios ti interesna kadagiti naespirituan a kasapulan ken ken kasta met dagiti pisikal a kasapulantayo?

◻ Aniat’ mangipakita a ni Jesus maseknan nga ad-adda pay ngem ti basta panangtulongna kadagiti tattao babaen ti panangisurona kadakuada iti kinapudno?

◻ Nangipakita ni Pablo iti ania a kita ti ulidan maipapan kadagiti napanglaw?

◻ Kalpasan ti panangusig kadagiti pangarigan da Jehova, Jesus, ken ni apostol Pablo, ania ti makitayo a kasapulan nga aramidenyo?

[Ladawan iti panid 13]

Dagiti Kristiano a panglakayen ken dagiti dadduma rebbeng nga iyaplikarda ti balakad ni Jesus idiay Lucas 14:13, 14