Panangsukay ti Baro a Personalidad iti Panagasawa
“Mapabarokay koma iti puersa a mangtigtignay iti panunotyo, ket ikawesyo ti baro a personalidad.”—EFESO 4:23, 24.
1. Apay di rumbeng a tagtagilag-anen ti panagasawa?
TI PANAGASAWA ti maysa kadagiti kapatgan nga addang nga alaen ti maysa iti biagna, isu a saan koma a tagtagilag-anen. Apay a kasta? Agsipud ta kalikagumanna ti tungpal-biag a pannakaisinggalut iti sabali a tao. Kaipapananna ti panagtipon ti dua a biag. Kasapulan ti nanakman a pangngeddeng tapno natalged dayta a pannakaisinggalut. Sapulenna met ti makapalaing nga impluensia a ‘mangtignay iti panunot ken mangsukog iti baro a personalidad.’—Efeso 4:23, 24; idiligyo ti Genesis 24:10-58; Mateo 19:5, 6.
2, 3. (a) Aniat’ kasapulan iti nainsiriban a panangpili iti asawa? (b) Aniat’ nairaman iti panagasawa?
2 Adda naimbag a rason a di agganat a mangasawa, a paiyayus iti napges a tarigagay ti lasag. Kasapulan ti panawen iti panangpatanor iti nataengan a personalidad ken kababalin. Iti pannagna ti panawen umadu met ti kapadasan ken pannakaammo a mabalin nga agserbi kas pundasion iti natimbeng a pangngeddeng. Iti kasta, mabalin a nabalballiginto ti panangpili iti maitutop a katakunaynay iti biag. Silalawag a kunaen ti pagsasao nga Español: “Nasaysayaat ti awan asawana ngem ti mapaay iti panagasawa.”—Proverbio 21:9; Eclesiastes 5:2.
3 Nalawag a nagpateg iti naballigi a panagasawa ti panangpili iti maitutop a kapisi ti puso. Masapul a paiwardas ti maysa a Kristiano kadagiti pammagbaga ti Biblia, a saan ket nga agpannuray laeng iti pisikal a pannakaatrakar ken kadagiti di maiyannugot a panagkidar ti rikna ken ayat. Ti panagasawa ket saan a basta panagtipon laeng ti dua a bagi, no di ket panagtipon ti dua a personalidad, dua a nalikudan iti pamilia ken iti edukasion, nalabit dua a kultura ken pagsasao. Ti panagtipon ti dua a tao iti panagasawa sapulenna la ketdi ti umiso a panangusar iti dila; madadael wenno mapatibkertayo ti sabali a tao babaen ti saotayo. Manipud kadagitoy amin, makitatayo met a nainsiriban ti balakad ni Pablo a ‘mangasawa laeng a mayalubog iti Apo,’ kayatna a sawen, iti kapammatian.—1 Corinto 7:39; Genesis 24:1-4; Proverbio 12:18; 16:24.
Panangsango Kadagiti Parikut iti Panagasawa
4. Apay a rumsua no dadduma ti di panagkinnaawatan ken tension iti panagasawa?
4 Uray no naipasdek iti nasayaat a pundasion, rumsua no kua ti di panagkinnaawatan, pakadagsenan, ken tension. Gagangay daytoy iti tao, adda man asawana wenno awan. Mabalin a mangparnuay iti parikut ti kinarigat ti biag wenno saksakit iti aniaman a relasion. Ti panagbaliwbaliw ti rikna mabalin a mangibunga iti panagsubang ti personalidad uray kadagiti natalged a pagassawaan. Santo maysa pay, awan ti makamedmed a naan-anay iti dilana, kas kinuna ni Santiago: “Masansan a maitibkoltayo amin. No adda saan a makabasol iti sao, maysa a tao a naimbag unay, a makabalin a mangngednged iti isuamin a bagina. . . . Ti dila maysa a bassit a kameng ket pagpasindayagna dagiti dadakkel a banag. Kitaenyo! Ti nagdakkel a kakaykayuan silmutan ti bassit nga apuy!”—Santiago 3:2, 5.
5, 6. (a) Aniat’ kasapulan no rumsua dagiti di panagkinnaawatan? (b) Ania a tignay ti kasapulan tapno malunitan ti giwang?
5 No rumsua dagiti parikut iti panagasawa, kasanotay a mataming ti situasion? Kasanotay a matungday ti di panagkinnaawatan nga agtungpal iti panagapa ken iti pannakarakrak ti relasion? Ditoy nga agkurri ti puersa a mangtigtignay iti panunot. Daytoy mangtigtignay nga espiritu mabalin a makapalaing wenno makapadakes, makapatibker ken agduyos iti naespirituan wenno mangdadael, nga im-impluensiaan dagiti nailasagan a pagannayasan. No makapatibker ti adda nga espirituna, ikagumaan ti maysa a lunitan ti giwang iti nagbaetanda nga agassawa tapno di madadael ti relasionda. Saan koma a dagiti panagsusuppiat ken di panagkikinnaawatan ti manggibus iti panagasawa. Maiwaksi ti aniaman a sakit ti nakem ken maisubli ti panagraem iti maysa ken maysa ken ti panagkinnaawatan babaen ti panangipangag iti balakad ti Biblia.—Roma 14:19; Efeso 4:23, 26, 27.
6 Maikanatad unay ti sasao ni Pablo kadagitoy a kasasaad: “Agkaweskayo ngarud, kas kadagiti pinili ti Dios, sasanto ken ay-ayaten, iti maysa a puso a naasi, iti kinaimbag ti nakem, iti kinapakumbaba, iti kinaemma, ken iti nabayag a panagiturtured. Itultuloyyo ti agiinnanus ket agpipinnakawankayo no ti asinoman adda pangidarumanna iti sabali. Kas iti pammakawan ni Jehova kadakayo, kastakayo met. Ket kangrunaan kadagitoy a bambanag, agkaweskayo ti ayat, ta isu ti naan-anay a singgalut ti panagkaykaysa.”—Colosas 3:12-14.
7. Ania ti mabalin a parikut dagiti dadduma a pagassawaan?
7 Nakalaklaka a basaen dayta a teksto, ngem iti sidong ti pakadagsenan iti agdama a panagbiag, saan a kanayon a nalaka a tungpalen. Ania ti mabalin a kangrunaan a problema? No dadduma, di madmadlaw a nalabit dua a nagsupadi a prinsipio ti sursuroten ti maysa a Kristiano. No adda idiay Kingdom Hall, nakaim-imbag ken nakaan-anus kadagiti kakabsat. Ngem no adda idiay pagtaengan, mabalin a malipatanna ti naespirituan a pannakirelasionna. Awan ti sabalin nga adda sadiay no di isuda laeng nga agassawa. Ket no mariribukan mabalin a mangisawang kadagiti makapasakit a sao a pulos a dina maaramid idiay Kingdom Hall. Apay ngay a kasta metten? Temporario a napukaw ti Nakristianuan a kinataona. Nalipatan ti adipen ti Dios a ti asawana ket Kristiano a kabsatna pay met laeng idiay pagtaengan. Nagbalin a negatibo imbes a positibo ti puersa a mangtigtignay iti panunotna.—Santiago 1:22-25.
8. Aniat’ mabalin a mapasamak no negatibo ti puersa a mangtigtignay iti panunot?
8 Aniat’ pagbanaganna? Mabalin nga isardengen ti lalaki ti ‘makipagnaed iti asawana a mayalubog iti pannakaammo, a padayawan a kas iti baso a narasrasi.’ Mabalin a saanen a raemen ti babai ni lakayna; napukawna ti “natalna ken naemma a nakem.” Nagbalinen a pisikal imbes a naespirituan ti puersa a mangtigtignay iti panunotna. Simmublaten ti “panunot a linalasag.” Gapuna, aniat’ maaramidan tapno mataginayon a naespirituan ken positibo dayta mangtigtignay a puersa? Masapul a papigsaentayo ti espiritualidadtayo.—1 Pedro 3:1-4, 7; Colosas 2:18.
Panangpapigsa iti Puersa
9. Kadagiti ania a pagpilian a maipasangotayo iti inaldaw a panagbiag?
9 Ti mangtigtignay a puersa isu ti pagannayasan ti panunot nga agkurri no kasta nga agdesision ken agpilitayo. Inaldaw a maipasangotayo kadagiti pagpilian—naimbag wenno dakes, agimbubukod wenno di agimbubukod, nadayaw wenno imoral. Aniat’ makatulong kadatayo a mangaramid kadagiti umiso a pangngeddeng? Ti puersa a mangtigtignay iti panunot no la ket naipamaysa iti panangaramid iti pagayatan ni Jehova. Inkararag ti salmista: “Isurom kaniak, O Jehova, ti dalan dagiti alagadem, ket salimetmetakto agpapan pagtungpalan.”—Salmo 119:33; Ezequiel 18:31; Roma 12:2.
10. Kasanotay a mapapigsa nga agpaay iti pagimbagan ti puersa a mangtigtignay iti panunot?
10 Ti natibker a pannakirelasion ken Jehova tulongannatayo a mangay-ayo kenkuana ken umadayo iti dakes, agraman ti panangliput iti asawa. Naparegta ti Israel nga “aramiden[da] ti naimbag ken ti nalinteg kadagiti mata ni Jehova a Dios[da].” Ngem imbalakad met ti Dios: “O dakayo nga agay-ayat ken Jehova, guraenyo ti dakes.” Kas sagudayen ti maikapito iti Sangapulo a Bilin a: “Dika makikamalala,” masapul a guraen dagiti Israelitas ti pannakikamalala. Impakita dayta a bilin ti nainget a panangmatmat ti Dios iti kinamatalek iti asawa.—Deuteronomio 12:28; Salmo 97:10; Exodo 20:14; Levitico 20:10.
11. Kasanotay pay a mapapigsa ti puersa a mangtigtignay iti panunottayo?
11 Kasanotay pay a mapapigsa ti puersa a mangtigtignay iti panunot? Babaen ti panangapresiar kadagiti naespirituan nga aramid ken ipatpateg. Kaipapanan dayta a masapul a regular nga adalentayo ti Sao ti Dios ken pagragsakantay a pagsasaritaan a sangsangkamaysa ti pampanunot ken patigmaan ni Jehova. Ti naimpusuan a kaririknatayo ket kas koma iti salmista: “Iti amin a pusok binirbirukka. Dinak baybay-an a maisiasi kadagiti bilinmo. Ti saom indulinko iti pusok, tapno diak agbasol kenka. Isurom kaniak, O Jehova, ti dalan dagiti alagadem, ket salimetmetakto agpapan pagtungpalan. Ikkannak ti pannakaawat, ket salimetmetakto ti lintegmo ken annurotekto iti amin a pusok.”—Salmo 119:10, 11, 33, 34.
12. Aniat’ mamagkaysa kadatayo a mangiyanninaw iti panunot ni Kristo?
12 Masalimetmetan ti kastoy a kita ti panangipateg kadagiti nalinteg a prinsipio ni Jehova saan laeng a babaen ti panagadal ti Biblia no di pay ket babaen ti regular a pannakiraman kadagiti Nakristianuan a panaggigimong ken babaen ti pannakipaset iti Nakristianuan a ministerio a sangsangkamaysa. Dagitoy dua a nabileg nga impluensia ti mabalin a mangpapigsa a kanayon iti puersa a mangtigtignay iti panunottayo iti kasta kanayon nga iyanninaw ti di agimbubukod a wagas ti panagbiagtayo ti panunot ni Kristo.—Roma 15:5; 1 Corinto 2:16.
13. (a) Apay a napateg ti kararag iti panangpapigsa iti puersa a mangtigtignay iti panunot? (b) Ania nga ulidan ti intuyang ni Jesus iti daytoy a banag?
13 Makatulong met ti inyunay-unay ni Pablo iti suratna kadagiti taga Efeso: “Agdawdawatkayo a kanayon babaen ti espiritu kadagiti dawdawat ken karkararag.” (Efeso 6:18) Masapul nga agkararag a sangsangkamaysa dagiti assawa a lallaki ken babbai. Masansan a luktan dagitoy a kararag ti puso ken mangiturong iti prangka a panagsasarita a mangisimpa iti aniaman a di panagkinnaawatan. No maipasangotayo iti pannubok ken sulisog, masapul nga agkamangtayo iti Dios iti kararag, a dumawat iti tulong, iti naespirituan a bileg a mangaramid iti maitunos iti panunot ni Kristo. Uray ni perpekto a Jesus, nagkamang iti Amana iti kararag iti adu a gundaway, a dimmawdawat iti pammakired. Naimpusuan ken napasnek dagiti kararagna. Kasta met ita, no masulisogtayo, makagun-odtayo iti pigsa a mangaramid iti umiso a pangngeddeng babaen ti panagpatulongtayo ken Jehova a sumaranget iti tarigagay a tumulok iti lasag ken mangrakrak ti kari iti panagasawa.—Salmo 119:101, 102.
Naggiddiat nga Ulidan iti Kababalin
14, 15. (a) Kasanot’ panagtignay ni Jose iti sango ti sulisog? (b) Aniat’ nakatulong ken Jose a nangsaranget iti sulisog?
14 Kasanotay a masaranget ti sulisog? Iti daytoy a banag addaantayo iti nalawag a panaggiddiat ti ulidan nga impakita ni Jose ken ni David. Idi di agsardeng ti asawa ni Potifar a mangsulsulbog ken nataer a Jose, a nalabit awan pay asawana idi, kamaudiananna simmungbat ni Jose a kunkunana: “Awan dakdakkel itoy a balay ngem siak, ket awan sabali a di intalek [ni lakaymo] kaniak no di la sika, gapu ta sika ti asawana. Kasano ngarud ti panangaramidko itoy a naindaklan a kinadakes ken makabasolak iti Dios?”—Genesis 39:6-9.
15 Aniat’ nakatulong ken Jose a nangaramid iti umiso a pangngeddeng idinto ta nalakana la koma ti timmulok? Napigsa ti puersa a mangtigtignay iti panunotna. Sipapanunot unay iti pannakirelasionna ken Jehova. Ammona a ti pannakiabig iti daytoy naengganio a babai ket kinapudnona maysa a basol saan laeng nga iti lakayna no di pay ket nangnangruna iti Dios.—Genesis 39:12.
16. Kasanot’ panagtignay ni David iti sango ti sulisog?
16 Maigiddiat iti dayta, aniat’ napasamak ken David? Kasado ni David, kinaagpaysona adu ti assawana kas impalubos ti Linteg. Maysa a rabii, idi adda iti palasiona, nakitana ti maysa a nakapimpimtas a babai nga agdigdigos, nga isu ni Batseba, nga asawa ni Uria. Nalawag nga adda dua a pagpilian ni David—ituloyna ti agbuya bayat a sumsumged ti derrep iti pusona wenno pumanaw ket liklikanna ti sulisog. Aniat’ pinilina? Pinaalana iti palasiona, ket kinaiddana. Ti dakesna immaniobrana pay ti pannakapapatay ni Uria.—2 Samuel 11:2-4, 12-27.
17. Aniat’ maadaltayo iti naespirituan a kasasaad ni David?
17 Aniat’ parikut ni David? Adda maadaltayo iti napasnek a panangipudnona kamaudiananna kas nailanad idiay Salmo 51. Kinunana: “Parsuaem kaniak ti nadalus a puso, O Dios, ket ikabilmo iti unegko ti maysa a baro nga espiritu, daydiay natibker.” Nalawag nga idi a masulsulisog, awanan ni David iti nadalus ken natibker nga espiritu. Nalabit liniwayanna ti panagbasbasana iti Linteg ni Jehova, ket kas nagbanaganna, kimmapuy ti espiritualidadna. Wenno mabalin a pinalubosanna ti saad ken ti bilegna kas ari a mangballikug iti panunotna, isut’ gapuna a timmulok iti dinederrep a tarigagay. Wen, ti puersa a mangtigtignay iti panunotna iti daydi a kanito ket naagum ken dakes. Gapuna, naamirisna a kasapulanna ti “maysa a baro nga espiritu, daydiay natibker.”—Salmo 51:10; Deuteronomio 17:18-20.
18. Aniat’ imbalakad ni Jesus maipapan iti pannakikamalala?
18 Nadadael dagiti dadduma a Nakristianuan a pagassawaan agsipud ta intulok dagiti agassawa wenno ti maysa kadakuada a kumapuy iti naespirituan a kas ken Ari David. Ti ulidanna agserbi koma a pakaballaagantayo maibusor iti panangmatmat iti sabali a babai, wenno lalaki, a buyogen ti panaggartem, ta mabalin nga agtungpal daytoy iti pannakikamalala. Impakita ni Jesus a maawatanna dagiti rikna ti tao iti daytoy a banag, ta kinunana: “Nangngegyo a naisao, ‘Dika makikamalala.’ Ngem siak kunak kadakayo nga uray siasino a mangmatmat iti maysa a babai tapno gartemanna, nakikamalalan kenkuana iti pusona.” Iti kasta a kasasaad, ti puersa a mangtigtignay iti panunot ket naagum ken linalasag, saan a naespirituan. Ania, no kasta, ti maaramidan dagiti Kristiano tapno maliklikanda ti pannakikamalala ken masalimetmetan ti panagasawada a naragsak ken makapnek?—Mateo 5:27, 28.
Palagdaenyo ti Singgalut ti Panagasawa
19. Kasano a mapalagda ti panagasawa?
19 Insurat ni Ari Salomon: “No ti maysa a tao agballigi a maibusor iti agwaywayas, dagiti dua dumaerdanto kenkuana. Ket ti tinallo a lubid saan a madaras a magsat.” Pudno unay, no agkaannugotan dagiti agassawa nalaklakada a madaeran ti pakarigatan ngem no agwaywayasda. Ngem no ti singgalutda ket kas iti tinallo a lubid babaen ti panangiramanda ti Dios iti dayta, lumagda ti relasionda. Ket kasano a mairaman ti Dios iti panagasawa? Babaen ti panangiyaplikar dagiti agassawa kadagiti prinsipio ken pammagbagana iti panagasawa.—Eclesiastes 4:12.
20. Ania a balakad ti Biblia ti makatulong iti asawa a lalaki?
20 No iyaplikar ti lalaki ti balakad dagiti sumaganad a teksto, sigurado a tumalged ti relasionna iti asawana:
“Kasta met, dakayo a lallaki, itultuloyyo ti makipagnaed kadakuada a mayalubog iti pannakaammo, a padayawanyo ida a kas iti baso a narasrasi, yantangay makipagtawidkayo met kadakuada iti di kaikarian a parabur ti biag, tapno dagiti kararagyo saanda koma a malappedan.”—1 Pedro 3:7.
“Lallaki, itultuloyyo nga ayaten dagiti assawayo, a kas met iti panagayat ni Kristo iti kongregasion ket inyawatna ti bagina gapu kenkuana. Kasta met ti rebbeng dagiti lallaki a panagayat kadagiti assawada a kas iti bagida. Ti agayat iti asawana ayatenna ti bagina.”—Efeso 5:25, 28.
“Ti [asawana] bumangon, ket idaydayawna. Adu nga inanak a babbai nagaramidda a maikari unay, ngem sika—atiwem amin ida.”—Proverbio 31:28, 29.
“Adda aya makabalin a magna iti rabaw dagiti beggang ket saan a masinit dagiti sakana? Kasta ti sumrek iti asawa ti kaarrubana, siasinoman a mangtignay kenkuana saanto a di madusa. Ti siasinoman a makikamalala . . . dadaelenna ti kararuana met laeng.”—Proverbio 6:28, 29, 32.
21. Ania a balakad ti Biblia ti makatulong iti asawa a babai?
21 Makatulong met a mangpalagda iti relasionna ken lakayna no ipangag ti asawa a babai dagiti sumaganad a pammagbaga ti Biblia:
“Dakayo a babbai, agpasakopkayo kadagiti assawayo, ta, uray pay dagiti dadduma saanda nga agtulnog iti sao, mapagtulnogda nga awan ti sao gapu iti kababalin dagiti assawada, no mapaliiwda ti nanakman a panagbiagyo a buyogen ti nauneg a panagraem [ken ti] natalna ken naemma a nakem[yo].—1 Pedro 3:1-4.
“Ited koma ti lalaki iti asawana ti [seksual nga] annongna a kas asawa; ket kasta met ti babai ken asawana. . . . Saankay nga agpinnaidam iti maysa ken maysa, malaksid no nagnumuanyo nga agpadpada iti naikeddeng a panawen.”—1 Corinto 7:3-5.
22. (a) Ania dagiti dadduma pay a banag a mangpasayaat iti panagasawa? (b) Kasanot’ panangmatmat ni Jehova iti diborsio?
22 Ipakita pay ti Biblia a ti ayat, asi, pannakipagrikna, kinaanus, pannakaawat, pammaregta, ken panangidayaw napategda met a ramen iti natalged a panagasawa. No awan dagita, maiyarig ti panagasawa iti maysa a mula a di main-initan ken masibsibogan—mammano nga agsabong. Gapuna, gutugotennatay koma ti puersa a mangtigtignay iti panunottayo nga agpinnaregta ken agbinnang-ar iti panagasawatayo. Laglagipenyo a ni Jehova ‘kagurana ti panangidiborsio.’ No ipakita dagiti assawa ti Nakristianuan nga ayat, adayo a mapasamak ti pannakikamalala ken ti pannakarbek ti panagasawa. Apay? “Agsipud ta ti ayat saan a maibus uray kaano.”—Malakias 2:16; 1 Corinto 13:4-8; Efeso 5:3-5.
Mailawlawagyo Kadi?
◻ Ania ti pundasion ti naragsak a panagasawa?
◻ Kasano nga apektaran ti puersa a mangtigtignay iti panunot ti panagasawa?
◻ Aniat’ maaramidantayo tapno mapapigsa ti puersa a mangtigtignay iti panunottayo?
◻ Kasano a naggiddiat ti panagtignay da Jose ken ni David iti sango ti sulisog?
◻ Ania a balakad ti Biblia ti makatulong kadagiti assawa a lallaki ken babbai a mangpalagda iti singgalut ti panagasawa?
[Dagiti ladawan iti panid 18]
Dua aya a nagsupadi a prinsipio ti sursurotentayo—naanus idiay kongregasion ket nagubsang idiay pagtaengan?