Apay a Suroten ti Kinalinteg?

ITI naranggas a lubong sakbay ti Layus, nagtakder ti maysa a tao a naidumduma. Dayta a tao isu ni Noe. Isu ken ti pamiliana nagnada a kadua ti Dios bayat a ti intero a sangatauan ti di nangikankano Kenkuana. Kas resultana, “Ni Noe isu idit’ lalaki a nalinteg” kadagidiay nadangkes a panawen, ket kadagiti taga lubong a di nangipangpangag isut’ nagbalin a “manangikaskasaba ti kinalinteg.”​—Genesis 6:9; 2 Pedro 2:5.

Idi agarup tawen 56 ti Kadawyan a Panawentayo, adda idiay pagbaludan sadi Cesarea ni apostol Pablo. Idi maawagan manipud nakaibaludanna iti saklang ni Gobernador Felix, ginundawayan ni Pablo ti nangasaba iti daytoy nangato nga opisial a Romano. Aniat’ kababagas ti sasaona? “Isut’ nagpalpalawag maipapan iti kinalinteg ken ti panagteppel ken ti pannakaukom nga umayto.” (Aramid 24:25) Wen, uray met ni Pablo nangikaskasaba ti kinalinteg.

Ti pannakaseknan nga impakita dagitoy dua a matalek nga ad-adipen ti Dios a maipaay iti kinalinteg ket pudno a maiyanatup. Ni Jehova ket “maysa a nalinteg a Dios ken maysa a Manangisalakan.” (Isaias 45:21) Gapuna, kunaen ti naipaltiing a proverbio kadatayo: “Ti dalan ti nadangkes makarimon ken ni Jehova, ngem ayatenna ti sumurot iti kinalinteg.” (Proverbio 15:9) Amin nga ad-adipen ti Dios masapul a surotenna ti kinalinteg.

Nakalkaldaang, ta adu itatta ti addaan laeng ti paspasaray a kababalin iti daytoy a kualidad. Kunada: ‘Diak dangdangran ti kaarrubak, ngarud masiguradok a ti Dios maay-ayo kaniak.’ Wenno mabalin a kunaenda: ‘Nagadu ti dalan iti kinalinteg. Isuamin naimbagto no napasnekak maipapan iti relihionko.’ Pagarupenyo ngata a ti kasta a nalag-an a kababalin makaay-ayo iti Dios?

Ti dadduma mabalin mamataudda ti naiduma nga isyu. Mabalin a pagaammoda ti sao ni Pablo: “Mapalintegtayo gapu iti pammati.” (Roma 5:1) Gapu itoy, mabalin agpanunotda: ‘Kasano a dagiti Kristiano, a napalintegen, makuna nga itultuloyda a sursuroten ti kinalinteg?’ Kasano a sungbatan ti kasta a saludsod?

Maysa a Dios ti Kinalinteg

Sigun iti diksionario, ti kinalinteg ket kinaumiso iti moral, kinahustisia, pannakitunos iti nadiosan wenno moral a linteg. Yantangay ni Jehova ket Dios ti kinalinteg, asinoman nga agtarigagay a mangay-ayo kenkuana masapul a maseknan met itoy nasken a kualidad. “Ta ni Jehova nalinteg,” kuna ti salmista. “Ayatenna ti kinalinteg. Ti nalinteg buyaennanto ti rupana.” (Salmo 11:7; Deuteronomio 32:4) Kuna ni apostol Pedro: “Ta dagiti mata ni Jehova sikikitada kadagiti nalinteg, ken dagiti pagdengngegna sititimudda kadagiti ar-ararawda.”​—1 Pedro 3:12.

Gapuna, ditay mabalin ti agbalin a nalag-an laeng itoy a banag, kas iti adu kadagiti Judio idi. Adu kadakuada awan duadua a nataknengda a tattao a saanda a dangdangran ti kakaarrubada. Napasnekda met​—nareregta pay​—maipapan ti relihionda. Ngem idi umuna a siglo, ti kaaduan saanda a nalinteg iti imatang ti Dios. Kuna ni Pablo: “Ta paneknekak ida nga adda regtada a maipapan iti Dios; ngem saan a kas mayannurot iti umiso a pannakaammo; ta idinto a dida ammo ti kinalinteg ti Dios ket idinto nga agawaanda nga isaad ti bukodda a kinalinteg, saanda a nagtulnog iti kinalinteg ti Dios.”​—Roma 10:2, 3.

Sadinot’ nagkamalian dagiti Judio? Kuna ni Pablo a saanda a sinurot ti kinalinteg sigun iti umiso a pannakaammo. Ti pammakdaar nga ulidanda ibagbagana kadatayo a di umdas ti basta maaddaan laeng ti makaay-ayo a personalidad ken liklikan ti panangdangran. Ipamatmatna met a saan nga adu dagiti nagduduma a dana nga agturong iti kinalinteg. Nalawag, adda di umiso iti dalan a pinili ti kaaduan a Judio idi kaaldawan dagiti apostol. Mabalintay a sibaballigi a masurot ti kinalinteg no laeng dumngegtayo iti Dios. Kuna ti libro a Proverbio: “Anakko, no awatemto dagiti saok ket ipempenmo kenka dagiti bilinko, iti kasta maawatamto ti kinalinteg ken ti kinahustisia ken kinaagpapada, wen, tunggal naimbag a dana.”​—Proverbio 2:1, 9.

Ti Dana ti Kinalinteg

Manipud ken Moises agingga ken Jesus, ti kinalinteg nainaig iti panagtulnog iti bilbilin ti Dios kas nasao iti Linteg Mosaiko. Yantangay dagiti imperpekto nga Israelita saanda a nalisian ti panagsalungasing kadagitoy a bilbilin, masapul ti panagdatonda ken datdaton maipaay ti basol a patungpal ti Linteg tapno maabbongan ti basbasolda. Kuna ni Moises kadagiti Israelita: “Ket isunto ti kinalinteg kadatayo, no tungpalentayo nga aramiden amin daytoy a bilin iti saklang ni Jehova a Diostayo, kas imbilinna kadatayo.”​—Deuteronomio 6:25.

Iti adu a siglo awan nakatungpal a naan-anay iti Linteg. Nupay kasta, adut’ sipapasnek a nangpadpadas a sumurot iti kinalinteg babaen iti dayta, ket sawen ti Biblia ti sumagmamano kadagitoy kas nalinteg. Kas pangarigan, dagiti nagannak ken Juan a Mammautisar nailadawanda kas “nalinteg iti sanguanan ti Dios a nagnagnada nga awan nakababalawanda kadagiti amin a bilbilin ken linlinteg ni Jehova.”​—Lucas 1:6.

Ni Jesus, nupay kasta, linuktanna ti baro a dalan iti panangsurot ti kinalinteg. Sinalimetmetanna a naan-anay ti Linteg Mosaiko​—ti kakaisuna a tao a nakaaramid ti kasta. Natay ni Jesus iti kayo a pagtutuokan, ket inawat ni Jehova ti pateg ti perpekto a biagna kas subbot iti sangatauan. Manipud idin, ti datdaton iti sidong ti Linteg ti tulag saandan a kasapulan. Ti perpekto a daton ni Jesus inabbonganna ti amin a basbasol dagiti nasingpet panagpuspusona a tattao.​—Hebreo 10:4, 12.

Dagiti Pudno a Kristiano Napalintegda

Nanipud ipapatay ken panagungar ni Jesus, ngarud, ti kinalinteg nainaig iti panangalagad ti pammati iti daytoy nalinteg nga Anak ti Dios. (Juan 3:16) Nupay dagiti managalagad a Judio idi kaaldawan ni Pablo saanda a nagun-odan ti kinalinteg gapu ta linaksidda ti umiso a pannakaammo maipapan ken Jesus, mabasatayo ti maipapan kadagiti matalek a Kristiano: “Maibilangda a nalinteg nga awan ti baybayadna gapu iti di kaikarian a kinamanangaasi a maar-aramid ti pannakasubbot nga adda ken Kristo Jesus.”​—Roma 3:24.

Iti konteksto, dagitoy a sasao agaplikarda a direkta kadagiti napulotan a Kristiano a, gapu ti pammatida iti daton ni Jesus, napalintegda gapu ta isudat’ makipagtawid ken Kristo iti nailangitan a Pagarian. Itatta, nupay kasta, kas nasirmata ni apostol Juan, maysa a dakkel nga umariwekwek dagiti Kristiano a naindagaan namnamada ti nagparang. Dagitoy mangal-alagadda met ti pammati iti subbot. ‘Binugguanda dagiti pagan-anayda ket pinapudawda iti dara ti Kordero’ ket ngarud napalintegda kas gagayyem ti Dios a mangnamnama ti pannakailasatda iti dakkel a rigat.​—Apocalipsis 7:9, 14; idiligyo ti Santiago 2:21-26.

Itultuloyyo a Suroten ti Kinalinteg

Ngem, kitaenyo, ta ti panangsurot ti kinalinteg ket saan nga agpatingga iti panamati laeng ken Jesus. Ni Timoteo maysan a dedikado, napulotan a Kristiano iti adu a tawtawen idi insurat ni Pablo dagiti sumaganad a sasao kenkuana: “Sumurotka iti kinalinteg, iti nadiosan a debosion, iti pammati, iti ayat, iti anus, iti kinaemma. Makirupakka iti nasayaat a pannakidangadang ti pammati.” (1 Timoteo 6:11, 12; 2 Timoteo 2:22) Apay a ni Timoteo kasapulan a ‘sumurot iti kinalinteg’ no ti Dios ti nangpalintegen kenkuana?

Gapu ta ti sao a “nalinteg” maus-usar met iti Biblia iti pangkaaduan a kaipapanan a tuktukoyenna ti maysa nga agbibiag iti nadalus, moral a panagbiag ken ar-aramidenna ti kabaelanna nga agtulnog iti bilbilin ti Dios. Iti daytoy a kaipapanan wenno sentido a dagiti nagannak ken Juan a Mammautisar ket nalintegda. (Lucas 1:6) Ti agsioman ken Jesus, a ni Jose, ken ni Jose ti Arimathea nalintegda met iti daytoy a pamay-an. (Mateo 1:19; Lucas 23:50) Ti banag a dagiti Kristiano napalintegda ket saanna nga ikkaten ti responsabilidadda a mangsurot ti kinalinteg iti daytoy a kaipapanan. Kinapudnona, asinoman a Kristiano nga isardengna ti panagbiag iti nadalus, moral a panagbiag wenno mapaay nga agtulnog iti bilbilin ti Dios ket mapukawnanto ti nalinteg a takderna iti imatang ni Jehova.

Panangsurot ti Kinalinteg ​—Maysa a Karit

Ti panangsurot iti kinalinteg ket maysa a karit. Apay? Ngamin ta amintayo ket imperpekto ken addaan napigsa a pagannayasan nga agturong iti kinakillo. (Genesis 8:21; Roma 7:21-23) Mainayon pay, agbibiagtayo iti lubong a mangiparparegta kadagiti nakillo a panunot ken aramid ken adda iti panangkontrol ni Satanas a Diablo, “ti managdakdakes.” (1 Juan 5:19; 2 Corinto 4:4) Isu met laeng nga idi nagsurat ken Timoteo, ni Pablo innaigna ti panangsurot iti kinalinteg iti ‘pannakirupak iti nasayaat a pannakidangadang ti pammati’!​—1 Timoteo 6:11, 12.

Makapagballigitay aya itoy a “nasayaat a pannakidangadang”? Wen, no laeng parnuayentay ti naimpusuan a panagayat kadagiti pagalagadan ni Jehova ken gura iti dakes. Kuna ti Biblia maipapan ken Jesus: “Inayatmo ti kinalinteg, ket ginuram ti kinadakes.” (Hebreo 1:9) Rebbeng a maaddaantay ti kasta met laeng a kababalin: ti nasged a tarigagay a mangsukay iti ayat kadagiti makaay-ayo iti Dios ken panagsimron iti aniaman a di makaay-ayo kenkuana.

Maigiddato iti dayta, laglagipentay met koma a ti panangsurot ti kinalinteg ket saan a maysa a salip. No matmatantay ti bagitayo a nasaysayaat ngem kadagiti dadduma, wenno no pagtangsittay ti bukodtay a kinalinteg, agbalintay a kas kadagiti Judio a Fariseo. (Mateo 6:1-4) Dagidiay mangsursurot ti kinalinteg a sibaballigi addaandat’ pudno a napakumbaba a panangmatmat iti bagbagida, ‘nga ibilangda ti sabali kas natantan-ok ngem isuda.’​—Filipos 2:3.

Intampok ni Pablo ti kinapateg ti panagadal ti Biblia iti panangsurot ti kinalinteg idi nga insuratna: “Isuamin a Surat nga impaltiing ti Dios isu met ti naimbag a pakasursuruan, pakatinggaran, pakababalawan ken pakaadalan iti kinalinteg.” (2 Timoteo 3:16) No adalentayo ti Biblia ken tumabunotayo iti Nakristianuan a panaggigimong a sadiay ti pakaad-adalan ti Biblia, masanaytayo iti kinalinteg. Mabalinnatay a sukogen ti Biblia tapno maisuottayo ‘ti baro a personalidad, a naparsua a maitunos iti kinalinteg ken kinasanto.’​—Efeso 4:24.

No ti kinalinteg ket agbalinen a kangrunaan a pasettayo, pudpudno kaguratayton ti kinadakes. Saantayto a masulisog a mangsapul iti dakes a pannakikadkadua iti daytoy a lubong. (1 Corinto 15:33) Saantayto a maimpluensiaan nga agayat kadagiti bambanag itoy a lubong wenno makiayon kadagiti materialistiko nga ipatpateg daytoy a lubong. (Proverbio 16:8; 1 Timoteo 6:9, 10; 1 Juan 2:15-17) Pudno unay, ditayto maallukoy kadagiti imoral ken naranggas a paglinglingayan a nakasaksaknap a magun-odan itatta.​—Efeso 5:3, 4.

Dagiti Bendision ti Kinalinteg

Wen, ti panangsurot ti kinalinteg iti dalan ni Jehova maysa a karit, ngem maikari unay ti panagregget. Apay? Ngamin ta daytat’ mangiturong iti panangtagiragsaktayo iti personal a pannakirelasion ken Jehova a mismo. Anian a nakaskasdaaw a pribilehio! Kunaen ti Biblia kadatayo: “[Ni Jehova] bendisionanna ti pagnaedan dagiti nalinteg.” “Ni Jehova adayo kadagiti nadangkes, ngem ipangagna ti kararag dagiti nalinteg.” (Proverbio 3:33; 15:29) Mainayon pay, umaytayo iti nabaknang a pannakaawat iti pangpanggep ni Jehova. “Ngem ti dana ti nalinteg kas iti anaraar ti agsapa a rumaniag a rumaniag agingga iti napaypayso nga aldaw.”​—Proverbio 4:18.

Ikarkari ti Biblia ti pannalaknib kadagiti agsapsapul ti kinalinteg inton daytoy nakillo a sistema dagiti bambanag agpatinggan. “Birukenyo ni Jehova, dakayo amin a naemma iti daga, a nagtungpal kadagiti bilbilinna. Birukenyo ti kinalinteg, birukenyo ti kinaemma. Nalabit a dakayo maitalimengkayto iti aldaw ti pungtot ni Jehova.” (Sofonias 2:3) Kalpasan dayta, kadagidiay addaan naindagaan a namnama, ituktukon ti Biblia ti pudpudno a nakaskasdaaw a pangnamnamaan: “Ti sililinteg tawidennanto ti daga, ket agtaengto kenkuana nga agnanayon.”​—Salmo 37:29.

Anian a nagngayed a rasrason iti panangsurot iti kinalinteg! Kas kunaen a mismo ti Dios: “Ti mangsurot iti kinalinteg ken kinamanagayat masarakanna ti biag, kinalinteg ken dayaw.”​—Proverbio 21:21.