Dagiti Agtutubo nga Addaan Natalged a Masakbayan

“NAKAAL-ALINGGET ken makarimon kas ti mapaspasamak iti aniaman a [kaso ti panangrames]”​—kasta ti panangiladawan ti hues a dimngeg iti nabiit pay a panangbista maipapan iti krimen. Maysa a grupo ti walo a tin-edyer, manipud iti edad a 14 agingga iti 18, ti nangsaed iti maysa a babai a turista iti aduan tao a lugar iti uneg ti maysa a siudad ti London, inulit-ulitda a rinames, sada impuruak iti maysa a kanal iti asideg nupay imbagana a dina ammo ti aglangoy. Nakaaawat, kinuna ti ina ti maysa kadagiti tin-edyer a gistay naglusdoy idi nabuyana ti damag iti TV maipapan iti inaramid ti barona.

Nakalkaldaang, maanninaw iti daytoy nga insidente no ania ti mapaspasamak iti kagimongan ita. Nagbalinen a gagangay ti kinaranggas, iti man krimen, riri iti pagtaengan, wenno etniko a panagdadangadang idiay Balkan, sentral ken makinlaud nga Aprika, ken iti sabsabali pay a lugar. Dumakdakkel dagiti agtutubo iti kakasta a kasasaad, wenno masansan a madamagda kadagitoy. Di ngarud pakasdaawan nga adu ti nagbalin a nasubeg, nga “awanan[da] iti nainkasigudan a panagayat,” ken “awanan panagteppel.”​—2 Timoteo 3:3.

“Narungsot”

Idi insurat ni Kristiano nga apostol Pablo ti maikadua a suratna iti padana a panglakayen a ni Timoteo, ti Roma ti agdama a pannakabalin ti lubong. Nasaknap ti panangirurumen ken kinarungsot kadagiti Romano a teatro. Nupay kasta, namakdaar ni Pablo nga iti masanguanan, dagiti panawen agbalinda a “narigat a pakilangenan.” (2 Timoteo 3:1) Makapainteres, ti Griego a sao a mangiladawan kadagitoy a panawen a “narigat a pakilangenan” ramanenna ti kapanunotan maipapan iti panagbalinda a “narungsot.” Ti maysa a pasamak kabayatan ti ministerio ni Jesus ditoy daga nasurok a 30 a tawen sakbayna ipakitana no ania ti adda iti likudan ti sumagmamano kadagiti kinaranggas idi kaaldawanna.

Kassangpet idi ni Jesus a naglugan iti barangay iti makindaya a ballasiw ti Baybay ti Galilea. Idi dimsaag iti barangay, sinango ti dua a lallaki. Nabatad nga ipakita ti nauyong a langada ken panagririawda nga adda nakaro a dakes a mapaspasamakda. “Di gagangay ti kinarungsotda,” iti kinapudnona, nagunggan ti sairo.a Ti iririawda naggapu kadagiti dakes nga espiritu a makinggapuanan iti naranggas a panagtignayda. “Ania ti bibiangmi kenka, Anak ti Dios?” inriaw dagiti lallaki. “Immayka kadi ditoy tapno tuokennakami sakbay ti naituding a tiempo?” Pagaammo unay dagiti dakes nga espiritu a limmugan iti dua a lallaki a nangitudingen ti Dios iti panawen maipaay iti pannakaiwayat ti panangukomna kadagiti sairo. Kaipapanan daytoy ti agnanayon a pannakadadaelda. Ngem agingga a di pay dimteng usarenda ti di gagangay a pannakabalinda a mangparnuay iti nakaro a kinaranggas. Ti laeng namilagruan a panangparuar ni Jesus kadagidiay a sairo ti nangbang-ar iti dua a lallaki.​—Mateo 8:28-32; Judas 6.

No dagiti tattao ita, agraman dagiti agtutubo, agtignayda a simamauyong, nasayaat no laglagipentayo dayta a pasamak. Apay? Agsipud ta iti daytoy maika-20 a siglo, maipasangotayo iti mainaig a peggad, kas ilawlawag ti maudi a libro ti Biblia, ti Apocalipsis: “Asi pay ti daga ken ti baybay, agsipud ta ti Diablo immulog kadakayo, nga addaan iti dakkel nga unget, yantangay ammona nga ababan ti periodo ti tiempona.” (Apocalipsis 12:12) Pangngaasiyo ta imutektekanyo a daytoy a pannakaipababa ni Satanas ket napakuyogan iti “dakkel nga unget” gapu ta ammona a bassiten ti tiempona.

Mararaut

Kas masansan a madakamat kadagiti panid daytoy a magasin, idi tawen 1914 naisaad ni Kristo Jesus kas Ari iti Pagarian ti Dios idiay langit. Insigida a nagtignay ni Jesus maibusor iti kangrunaan a kabusor ti Dios, ni Satanas. Gapuna, naitapuak ti Diablo ken dagiti demoniona manipud langit, ket ipampamaysada ti atensionda ita ditoy daga. (Apocalipsis 12:7-9) Tangay limitado unay ti madanon ti impluensiana, “agsursursor [ni Satanas] a kasla leon a ngumerngernger, nga agsapsapul iti asinoman nga alun-onenna.” (1 Pedro 5:8) Siasino ti nalaka a mabiktimana? Saan kadi a nakaaawat nga isu dagidiay awanan kapadasan iti biag ken iti pannakilangen kadagiti tattao? Iti kasta dagiti agtutubo ita agbalinda a puntiria ti Diablo. Babaen ti kaaduan iti musika ken paglinglingayanda, nalakada a matnag kadagiti ima daytoy di makita ken nasikap a manangsugsog.​—Efeso 6:11, 12.

Uray no padasen dagiti agtutubo ti agbalin a naballigi iti biagda, marigatanda latta. Sipud idi ngudo ti Gubat Sangalubongan II, dagiti tao iti adu a pagilian a nairaman idi iti gubat inkagumaanda ti makasubbot babaen ti panangipaay iti pamiliada iti nasaliwanwan a panagbiag. Nagbalin a kangrunaan a kalat dagiti material a sanikua, di nakedngan a panagragragsak, ken panaglinglingay. Kas resultana, adu ti nagsagaba. “Dagidiay determinado a bumaknang,” pinakdaaran ni Pablo ni Timoteo, “matnagda iti pannakasulisog ken iti maysa a silo ken kadagiti adu a minamaag ken makapasakit a tartarigagay . . . Ta ti ayat iti kuarta isu ti ramut dagiti amin a kita ti makadangran a bambanag, ket babaen ti panangragpat iti daytoy nga ayat sumagmamano ti . . . sinalputda ti intero a bagbagida iti adu nga ut-ot.” (1 Timoteo 6:9, 10) Iti pangkaaduan, masarakantayo a dagiti tattao iti daytoy materialistiko a kagimongan nasalputda kadagiti parikut mainaig iti panagbiag, kuarta, ken emosion. Mairaman kadakuada ti adu nga agtutubo, a biktima iti daytoy a taktika ti kangrunaan a kabusor ti Dios.

Ngem makaparagsak, adda naimbag a damag. Ket maipanggep daytoy kadagiti agtutubo, dagidiay adda iti sanguananda ti natalged a masakbayan. Kasano a mapasamak daytoy?

Agbirok ket Makasarakkayo

Adu nga agtutubo ti addaan kadagiti nangato nga arapaap. Laksidenda dagiti bumabbaba a pagalagadan a gagangay kadagiti nataengan. Kagurada ti kinaawan hustisia ken kinaawan pannakaseknan dagiti politiko ken negosiante a mabisin iti pannakabalin. No agtutuboka, nalabit a kastoy ti mariknam.

Usigenyo ni Cedric, maysa nga agtutubo a lalaki nga adda kadagiti maudi a tawen ti kinatin-edyerna, a ti kapadasanna ket saan a karkarna.b Kas ubing, adu ti pagbutnganna, a pakairamanan ti panagbuteng iti ipapatay. Pinampanunotna no ania ti panggep ti biag. Gapu ta dina nasarakan ti sungbat dagiti saludsodna agingga idi agtawen iti 15, inggubetna laengen ti bagina iti panangbirok iti kaipapanan ti biag a kadua ti dadduma pay nga idealistiko nga agtutubo. “Nagsusopkami iti marijuana sa nagiinnestoria iti adu nga oras,” malagipna. “Agparang nga agkakapanunotankami, ngem awan asinoman ti addaan kadagiti sungbat.”

Kas ti adu nga agtutubo, sinapsapul ni Cedric ti ragsak. Ti basta panagdroga saan a nakapnek kenkuana. Di nagbayag nairaman iti panagtakaw ken panaglako iti droga. Nupay kasta nagtarigagay kadagiti baro a karit. Nangrugi nga agtakaw kadagiti pedido. “Maragragsakanak a mangaramid iti daytoy,” inaminna. “Ngem pulos a diak tinakawan ti gagangay a tao. No agitarayak iti kotse, ibatik dayta nga adda iti nasayaat a kondision. No serrekek ti negosio, aramidek laeng dayta no ammok a nakaseguroda. Tinulongannak dayta a mangikalintegan iti aramidko.” Kas nalabit namnamaenyo, nagtungpal ni Cedric iti pagbaludan.

Malagip ni Cedric: “Kinasaritanak ni Mark, maysa met a balud. Idi nakitana ti dakkel a krus a nakatato iti takiagko, sinaludsodna no apay nga addaanak iti daytoy. Napanunotna nga adda la ketdi narelihiosuan a pateg daytoy kaniak.” Dua a lawas kalpasanna, inikkan ni Mark ni Cedric iti kopia ti libro a Mabalinyo ti Agbiag nga Agnanayon iti Paraiso a Daga.c “‘Mabalinyo ti Agbiag nga Agnanayon’​—nagustuak a dagus dagita a sumagmamano a sasao. Dayta ti kanayon a pinagsarsaritaanmi, ngem uray kaano pulos a dimi natakuatan ti kinapudno maipapan iti daytoy.” Kalpasan ti adu a pannakisarsaritana iti maysa kadagiti Saksi ni Jehova a simmarungkar iti pagbaludan, nautob ni Cedric a magun-odanna ti ar-arapaapenna​—ngem iti laeng pamay-an ti Dios.

“Idi insardengkon ti pannakikadkaduak kadagiti dati a gagayyemko, pimmartak ti panagrang-ayko,” kuna ni Cedric. Saan a nalaka ti panagrang-ayna iti pannakaawat ken kinaragsak. “Pagregreggetak pay laeng dayta,” kunana. “Kasapulan nga annadak ti panagpampanunotko.” Wen, matarusan itan ni Cedric a ti panagbalin nga idealistiko ti nangiturong kenkuana iti silo ti Diablo, nga impagarupna a dagiti kalatna maragpat laeng babaen ti pannakiraman kadagiti aramid a nakasentro iti ragragsak.

Makaparagsak, nabayagen a nawayawayaan ni Cedric iti pagbaludan, ken tagtagiragsakenna ti regular a pannakikadua kadagiti dadduma pay a nakabiroken iti sapsapulenda. Maysa itan kadagiti Saksi ni Jehova ken iranranudna ti namnamada nga agbiag iti Paraiso ditoy daga. Segseggaanna met ti panagpatingga ti amin a sataniko nga impluensia.

Siempre, saan laeng a dagiti agtutubo kas ken Cedric ti addaan natalged a masanguanan; dagiti dadduma ket pinadakkel dagiti nadiosan a nagannak, a nangimula kadagiti annakda ti ayat iti kinapudno ti Biblia.

Makagunggona ti Nadiosan a Panangsanay

“Iruammo ti ubing iti dalan a rebbengna a papanan, ket uray intono lakayen saannanto a pagpanawan,” insurat ni masirib nga Ari Solomon idi ugma. (Proverbio 22:6) Napaneknekan a pudno daytoy iti kaso ti adu nga amin-kararua nga agtutubo a nangikeddeng a mangannurot iti pagalagadan ti Biblia.

Kastoy ti inaramid da Sheila, Gordon, ken Sarah. Malagipda nga apresiaren unay dagiti nagannak kadakuada ti panangtungpal iti bilin ni Kristo a ‘mapan ket agaramid kadagiti ad-adalan’ babaen ti panangikasaba iti naimbag a damag ti Pagarian. (Mateo 24:14; 28:19, 20) “Iti aniaman a pangngeddeng a kasapulan nga aramiden, kanayonmi a sawen ken ni Nanang, ‘Kasano nga apektaran daytoy ti trabaho a panangasaba?’” malagip ni Sheila. “Adu a proyekto ti inidianmi kas resulta ti kastoy a panagrasrason,” inaminna, sana innayon, “ngem anian a bendision ti nasagrapmi!” Uray iti ngudo dagiti naunday nga al-aldaw a nabusbos iti panangidanon iti naimbag a damag iti pagtaengan dagiti tattao, agkankanta da Sheila ken ni nanangna bayat a magmagnada nga agawid. “Naan-anay ti rag-ok,” kunana. “Mariknak daytoy itan.”

Malaglagip ni Gordon ti adu a makaparagsak a rabii ti Sabado. “Naawisak iti pagtaengan dagiti panglakayen iti kongregasion, a sadiay naaddaankami kadagiti makagunggona a sinnaludsodan ken saritaan. Naparegtakami a mangimemoria kadagiti bersikulo iti Biblia, agsao a siwayawaya maipapan kadagiti Nainkasuratan a tema, mangisalaysay iti kapadasan iti panangasaba, ken mangammo no kasano nga agsaksaknap ti trabaho mainaig iti Pagarian,” malagip ni Gordon. “Amin dagitoy a banag tinulongannak a mangipasdek iti nasayaat a pundasion ken mangsukay iti ayat ken Jehova a Dios.”

Addaan ni Sarah kadagiti makaparagsak a lagip kadagiti rabii a kaduana dagiti bumisbisita a Saksi. “Sangsangkamaysakami a mangrabii. Kalpasanna tapno maan-anay ti isasarungkar, agpianokami, a danggayanmi dagidiay agkankanta kadagiti kanta maipapan iti Pagarian ti Dios. Talaga a dakkel ti naitulong kadakami ti musika, nangnangruna kadagidi tawen nga ages-eskuelakami, agsipud ta inikkannakami iti gundaway a mangaramid kadagiti bambanag a sangsangkamaysa kas pamilia.”

Siempre, saan nga amin nga agtutubo nga agtarigagay a mangparagsak ken Jehova ket addaan kadagiti mapagulidanan a kasasaad iti pamilia. Nupay kasta, ti nadekket a pannakikadua kadagiti dadduma pay a Saksi a pamilia iti kongregasion mangted kadakuada iti talged ken pannakarikna a naikamengka.

Ipategyo ti Natalged a Pundasion Maipaay iti Masanguanan

Adda pagpilian dagiti agtutubo ita. Mabalinda ti agtultuloy a kadua daytoy dakes a lubong bayat ti napartak a panagsuekna iti pannakadadael iti um-umay a “dakkel a rigat” nga impakpakauna ni Jesus. Wenno mabalinda nga ‘isaad ti inanamada iti Dios ken . . . salimetmetan dagiti bilinna,’ kas inkanta ti napaltiingan a salmista a ni Asap. Ti panagtulnog iti Dios saluadanna ida manipud iti panagbalin a “kaputotan a patupek ket nasungit, kaputotan a dida mapaglinteg ti pusoda ken ti espirituda saan a natalingenngen iti Dios.”​—Mateo 24:21; Salmo 78:6-8.

Iti nasurok a 80,000 a kongregasion dagiti Saksi ni Jehova iti intero a lubong, makasarakkayo iti adu nga agtutubo a mabalinyo nga ipateg. Impangagda ti balakad ni Pablo ken ni agtutubo a Timoteo ‘nga agaramid iti naimbag, nga agbalin a nabaknang kadagiti nasayaat nga ar-aramid, nga agbalin a naparabur, sisasagana a mangiranud, a sitatalged nga agur-urnong a maipaay iti bagbagida iti maysa a nasayaat a pamuon maipaay iti masanguanan.’ Kas resultana, ‘petpetpetanda ita a sititibker ti pudpudno a biag.’ (1 Timoteo 6:18, 19) Ammuenyo ti ad-adu pay maipapan kadagitoy pudpudno a Kristiano babaen ti itatabuno kadagiti gimongda. Iti kasta maaddaankay met iti namnama iti natalged a masakbayan.

[Dagiti Footnote]

[Ladawan iti panid 7]

Dagiti dakes nga espiritu ti adda iti likudan dagiti lallaki a “di gagangay ti kinarungsotda” a pinaimbag ni Jesus

[Ladawan iti panid 8]

Panangbangon iti “nasayaat a pamuon maipaay iti masanguanan”