Nagannak—Danonen ti Puso ti Anakyo Manipud Kinamaladaga
“Idalanyo [dagiti annakyo] iti disiplina ken panangiturong-panunot ni Jehova.”—EFESO 6:4.
1. Aniat’ napasamak bayat ti nangnangruna a makasuot a tiempo iti biag ni Jesus?
AGTURTURONG ni Jesu-Kristo ken dagiti adalanna idiay Jerusalem. Di nabayag sakbayna, iti dua a nagduma nga okasion, imbaga ni Jesus kadagiti adalanna nga isut’ aglasat ti adu a panagsagaba ken papatayendanto iti dayta a siudad. (Marcos 8:31; 9:31) Kabayatan daytoy nangnangruna a makasuot unay a tiempo para ken ni Jesus, kuna ti salaysay ti Biblia: “Ket inyegda met kenkuana dagiti ubbing a babassit tapno ipatayna ti imana kadakuada.”—Lucas 18:15.
2. (a) Apay a pinadpadas dagiti adalan a papanawen dagiti tattao? (b) Kasanot’ panagrikna ni Jesus iti dayta a situasion?
2 Ania a rikna ti pinataud daytoy? Ay, inungtan dagiti adalan dagiti tattao ket papanawenda koma ida, a nalabit pagarupda nga ar-aramidanda ti pabor ni Jesus babaen ti panangsalaknibda kenkuana manipud kadagiti di nesesita a pakariribukan ken pakaringgoran. Ngem nangrikna unay ni Jesus kadagiti adalanna, a kunkunana: “‘Bay-anyo dagiti ub-ubbing a babassit nga umayda kaniak; ket dikay pawilan ida’ . . . Ket inarakupna ida ket binendisionanna.” (Marcos 10:13-16) Wen, agpapan pay amin nga adda iti isip ken pusona, inwayaan ni Jesus ti tiempo dagiti maladaga.
Aniat’ Leksion kadagiti Nagannak?
3. Ania a leksion ti rebbeng a maadal dagiti nagannak manipud itoy a pasamak?
3 Ti leksion manipud iti daytoy para kadagiti nagannak ket rebbeng nga: Agpapan pay aniaman a sabali nga obligasionyo wenno pakariribukan a sangsanguenyo, ti panangipaay ti tiempo kadua dagiti annakyo ti rebbeng a maipangpangruna. Ti panawen a busbosenyo a kaduada ti mangipalubos kadakayo a mangipasagepsep kadagiti naespirituan nga ipatpateg nga isuntot’ mangsaluad ti puspuso ti annakyo ket mangikabil kadakuada iti umiso a kurso. (Deuteronomio 6:4-9; Proverbio 4:23-27) Ni Eunice ken Loida, nga isuda ti ina ken lola ni Timoteo, ti nangiwayat’ tiempo a mangted kenkuana ti pannursuro a nangsagid ti bassit a pusona ken nangsukog ti biagna tapno dumakkel nga agbalin a napeklan nga adipen ti Dios.—2 Timoteo 1:5; 3:15.
4. Kasano kasudi dagiti annak, ken kasanot’ rebbeng a panangipakita dagiti nagannak nga ipatpategda ida?
4 Dagiti nagannak a Kristiano dida kabaelan a liwayan dagiti annak nga impaay ni Jehova a Dios kadakuada. Wen, dagiti annak ti nasudi a sagsagut manipud ken Jehova. (Salmo 127:3) Gapuna mangbusbos tiempo a kaduada—danonenyo ti puspusoda—kas impakita nga ulidan ti ina ken lola ni Timoteo. Saanyo laeng nga ipaayan ti tiempo a makisarsarita kadagiti annakyo maipapan iti kababalin ken panangdisiplina kadakuada no di ket kasapulan met ti pannakipanganyo a kaduada, agbasa a kaduada, makiay-ayam a kaduada, tulonganyo ida a mapan maturogen no rabii. Amin daytoy a panawen a busbosen a kadua ti annakyo ti naskenda.
5. Mangted pangarigan iti maysa nga ama a nangapresiar iti responsabilidadna kas nagannak.
5 Maysa a prominente a negosiante a Hapones a nagbalin a maysa kadagiti Saksi ni Jehova ti nakabigbig iti daytoy a kinapudno. Iti baba ti paulo nga, “Kangatuan a JNR nga Ehekutibo Nagikkat Tapno Makaduana ti Pamiliana,” kinuna ti Mainichi Daily News idi Pebrero 10, 1986: “Ti kangatuan nga ehekutibo ti Japanese National Railways (JNR) pinilina ti agresain imbes a maisina iti pamiliana. . . Kuna ni Tamura, ‘Ti trabaho kas direktor heneral ti mabalin a maala ti uray siasino. Ngem sisiak laeng ti ama dagiti annakko.’” Al-alaenyo met aya dagiti responsabilidadyo kas nagannak a kasta serioso?
No Apay Kasapulan ti Naisangsangayan a Panagregget Itatta
6. Apay a nakarigrigat unay ti panangpadakkel a siuumiso kadagiti annak itatta?
6 Nalabit nikaanoman iti natauan a historia a nakarigrigat ti panangpadakkel kadagiti annak iti pamay-an nga imbilin ti Sao ti Dios, “iti disiplina ken panangiturong-panunot a pammagbaga ni Jehova.” (Efeso 6:4) Ti rason iti daytoy ket agbibiagtayon “kadagiti maudi nga al-aldaw,” ket ni Satanas ken dagiti demoniona mangpatpataudda ti dakkel nga ay-ay gapu ta makapungtotdan, nga ammodan a bassiten ti tiempoda a natda. (2 Timoteo 3:1-5; Apocalipsis 12:7-12) Gapuna, ti panagregget dagiti nagannak a mangpadakkel kadagiti annakda iti nadiosan a pamay-an ti tungtungdayen ti simboliko nga “angin” nga iturturayan ni Satanas. Dayta nga “angin,” wenno espiritu ti kinaagum ken kinasukir, ti nakasaksaknap kas iti literal nga angin nga angangsentayo.—Efeso 2:2.
7, 8. (a) Aniat’ mabalin a maiyeg ti telebision iti uneg ti balay, kaskasdi aniat’ ar-aramiden dagiti nagannak? (b) Apay a ti panagusar ti telebision kas pagaw-awir ti anak maysa a nakalkaldaang a kinaliway iti responsabilidad ti nagannak?
7 Ti telebision, nangnangruna, ti mangip-ipan kadagiti pagtaengan iti daytoy nga “espiritu ti lubong,” daytoy makasabidong nga “angin.” (1 Corinto 2:12) Kinapudnona ti agparparang iti telebision ti masansan maim-impluensiaan unay iti napigsa nga imoral ken homoseksual a paset iti tay-ak ti managipabuya. (Roma 1:24-32) Dagiti annakyo ti nangnangruna a nalaka a maapektaran iti dakes a pampanunot ken ti maiparparang a moral a kinarugit, kas pannakaapektarda iti literal a polusion ti angin. Ngem aniat’ ar-aramiden ti adu a nagannak?
8 Us-usarenda ti telebision kas para aw-awir ti anakda. “Saan nga ita, honey. Kupadoak. Inka agbuyan ti telebision,” kunaenda kadagiti annakda. Kuna ti maysa a prominente a brodkaster ti telebision a dagitoy “ti masansan unay a sasao kadagiti adu a sangakabbalayan nga Americano.” Idinto a ti panangibaon kadagiti annak nga agbuya iti aniaman a maiparparang iti telebision ket, kuenta, kasla binulosanyo lattan dagiti annakyo. (Proverbio 29:15) Buklen dayta ti nakalkaldaang a pannakaliway iti responsabilidad ti nagannak. Kas kinuna daytoy a brodkaster maipapan iti panangpadakkel kadagiti annak: “Daytoy obra a panagbalin a naganak ti makaibus tiempo ken dakkel a responsabilidad ket saan a mabalin a maitalek iti sabali, nangnangruna saan nga iti telebision.”
9. Manipud ania a polusion ti nangnangruna a pakasapulan a pakasalakniban dagiti annak?
9 Nupay kasta, gapu iti rigat ti tiempo a pagbibiagantayon, mabalin nga adda pagannayasanyo, kas kadagiti adalan idi, a papanawen dagiti annak tapno maasikasoyo dagiti mabalin a pagarupen mas importante a bambanag. Ngem aniat’ ad-adda nga importante ngem kadagiti mismo nga annakyo? Nakapusta dagiti naespirituan a biagda! Mabalin a malagipyo pay nga idi napasamak ti Chernobyl a nuklear nga aksidente idiay Union Soviet idi 1986, naipanaw dagiti ubbing manipud iti dayta a lugar tapno masalaknibanda manipud iti polusion. Maiyasping iti dayta, no kayatyo a saluadan ti naespirituan a salun-at dagiti annakyo, masapul a salaknibanyo ida manipud iti makasabidong nga “angin” daytoy a lubong, a masansan maipugpug-aw manipud kadagiti telebision.—Proverbio 13:20.
10. Ania pay a dadduma a gubuayan ti makasabidong a “angin” ti napeggad kadagiti annak, ket ania nga ulidan ti Biblia ti mangiyilustrar iti daytoy?
10 Ngem, addada pay met dadduma a pagtataudan ti makasabidong nga “angin,” a makadadael kadagiti moral nga ipatpateg ken mangpatangken kadagiti naganus nga is-isip. Dagiti di umiso a pannakitimtimpuyog kadagiti annak ti sangakaarrubaan ken idiay eskuelaan ti mabalin a mangsallin kadagiti kinapudno ti Biblia a naimula kadagiti naganus a puspuso. (1 Corinto 15:33) Maysa a leksion ti maadaw manipud ken Dina nga anak a babai ni Jacob, a “rimmuar a kumita kadagiti annak a babbai ti daga” ket, kas resultana, isut’ rinames ti maysa kadagiti agtutubo a lalaki. (Genesis 34:1, 2) Dagiti annak ti masapul a masursuruanda ken masanayda a naimbag tapno malisianda dagiti moral a silo ti maysa a lubong nga ad-adda a nakababbaba iti moral itatta ngem idi.
Apay a Sanayen Manipud Kinamaladaga?
11. (a) Kaanot’ rebbeng a panangrugi ti panangisanay ti naganak? (b) Ania dagiti manamnama a nasasayaat a bungana?
11 Ngem kaano ti rebbeng a panangrugi ti panangsanay dagiti nagannak? Kuna ti Biblia nga inawat ni Timoteo ti pannakasanayna “manipud kinamaladaga.” (2 Timoteo 3:15) Makapainteres, ti breʹphos, ti sao a Griego ditoy, ti masansan a maus-usar iti di pay naipasngay nga ubing, kas idiay Lucas 1:41, 44. Idiay naikuna a ni maladaga a Juan limmagto idiay aanakan ni nanangna. Ngem ti breʹphos nausar met kadagiti kappasngay nga Israelita nga ubbing nga agpegpeggad ti biagda idiay Egipto idi panawen a pannakaiyanak ni Moises. (Aramid 7:19, 20) Iti kaso ni Timoteo, nalawag a tuktukoyen ti sao ti maysa laeng a maladaga, wenno baby, ket saan laeng a basta bassit nga ubing. Ni Timoteo ti nasursuruan manipud nasantuan a sursurat manipud malagip a danonen ti memoriana, manipud idi tiempo a maysa laeng a maladaga. Ket anian a nagsayaat dagiti resultana! (Filipos 2:19-22) Ngem, ti kadi kappasngay a maladaga ti pudpudno a magunggonaan manipud kadagita a nasapa a panangisuro?
12. (a) Kaano ti mabalin a panangrugi dagiti maladaga nga umawat kadagiti impresion ken impormasion? (b) Kaano ken kasano ti rebbeng a panangrugi dagiti nagannak a mangipaay ti naespirituan a panangisuro kadagiti annakda?
12 “Maysa kadagiti nakaay-ayat unay a pasamak iti intero a tay-ak ti sikolohia ket isut’ baro a pannakaawat iti dakkel nga abilidad ti maladaga a makasursuro,” kuna ni Dr. Edward Zigler, maysa a propesor ti Yale University, idi 1984. Kinapudnona, kuna ti magasin a Health: “Dagiti maladaga nga adda pay iti aanakan ti mabalin a makakitada, makangngeg, makaraman—ken ‘makarikna’ kadagiti emosion, insingasing ti baro a panagsirarak.” Nalawag, dagiti nagannak ti saan unay a nasapa ti panangrugida a mangisuro kadagiti annakda. (Deuteronomio 31:12) Mabalinda ti mangrugi babaen ti panangipakita kadagiti annakda kadagiti retrato manipud kadagiti libro ken panages-estoria kadakuada. “Dagiti delikado a tawtawen,” kuna ni Masaru Ibuka, autor ti libro a Kindergarten Is Too Late, “ket isuda dagiti tawen manipud pannakaiyanak ingganat’ tallo.” Ngamin ta ti naganus pay nga isip ti nangnangruna a nalaka pay a maadalna ti bumagay, a sumagepsep a silalaka kadagiti impormasion, kas paneknekan ti nasiglat a pannakaadal ti maysa nga ubing iti baro a pagsasao. Maysa a propesor iti nasapa a panangisuro iti ubing idiay New York University ti nagkuna pay a “dagiti nagannak rebbeng a rugianda a sursuruan dagiti ubbing nga agbasa iti kanito nga iyawidda idan manipud ospital”!
13. Aniat’ mangiyilustrar ti abilidad dagiti maladaga a makasursuro?
13 Maysa nga ina a taga Canada ti nagsurat maipapan iti abilidad ti anakna a makaadal: “Maysa nga aldaw ibasbasaak ti estoria ti uppat ket kagudua ti tawenna nga anakko a lalaki, a ni Shaun manipud Ti Librok dagiti Estoria ti Biblia. Idi nagsardengak iti maysa a punto, nasukalak iti kasta unay a panagsiddaawko a rugianna metten nga ituloy ti estoria, a sao por sao, kas panagparangna idiay libro nga Estoria ti Biblia. . .. Pinadasko ti maysa pay ken ti maysa pay, ket naisauladona ti tunggal maysa. . . Aktual a naisauladona, a sao por sao, ti umuna a 33 nga estoria, agraman dagiti nagririgat a nagan ti luglugar ken tattao.”
14. (a) Asino ti di makellaat kadagiti maaramidan dagiti maladaga? (b) Aniat’ rebbeng koma a kalat dagiti Kristiano a nagannak? (c) Iti ania ti rebbeng a pakaisaganaan dagiti annak, ken apay?
14 Dagidiay makaammo unay kadagiti manamnama a paglaingan dagiti maladaga a makaadal ti saan nga agsiddaaw kadagita nga aramid. “Ti lubong ti napunno koman kadagiti nasasaririt unay kas ken ni Einstein, Shakespeare, Beethoven ken ni Leonardo da Vinci no dagiti maladaga imbes a dagiti annak ti sinursuruantayo,” kuna ni Dr. Glenn Doman, direktor ti The Institute for the Achievement of Human Potential. Siempre, ti kalat dagiti Kristiano a nagannak, ket saan a ti panangpataud kadagiti nasasaririt unay, no di ket ti panangdanon ti puso dagiti annakda tapno dagiti annak saanda a maisiasi manipud panagserbi iti Dios. (Proverbio 22:6) Dagita a panagregget ti masapul a maaramidan mabayag pay sakbay a sumrek ti ubing iti pagadalan, tapno isut’ maisagana kadagiti suot a sanguenna sadiay. Ti kindergarten wenno dagiti programa a panagaw-awir iti aldaw, kas pangarigan, ti agitamtampokda kadagiti birthday party ken ngilngilin a makaay-ayo kadagiti ubbing. Gapuna kasapulan a matarusan ti ubing no apay a dagiti adipen ni Jehova saanda a makiramraman kadagita. Ta no saan isut’ dumakkel a guraenna ti relihion dagiti nagannakna.
No Kasanot’ Panangdanon ti Puso ti Ubing
15, 16. Aniat’ mabalin nga usaren dagiti nagannak a pangtulong kadakuada a dumanon iti puso ti anakda, ken kasanot’ epektibo a pannakausar dagitoy a sagana?
15 Tapno matulongan dagiti nagannak a mangdanon ti puso ti anakda, dagiti publikasion kas ti Panagimdeng iti Naindaklan a Mannursuro ti impaay dagiti Saksi ni Jehova. Salaysayen daytoy a libro ti maipapan kadagiti party ken no kasano “nga agbalinda a nakaragragsak” iti kapitulona a “Dua a Lallaki a Nangselebrar ti Pannakaiyanakda.” Kaskasdi ilawlawag ti kapitulo a ti kakaisuna a dua a panagbertdey idiay Biblia ti rinambakan dagiti pagano, a saanda a nagdaydayaw ken Jehova, ken iti tunggal party ‘adda ulo ti maysa a pinutolda.’ (Marcos 6:17-29; Genesis 40:20-22) Kasanoyo nga usaren daytoy nga impormasion a mangdanon ti puso ti anakyo?
16 Mabalinyo nga usaren ti makaallukoy a metodo ti libro a Naindaklan a Mannursuro a kunkunaen: “Ita, ammotayo nga isuamin nga adda idiay gaput’ maysa a rason.” Kalpasanna isaludsod: “Gapuna, aniat’ makunam nga ibagbaga ti Dios kadatayo maipapan kadagiti birthday parties?” Iti kasta matulongan ti anakyo nga agrason iti dayta a banag ken makagteng kadagiti umiso a konklusion. Malaksid ti libro a Naindaklan a Mannursuro, dadduma pay a literatura ti naipaay nga usaren dagiti nagannak, agraman Ti Librok dagiti Estoria ti Biblia ken ti serye a “Ti Biag ken Ministerio ni Jesus” nga agparparang ti kada bilang Ti Pagwanawanan nanipud pay Abril 1985. Us-usarenyo aya dagitoy nga artikulo a pangisursuro kadagiti annakyo agraman met kadakayo?
17. Ania a praktikal a suhestion ti adda a maituktukon ditoy para kadagiti nagannak?
17 Iti anakyo, masapul nga ulit-ulitenyo ti material a mangsaklaw kadagiti isyu ken situasion a sanguennanto idiay eskuelaan. Bay-anyo a maammuan ti anakyo a dakay a dua ti manungsungbat iti sanguanan ni Jehova. (Roma 14:12) Itampok dagiti naimbag a bambanag nga ar-aramiden ni Jehova kadatayo, iti kasta matignay ti bassit a puso ti ubing a tarigagayanna a paragsaken ni Jehova. (Aramid 14:17) Pagbalinenyo ti tunggal sesion a panagsursuro a naragsak a tiempo. Kaay-ayo dagiti ubbing dagiti estoria, gapuna pagreggetanyo ti makaisuro iti nabiag a pamay-an a mangdanon iti puso ti anakyo. Adun a pamilia ti naikapis iti nakaskasdaaw a gundaway nga agpaay kadagita a sesion gaput’ saanda a regular a pannakipangpangan a sangsangkamaysa. Mangankayo aya a sangsangkamaysa kas maysa a pamilia? No saan, mabalinyo aya a korehiren ti situasion?—Idiligyo iti Aramid 2:42, 46, 47.
18, 19. (a) Kasanot’ rebbeng a panangiyeskediol dagiti nagannak ti panangisuro kadagiti annakda, ket aniat’ saan a sobra ti pannakaipaganetgetna? (b) Ania a ramramit ti moderno nga ehemplo ti panangsanay ti nagannak ti mamagsiddaaw kadakayo, ket aniat’ patienyo a bungana no aramaten ti nagannak dagita?
18 Ti sesion ti panangisuro ti masapul a maibagay koma iti tawen ti ubing. Ngarud iti maysa a maladaga, a limitado ti kawatiwat ti atensionna, maaddaan ti sumagmamano nga abababa nga inaldaw a sesion. Kalpasanna, agin-inut, iyat-atiddogyo ken pasaknapenyo ti linaonda. Ti pateg iti kaadda ti regular a tiempo a panangisuro ti annakyo ti saan a sobra ti pannakaipaganetgetna. (Genesis 18:19; Deuteronomio 11:18-21) Maysa nga ama, nga agtawenen kadagiti pitopulona, ti nangted nasayaat nga ulidan a panangpadakkel ti anakna a lalaki, a maysa itan a panglakayen a Kristiano. Iti sumagmamano a tawen ti napalabasen insalaysayna ti programana, a kunkunana:
19 “Idi agtawen ti maysan ti anakmi rinugiakon nga es-estoriaan kadagiti estoria ti Biblia sakbay a maturog, a maisalsalaysay iti napadakkel, naranga a pamay-an tapno mangted ti nakalawlawag nga impresion. Apaman nga isut’ mangrugin nga agsao iti maikadua a tawenna isut’ agparintumeng iti sibay ti pagiddaanna ket isut’ pasurotek iti panagkararagko iti ‘Amami’, iti agsasaruno a grupo ti sasao. . .. Idi agtawenen ti tallo rinugiak a maaddaan ti regular a panagadal ti Biblia kenkuana. . . Isut’ sumursurot idiay librona, nga ulit-uliten a berbal dagiti sasao kalapasan ti panangiyebkasko kadakuada. Gapuna nagsayaat ti panangibalikasna kadagiti sasao ket naadalna ti agiyebkas a silalawag uray kadagiti dadakkel a sasao. . .. Tapno makatulong a mangipasagepsep kadagiti kinapudno ti Biblia iti pusona, idi agtawen ti tallon rinugianmi a pagimemoriaen kadagiti simple a teksto ti Biblia. Idi isut’ sumreken iti kindergarten agarup tallopulo a teksto ti ammonan, ket idi napalabas a Setiembre idi mangrugin iti umuna a grado nakaisauladon ti pitopulo a kasuratan. . .. Sakbay a mapan maturogen ti anakmi paulitko kenkuana ti sumagmamano kadagiti kasuratanna. Kastanto manen no makabangon iti agsapa masansan isut’ agresait ti sumagmamano a teksto ti Biblia kas paset ti panangkablaawna iti aldaw.”
20. Aniat’ masapul a mairaman koma iti programa ti panangisuro, ken kasano a tagiragsaken ti ubing ti panagbalaybalay a ministerio?
20 Ti kasta ay narang-ay a programa ti panangisuro, agraman umiso nga ulidan ti nagannak ken ti panangiyaplikar ti di agbaliwbaliw a disiplina, ti mangted iti anakyo ti panangrugi iti biag a pagyamyamanannanto nga agnanayon. (Proverbio 22:15; 23:13, 14) Ti nasken a paset ti programa ket rebbengna a ti panangsanay iti ministerio iti publiko manipud nasapa pay nga edad. Pagbalinenyo a makaay-ayo a kapadasan dayta babaen ti panangisagana ti anakyo a maaddaan ti napateg a pannakiraman. Ti ama a nadakamat iti ngato ti nagkumento pay maipapan iti anakna: “Ti abilidadna nga agadaw kadagiti kasuratan ti namagbalin kenkuana nga epektibo unay iti panagbalaybalay, ta adu kadagiti bumalay ti masmasdaaw ken saanda a makasaan kadagiti itukonna a magasin iti Biblia. Isut’ makiramramanen iti Nakristianuan a serbisio nanipud pay tallo ti tawenna, ket itan [iti edad a 6] masansan ad-adda nga epektibo iti panagipaima kadagiti literatura ti Biblia kadagiti tattao ngem siak ken ni nanangna.”—Awake!, Enero 22, 1965, panid 3-4.
21. (a) Ania ti engrande unay a sagut a maipaay dagiti nagannak kadagiti annakda? (b) Ania a pammagbaga ti naited kadagiti nagannak, ket aniat’ rebbeng a maadda koma kadagiti isuamin a nagannak nga addaan menor edad nga annak?
21 Pudno unay, addaan nakaskasdaaw a tawid dagiti Kristiano a nagannak, ti pannakaammo ken Jehova, nga ipatawid kadagiti annakda ken kadua dayta isut’ namnama ti awan inggana a biag, talna, ken kinaragsak iti nadayag a baro a lubong. (Proverbio 3:1-6, 13-18; 13:22) Nangruna iti isuamin, iti puspuso dagiti annakyo patibkerenyo ti panagtalek iti kinapudno dayta grande a masanguanan, agraman iti tarigagay nga agserbi ken Jehova. Pagbalinenyo ti pudno a panagdayaw a natural ken naragsak a kapadasan kadakuada. (1 Timoteo 1:11) Ipasagepsep ti panagtalek ken Jehova manipud kinamaladaga. Ken nikaanoman, saan, nikaanoman, dikay liwliwayan ti regular a sesion ti panangisursuro kadakuada! Ikkanyo daytoy ti kangatuan a panangipangpangruna, a kanayon a suksukimatenyo no ania nga impormasion ti kasapulan dagiti annakyo ken kasanot’ kasayaatan a panangidanonyo kadagita kadagiti puspusoda. Kupadokayo ken maliplipitkayo; aramidento ni Satanas ken ti lubongna a kasta. Ngem laglagipenyo ti ulidan ni Jesus! Dikay koma kupado unay a maaddaan ti regular a panagadal a kadua dagiti annakyo!
[Dagiti Footnote]
Nabayagen sakbay nga isut’ makabasa, naadalnan dagitoy nga estoria babaen laeng ti panagdengngegna ti libro kadagiti nairekord a cassette iti libro.
Kasano ti Panangsungbatyo?
▫ Ania nga ebidensia ti Biblia ti mangipakpakita a dagiti nagannak rebbeng nga ipangpangrunada ti kasapulan dagiti annakda?
▫ Apay a kasapulan itan ti naisangsangayan a panagregget dagiti nagannak a mangsalaknib kadagiti annakda?
▫ Apay a nakapatpateg a masanay dagiti annak manipud kinamaladaga?
▫ Aniada dagiti sumagmamano a praktikal a suhestion para kadagiti nagannak iti panangdanon ti puso ti anakda?
▫ Aniat’ rebbeng a di koma liwliwayan dagiti Kristiano a nagannak?
[Ladawan iti panid 12]
Saan a nasapa unay ti panangrugi ti panangsanay dagiti nagannak