Panangbirok Kadagiti Gameng a “Siaannad a Naitalimeng Kenkuana”
“Ti siaannad a naitalimeng kenkuana ket amin a gameng ti sirib ken pannakaammo.” —COL. 2:3.
1, 2. (a) Ania dagiti nadiskobre idi 1922, ken ayanda itan? (b) Ania ti iyaw-awis ti Dios kadagiti amin a tattao?
NAKALATLATAK a damag ti pannakabirok kadagiti nalmeng a gameng. Kas pagarigan, idi 1922, kalpasan ti dinekdekada a napinget a panagtrabaho kadagiti narigat a kasasaad, adda nakaskasdaaw a nadiskobre ti Briton nga arkeologo a ni Howard Carter. Nasarakanna ti saan unay a nadadael a naarian a tanem ni Faraon Tutankhamen, a naglaon iti dandani 5,000 a bambanag.
2 Nupay naisangsangayan ti nadiskobre ni Carter, kaaduan kadagiti nakabakabna ket adda itan kadagiti museo wenno paseten dagiti personal a koleksion. Mabalin a napateg dagita iti tay-ak ti historia wenno arte, ngem bassit wenno awan pay ketdi ti maitulongda iti inaldaw a panagbiagtayo. Nupay kasta, iti Biblia, aw-awisennatayo ti Dios a mangbirok kadagiti gameng a pudno a makatulong kadatayo. Amin ket maaw-awis, ken napatpateg nga amang ti magunggonatayo ngem iti aniaman a material a gameng.—Basaen ti Proverbio 2:1-6.
3. Kadagiti ania a wagas a makagunggona dagiti gameng nga iyaw-awis ni Jehova a sapulen dagiti agdaydayaw kenkuana?
3 Usigem ti pateg dagiti gameng nga iyaw-awis ni Jehova a sapulen dagiti agdaydayaw kenkuana. Karaman kadagita a gameng “ti panagbuteng ken Jehova,” a mabalin a mangsalaknib ken mangsaluad kadatayo kadagitoy napeggad a tiempo. (Sal. 19:9) Ti pannakasarak iti “mismo a pannakaammo iti Dios” ket mangyeg iti kadakkelan a dayaw a mabalin a magun-odan ti maysa a tao—ti nasinged a relasion iti Kangatuan. No addaantayo iti nadiosan a sirib, pannakaammo, ken pannakaawat, mapagballigiantayo dagiti inaldaw a parikut ken pakaringgorantayo. (Prov. 9:10, 11) Kasanotayo a mabirokan dagiti kasta a napateg a gameng?
Panangbirok Kadagiti Naespirituan a Gameng
4. Kasanotayo a masarakan dagiti gameng nga inkari ti Dios?
4 Saan a kas kadagiti arkeologo ken dadduma pay a managkabakab a ti la pangbirbirokanda kadagiti gameng, ammotayo ti eksakto a pakasarakantayo kadagiti naespirituan a gameng. Ti Sao ti Dios ket kas iti mapa ti gameng a mangipatuldo iti eksakto a pakasarakan kadagiti gameng nga inkari ti Dios. No maipapan ken Kristo, kastoy ti insurat ni apostol Pablo: “Ti siaannad a naitalimeng kenkuana ket amin a gameng ti sirib ken pannakaammo.” (Col. 2:3) No mabasatayo dagita a sasao, nalabit maisaludsodtayo: ‘Apay a nasken a sapulentayo dagita a gameng? Kasanoda a “naitalimeng” ken Kristo? Ken kasanotayo a masarakan dagita?’ Tapno masungbatan, usigentayo a naimbag ti kinuna ti apostol.
5. Apay a nagsurat ni Pablo maipapan kadagiti naespirituan a gameng?
5 Dagita ket insurat ni Pablo kadagiti kakabsat idiay Colosas. Kinunana a makidangdangadang maigapu kadakuada tapno ‘maliwliwa koma dagiti pusoda, ken tapno natunos koma ti pannakasangalda iti ayat.’ (Basaen ti Colosas 2:1, 2.) Apay a maseknan unay? Nalawag nga ammo ni Pablo nga adda dagiti kakabsat sadiay nga inimpluensiaan ti dadduma a mangisaksaknap kadagiti sumagmamano a pilosopia dagiti Griego wenno mangal-allukoy iti panangannurotda manen iti Mosaiko a Linteg. Siiinget a binallaaganna dagiti kakabsat: “Agaluadkayo: amangan no adda asinoman a mangkayawto kadakayo kas naanupanna babaen iti pilosopia ken ubbaw a panangallilaw maitunos iti tradision dagiti tattao, maitunos iti pagdamdamuan a bambanag ti lubong ket saan a maitunos ken Kristo.”—Col. 2:8.
6. Apay a paginteresantayo ti balakad ni Pablo?
6 Ita, maipaspasangotayo kadagiti umasping nga impluensia manipud ken Satanas ken iti nadangkes a sistemana. Ti nailubongan a pilosopia, a pakairamanan ti teoria ti ebolusion ken secular humanism—a saan a mangbigbig iti kaadda ti Dios—ti mangim-impluensia iti panagpampanunot, moralidad, kalat, ken kabibiag dagiti tattao. Ti palso a relihion ti mangitantandudo iti adu a nalatak a selebrasion. Adu a musika, pabuya iti telebision, sine, ken dadduma pay a kita ti paglinglingayan ket nadisenio a mangpennek iti nalulok a tarigagay ti managbasol a lasag. Talaga a napeggad met para kadagiti ubbing ken nataengan ti adu a linaon ti Internet. Ti masansan a pannakakita ken pannakangngeg kadagitoy ken iti dadduma pay a nailubongan nga uso nalakada laeng nga apektaran ti rikrikna ken panangmatmattayo iti panangiwanwan nga ipapaay ni Jehova, isu a lumukay ti natibker a panangpetpettayo iti pudpudno a biag. (Basaen ti 1 Timoteo 6:17-19.) Nalawag a masapul a maawatantayo ti kababagas ti insurat ni Pablo kadagiti taga-Colosas ken ipapusotayo ti balakadna tapno dinatay masiluan ni Satanas.
7. Ania ti dua a banag a dinakamat ni Pablo a makatulong kadagiti taga-Colosas?
7 No subliantayo ti imbaga ni Pablo kadagiti taga-Colosas, madlawtayo a kalpasan nga inyebkasna ti pannakaseknanna kadakuada, dinakamatna ti dua a banag a mangliwliwa ken mamagkaykaysa kadakuada iti ayat. Umuna, dinakamatna “ti naan-anay a pammasiguro ti pannakaawatda.” Nasken a naan-anay a kombinsidoda nga umiso ti pannakaawatda iti Kasuratan tapno adda sigurado a nakaibatayan ti pammatida. (Heb. 11:1) Kalpasanna, dinakamatna ti “umiso a pannakaammo iti sagrado a palimed ti Dios.” Masapul a rumang-ayda manipud iti pamunganayan a pannakaammo iti kinapudno ken nasken a maaddaanda iti nalawag a pannakaawat iti naun-uneg a bambanag ti Dios. (Heb. 5:13, 14) Nainsiriban la ketdi dagita a balakad para kadagiti taga-Colosas ken kadatayo ita! Ngem kasano a magun-odantayo ti kasta a pammasiguro ken umiso a pannakaammo? Nangipaay ni Pablo iti tulbek babaen ti nabagas a kinunana maipapan ken Jesu-Kristo: “Ti siaannad a naitalimeng kenkuana ket amin a gameng ti sirib ken pannakaammo.”
Gamgameng a “Naitalimeng” ken Kristo
8. Ilawlawagyo ti kaipapanan ti termino a “naitalimeng” ken Kristo.
8 Ti panangibaga nga amin a gameng ti sirib ken pannakaammo ket “naitalimeng” ken Kristo dina kaipapanan nga imposible a magun-odan dagita ti asinoman. Imbes ketdi, kaipapananna laeng nga igaedtayo ti agbirok kadagita a gameng ken rumbeng nga ipamaysatayo ti atensiontayo ken Jesu-Kristo. Maitunos dayta iti kinuna ni Jesus maipapan iti bagina: “Siak ti dalan ken ti kinapudno ken ti biag. Awan ti umay iti Ama malaksid no baeten kaniak.” (Juan 14:6) Wen, tapno masarakantayo ti pannakaammo iti Dios, masapul nga aprobetsarentayo ti tulong ken panangiwanwan nga ipapaay ni Jesus.
9. Aniada nga akem ti naited ken Jesus?
9 Malaksid nga isu “ti dalan,” kinuna ni Jesus nga isu “ti kinapudno ken ti biag.” Ipakita daytoy a ti akemna ket saan laeng a kas mangibabaet iti Ama. Adda met napateg nga akem ni Jesus tapno maawatantayo ti kinapudno iti Biblia ken magun-odantayo ti agnanayon a biag. Pudno a naitalimeng kenkuana dagiti agkakapateg a naespirituan a gameng agpaay kadagidiay naanep nga agad-adal iti Biblia. Usigentayo ti sumagmamano kadagiti gameng a direkta a mangapektar iti masanguanantayo ken iti relasiontayo iti Dios.
10. Ania ti isuro kadatayo ti Colosas 1:19 ken 2:9 maipapan ken Jesus?
10 “Kenkuana a ti isuamin a kinanaan-anay ti nadibinuan a kababalin agtaeng a sibubukel.” (Col. 1:19; 2:9) Gapu ta rinibribu a tawen ti pannakikaduana iti nailangitan nga Amana, ad-adu nga amang ti ammo ni Jesus ngem iti asinoman no maipapan iti personalidad ken pagayatan ti Dios. Bayat ti ministeriona ditoy daga, insurona iti sabsabali ti insuro kenkuana ni Amana ken agminar kadagiti tigtignayna dagiti galad nga inyulidan ni Amana. Dayta ti gapuna a naikuna ni Jesus: “Ti nakakita kaniak nakitana met ti Ama.” (Juan 14:9) Naitalimeng wenno adda ken Kristo ti amin a sirib ken pannakaammo maipapan iti Dios, ket awanen ti nasaysayaat pay a pamay-an a makasursurotayo maipapan ken Jehova no di ti panangadal a naimbag iti amin a kabaelantayo a sursuruen maipapan ken Jesus.
11. Ania ti nakainaigan ni Jesus kadagiti padto iti Biblia?
11 “Ti panangsaksi ken Jesus isu ti mangipaltiing iti panagipadto.” (Apoc. 19:10) Dagita a sasao ti mangipakita a ni Jesus ti kangrunaan nga addaan akem iti pannakatungpal ti adu a padto iti Biblia. Manipud iti immuna a padto ni Jehova a nailanad iti Genesis 3:15 agingga kadagiti nadayag a sirmata iti libro nga Apocalipsis, dagiti padto iti Biblia ket siuumiso laeng a maawatan no maikabilangan ti akem ni Jesus mainaig iti Mesianiko a Pagarian. Dayta ti makagapu a ti adu a padto iti Hebreo a Kasuratan ket saan a maawatan dagidiay di mangakseptar ken Jesus kas ti naikari a Mesias. Dayta pay ti rason no apay a ni Jesus ket maysa laeng a natan-ok a tao para kadagidiay saan a mangipateg iti Hebreo a Kasuratan a nakailanadan dagiti padto maipapan iti Mesias. Ti pannakaammo maipapan ken Jesus ti makatulong kadagiti agdaydayaw iti Dios tapno maawatanda ti kaipapanan dagiti matungpalto pay laeng a padto iti Biblia.—2 Cor. 1:20.
12, 13. (a) Kasano a ni Jesus “ti silaw ti lubong”? (b) Gapu ta nawayawayaandan manipud iti naespirituan a kinasipnget, ania ti pagrebbengan dagiti pasurot ni Kristo?
12 “Siak ti silaw ti lubong.” (Basaen ti Juan 8:12; 9:5.) Mabayag pay sakbay a mayanak ni Jesus ditoy daga, impadto ni propeta Isaias: “Dagiti umili a magmagna idi iti sipnget nakakitada iti dakkel a lawag. No maipapan kadagidiay agnanaed iti daga ti napuskol a kinasipnget, ti met laeng lawag nagsilnag kadakuada.” (Isa. 9:2) Inlawlawag ni apostol Mateo a tinungpal ni Jesus dayta a padto idi rinugianna ti mangasaba a kunkunana: “Agbabawikayo, ta ti pagarian ti langlangit asidegen.” (Mat. 4:16, 17) Babaen ti ministerio ni Jesus, naawatan dagiti tattao ti maipapan iti Dios ken nawayawayaanda manipud iti pannakaadipen kadagiti palso a narelihiosuan a sursuro. “Immayak kas maysa a silaw iti lubong,” kinuna ni Jesus, “tapno tunggal maysa nga addaan iti pammati kaniak saan nga agtalinaed iti sipnget.”—Juan 1:3-5; 12:46.
13 Adu a tawen kalpasanna, imbaga ni apostol Pablo kadagiti padana a Kristiano: “Idi naminsan sipngetkayo, ngem lawagkayo itan mainaig iti Apo. Itultuloyyo ti magna kas annak ti lawag.” (Efe. 5:8) Yantangay nawayawayaandan manipud iti pannakaadipenda iti naespirituan a kinasipnget, pagrebbengan dagiti Kristiano ti magna kas annak ti lawag. Maitunos daytoy iti kinuna ni Jesus kadagiti pasurotna iti Sermon iti Bantay: “Agsilnag koma ti silawyo iti sanguanan ti tattao, tapno makitada dagiti nasayaat nga aramidyo ket idayawda ti Amayo nga adda iti langlangit.” (Mat. 5:16) Apresiarenyo kadi unay dagiti naespirituan a gameng ta uray la nga isarsaritayo dagita iti sabsabali ken iyan-anninawyo babaen iti nasayaat a Nakristianuan a kababalinyo?
14, 15. (a) Kasano a dagiti karnero ken ti dadduma pay nga animal ket paset ti pudno a panagdayaw idi panawen ti Biblia? (b) Apay a ni Jesus ket maysa a di magatadan a gameng iti akemna kas “ti Kordero ti Dios”?
14 Ni Jesus “ti Kordero ti Dios.” (Juan 1:29, 36) Iti intero a Biblia, masansan a mausar dagiti karnero iti pannakapakawan ti basol ken iyaadani iti Dios. Kas pagarigan, kalpasan nga impakita ni Abraham a situtulok a mangidaton iti anakna a ni Isaac, naibaga kenkuana a dina dangran ti anakna ken naipaayan iti kalakian a karnero kas sandi. (Gen. 22:12, 13) Idi naispal dagiti Israelita manipud Egipto, adda manen napateg nga akem dagiti karnero, kas paset itan ti ‘paskua ni Jehova.’ (Ex. 12:1-13) Sagudayen met ti Mosaiko a Linteg ti panangidaton iti nadumaduma nga animal a pakairamanan dagiti karnero ken kalding.—Ex. 29:38-42; Lev. 5:6, 7.
15 Awan kadagita a daton, wenno uray aniaman kadagiti indaton dagiti tattao, ti makaipaay iti permanente a pannakawayawaya manipud basol ken ipapatay. (Heb. 10:1-4) Iti sabali a bangir, ni Jesus “ti Kordero ti Dios a mangikkat iti basol ti lubong.” Dayta nga akem ni Jesus kas “ti Kordero ti Dios” ket adayo a napatpateg ngem iti aniaman a nasarakanen a material a gameng. Gapuna, nasayaat no iwayaantayo nga adalen a naimbag ti maipapan iti subbot ken ipakitatay ti pammatitayo iti dayta a nagsayaat a probision. No aramidentay dayta, masagraptayto ti naindaklan a bendision ken gunggona—dayag ken dayaw a kadua ni Kristo idiay langit para iti “bassit nga ipastoran” ken biag nga agnanayon iti Paraiso a daga para iti “sabsabali a karnero.”—Luc. 12:32; Juan 6:40, 47; 10:16.
16, 17. Apay a nasken a maawatantayo ti akem ni Jesus kas “ti Kangrunaan nga Ahente ken Manangan-anay iti pammatitayo”?
16 Ni Jesus “ti Kangrunaan nga Ahente ken Manangan-anay iti pammatitayo.” (Basaen ti Hebreo 12:1, 2.) Iti Hebreo kapitulo 11, masarakantayo ti nabagas a panangilawlawag ni Pablo maipapan iti pammati, a pakairamanan ti ababa a kayulogan ti pammati ken ti listaan dagiti mapagulidanan a tattao a nagbiag maitunos iti pammatida kas kada Noe, Abraham, Sara, ken Rahab. Bayat a sipapanunot iti dayta, indagadag ni Pablo kadagiti kapammatianna a ‘kumitada a sipapasnek iti Kangrunaan nga Ahente ken Manangan-anay iti pammatitayo, ni Jesus.’ Apay?
17 Nupay dagidiay matalek a tattao a nailista iti Hebreo kapitulo 11 ket nabileg ti pammatida iti kari ti Dios, dida ammo ti amin a detalye no kasano a tungpalen ti Dios ti karina babaen ti Mesianiko a Pagarian. Iti dayta nga anag a saan a naan-anay ti pammatida. Kinapudnona, uray dagidiay inusar ni Jehova a nangisurat iti adu a Mesianiko a padto dida naan-anay a natarusan ti kaipapanan ti insuratda. (1 Ped. 1:10-12) Babaen laeng ken Jesus a maan-anay wenno makompleto ti pammati. Nagpateg ngarud a maawatan ken mabigbigtayo ti akem ni Jesus kas “ti Kangrunaan nga Ahente ken Manangan-anay iti pammatitayo”!
Itultuloyyo ti Agsapul
18, 19. (a) Dakamatenyo ti dadduma kadagiti naespirituan a gameng a naitalimeng ken Kristo. (b) Apay a rumbeng nga itultuloytayo ti agsapul kadagiti naespirituan a gameng a naitalimeng ken Jesus?
18 Inusigtayo ti sumagmamano laeng kadagiti agkakapateg nga akem ni Jesus iti panggep ti Dios a pakaisalakanan ti sangatauan. Adda pay dadduma a naespirituan a gameng a naitalimeng ken Kristo. Makaparagsak ken makagunggona ti pannakabiroktayo kadagita. Kas pagarigan, ni apostol Pedro inawaganna ni Jesus kas “ti Kangrunaan nga Ahente ti biag” ken “ti baggak” a lumgak. (Ara. 3:15; 5:31; 2 Ped. 1:19) Inusar met ti Biblia ti termino nga “Amen” a pangtukoy ken Jesus. (Apoc. 3:14) Ammoyo kadi ti kaipapanan ken pateg dagita nga akem? Kas kinuna ni Jesus, “itultuloyyo ti agsapul ket makasarakkayto.”—Mat. 7:7.
19 Awan ti asinoman iti intero a pakasaritaan ti tao ti kas ken Jesus a napnuan kaipapanan ti panagbiagna ken nainaig unay dayta iti agnanayon a pagimbagantayo. Sapay koma ta pakaragsakan ken pakabendisionanyo ti agbirok kadagiti gameng a “siaannad a naitalimeng kenkuana.”
Malagipyo Kadi?
• Aniada a gameng ti naidagadag a biroken dagiti Kristiano?
• Apay a ti balakad ni Pablo kadagiti taga-Colosas ket kaskasdi a maitutop kadatayo ita?
• Dakamaten ken ilawlawagyo ti sumagmamano kadagiti naespirituan a gameng a “naitalimeng” ken Kristo.
[Ladawan iti panid 5]
Ti Biblia ket kas iti mapa ti gameng a mangiturong kadatayo kadagiti kinabaknang a “siaannad a naitalimeng” ken Kristo