PANAGDAYDAYAW

Ti panangipaay iti pammadayaw a nabuyogan iti napalalo a panagraem. Ti pudno a panagdaydayaw iti Namarsua saklawenna ti isuamin nga aspeto ti biag ti maysa a tao. Insurat ni apostol Pablo kadagiti taga Corinto: “Uray no mangmangan wenno umin-inum wenno agar-aramidkayo iti aniaman pay a banag, aramidenyo ti amin a bambanag a maipaay iti dayag ti Dios.”​—1Co 10:31.

Idi a ni Jehova a Dios pinarsuana ni Adan, saan a nangibilin iti espesipiko a seremonia wenno pamay-an nga annuroten ti perpekto a tao tapno makaadani Kenkuana iti panagdaydayaw. Nupay kasta, nabalinan ni Adan ti agserbi wenno agdaydayaw iti Namarsuana babaen ti simamatalek a panangaramidna iti pagayatan ti nailangitan nga Amana. Idi agangay, iti nasion ti Israel, nangibalabala ni Jehova iti maysa a pamay-an tapno makaadanida iti panagdaydayaw, a pakairamanan ti panagisakripisio, kinapadi, ken pisikal a santuario. (Kitaenyo ti IYAADANI ITI DIOS.) Nupay kasta, daytoy ket “anniniwan [laeng] ti naimbag a bambanag nga umay, ngem saan a ti mismo a kababagas ti bambanag.” (Heb 10:1) Ti kankanayon a kangrunaan a naipaganetget isu ti panangwatwat iti pammati​—panangaramid iti pagayatan ni Jehova a Dios​—saan a ti seremonia wenno ritual.​—Mt 7:21; San 2:17-26.

Kas inlanad ni mammadto Mikias: “Buyogen ti ania a sanguekto ni Jehova? Buyogen ti ania nga iruknoykonto ti bagik iti Dios iti ngato? Sanguekto aya buyogen dagiti sibubukel a daton a mapuoran, buyogen dagiti kigaw a baka nga agtawen iti maysa? Maay-ayonto aya ni Jehova iti rinibu a kalakian a karnero, iti pinullo a ribu a karayan ti lana? Itdekto aya ti inauna nga anakko maipaay iti iyaalsak, ti bunga ti tianko maipaay iti basol ti kararuak? Imbagana kenka, O naindagaan a tao, no ania ti naimbag. Ket ania ti kidkiddawen kenka ni Jehova no di ti panangwatwat iti kinahustisia ken panangayat iti kinamanangngaasi ken panagbalin a naemma iti pannakipagna iti Diosmo?”​—Mik 6:6-8; idiligyo ti Sal 50:8-15, 23.

Dagiti Hebreo ken Griego a Termino. Ti kaaduan a Hebreo ken Griego a sasao a mabalin a tumukoy iti panagdaydayaw ket mayaplikar met kadagiti tignay a naiduma iti panagdaydayaw. Nupay kasta, ti konteksto ti pangibatayan iti panangtarus kadagiti sasao nga agsasaganad a naibinsabinsa.

Ti maysa kadagiti Hebreo a sasao a mangipaawat iti ideya ti panagdaydayaw (ʽa·vadhʹ) kangrunaanna a kaipapananna ti “agserbi.” (Ge 14:4; 15:13; 29:15) Ti panagserbi wenno panagdaydayaw ken Jehova kalikagumanna ti panagtulnog iti amin a bilbilinna, panangaramid iti pagayatanna kas panangiparangarang iti naipamaysa a debosion kenkuana. (Ex 19:5; De 30:15-20; Jos 24:14, 15) Gapuna, ti pannakipaset iti aniaman a ritual wenno tignay ti debosion maipaay iti asinoman a sabali a didios ipasimudaagna ti panangpanaw iti pudno a panagdaydayaw.​—De 11:13-17; Uk 3:6, 7.

Ti sabali pay a Hebreo a termino a mabalin a mangipasimudaag iti panagdaydayaw ket hish·ta·chawahʹ, a kangrunaanna a kaipapananna ti “agruknoy.” (Ge 18:2; kitaenyo ti PANAGRUKNOY.) Nupay ti kasta a panagruknoy mabalin a, no dadduma, maysa a tignay laeng ti panagraem wenno nadayaw a panangikabilangan iti sabali a tao (Ge 19:1, 2; 33:1-6; 37:9, 10), mabalin nga ebkas met dayta ti panagdaydayaw, a mangipasimudaag iti nauneg a panagraem ken panagyaman iti Dios ken panagpasakup iti pagayatanna. No maaramat mainaig iti pudno a Dios wenno kadagiti ulbod a didiosen, ti sao a hish·ta·chawahʹ no dadduma adda pakainaiganna iti panagisakripisio ken panagkararag. (Ge 22:5-7; 24:26, 27; Isa 44:17) Ipasimudaag daytoy a gagangay idi ti panagruknoy no agkarkararag wenno mangidatdaton iti sakripisio.​—Kitaenyo ti KARARAG.

Ti Hebreo a sao a sa·ghadhʹ (Isa 44:15, 17, 19; 46:6) ket kangrunaan nga ipaawatna ti “panangiruknoy ti maysa ti bagina.” Ti Aramaiko a katupag daytoy ket gagangay a nainaig iti panagdaydayaw (Da 3:5-7, 10-15, 18, 28), ngem naaramat dayta iti Daniel 2:46 a tumukoy iti panangipaay ni Ari Nabucodonosor iti panagraem ken Daniel, nga inruknoyna ti bagina iti sanguanan ti mammadto.

Ti Griego a berbo a la·treuʹo (Lu 1:74; 2:37; 4:8; Ara 7:7) ken ti nombre a la·treiʹa (Jn 16:2; Ro 9:4) ipaawatda ti ideya ti panangipaay saan laeng nga iti ordinario ken kadawyan a panagserbi no di ket iti sagrado a panagserbi.

Ti Griego a sao a pro·sky·neʹo ken ti Hebreo a termino a hish·ta·chawahʹ asideg ti panagkatupagda no iti panangipaawat iti ideya ti panagruknoy ken, no dadduma, panagdaydayaw. Naaramat ti termino a pro·sky·neʹo mainaig iti panagruknoy ti maysa nga adipen iti ari (Mt 18:26) kasta met ti tignay a kinalikaguman ni Satanas idi intukonna ken Jesus dagiti amin a pagarian ti lubong ken ti dayagda. (Mt 4:8, 9) No nagruknoy iti Diablo, impasimudaag koma ni Jesus ti panagpasakupna ken Satanas ket pinagbalinna ti bagina nga adipen ti Diablo. Ngem nagkitakit ni Jesus, a kinunana: “Pumanawka, Satanas! Ta adda a naisurat, ‘Ni Jehova a Diosmo ti masapul a daydayawem [porma ti Gr. a pro·sky·neʹo wenno, iti salaysay ti Deuteronomio nga inadaw ni Jesus, Heb. a hish·ta·chawahʹ], ket kenkuana laeng ti masapul a pangipaayam ti sagrado a panagserbi [porma ti Gr. a la·treuʹo wenno Heb. nga ʽa·vadhʹ].’” (Mt 4:10; De 5:9; 6:13) Umasping iti dayta, ti panagdaydayaw, panagruknoy, wenno panagkurno iti “atap nga animal” ken iti “ladawanna” ket nainaig iti panagserbi, ta dagiti managdaydayaw nayam-ammoda kas mangitantandudo iti “atap nga animal” ken iti “ladawanna” babaen ti kaadda kadakuada ti marka, mabalin nga iti ima (nga ar-aramaten ti maysa iti panagserbi) wenno iti muging (tapno makita ti isuamin). Ti Diablo ti nangipaay iti autoridad iti atap nga animal, ngarud ti panagdaydayaw iti atap nga animal, iti kinaagpaysuanna, kaipapananna ti panagdaydayaw wenno panagserbi iti Diablo.​—Apo 13:4, 15-17; 14:9-11.

Ti dadduma pay a Griego a sasao a nainaig iti panagdaydayaw ket naadaw iti eu·se·beʹo, thre·skeuʹo, ken seʹbo·mai. Ti sao a eu·se·beʹo kaipapananna ti “mangipaay iti nadiosan a debosion” wenno “agdaydayaw, raemen unay.” (Kitaenyo ti NADIOSAN A DEBOSION.) Iti Aramid 17:23, daytoy a termino naaramat mainaig iti nadiosan a debosion wenno panagrukbab nga ipapaay idi dagiti tattao ti Atenas iti “Dios a Di Am-ammo.” Ti thre·skeuʹo ti nagtaudan ti nombre a thre·skeiʹa, a matarusan a tumukoy iti maysa a “porma ti panagdaydayaw,” pudno man wenno ulbod. (Ara 26:5; Col 2:18) Ti pudno a panagdaydayaw nga inannurot dagiti Kristiano ket mailasin babaen ti pudpudno a pannakaseknan kadagiti napanglaw ken ti naan-anay a pannakaisina iti di nadiosan a lubong. (San 1:26, 27) Ti sao a seʹbo·mai (Mt 15:9; Mr 7:7; Ara 18:7; 19:27) ken ti nainaig a termino a se·baʹzo·mai (Ro 1:25) kaipapananda ti “agraem unay; agrukbab; agdaydayaw.” Dagiti pakaipapaayan ti panagdaydayaw wenno ti debosion ket natukoy babaen ti nombre a seʹba·sma. (Ara 17:23; 2Te 2:4) Dua a sabali pay a termino ti nagtaud iti isu met laeng a berbo, a ti pangrugianda a sao ket The·osʹ, Dios. Dagitoy ket the·o·se·besʹ, iti literal kaipapananna ti “managraem unay iti Dios” (Jn 9:31), ken the·o·seʹbei·a, mangipasimudaag iti “panagraem unay iti Dios.” (1Ti 2:10) Dagitoy a dua a termino nalablabit katupagda ti Aleman a sao maipaay iti “publiko a panagdaydayaw,” awan sabali, ti Gottesdienst (kombinasion ti sao a “Dios” ken “panagserbi”).

Panagdaydayaw nga Anamongan ti Dios. Ni Jehova a Dios awatenna laeng ti panagdaydayaw dagidiay mangitunos iti bagbagida iti pagayatanna. (Mt 15:9; Mr 7:7) Kinuna ni Kristo Jesus iti maysa a babai a Samaritana: “Um-umayen ti oras a saankayton nga agdayaw iti Ama iti daytoy a bantay [Gerizim] wenno idiay Jerusalem. Agdaydayawkayo iti saanyo nga am-ammo; agdaydayawkami iti am-ammomi . . . Nupay kasta, um-umayen ti oras, ket itan dayta, a dagiti pudno a managdaydayaw agdayawdanto iti Ama buyogen ti espiritu ken kinapudno, ta, pudno unay, ti Ama sapsapulenna dagiti kasta nga agdayaw kenkuana. Ti Dios maysa nga Espiritu, ket dagidiay agdaydayaw kenkuana masapul nga agdayawda a buyogen ti espiritu ken kinapudno.”​—Jn 4:21-24.

Silalawag nga ipakita ti sasao ni Jesus a ti pudno a panagdaydayaw saan nga agpannuray iti kaadda ti makita a bambanag ken geograpiko a luglugar wenno ti panagaramat kadagita. Imbes nga agpannuray iti makita wenno maarikapna, ti pudno a managdaydayaw iparangarangna ti pammati ket, uray aniaman ti lugar wenno bambanag nga adda iti aglawlawna, kankanayon a mangipaay iti panagdaydayaw. Gapuna agdaydayaw, saan a buyogen ti tulong ti maysa a banag a makita wenno maarikapna, no di ket buyogen ti espiritu. Yantangay adda kenkuana ti kinapudno kas impalgak ti Dios, ti panagdaydayawna ket maitunos iti kinapudno. Yantangay naam-ammonan ti Dios babaen iti Biblia ken iti pammaneknek ti panagtignay ti espiritu ti Dios iti biagna, ti tao nga agdaydayaw buyogen ti espiritu ken kinapudno sigurado nga ‘am-ammona daydiay pagdaydayawanna.’