Ti Maudi nga Al-aldaw​—Aniat’ Sumaruno?

“Pudno kunak kadakayo, a dinto pay lumabas daytoy a kaputotan agingga a maaramidton amin dagitoy a bambanag.”​—Jesu-Kristo, Mateo 24:34, New International Version.

IMBAGA ni Jesus, idi ilawlawagna “ti pagilasinan . . . iti panungpalan iti sistema dagiti bambanag,” kadagiti masdaawan nga ad-adalanna dagiti sasao a naadaw iti ngato. (Mateo 24:3) Ita ania kadi ti kayat a sawen ni Jesus babaen iti sao a “kaputotan”? Ket ania a paspasamak ti agturong iti panungpalan iti sistema dagiti bambanag? Kayatna a sawen, ania a paspasamak ti sapsapulentayo iti asidegen a masanguanan?

Kasano Kabayag ti Panagpaut ti Maysa a Kaputotan?

Ti The American Legion Magazine intudona a 4,743,826 a lallaki ken babbai iti E.U. ti nakiraman iti Gubat Sangalubongan I. Ngem idi 1984 adda laengen 272,000 a natda a sibibiag, ket matmataydan iti promedio a siam iti tunggal oras. Dayta kadi, kayatna a sawen, a ti kaputotan ti 1914 napukawen?

Ti sao a Griego a maipaay iti kaputotan ket geneá, nga inusar ni Mateo, Marcos, ken ni Lucas iti salaysayda kadagiti sasao ni Jesus. Dayta mabalin nga addaan ti naiduma nga aplikasion sigun iti konteksto. Nupay kasta, ti The New International Dictionary of New Testament Theology depinarenna dayta kas: “Dagidiay naipasngay iti isu met laeng a tiempo . . . Mainaig iti daytoy isu ti kaipapanan a: ti bagi dagiti kapatadan ti maysa a tao, iti maysa a panawen.” Kuna ti A Greek-English Lexicon of the New Testament: “Ti nakagupgopan dagidiay naipasngay iti isu met laeng a tiempo, a napalawa tapno iramanna dagidiay agbibiag iti naituding a tiempo a kaputotan, kapatadan.” Dagitoy a depinasion ipalubosna ti panangiraman kadagidiay amin a naipasngay idi agarup tiempo iti historiko a pasamak ken amin dagidiay a nagbiag iti dayta a tiempo.

Kuna ni J. A. Bengal iti suratna a New Testament Word Studies: “Dagiti Hebreo . . . patienda a setenta y singko a tawtawen ti maysa a kaputotan, ket dagiti sasao a, didanton lumabas, pudno a saklawenna ti kadakkelan a paset dayta a kaputotan [idi kaaldawan ni Jesus], ngem saan nga isuamin dayta, ti lumabas sakbay a matungpal amin dayta.” Daytoy pimmudno idi tawen 70 K.P. idi ti Jerusalem nadadael.

Kasta met itatta, kaaduan kadagiti kaputotan ti 1914 ket nataydan. Nupay kasta, addada pay minilion ditoy daga a naipasngay iti dayta a tawen wenno sakbay dayta. Ket nupay no ti bilangda bumasbassiten, pumudnonto dagiti sasao ni Jesus, “dinto pay lumabas daytoy a kaputotan maaramidton amin dagitoy a bambanag.” Daytoy ket sabali pay a rason iti panamati a ti kasla mannanakaw nga iyaay dayta nga aldaw ni Jehova ket asidegen. Gapuna, aniada dagiti paspasamak a masapul a siputan dagiti alerto a Kristiano?

“Talna ken Talged” Asidegen?

“Ta dakayo met laeng ammoyo a naimbag a kas iti mannanakaw iti rabii kasta ti iyaay ti aldaw ni Jehova. Intono sasawenda: ‘Talna ken talged!’ isunto metten ti iyaayna kadakuada ti kellaat a pannakadadael.”​—1 Tesalonica 5:2, 3.

Nanipud pay iti panagpatingga iti Gubat Sangalubongan II idi 1945, ti sangatauan nagpigergeren iti panagngangabit iti gubat bayat a dagiti dua nga agbimbinnusor a pannakabalin, ti Estados Unidos ken ti Union Soviet, nagbinnusorda iti maysa ken maysa. Ti krisis ti misil iti Cuba idi 1962 ket maysa a napeggad a direkta a panagsaranget. Ngem ti Union Soviet inikkatna dagiti misilna iti Cuba, ket ti Estados Unidos siuulimek nga inikkatna dagiti misilna manipud Turkia. Daytoy ti maysa kaeng kadagiti adu a pannakaiparangarang iti Panagbinnusor dagiti nasnasion.

Ti panangikkat kadagiti armas ket maysan a tema iti debate bayat dagiti adu a dekada ket gagangay a nagtungpal a kas maysa a propaganda dagiti dua a pagilian. Itan, iti ngangngani agpatinggan a bulbulan iti panagturay ni Presidente Reagan ken ti ad-adda a mannakigayyem nga atmospera ti mannakaawat a pagalagadan ni Sekretario Gorbachev, agparang nga adda serioso a panagsarita maipapan iti panangpatalged ti kasasaad iti nuklear nga armas. No daytoy man ti pakpakauna a mangibanag iti maipagarup a talna ken talged a maipaay iti kaaduan iti lubong, ditay maipadto. Ngem sigun iti padto ti Biblia, dayta ti sipsiputan dagiti Kristiano. No mapasamak dayta, ania ngaruden?

Dagiti naannad nga estudiante ti Biblia saanda a maallilaw “inton sasawenda: ‘Talna ken talged!’”​—dayta man ti aggapu iti Naciones Unidas wenno sinaggaysa manipud kadagiti dadakkel a pannakabalin a mismo. Nalawag nga ipakita ti Biblia a ti pudno a talna ken talged mabalin a dumteng laeng manipud iti nalinteg a panangituray, ti gobierno ti Pagarian ti Dios babaen ken Kristo.

Gapu iti dayta a rason ti masanguanan a sangalubongan a panangiyanunsio iti talna ken talged babaen kadagiti papangulo iti lubong isunto ti pagilasinan iti panagtignay ti Dios, “apag-isu a kas iti mannanakaw iti rabii,” isu a mangkellaat iti di mamati a lubong. Wen, ti “kellaat a pannakadadael” dumtengto kadagiti eklesiastikal ken dagiti napolitikaan a pannakabalin a nanglais ken ni Jehova ken kadagiti saksina. Kasano ti pannakaammotayo iti daytoy?

Makaikeddeng a Panagtignay ti Nagsakay iti Puraw a Kabayo

No subliantayo ti sirmata iti uppat a managkabayo iti Apocalipsis, adda maysa a nagsakay a saantay a nadakamat​—ti immuna, a nagsakay iti puraw a kabayo. Ti mannurat ti Biblia ti mangdeskribir kenkuana: “Kimmitaak, ket adtoy! ti maysa a kabayo a puraw; ket daydi adda a sisasakay kenkuana, adda idi maysa a bai ti panana; ket naited kenkuana ti maysa a balangat, ket rimmuar a sibaballigi ken tapno agballigi.” Daytoy ket isu met laeng ti nadeskribir idiay kapitulo 19 iti Apocalipsis: “Ket adtoy! ti maysa a kabayo a puraw, ket daydi nagsakay kenkuana, managan idi ti Matalek ken Napudno, ket maipuon iti kinalinteg mangukom ken agaramid iti gubat. . . . Ket iti ngiwatna rummuar ti maysa a kampilan a natadem, tapno pangdunorna kadagiti pagpagarian, ket iturayanna ida babaen ti maysa a sarukod a landok.” Ket siasino daytoy? Ti isu met laeng a salaysay ibagana kadatayo nga isu adda naganna a naisurat, “Ari dagiti ar-ari ken Apo dagiti ap-appo.” Dayta ti napagungaren nga Anak ti Dios, ni Kristo Jesus.​—Apocalipsis 6:2; 19:11-16.

Ania, ngarud, ti makasapul iti panagtignay ti “Ari dagiti ar-ari”? Nakagtengen “ti ari ti amianan” (ti bumusor iti kapitalista a kampo) ken “ti ari iti abagatan” (dagiti kapitalista a nasnasion iti sidong ti Estados Unidos) iti punto nga, impaganetget ti Daniel kapitulo 11, a saandan a makagunay. (Kas impadto ti Daniel 11:40, “ti ari iti amianan” nagsaknapen kadagiti adu a dagdaga, nangnangruna nanipud idi 1945.)a

Gapuna, ania pay ti masapul a mapasamak sakbay ti makaikeddeng a pannakibiang ti Dios a mangiyeg iti panagpatingga ti agdama a sistema dagiti bambanag?

Ipamatmat ti padto ti Biblia nga iti sumagmamano a rason ti radikal a napolitikaan nga elemento iti Naciones Unidas bueltaennanto dagiti mannakibiang a relrelihion iti lubong ket labosanna ida, dadaelanna ti pannakabalinda ken ti panangtengngelda kadagiti managanito a tattao.​—Apocalipsis 17:16, 17.b

Daytoy a pannakadadael ti ulbod a relihiuso nga elemento iti lubong awan duadua isunto ti sarunuen ti pannakaraut dagiti Saksi ni Jehova. Daytoyto ti mangtignay iti panangbales ti Ari ni Jehova, ti Nagsakay iti puraw a kabayo. (Ezequiel 38:10-12, 21-23) Ket ania ti kunaen ti Daniel 2:44 maipapan iti resulta? “Ket kadagiti al-aldaw dagita nga ar-ari [ti agdama a napolitikaan a pannakabalin] ti Dios ti langit mamangonto ti maysa a pagarian a kaanoman dinto madadael. . . . Ngem burakennanto ken ibusennanto amin dagitoy a pagpagarian, ket isu ti agtalinaedto iti agnanayon.” Wen, ti gubat ti Dios iti Armageddon a maibusor iti makitkita a napolitikaan nga elemento ni Satanas ditoy daga agbanagto iti naan-anay a panagballigi ni Jehova ken ti Ari dagiti ar-ari.​—Apocalipsis 16:14-16; 19:17-21.

Anianto ti sumaruno? Siempre, ti nakabaybayagen a tarigagay dagiti managayat-talna, managbuteng-Dios a Kristiano​—ti gobierno ti Milenial a Panagturay iti Pagarian ti Dios iti natulnog a sangatauan! Matungpalton ti nadayag a kari iti Apocalipsis 21:3, 4: “Adtoy! Ti tabernakulo ti Dios adda kadagiti tattao, ket isu makipagnaedto kadakuada, ket isudanto dagiti tattaona. Ket ti Dios met laeng addanto kadakuada. Ket punasennanto ti amin a lulua kadagiti matada, ket awanton ni patay, ket awanto metten ti sasaibbek wenno sangsangit wenno rigrigat. Dagidi immuna a bambanag napalabasdan.”

No kayatyo ti ad-adu pay nga impormasion maipapan kadagidiay a nakaskasdaaw a padpadto ti Biblia ken no ania ti kaipapananda kadatayo kas indibidual, pangngaasiyo ta makiumankayo kadagiti Saksi ni Jehova iti lugaryo wenno agsuratkayo kadagiti manangipablaak daytoy a magasin iti pagilianyo.

[Dagiti Footnote]

[Blurb iti panid 14]

Kaputotan​—“Ti dagup dagidiay naipasngay iti isu met laeng a tiempo, a napalawa tapno iramanna amin dagidiay a sibibiag iti naituding a tiempo.”​—“A Greek-English Lexicon of the New Testament”

[Blurb iti panid 16]

Ti padto ti Biblia ipamatmatna a ti radikal a napolitikaan nga elemento iti Naciones Unidas bueltaennanto ti mannakinamin a relrelihion iti lubong

[Ladawan iti panid 15]

Kalpasan ti Armagedon, iti baro a lubong ti Dios iti talna ken kinalinteg, ‘dagidi immuna a bambanag napalabasdan.’​—Apocalipsis 21:3, 4