“Dagitoy a Bambanag Masapul a Maaramidda”

“Kinuna ni Jesus kadakuada: ‘. . . Dagitoy a bambanag masapul a maaramidda, ngem saan pay a panungpalan.’”​—MATEO 24:4-6.

1. Ania a suheto ti rumbeng a paginteresantayo?

AWAN duadua nga interesadokayo iti biagyo ken iti masakbayanyo. No kasta, rumbeng nga interesadokayo met iti suheto a nakaawis iti atension ni C.T.Russell idi 1877. Insurat ni Russell, a nangbuangay idi agangay iti Watch Tower Society, ti The Object and Manner of Our Lord’s Return. Maysa daytoy nga 64-panidna a bokleta a nangilawlawag iti panagsubli, wenno masanguanan nga iyaay, ni Jesus. (Juan 14:3) Iti naminsan a kaaddada iti Bantay dagiti Olibo, nagsaludsod dagiti apostol maipapan iti dayta a panagsubli: “Kaanonto a mapasamak dagitoy a bambanag, ket anianto ti pagilasinan ti kaaddam [wenno, “iyaaymo,” King James Version] ken ti panungpalan ti sistema ti bambanag?”​—Mateo 24:3.

2. Apay nga adu dagiti agsisimparat a kapanunotan maipapan iti impadto ni Jesus?

² Ammoyo kadi ken maawatanyo ti sungbat ni Jesus? Masarakan dayta iti tallo kadagiti Ebanghelio. Kuna ni Propesor D.A.Carson: “Adda sumagmamano a kapitulo ti Biblia a pagsusupiatan dagiti manangipaulog. Ti kangrunaan kadagitoy ket ti Mateo 24 ken dagiti kaibatoganna iti Marcos 13 ken Lucas 21.” Kalpasanna, indatagna ti bukodna nga opinion​—a maysa laeng kadagiti agsisimparat a natauan a kapanunotan. Iti napalabas a siglo, adu dagiti kasta a kapanunotan a mangyanninaw iti kaawan ti pammati. Kinuna dagidiay addaan iti kasta a kapanunotan a pulos a di insao ni Jesus ti mabasatayo kadagiti Ebanghelio, a nabaliwan kano dagiti sasaona idi agangay, wenno saan a natungpal ti padtona​—dagiti kapanunotan a sinukog ti makunkuna a higher criticism. Adda pay ketdi maysa a komentarista a nangusig iti Ebanghelio ni Marcos ‘sigun iti Mahayana-Budista a pilosopia’!

3. Kasano ti panangmatmat dagiti Saksi ni Jehova iti padto ni Jesus?

³ Maigiddiat iti dayta, akseptaren dagiti Saksi ni Jehova ti kinapudno ken kinamapagpiaran ti Biblia, agraman ti imbaga ni Jesus kadagiti uppat nga apostol a kaduana idiay Bantay dagiti Olibo tallo nga aldaw sakbay ti ipapatayna. Manipud idi kaaldawan ni C.T.Russell, lumawag a lumawag ti pannakaawat ti ili ti Dios iti padto nga insawang ni Jesus sadiay. Iti napalabas a sumagmamano a tawen, ad-adda a pinarayray ti Pagwanawanan ti pannakaawatda iti daytoy a padto. Naawatanyo kadi met laeng dayta nga impormasion, ket nakitayo ti epektona iti biagyo?a Intay repasuen dayta.

Asidegen ti Nakaam-amak a Kaitungpalan

4. Ania ti nalabit makagapu a nagsaludsod dagiti apostol ken Jesus maipapan iti masanguanan?

⁴ Ammo dagiti apostol a ni Jesus ti Mesias. Isu nga idi imbagana kadakuada ti maipapan iti ipapatay, panagungar, ken panagsublina, pinampanunotda la ketdi, ‘No matay ket pumanaw ni Jesus, kasanona a maitungpal dagiti nakaskasdaaw a banag a manamnama nga aramiden ti Mesias?’ Maysa pay, nasao ni Jesus ti maipapan iti panungpalan ti Jerusalem ken ti templo daytoy. Pinampanunot la ketdi dagiti apostol, ‘Kaano ken kasano a mapasamak dayta?’ Gapu ta kayatda a matarusan dagitoy a banag, insaludsod dagiti apostol: “Kaanonto a mapasamak dagitoy a bambanag, ket anianto ti pagilasinan inton amin dagitoy a bambanag maikeddengda a manungpal?”​—Marcos 13:4; Mateo 16:21, 27, 28; 23:37–24:2.

5. Kasano a natungpal idi umuna a siglo ti sungbat ni Jesus?

⁵ Impadto ni Jesus nga addanto dagiti gubat, bisin, angol, ginggined, pannakagurgura ken pannakaidadanes dagiti Kristiano, saan a pudno a mesias, ken nasaknap a pannakaikaskasaba ti naimbag a damag ti Pagarian. Kalpasanna, umayen ti panungpalan. (Mateo 24:4-14; Marcos 13:5-13; Lucas 21:8-19) Imbaga daytoy ni Jesus idi rugrugi ti tawen 33 K.P. Kadagiti simmaganad a dekada, maawatan dagiti nasalukag nga adalanna a mapaspasamak idin iti naisangsangayan a pamay-an dagiti banag a naipadto. Wen, paneknekan ti historia a natungpal ti pagilasinan iti daydi a tiempo, a nangiturong iti panungpalan ti Judio a sistema dagiti bambanag babaen dagiti Romano idi 66-70 K.P. Kasano a napasamak dayta?

6. Ania ti napasamak iti nagbaetan dagiti Romano ken Judio idi 66 K.P.?

⁶ Kabayatan ti nadagaang a kalgaw idiay Judea idi 66 K.P., rinaut dagiti Judio a Zealot dagiti Romano a guardia iti maysa a sarikedked iti asideg ti templo sadi Jerusalem, a nangparnuay iti kinaranggas iti dadduma a lugar iti dayta a daga. Iti libro a History of the Jews, kinuna ni Propesor Heinrich Graetz: “Kas Gobernador ti Siria, pagrebbengan ni Cestius Gallus nga alangonen ti dayaw ti buyot ti Roma, . . . ket dinan maibturan nga imatangan ti panagsaknap ti iyaalsa iti aglawlawna a di agtignay tapno mapasardeng dayta. Inummongna dagiti buyotna, ket boluntario a nangibaon dagiti kabangibang nga agtuturay kadagiti tropada.” Ag-30,000 ti bilang dagiti soldado a nanglakub iti Jerusalem. Kalpasan ti apagbiit a dangadang, nagsanud dagiti Judio iti likudan dagiti bakud iti asideg ti templo. “Iti las-ud ti lima nga agsasaruno nga aldaw, sinillong dagiti Romano dagiti bakud, ngem kanayon a mapilitanda a sanudan dagiti pana nga imbiat dagiti taga Judea. Iti laeng maikanem nga aldaw a nagballigida a nangrebbek iti maysa a paset ti makin-amianan a bakud iti sango ti Templo.”

7. Saan a kas iti kaaduan a Judio, apay a naiduma ti panangmatmat dagiti adalan ni Jesus kadagiti bambanag?

⁷ Panunotenyo laengen ti pannakariribuk dagiti Judio, tangay nabayag idin a patienda a ti Dios salaknibanna ida ken ti nasantuan a siudadda! Nupay kasta, napakdaaran idin dagiti adalan ni Jesus nga addanto didigra a dumteng iti Jerusalem. Impakpakauna ni Jesus: “Dagiti aldaw umaydanto kenka inton dagiti kabusormo mangbangondanto iti aglikmutmo iti sarikedked nga addaan natitirad a kaykayo ket lakubendakanto ken parigatendakanto iti tunggal sikigan, ket agingga iti daga rebbekendakanto ken dagiti annakmo iti unegmo, ket didanto mangibati kenka iti bato iti rabaw ti bato.” (Lucas 19:43,44) Ngem ipapatay kadi ti kaipapanan dayta kadagiti Kristiano nga adda idiay Jerusalem idi 66 K.P.?

8. Ania a didigra ti impakpakauna ni Jesus, ket siasino “dagiti napili” a gapu kadakuada, mapaababa dagiti aldaw?

⁸ Idi sinungbatanna dagiti apostol idi addada iti Bantay dagiti Olibo, impadto ni Jesus: “Dagidiay nga aldaw agbalindanto nga al-aldaw ti rigat a ti kasta di pay napasamak manipud idi panangrugi ti panamarsua a pinarsua ti Dios agingga iti dayta a tiempo, ket dinto mapasamak manen. Iti kinapudnona, no di pinaababa ni Jehova ti al-aldaw, awanto ti lasag a maisalakan. Ngem maigapu kadagiti napili a pinilina pinaababana ti al-aldaw.” (Marcos 13:19, 20; Mateo 24:21, 22) No kasta, mapaababa dagiti aldaw ken maisalakan ‘dagiti napili.’ Siasinoda? Sigurado a saan a dagiti rebelioso a Judio nga agkunkuna nga agdaydayawda ken Jehova ngem linaksidda ti Anakna. (Juan 19:1-7; Aramid 2:22, 23,36) Dagiti pudno a napili iti daydi a tiempo isu dagiti Judio ken di Judio a nangipakita ti pammati ken Jesus kas Mesias ken Manangisalakan. Pinili ti Dios dagiti kasta a tattao, ket idi Pentecostes 33 K.P., binukelna ida a kas baro a naespirituan a nasion, “ti Israel ti Dios.”​—Galacia 6:16; Lucas 18:7; Aramid 10:34-45; 1 Pedro 2:9.

9, 10. Kasano a ‘napaababa’ dagiti aldaw ti iraraut dagiti Romano, ket ania ti resultana?

⁹ ‘Napaababa’ kadi dagiti aldaw ken naisalakan dagiti napili a napulotan sadi Jerusalem? Kastoy ti kinuna ni Propesor Graetz maipapan iti posible a napasamak: “Inkeddeng ni [Cestius Gallus] a saandan nga ituloy ti makidangadang kadagiti nadursok a bannuar ken mangirugi iti napaut a pannakiranget iti daydi a tiempo, ta dandani idin mangrugi ti panagtutudo iti otonio . . . ken amangan no saan a maawat ti buyot dagiti probisionda. Gapu iti dayta, nalabit pinanunotna a nasaysayaat nga agsanudda laengen.” Aniaman ti adda idi iti panunot ni Cestius Gallus, pinanawan ti buyot ti Roma ti siudad, ket dakkel ti pukawda gapu kadagiti Judio a nangsunson kadakuada.

¹⁰ Gapu iti dayta a kellaat a panagsanud dagiti Romano, naaddaan ti “lasag”​—dagiti adalan ni Jesus nga agpegpeggad idi idiay Jerusalem​—iti gundaway a maisalakan. Nailanad iti historia nga idi naluktan daytoy a gundaway, pinanawan dagiti Kristiano ti rehion. Anian a pannakaiparangarang ti pannakabalin ti Dios a mangammo a nasaksakbay iti masanguanan ken mangsigurado iti pannakaisalakan dagiti agdaydayaw kenkuana! Ngem ania ti napasamak kadagiti di manamati a Judio a nagtalinaed sadi Jerusalem ken Judea?

Napasaran Dagiti Kapanawenanda

11. Ania ti kinuna ni Jesus maipapan iti “daytoy a kaputotan”?

¹¹ Impagarup dagiti adu a Judio nga agpaut ti sistema ti panagdayawda, a nakasentro iti templo. Ngem kinuna ni Jesus: “Agsursurokayo manipud iti kayo a higos . . . iti daytoy a punto: Apaman la unay a ti kabbaro a sangana gumanus ken pataudenna dagiti bulbulong, ammoyo a ti kalgaw asidegen. Kastakayo met, inton makitayo amin dagitoy a bambanag, ammuenyo nga isu asidegen kadagiti ruangan. Pudno kunak kadakayo a daytoy a kaputotan dinto pulos lumabas agingga nga amin dagitoy a bambanag mapasamakda. Ti langit ken daga aglabasdanto, ngem dagiti sasaok didanto pulos aglabas.”​—Mateo 24:32-35.

12, 13. Kasano ti nalabit pannakatarus dagiti adalan iti panangtukoy ni Jesus iti “daytoy a kaputotan”?

¹² Kadagiti tawen agingga iti 66 K.P., naimatangan dagiti Kristiano a matungtungpal idin ti adu kadagiti umuna a paset ti ragup a pagilasinan​—dagiti gubat, bisin, uray ti nasaknap a pannakaikaskasaba ti naimbag a damag ti Pagarian. (Aramid 11:28; Colosas 1:23) Ngem kaano a dumteng ti panungpalan? Ania ti kayat a sawen ni Jesus idi kinunana: ‘Daytoy a kaputotan [Griego, ge·ne·aʹ] dinto lumabas’? Masansan idi nga inawagan ni Jesus dagiti kapanawenanna a bumusbusor a Judio, a pakairamanan dagiti panguluen ti relihion, kas “nadangkes ken mannakikamalala a kaputotan.” (Mateo 11:16; 12:39, 45; 16:4; 17:17; 23:36) Isu nga idi nadakamatna manen “daytoy a kaputotan” idi addada iti Bantay dagiti Olibo, nalawag a saan a ti intero a puli dagiti Judio iti unos ti historia ti kayatna a sawen; saanna met a tuktukoyen dagiti pasurotna, uray pay no isuda ti “napili a puli.” (1 Pedro 2:9) Saan met nga ibagbaga ni Jesus a “daytoy a kaputotan” ket maysa a periodo ti panawen.

¹³ Imbes ketdi, adda iti panunot ni Jesus dagidi bumusbusor a Judio a pakatungpalan ti pagilasinan nga intedna. Maipapan iti “daytoy a kaputotan” a nadakamat iti Lucas 21:32, kuna ni Propesor Joel B. Green: “Iti Maikatlo nga Ebanghelio, ‘daytoy a kaputotan’ (ken dagiti nainaig a sasao) kanayon a kaipapananna ti maysa a klase dagiti tattao a bumusbusor iti panggep ti Dios. . . . [Tuktukoyenna] dagiti tattao a sisusubeg a nangtallikud iti nadibinuan a panggep.”b

14. Ania ti napasaran dayta a “kaputotan,” ngem kasano a naiduma ti nagbanagan dagiti Kristiano?

¹⁴ Ti nadangkes a kaputotan dagiti bumusbusor a Judio a makaimatang iti pannakatungpal ti pagilasinan mapasaranna met ti panungpalan. (Mateo 24:6, 13, 14) Ket kasta ti napasamak! Idi 70 K.P., nagsubli ti buyot ti Roma, nga indauluan ni Tito nga anak ni Emperador Vespasian. Gistay di nakappapati ti panagsagaba dagiti Judio a napupok manen iti siudad.c Impadamag ti nakaimatang a ni Flavius Josephus nga idi rinebbek dagiti Romano ti siudad, agarup 1,100,000 a Judio ti napapatay ken ag-100,000 ti nakayawan, ket di nagbayag siaames a natay ti kaaduan kadagitoy gapu iti bisin wenno kadagiti teatro ti Roma. Pudno a ti rigat idi 66-70 K.P. ti kakaruan a napasaran wenno mapasaran ti Jerusalem ken ti Judio a sistema. Anian a naiduma ti nagbanagan dagiti Kristiano a nangipangag iti naimpadtuan a pakdaar ni Jesus ken pimmanaw idiay Jerusalem kalpasan ti ipapanaw dagiti buyot ti Roma idi 66 K.P.! ‘Naisalakan,’ wenno naispal, dagiti ‘napili’ a napulotan a Kristiano idi 70 K.P.​—Mateo 24:16, 22.

Dumteng ti Maysa Pay a Kaitungpalan

15. Kasanotay a masigurado nga addaan iti dakdakkel a kaitungpalan ti padto ni Jesus kalpasan ti 70 K.P.?

¹⁵ Nupay kasta, saan a nagpatingga iti dayta. Sakbayna, inlawlawag ni Jesus a kalpasan a madadael ti siudad, isu ket umayto iti nagan ni Jehova. (Mateo 23:38, 39; 24:2) Ad-adda nga imbatadna daytoy iti padto nga insawangna iti Bantay dagiti Olibo. Kalpasan a nadakamatna ti um-umay a “dakkel a rigat,” kinunana nga agparangto dagiti saan a pudno a Kristo, ket ti Jerusalem ibaddebaddekto dagiti nasion iti naunday a panawen. (Mateo 24:21, 23-28; Lucas 21:24) Addanto pay ngata sabali, dakdakkel nga umay a kaitungpalanna? Adda, kas paneknekan dagiti pasamak. No idiligtayo ti Apocalipsis 6:2-8 (a naisurat kalpasan ti rigat idiay Jerusalem idi 70 K.P.) iti Mateo 24:6-8 ken Lucas 21:10, 11, makitatayo nga addada mapasamak a nasaksaknap a panaggugubat, panagkirang ti taraon, ken angol. Nangrugi a napasamak daytoy dakdakkel a kaitungpalan ti sasao ni Jesus manipud idi bimtak ti Gubat Sangalubongan I idi 1914.

16-18. Ania ti namnamaentayo a mapasamakto pay?

¹⁶ Adun a dekada nga isursuro dagiti Saksi ni Jehova a ti agdama a kaitungpalan ti pagilasinan paneknekanna nga addanto umay a “dakkel a rigat.” Makitanto ti agdama a nadangkes a “kaputotan” dayta a rigat. Agparang nga addanto manen umuna a pasetna (ti pannakaraut ti amin a palso a relihion), no kasano a ti iraraut ni Gallus idi 66 K.P. winayaanna ti rigat sadi Jerusalem.d Sa kalpasan ti di nadakamat a kapaut ti panawen, umayton ti panungpalan​—sangalubongan a panangdadael, a kas iti napasamak idi 70 K.P.

¹⁷ Maipapan iti sumungsungad a rigat, kinuna ni Jesus: “Dagus kalpasan ti rigat kadagita nga aldaw [ti pannakadadael ti palso a relihion] agsipngetto ti init, ket ti bulan dinanto itden ti lawagna, ket dagiti bituen matnagdanto manipud langit, ket dagiti pannakabalin ti langlangit agkintayegdanto. Ket iti kasta ti pagilasinan ti Anak ti tao agparangto iti langit, ket kalpasanna isuamin a tribo ti daga saplitendanto ti bagbagida iti panagun-unnoy, ket makitadanto ti Anak ti tao nga um-umay kadagiti ulep ti langit agraman pannakabalin ken dakkel a dayag.”​—Mateo 24:29,30.

¹⁸ No kasta, kinuna ni Jesus a mismo a “kalpasan ti rigat kadagita nga aldaw,” addanto nakaskasdaaw a mapasamak iti langit. (Idiligyo ti Joel 2:28-32; 3:15.) Maklaat ken makigtotto unay dagiti nasukir a tattao nga uray la “saplitendanto ti bagbagida iti panagun-unnoy.” Adunto ti ‘matalimudaw gapu iti buteng ken panangpadpadaan kadagiti bambanag nga um-umay iti mapagnaedan a daga.’ Ngem saanto a kasta kadagiti pudno a Kristiano! ‘Itangad[to dagitoy] dagiti uloda, agsipud ta ti pannakaispalda umas-asidegen.’​—Lucas 21:25, 26, 28.

Asidegen ti Panangukom!

19. Kasanotay a maammuan no kaano a matungpal ti pangngarig maipapan kadagiti karnero ken kalding?

¹⁹ Paliiwenyo ta iti Mateo 24:29-31 naipadto nga (1) umay ti Anak ti tao, (2) mabuyoganto iti naindaklan a dayag daytoy nga iyaay, (3) kaduananto dagiti anghel, ken (4) makitanto dagiti amin a tribu ditoy daga. Inulit a dinakamat ni Jesus dagitoy nga aspeto iti pangngarig maipapan kadagiti karnero ken kalding. (Mateo 25:31-46) No kasta, maikunatayo a daytoy a pangngarig ket maipapan iti panawen, kalpasan a mangrugi ti rigat, inton umay ni Jesus a kaduana dagiti anghelna ket agtugaw iti tronona tapno mangukom. (Juan 5:22; Aramid 17:31; idiligyo ti 1 Ar-ari 7:7; Daniel 7:10, 13, 14, 22, 26; Mateo 19:28.) Siasinonto dagiti maukom, ket anianto ti resultana? Ipakita ti pangngarig nga iturongto ni Jesus ti atensionna kadagiti amin a nasion, a kas man la naummongda iti mismo a sanguanan ti nailangitan a tronona.

20, 21. (a) Anianto ti mapasamak kadagiti karnero iti pangngarig ni Jesus? (b) Anianto ti mapasaran dagiti kalding iti masanguanan?

²⁰ Mailasinto dagiti arig karnero a tattao iti makannawan ni Jesus, kayatna a sawen, anamonganna ida. Apay? Agsipud ta nagaramidda iti naimbag kadagiti kakabsatna​—dagiti napulotan a Kristiano, a makiraman iti nailangitan a Pagarian ni Kristo. (Daniel 7:27; Hebreo 2:9–​3:1) Maitunos iti pangngarig, minilion nga arig karnero a Kristiano ti mangbigbigbig kadagiti naespirituan a kakabsat ni Jesus ken tumultulong kadakuada. Kas resultana, addaan ti “dakkel a bunggoy” iti naibatay-Biblia a namnama a makalasat iti “dakkel a rigat” sa agbiag nga agnanayon iti Paraiso, ti naindagaan a sakup ti Pagarian ti Dios.​—Apocalipsis 7:9,14; 21:3, 4; Juan 10:16.

²¹ Anian a naiduma ti pagtungpalanto dagiti kalding! Iti Mateo 24:30, naikuna a “saplitendanto ti bagbagida iti panagun-unnoy” inton umay ni Jesus. Ket rumbeng laeng, ta saanda nga impangag ti naimbag a damag ti Pagarian, binusorda dagiti adalan ni Jesus, ken kinaykayatda ti lubong nga aglabas. (Mateo 10:16-18; 1 Juan 2:15-17) Ni Jesus​—saan a ti asinoman kadagiti adalanna ditoy daga​—ti mangikeddeng no siasino dagiti kalding. Maipapan kadakuada, kunana: “Dagitoy agturongdanto iti agnanayon a pannakagessat.”​—Mateo 25:46.

22. Ania a paset ti padto ni Jesus ti maikari nga intay usigen pay?

²² Makapagagar ti panagrang-ay ti pannakaawattayo iti padto iti Mateo kapitulo 24 ken 25. Nupay kasta, adda paset ti padto ni Jesus a maikari nga usigentay pay​—‘ti makarimon a banag a mamataud iti panaglangalang a sitatakder iti nasantuan a disso.’ Indagadag ni Jesus kadagiti pasurotna a tarusanda koma ti kaipapanan daytoy ket agsagana ken agtignayda. (Mateo 24:15, 16) Ania daytoy “makarimon a banag”? Kaano ti panagtakderna iti nasantuan a disso? Ken kasano a nairaman ti biag ita ken iti masanguanan? Daytoy ti usigen ti sumaganad nga artikulo.

“Ti Agbasa Usarenna Koma ti Panangilasin”

“Inton makitayo ti makarimon a banag a mamataud iti panaglangalang . . . a sitatakder iti maysa a nasantuan a disso, . . . iti kasta dagidiay adda idiay Judea rugianda koma ti agkamang kadagiti bambantay.”​—MATEO 24:15,16.

1. Ania ti resulta ti pakdaar nga inted ni Jesus a masarakan iti Lucas 19:43, 44?

NO NAPAKDAARANTAYO maipapan iti sumungsungad a didigra, mabalin a maliklikantay dayta. (Proverbio 22:3) Isu nga iladawanyo iti panunotyo ti kasasaad dagiti Kristiano sadi Jerusalem kalpasan ti iraraut dagiti Romano idi 66 K.P. Impakpakauna idi ni Jesus a malakub ken madadael ti siudad. (Lucas 19:43, 44) Saan nga intaltalek ti kaaduan a Judio ni Jesus. Ngem impangag dagiti adalanna ti pakdaarna. Kas resultana, nakalasatda iti didigra idi 70 K.P.

2, 3. Apay a rumbeng nga interesadotayo iti padto ni Jesus a nailanad iti Mateo 24:15-21?

² Iti padto nga addaan kaipapanan kadatayo ita, nangdakamat ni Jesus iti ragup a pagilasinan a pakairaman dagiti gubat, panagkirang ti taraon, ginggined, angol, ken pannakaidadanes dagiti Kristiano a mangaskasaba maipapan iti Pagarian ti Dios. (Mateo 24:4-14; Lucas 21:10-19) Nangipaay met ni Jesus iti pangripiripan a makatulong kadagiti adalanna a mangammo nga asidegen ti panungpalan​—ti ‘makarimon a banag a mamataud iti panaglangalang a sitatakder iti nasantuan a disso.’ (Mateo 24:15) Usigentayo manen dagita a nabagas a sasao tapno makitatayo no kasano nga apektaranda ti biagtayo ita ken iti masanguanan.

³ Kalpasan a dinakamatna ti pagilasinan, kinuna ni Jesus: “Inton makitayo ti makarimon a banag a mamataud iti panaglangalang, kas naisao babaen ken ni Daniel a mammadto, a sitatakder iti maysa a nasantuan a disso, (ti agbasa usarenna koma ti panangilasin,) iti kasta dagidiay adda idiay Judea rugianda koma ti agkamang kadagiti bambantay. Ti tao nga adda iti tuktok ti balay saan koma a bumaba tapno alaenna dagiti sanikua manipud iti balayna; ket ti tao nga adda iti talon saan koma nga agsubli iti balay tapno alaenna ti makinruar a kawesna. Asi pay dagiti masikog a babbai ken dagidiay agpaspasuso iti ubing kadagita nga aldaw! Itultuloyyo nga ikararag a ti panagtalawyo saan koma a mapasamak iti panawen ti lam-ek, wenno iti aldaw ti sabbath; ta iti kasta addanto dakkel a rigat a ti kasta di pay napasamak nanipud idi pangrugian ti lubong.”​—Mateo 24:15-21.

4. Ania ti mangipakita a naaddaan ti Mateo 24:15 iti kaitungpalan idi umuna a siglo?

⁴ Mangipaay kadagiti kanayonan a detalye dagiti salaysay da Marcos ken Lucas. Iti Mateo, naaramat ti sasao a “sitatakder iti maysa a nasantuan a disso,” ngem iti Marcos 13:14, naaramat ti sasao nga “agtaktakder idiay saanna a rebbeng.” Iti Lucas 21:20, nainayon ti sasao ni Jesus nga: “Inton makitayo ti Jerusalem a nalikmut kadagiti nagpakarso a buybuyot, iti kasta ammuenyo a ti pannakalangalangna immasidegen.” Tulongannatay daytoy a mangtarus a ti umuna a kaitungpalan ket napasamak idi rinaut dagiti Romano ti Jerusalem ken ti templona​—disso a nasantuan kadagiti Judio ngem saan idin a ti disso a nasantuan ken Jehova​—a nangrugi idi 66 K.P. Napasamak ti naan-anay a pannakalangalang idi rinebbek dagiti Romano agpadpada ti siudad ken ti templo idi 70 K.P. Ania idi ti “makarimon a banag”? Ken kasano a ‘sitatakder iti nasantuan a disso’? Ti sungbat dagitoy a saludsod ket makatulong a manglawlawag iti kaitungpalanna iti agdama a panawen.

5, 6. (a) Apay a dagiti agbasa iti Daniel kapitulo 9 kasapulanda idi ti pannakaawat? (b) Kasano a natungpal ti padto ni Jesus maipapan iti “makarimon a banag”?

⁵ Indagadag ni Jesus kadagiti agbasa nga usarenda ti pannakaawat. Agbasa iti ania? Nalabit, iti Daniel kapitulo 9.Iti dayta, makasaraktayo iti padto a mangipasimudaag no kaano nga agparang ti Mesias ken nangipadto nga isu ket “madadaelto” kalpasan ti tallo ket kagudua a tawen. Kuna ti padto: “Iti payak dagiti kinarimon umayto ti maysa a mamagbalin a langalang; ket maibuyatto ti pungtot iti nalangalang agingga met laeng iti naan-anay a panungpalan ket dayta naikeddeng.”​—Daniel 9:26, 27; kitaenyo met ti Daniel 11:31; 12:11.

⁶ Impagarup dagiti Judio a natungpal daytoy idi tinulawan ni Antiochus IV ti templo agarup 200 a tawen sakbayna. Nupay kasta, impakita ni Jesus a saan pay idi a natungpal daytoy, nga indagadagna ti panangaramat iti pannakaawat agsipud ta “ti makarimon a banag” agparangto pay laeng ken agtakder iti “nasantuan a disso.” Nabatad a tuktukoyen idi ni Jesus ti buyot ti Roma nga immay idi 66 K.P. nga addaan kadagiti naidumduma a bandera. Dagiti kasta a bandera, a nabayag idin a maus-usar, ket naibilang nga idolo ken makarimon kadagiti Judio.a Ngem kaanoda nga ‘agtakder iti nasantuan a disso’? Napasamak dayta idi a ti buyot ti Roma, nga addaan kadagiti bandera, rinautda ti Jerusalem ken ti templona, nga imbilang dagiti Judio a nasantuan. Rinugian pay ketdi idin dagiti Romano a dupraken ti pader ti templo. Pudno la unay a ti nabayag idin a makarimon ket sitatakderen iti nasantuan a disso!​—Isaias 52:1; Mateo 4:5; 27:53; Aramid 6:13.

Ti Moderno-Aldaw a “Makarimon a Banag”

7. Ania a padto ni Jesus ti matungtungpalen iti tiempotayo?

⁷ Nanipud idi Gubat Sangalubongan I, nakitatayon ti dakdakkel a kaitungpalan ti pagilasinan nga inted ni Jesus a nailanad iti Mateo kapitulo 24. Ngem, laglagipenyo ti imbagana: “Inton makitayo ti makarimon a banag a mamataud iti panaglangalang . . . a sitatakder iti maysa a nasantuan a disso, . . . iti kasta dagidiay adda idiay Judea rugianda koma ti agkamang kadagiti bambantay.” (Mateo 24:15, 16) Adda met la ketdi kaitungpalan daytoy a paset ti padto iti tiempotayo.

8. Iti las-ud ti adun a tawen, kasano nga impabigbig dagiti Saksi ni Jehova no ania ti “makarimon a banag” iti moderno a panawen?

⁸ Mangipakpakita iti panagtalek dagiti adipen ni Jehova a matungpal daytoy a padto, ti The Watchtower nga Enero 1, 1921 impamaysana dayta mainaig kadagiti mapaspasamak idiay Makintengnga a Daya. Idi agangay, iti ruar a Disiembre 15, 1929, iti panid 374, sibabatad a kinuna ti The Watchtower: “Interamente nga agannayas ti Liga de Naciones a mangyadayo kadagiti tattao manipud iti Dios ken ni Kristo, ket maysa ngarud daytoy a mamaglangalang a banag, aramid ni Satanas, ken makarimon iti imatang ti Dios.” Isu nga idi 1919, nagparang ti “makarimon a banag.” Idi agangay, inwayaan ti Liga ti Naciones Unidas. Nabayagen nga ibutbutaktak dagiti Saksi ni Jehova dagitoy nga organisasion ti tao maipaay iti talna kas makarimon iti imatang ti Dios.

9, 10. Kasano a ti immun-una a pannakaawat iti dakkel a rigat inimpluensiaanna ti panangmatmattayo iti panawen a panagtakder ti “makarimon a banag” iti nasantuan a disso?

⁹ Ginupgop ti immuna nga artikulo ti naparayray a pannakailawlawag ti adu a paset ti Mateo kapitulo 24 ken 25. Maitutop kadi ti ad-adda a pananglawlawag iti ‘makarimon a banag a sitatakder iti nasantuan a disso’? Nabatad a kasta. Innaig ti padto ni Jesus ti ‘panagtakder iti nasantuan a disso’ iti panangrugi ti naipadto a “rigat.” No kasta, uray pay no nabayagen nga adda ti “makarimon a banag,” ti pannakainaig ti ‘panagtakder daytoy iti nasantuan a disso’ iti dakkel a rigat apektaranna ti panagpampanunottayo. Kasano a kasta?

¹⁰ Adda idi tiempo a ti pannakaawat ti ili ti Dios ket nangrugi ti umuna a paset ti dakkel a rigat idi 1914 ket mapasamakto ti maudi a pasetna iti gubat ti Armagedon. (Apocalipsis 16:14,16; idiligyo ti The Watchtower, April 1, 1939, panid 110.) Maawatantayo ngarud no apay a naipagarup idi a ti “makarimon a banag” iti maud-udi nga aldaw nagtakder la ketdi iti nasantuan a disso di nagbayag kalpasan ti Gubat Sangalubongan I.

11, 12. Idi 1969, ania a nagbaliw a panangilawlawag maipapan iti dakkel a rigat ti naidatag?

¹¹ Nupay kasta, idi bumaybayag naiduman ti pannakaawattayo kadagiti bambanag. Idi Huebes, Hulio 10, 1969, iti “Talna Ditoy Daga” nga Internasional a Kombension idiay New York City, ni F. W. Franz, ti bise-presidente idi ti Watch Tower Bible and Tract Society, ket nangipaay iti makapagagar unay a palawag. Iti panangrepasona iti napalabas a pannakaawat iti padto ni Jesus, kinuna ni Brother Franz: “Nailawlawag a nangrugi ti ‘dakkel a rigat’ idi 1914 K.P. ket saan a napalubosan a maitungpal a naan-anay iti daydi a tiempo no di ket pinagpatingga ti Dios ti Gubat Sangalubongan I idi Nobiembre 1918. Manipud idin, ipalpalubos ti Dios a maaddaan dagiti pinulotanna a natda kadagiti napili a Kristiano iti panawen a mangaramid iti aktibidadda sakbay nga ituloyna ti maudi a paset ti ‘dakkel a rigat’ iti gubat ti Armagedon.”

¹² Kalpasanna, naidatag ti nabaliwan nga eksplanasion: “Tapno maitupag kadagiti pasamak idi umuna a siglo, . . . saan a nangrugi ti antitipiko a ‘dakkel a rigat’ idi 1914 K.P. Imbes ketdi, ti napasamak iti iladladawan ti Jerusalem iti moderno a panawen idi 1914-1918 ket ‘pangrugian [laeng] dagiti ut-ot ti panagrigat’ . . . Mapasamakto pay laeng iti masanguanan ti ‘dakkel a rigat’ a dinto mauliten uray kaano, ta kaipapananna ti pannakadadael ti sangalubongan nga imperio ti palso a relihion (a pakairamanan ti Kakristianuan) sa sarunuen ti ‘gubat ti naindaklan nga aldaw ti Dios a Mannakabalin-amin’ inton Armagedon.” Kayat a sawen daytoy a mapasamakto pay laeng iti masanguanan ti intero a dakkel a rigat.

13. Apay a nainkalintegan a kunaen nga addanto masanguanan a ‘panagtakder [ti “makarimon a banag”] iti nasantuan a disso’?

¹³ Direkta a nainaig daytoy iti panangammo no kaano ti panagtakder ti “makarimon a banag” iti nasantuan a disso. Lagipenyo ti napasamak idi umuna a siglo. Rinaut dagiti Romano ti Jerusalem idi 66 K.P., ngem kellaat a nagsanudda, a nangted kadagiti Kristiano a “lasag” iti gundaway a maisalakan. (Mateo 24:22) No kasta, namnamaentayo nga asidegen a mangrugi ti dakkel a rigat, ngem mapaababanto dayta gapu kadagiti pinili ti Dios. Tandaananyo daytoy napateg a punto: Iti nagkauna a padron, ti ‘makarimon a banag a sitatakder idi iti nasantuan a disso’ ket nainaig iti iraraut dagiti Romano iti panangipangulo ni Heneral Gallus idi 66 K.P. Ti moderno-aldaw a katupag dayta nga iraraut​—ti panagbettak ti dakkel a rigat​—ket mapasamakto pay laeng iti masanguanan. Gapuna, nabatad nga agtakderto pay laeng iti nasantuan a disso ti “makarimon a banag a mangpataud iti pannakalangalang,” nga addan manipud pay idi 1919.b Kasanonto a mapasamak daytoy? Ken kasanotay a maapektaran?

Masanguanan nga Iraraut

14, 15. Kasano a matulongannatayo ti Apocalipsis kapitulo 17 a mangtarus kadagiti pasamak nga agturong iti Armagedon?

¹⁴ Deskribiren ti libro nga Apocalipsis ti masanguanan a pannakaraut ken pannakadadael ti palso a relihion. Ilawlawag ti kapitulo 17 ti panangukom ti Dios iti “Babilonia a Dakkel, ti ina dagiti balangkantis”​—ti sangalubongan nga imperio ti palso a relihion. Ti Kakristianuan ti kangrunaan a paset daytoy, nga agkunkuna a naitulag iti Dios. (Idiligyo ti Jeremias 7:4.) Dagiti palso a relihion, a pakairamanan ti Kakristianuan, ket nabayagen a makiab-abig kadagiti“ar-ari ti daga,” ngem agtungpalto daytoy iti pannakalangalang dagita a relihion. (Apocalipsis 17:2, 5) Siasinonto ti mamaglangalang?

¹⁵ Nailadawan iti Apocalipsis ti “maysa nga eskarlata ti marisna nga atap nga animal” a timpuar, nagpukaw, sa nagparang manen. (Apocalipsis 17:3, 8) Daytoy nga animal ket supsuportaran dagiti agtuturay iti lubong. Dagiti detalye a naipaay iti padto tulongannatayo a mangilasin iti daytoy a simboliko nga animal kas maysa nga organisasion a maipaay iti talna a nabuangay idi 1919 kas Liga de Naciones (maysa a “makarimon a banag”) ket dayta ita ti Naciones Unidas. Ipakita ti Apocalipsis 17:16, 17 a dumtengto pay laeng ti tiempo a tignayen ti Dios dagiti natauan nga agtuturay a prominente iti daytoy nga “animal” tapno paglangalangenda ti sangalubongan nga imperio ti palso a relihion. Dayta nga iraraut ti pangrugian ti dakkel a rigat.

16. Ania ti nakakadkadlaw a mapaspasamak mainaig iti relihion?

¹⁶ Tangay mapasamakto pay laeng iti masanguanan ti panangrugi ti dakkel a rigat, masanguananto pay laeng kadi ti nadakamat a ‘panagtakder iti nasantuan a disso’? Nabatad a kasta. Nupay nagparang ti “makarimon a banag” iti rugrugi daytoy a siglo ken addan iti sumagmamano a dekadan, agsaadto iti naisangsangayan a pamay-an “iti nasantuan a disso” iti asidegen a masanguanan. Kas kadagiti pasurot ni Kristo idi umuna a siglo a nangpaliiw la ketdi a naimbag no kasano a matungpal idi ti nadakamat a ‘panagtakder iti nasantuan a disso,’ kasta met dagiti Kristiano ita. Pudno a nasken nga urayentayo ti aktual a kaitungpalanna tapno maammuantayo ti amin a detalye. Ngem makapainteres ta iti dadduma a pagilian, addan nakakadkadlaw ken kumarkaro nga ibubusor iti relihion. Dagiti dadduma a napolitikaan nga elemento, a nakikappon kadagiti dati a Kristiano a simmiasi iti pudno a pammati, iparparegtada ti ibubusor iti relihion, nangruna kadagiti pudno a Kristiano. (Salmo 94:20, 21; 1 Timoteo 6:20, 21) No kasta, dagiti napolitikaan a pannakabalin ‘makibakbakalda iti Kordero’ uray ita, ket kas ipakita ti Apocalipsis 17:14, dumegdegto daytoy a dangadang. Nupay saanda a literal a makaranget ti Kordero ti Dios​—ni Jesu-Kristo nga adda iti natan-ok, nadayag a kasasaad​—ipapasdanto ti busorda kadagiti pudno nga agdaydayaw iti Dios, nangruna dagiti ‘sasantona.’ (Daniel 7:25; idiligyo ti Roma 8:27; Colosas 1:2; Apocalipsis 12:17.) Ipatalged kadatayo ti Dios nga agbiktorianto ti Kordero ken dagidiay kakaduana.​—Apocalipsis 19:11-21.

17. Nupay saantayo a dogmatiko, ania ti maikunatayo no kasano nga agtakderto iti nasantuan a disso ti “makarimon a banag”?

¹⁷ Ammotayo nga asidegen ti pannakalangalang ti palso a relihion. “Nabartek [ti Babilonia a Dakkel] iti dara dagiti sasanto” ket agtigtignay a kasla maysa a reyna, ngem sigurado a madadaelto. Agbaliwto a mamimpinsan ti narugit nga impluensiana kadagiti ari iti daga inton isu ket siraranggas a guraen ti ‘sangapulo a sara ken ti atap nga animal.’ (Apocalipsis 17:6, 16; 18:7, 8) Inton atakaren ti “eskarlata ti marisna nga atap nga animal” ti narelihiosuan a balangkantis, agtakderto a mangipangpangta ti “makarimon a banag” iti makunkuna a nasantuan a disso ti Kakristianuan.c No kasta, ti pannakalangalang ket mangruginto iti awanan pammati a Kakristianuan, a mangibilbilang iti bagina a nasantuan.

“Panagtalaw”​—Kasano?

18, 19. Ania dagiti naipaay a rason a mangipakita a ti ‘panagkamang kadagiti bambantay’ dina kaipapanan ti panangbaliw iti relihion?

¹⁸ Kalpasan nga impakpakaunana ti ‘panagtakder ti makarimon a banag iti nasantuan a disso,’ pinakdaaran ni Jesus dagiti addaan pannakaawat nga agtignayda. Kayatna kadi a sawen nga iti dayta a naladaw a kanito​—inton ‘sitatakder iti nasantuan a disso’ “ti makarimon a banag”​—adunto a tattao ti mangpanaw iti palso a relihion ket alagadenda ti pudno a panagdayaw? Saan. Usigenyo ti umuna a kaitungpalan. Kinuna ni Jesus: “Dagidiay adda idiay Judea rugianda koma ti agkamang kadagiti bambantay. Ti tao nga adda iti tuktok ti balay saan koma a bumaba, wenno sumrek iti uneg tapno mangala iti aniaman a banag manipud iti balayna; ket ti tao nga adda iti talon saan koma nga agsubli kadagiti bambanag iti likudan tapno alaenna ti makinruar a kawesna. Asi pay dagiti masikog a babbai ken dagidiay agpaspasuso iti ubing kadagita nga aldaw! Itultuloyyo nga ikararag a saan koma a mapasamak dayta iti panawen ti lam-ek.”​—Marcos 13:14-18.

¹⁹ Saan nga imbaga ni Jesus a dagidiay laeng adda sadi Jerusalem ti nasken a pumanaw, a kas man la nasken a rummuarda iti sentro a pagdaydayawan dagiti Judio; saan met a dinakamat ti pakdaarna ti panangbaliw iti relihion​—panangpanaw iti palso ken panangalagad iti pudno. Nalawag a saan a kasapulan idi a mapakdaaran dagiti adalan ni Jesus a pumanawda iti maysa a relihion sa mapan iti sabali; nagbalinda idin a pudno a Kristiano. Ket ti iraraut a napasamak idi 66 K.P. dina ginutugot dagiti mangan-annurot iti Judaismo sadi Jerusalem ken iti intero a Judea a panawanda dayta a relihion ket agbalinda a Kristiano. Kuna ni Propesor Heinrich Graetz a nagsubli dagidiay nangsunson kadagiti nagsanud a Romano iti siudad: “Dagiti Zealot, a nagkakanta gapu iti panagballigida iti gubat, nagsublida idiay Jerusalem (maika-8 ti Oktubre), a nalapunos ti pusoda iti ragsak a mangnamnama iti wayawaya ken panagwaywayas. . . . Saan kadi a siaasi a tinulongan ida ti Dios a kas iti panangtulongna kadagiti ammada? Awan panagamak dagiti Zealot iti masanguanan.”

20. Kasano nga impangag dagiti nagkauna nga adalan ti pakdaar ni Jesus nga agkamangda kadagiti bambantay?

²⁰ No kasta, kasano nga impangag dagiti sumagmamano a napili ti balakad ni Jesus? Babaen ti panangpanawda iti Judea ken panagkamangda kadagiti bambantay iti ballasiw ti Jordan, impakitada a saanda a paset ti Judio a sistema, iti napolitikaan wenno narelihiosuan a pamay-an. Pinanawanda dagiti talon ken pagtaenganda, a saanda pay ketdi nga intugot dagiti sanikuada nga adda kadagiti balayda. Gapu ta agtalekda iti pannalaknib ken pannarabay ni Jehova, inyun-unada ti panagdayaw kenkuana ngem ti aniaman a kasla napateg.​—Marcos 10:29, 30; Lucas 9:57-62.

21. Ania ti saantay a namnamaen inton rumaut ti “makarimon a banag”?

²¹ Usigentay ita ti dakdakkel a kaitungpalan. Adun a dekada nga idagdagadagtayo kadagiti tattao a rummuarda iti palso a relihion ket alagadenda ti pudno a panagdayaw. (Apocalipsis 18:4, 5) Minilion ti nangaramiden iti kasta. Saan nga ipasimudaag ti padto ni Jesus nga apaman a mangrugi ti dakkel a rigat, umariwekwek dagiti agturong iti nasin-aw a panagdayaw; nalawag nga awan ti sapasap a pannakakomberte dagiti Judio idi 66 K.P. Ngem addaanto dagiti pudno a Kristiano iti napigsa a pakatignayan a mangipangag iti pakdaar ni Jesus ken agtalaw.

22. Ania ti nalabit ramanen ti panangipangagtayo iti balakad ni Jesus maipapan iti panagkamang kadagiti bambantay?

²² Iti agdama, saantay nga ammo ti amin a detalye maipapan iti dakkel a rigat, ngem lohikal a maikunatayo a para kadatayo, ti panagkamang a dinakamat ni Jesus ket saanto a literal a panagkamang iti maysa a disso. Addan dagiti tattao ti Dios iti aglikmut ti lubong, gistay iti amin a suli. Ngem masiguradotayo nga inton kasapulan ti panagkamang, nasken nga itultuloyto dagiti Kristiano a manteneren ti nabatad a pakaidumaanda kadagiti palso a narelihiosuan nga organisasion. Imutektekantay met ta namakdaar ni Jesus maipapan iti di panagsubli iti balay tapno mangala kadagiti kawes wenno dadduma pay a sanikua. (Mateo 24:17,18) Isu a mabalin nga addanto dagiti pakasuotan no kasano ti panangmatmattayo kadagiti material a banag; dagitoy aya ti kapatgan, wenno napatpateg ti pannakaisalakan dagiti amin nga adda iti dasig ti Dios? Wen, ti panagtalawtayo mabalin a ramanenna dagiti pakarigatan ken panagkurang kadagiti masapsapul iti biag. Nasken a nakasaganatayto a mangaramid iti aniaman a kasapulan, kas iti inaramid dagiti katupagtayo idi umuna a siglo, a pinanawanda ti Judea sada nagkamang idiay Perea, iti ballasiw ti Jordan.

23, 24. (a) Sadino laeng a makasaraktayo iti proteksion? (b) Ania ti epekto koma kadatayo ti pakdaar ni Jesus maipapan iti ‘makarimon a banag a sitatakder iti nasantuan a disso’?

²³ Masapul a siguraduentayo a ni Jehova ken ti arig bantay nga organisasionna ti agtultuloy a pagkamangantayo. (2 Samuel 22:2, 3; Salmo 18:2; Daniel 2:35, 44) Dita ti pakasalaknibantayo! Ditay tultuladen ti kaaduan iti sangatauan nga agkamangto “kadagiti rukib” ken aglemmeng “kadagiti masa a batbato kadagiti bantay”​—dagiti natauan nga organisasion ken institusion a nalabit agtalinaed iti apagbiit kalpasan a malangalang ti Babilonia a Dakkel. (Apocalipsis 6:15; 18:9-11) Pudno, mabalin a narigrigatto ti kasasaad​—kas idi 66 K.P. para kadagiti masikog a babbai a nangpanaw iti Judea wenno para iti asinoman a nasken nga agdaliasat iti nalam-ek, matutudo a panawen. Ngem masiguradotayo a pagbalinen ti Dios a posible ti pannakaisalakan. Uray pay itan, pabilgentayo ti panagtalektayo ken Jehova ken iti Anakna, nga agturturayen a kas Ari ti Pagarian.

²⁴ Awan ti rumbeng a pagbutngantayo iti mabalin a mapasamak iti masanguanan. Saan idi a kayat ni Jesus nga agbuteng dagiti adalanna, ket dina met kayat nga agbutengtayo, ita man wenno iti masanguanan. Pinakdaarannatayo tapno maisaganatayo ti puso ken panunottayo. Total, saanto a madusa dagiti natulnog a Kristiano inton madadael ti palso a relihion ken ti dadduma pay a paset daytoy dakes a sistema. Maawatandanto ti mapaspasamak ket ipangagdanto ti pakdaar maipapan iti ‘makarimon a banag a sitatakder iti nasantuan a disso.’ Determinadodanto nga agtignay maibatay iti di maisin a pammatida. Pulos a ditay koma liplipatan ti inkari ni Jesus: “Ti nakapagibtur agingga iti panungpalan isunto ti maisalakan.”​—Marcos 13:13.

[Dagiti Footnote]

Malagipyo Kadi?

◻ Kasano a nagparang idi umuna a siglo ti “makarimon a banag a mangpataud iti pannakalangalang”?

◻ Apay a nainkalintegan a panunoten a ti moderno-aldaw a “makarimon a banag” agtakderto iti nasantuan a disso iti masanguanan?

◻ Ania nga iraraut ti “makarimon a banag” ti naipadto iti Apocalipsis?

◻ Ania a kita ti ‘panagkamang’ ti nalabit kasapulanto pay laeng nga aramidentayo?

[Ladawan iti panid 16]

Maawagan ti Babilonia a Dakkel a “ti ina dagiti balangkantis”

[Ladawan iti panid 17]

Ti eskarlata ti marisna nga atap nga animal iti Apocalipsis kapitulo 17 isu ti “makarimon a banag” a dinakamat ni Jesus

[Ladawan iti panid 18]

Ti eskarlata ti marisna nga atap nga animal ti mangidaulonto a rumaut ken mangdadael iti relihion

Agsalukag ken Umagawakayo!

“Agtultuloykayo nga agbantay, ngarud, agsipud ta dikay ammo ti aldaw wenno uray ti oras.”​—MATEO 25:13.

1. Ania ti ninamnama ni apostol Juan?

ITI maudi a panagsarita a nailanad iti Biblia, inkari ni Jesus: “Umayak a sidadaras.” Insungbat ni Juan nga apostolna: “Amen! Umayka, Apo Jesus.” Awan panagduadua ti apostol nga umayto ni Jesus. Maysa ni Juan kadagiti apostol a nagsaludsod idi ken Jesus: “Kaanonto a mapasamak dagitoy a bambanag, ket anianto ti pagilasinan ti kaaddam [Griego, pa·rou·siʹa] ken ti panungpalan ti sistema ti bambanag?” Wen, sitatalek a ninamnama ni Juan ti masanguanan a kaadda ni Jesus.​—Apocalipsis 22:20; Mateo 24:3.

2. No maipapan iti kaadda ni Jesus, ania ti kasasaad kadagiti nagduduma a relihion?

² Manmano ita dagiti addaan iti kasta a panagtalek. Adu a relihion ti addaan iti opisial a doktrina maipapan iti “iyaay” ni Jesus, ngem manmano kadagiti miembroda ti talaga a mangsegsegga iti dayta. Agbibiagda a kas man la saan nga umay ni Jesus. Kuna ti libro a The Parousia in the New Testament: “Bassit ti kaipapanan ti namnama iti Parousia iti biag, panunot ken aramid ti simbaan. . . . Kimmapuy no saan man nga interamente a napukawen ti kinaganat ti trabaho ti simbaan a mamagbabawi kadagiti tattao ken mangiwaragawag iti ebanghelio.” Ngem saan nga amin ket kasta!

3. (a) Kasano ti panangmatmat dagiti pudno a Kristiano iti pa·rou·siʹa? (b) Ania ti partikular nga intay usigen ita?

³ Segseggaan dagiti pudno nga adalan ni Jesus ti panungpalan ti agdama a sistema ti bambanag. Nupay sisusungdo a padpadaanantayo, nasken a salimetmetantayo ti umiso a panangmatmat iti amin a nairaman iti kaadda ni Jesus ket agtignaytayo a kas maiparbeng. Matulongannatay dayta nga ‘agibtur agingga iti panungpalan ket maisalakantayo.’ (Mateo 24:13) Idi ipapaayna ti padto a masarakantayo iti Mateo kapitulo 24 ken 25, nangted ni Jesus iti nainsiriban a balakad a mabalintay nga iyaplikar, nga agpaay iti manayon a pagimbagantayo. Naglaon ti kapitulo 25 kadagiti pangngarig a nalabit ammoyo, a pakairaman ti pangngarig maipapan kadagiti sangapulo a babbalasang (dagiti masirib ken maag a babbalasang) ken ti pangngarig maipapan kadagiti talento. (Mateo