Biblíunafn á fornri leirkrukku

Brot úr 3.000 ára gamalli leirkrukku, sem fundust árið 2012, vöktu nýlega áhuga fornleifafræðinga. Hvað var svona sérstakt við þennan fund? Það voru ekki leirbrotin sjálf heldur það sem stóð á þeim.

Þegar fornleifafræðingum hafði tekist að raða brotunum saman gátu þeir lesið úr áletruninni sem er á forn-kanaanísku. Þar stendur: „Esbaal Ben [sonur] Beda.“ Þetta var í fyrsta sinn sem fornleifafræðingar fundu forna áletrun með þessu nafni.

Reyndar er minnst á mann að nafni Esbaal í Biblíunni. Hann var einn af sonum Sáls konungs. (1. Kron. 8:33; 9:39) Prófessor Yosef Garfinkel, sem tók þátt í uppgreftinum, segir: „Það er athyglisvert að nafnið Esbaal skuli standa í Biblíunni og hafi nú einnig fundist við fornleifarannsóknir, og þá aðeins frá dögum Davíðs konungs.“ Sumir telja að nafnið hafi einungis verið þekkt á þessu ákveðna tímabili. Enn á ný hafa fornleifafundir staðfest ákveðið atriði í Biblíunni.

Annars staðar í Biblíunni kemur nafnið Esbaal fyrir í myndinni Ísbóset þar sem „bóset“ er látið koma í staðinn fyrir „baal“. (2. Sam. 2:10) Hvers vegna skyldi það hafa verið gert? „Menn virðast hafa verið tregir til að nota nafnið Esbaal í 2. Samúelsbók því að það minnti á kanaaníska stormguðinn Baal,“ segja vísindamenn, „en nafnið ... varðveittist í upprunalegri mynd í Kroníkubókinni.“