Baꞌabaaka Qachcha Halse

1. Yesuusi Iyyerussaalemiki qachchi maa kadaaxxa ediseen haasoꞌeemmaꞌa?

YESUUSI Reyebaangi heenoxxe barra edi darre, Iyyerussaalemiki qachchi baꞌeexxa yanna taakkaka muuxama alfiteexxa mitte tinbiite haasoꞌeemman. Isinna Iyyerussaalemiki qachchi mitte barra ‘bagediinke sannachchinni buqemaaxxa’ kuleemman. (Luq. 21:20) Yesuusi hordofooleeyye isixxi kinni, sannachcha uuddeeshshanni rakke welebaa baqattaashsha xexxeꞌachchiisseemman. Tinni Yesuusi haasoꞌeexxi tinbiite Roomiki sannachchi Iyyerussaalemika qachcha buqeexxa yanna muuxendeen—Luq. 21:21, 22.

2. Hawaarya Phawuloosi Yihuudanna Iyyerussaalemi hedhaammaka Kirsitaana maa hiyyee gorseemmaꞌa?

² Roomiki sannachchi Iyyerussaalemika qachcha buqeexxe heenoxxe wogguwwa edi darre, hawaarya Phawuloosi Yihuudanna Iyyerussaalemi hedhaammake Kirsitaaniꞌaa hunna affeexxa daddaabbe borreesseemman. Tinni daddaabbe taꞌixxe yannaꞌni Ibrawiyaanetike maxaafa hiyyendaan. Daddaabbe tinni Yihuudanna Iyyerussaalemi hedhaammaki Kirsitaan, ediiꞌni daggaꞌneexxe yaaneꞌaa qophpheeffataashsha gargaaraaka eloka gorsa affeexxemman. Insaꞌnee ediiꞌni heqqitaammaxxi yaane maachcho? Iyyerussaalemiki qachchi baꞌaaxxi yanna shiqqeemman. Okkoꞌo hedhaammaki Kirsitaani lubboti gatoꞌaa hasaꞌnoole, minenna afeexxa karra duuchcha waale baqatatee qophpheeffata hasissaamman. Tenneꞌaa konnee Iyyerussaalemika qachcha uuddaaxxa hawaarya Phawuloosi: “Kaba duuchchinii wodda hedhaaka qachcha anfeeꞌnon” hiyye borreessen. Ittin lebeexxi: “Kaddomaleꞌe, ediꞌaa dagaaka qachcha halchati heqqeꞌnaannen” hiyyeen.—Ibr. 13:14.

3. “Dhugaatixxa hundaayye afeeki” qachchi hoonte? Isoo halsinaanneki mayeete?

³ Kirsitaani Iyyerussaalemiiꞌninna Yihuudiiꞌni wele bakkabaa baqatatee murteessedheexxa yanna, heddi manni insaꞌnee coora yookiin tuffata gopheebaan. Kaddoolenna tinni murte kinni hedho insaꞌnexxa baꞌnetenaaꞌni gargaartaaxxemman. Techchixxe yannaꞌni noꞌonna manjiinxe hunnaꞌni addata gonphaannaxxeꞌe, yookiin jaba maallaqa alfatee ittan tenne buttaꞌni danqashiinxa hedho hedhatee hasa gonphaannaxxeꞌe manji noꞌoo cooraan. Iitta hexxeexxa hedho hedhatee fiꞌlineenneki mayeete? Buutotinna shiqixxe yannaꞌni Mageniinxi Mootumma tennee fuggoxxa butta balleessitaaxxa egenneennaxxeeten. Noꞌo halsateꞌni heꞌnenneki “dhugaatixxa hundaayye afeeke qachchanni” yookiin “ediꞌaa daggaꞌneexxe” Mageniinxe Mootumman.a (Ibr. 11:10; Mat. 6:33) Tenne qoꞌneꞌni hexxeexxe duuchchiniinxe gufoꞌni: (1) hawaarya Phawuloosi manfasiinxe akeettenni uwweeki gorsi, keꞌitiinke dhibbeesso baroꞌni hedhemmaki Kirsitaani “dagaꞌneeka qachcha” heqqedhaashsha gargaareeki hittate kaddeexxa (2) Kirsitaani kinni ediꞌaa hexxeexxe yaaneꞌaa qophpheeffataashshanna (3) gorsi isiki techchixxe yannaꞌni noꞌoo gargaaraaki hittate kaddeexxa uundannon.

YIHOWWAꞌNI ADDATTE ISI HAꞌNOO IJJENDA WAALABAAN

4. Iyyerussaalemiki qachchi Kirsitaanakee eloxxe bakka kadeeki mayeete?

⁴ Iyyerussaalemiki qachchi Kirsitaanakee eloxxe bakkamman. Taakkake dhibbeesso baroꞌni Kirsitaaniinxi gubaꞌe 33 G.W, hundeessendeeki konne qachchaꞌniten, ittan iimike biso kade gubaꞌetee akeette uwwaammaki dayyuwi hedhaammaki Iyyerussaalemiten. Tennenaꞌni caaldeexxa, heddi Kirsitaani mine ifikanna yoꞌoxxa karra afeemmaki konne qachchi giddon. Kaddomaleꞌe, Yesuusi hordofooleeye isixxi Iyyerussaalemiꞌni calla kaddebaangi Yihuudiiꞌninna baqattashsha xexxeꞌachchiseeman.—Mat. 24:16.

5. Phawuloosi Kirsitaani ediiꞌni daggaꞌneexxe yaaneꞌaa qophpheeffataashsha gargaareeki hittate?

⁵ Phawuloosi Kirsitaana ediiꞌni daggaꞌneexxe yaaneꞌaa qophpheessateꞌe, Yihowwa, Iyyerussaalemike qachchiꞌaa maa uushsho afeexxa hubantaashsha gargaareen. Phawuloosi, Iyyerussaalemi hedhemmaki mageneeffachchotiki mini, kahinaatetixxi hujenna shiqaammaki tolchi konneechchinni udumiꞌaa qullichchake kadeebaaxxa Kirsitaana qallasseen. (Ibr. 8:13) Ittan konne qachchi giddo hedhaammaki manni Mesihcho addate adhdheemmabaan. Tenneꞌaa Iyyerussaalemi hedhdhemmaki mageneeffachotiki mini okonneechchini udumiꞌaa qullitte mageneeffachchoke oddoola kadabaan. Ittan qachchinna mageneeffachchotiki mini baꞌaan—Luq. 13:34, 35.

6. Phawuloosi Ibraawiyaane 13:5, 6 keꞌni, haasoꞌeeki gorsi yanna etteneꞌni Kirsitaanakee hasisaammaken hinaanneki mayeete?

⁶ Phawuloosi Ibraawootakee daddaabbe borreesseexxa yanna Iyyerussaalemiki qachchi nophpheeke yookiin duroommateekemman. Mitti Roomiki borreessanji, ‘ettene yannaꞌni Iyyerussaalemiki qachchi butta duuchchaꞌni baꞌla qicoꞌni egeꞌnemeemmake qachcha’ kadeemmaxxa borreesseen. Ayhuudooti gargariti hedheeke boganaaꞌni ayyaana ulfeesateꞌe, wogga woggandeꞌni konne qachchibaa dagaamman. Tinni yaane kunni qachchi nophphaashsha assiteen. Mitti mitti Kirsitaani konne qachchi giddo daddalaꞌni jaba maallaqa alfaaxxi mansiissaaxxe yaanebaan. Phawuloosi Kirsitaana: “Hedho haꞌnooxxi maallaqiinxe jaalalanaaꞌni bayyatteexxe kaddowwaal, affineexxe yaaneꞌni itittine hedhe” hiyye gorseeki tenneꞌaate kada gophpheebaan. Okkoꞌni Phawuloosi Qullitte borroꞌni Yihowwa; “ani atee ijjenda waalabeꞌnon, haanonna hunabeꞌnon” hiyye haasoꞌeeka addachchiisaaka yaada kuleen. (Ibraawiyaane 13: 5, 6 yaansis; Zed. 31:6; Far. 118:6) Iyyerussaaleminna Yihuuda hedhaammake Kirsitaaniꞌaa iitta hedheeki addachchiisaaki yaadi hasisaamman. Mayee? Buutotinna tinni daddaabbe anga insaꞌnexxeꞌni gelteexxe shiixxooxxe yanna uduma mine insaꞌneka, daddaliinxa hujenna anfeexxa heddo yaane waale baqata hasissaammaxxeeten. Okkooꞌni heꞌnemmaxxe bakkanaaꞌni baqanteꞌe wele bakkaꞌni haarooxxa jiro hedha hasissaamman.

7. Yihowwaꞌni anfeennexxa adde taꞌanni jabeessedha hasisseeki mayeete?

⁷ Alfinannoxxa barachcho: Noꞌoo ediiꞌni heqqitaꞌneexxi yaane maachcho? “Lumoki abari” safaan, ittan tinni fuggitte butta baxxaan. (Mat. 24:21) Keꞌitiinke dhibbeesso baroꞌni hedhemmake Kirsitaanishshanni noꞌonna dammanqe heqqedha hasissaan. (Luq. 21:34-36) Lumoke abari wodda Yihowwa arda isika ijjenda hunabaaxxa woꞌma qalbenni isoꞌni addatati, anfeennexxa mitte mitte yaane yookiin duuchchiinxa waale baqata hasissaaxxi hexxaan. Matanga lumoki abari safebaangi taꞌanni, Yihowwaꞌni hittee qico addantaannexxa leellinshannoxxa futtii anfeennen. Ifi iitta hite qori, ‘Assaannexxi yaanenna herregi anki karrateꞌnite kaddebaangi anee karkaarsatee kako aageeke Magenoꞌni adde afeennexxa leellishshaa?’ (1 Xi. 6:17) Taakkake dhibbeesso bari wodda kaddeexxe yaanenaaꞌni barachcho alfinonnolenna, ediꞌaa “lumoki abari” safaa wodda kaddaaxxi yaane kinni okkone wodda kaddeexxe yaane irra haranga haꞌurtitteten. Lumoki abari safaa woddata noꞌo assa hasissaaxxi yaane maachcho kaddeexxa hitta egennanno?

AKEETTE UWWAꞌNEEKE MANNIꞌAA AJAJEMME

8. Yesuusi hordofooleeyye isixxi maa assitaashsha ajajeemmaꞌa?

⁸ Phawuloosi Ibraawootakee daddaabbe borreesseexxe heenoxxe wogguwwa uduma, okkoꞌo hedhaammaki Kirsitaani Roomiki sannachchi Iyyerussaalemika qachcha buqeeꞌnaa uudeen. Iyyerussaalemiki qachchi baꞌoꞌaate kaddemmaxxeꞌe kunni baqantaaxxi yanna gelteexxa leellishaake beesisamman. (Mat. 24:3; Luq. 21:20, 24) Baqantaꞌneekita habaate? Yesuusi: “Yihuuda hedhaaki manni koobuwwatibaa baqatowwaali” hiyyeemman. (Luq. 21:21) Okkone loolaꞌni heddo koobuwwa hexxemman. Heene koobabaa baqantaaxxa hitta egeꞌna dandeennata?

9. Kirsitaani heene koobabaa baqataaxxa mekki hiyya dandeꞌaaki mayeete kada dandeetta? (Kaartanna uudi.)

⁹ Okkone loolaꞌni Kirsitaani baqata dandeꞌaaxxi heddo koobuwwa hexxemman. Fakkennakeꞌe, Semaariya, Geliila, Liibaanosinna Yordaanosike Galaani widi darre koobuwwa hexxemman, ittani Hermoon hiyyendaaxxi koobanna hexxemman. (Kaarta uudi.) Konne kooba hexxeeke loolaꞌni manni nageꞌi hedheexxe bakkashsha uudaamaki mitti mitti qachchuwwi hedhemman. Fakkeennakeꞌe, Gamla hiyyemaaki qachchi hedhemmaki bobboqitte, qeerraaxxe koobaꞌninna sholla qicinni mara dandeennabaaxxe bakkaꞌniten. Mitti mitti Ayhuudooti tennee bakka bagedi keꞌaa wodda baqate shoꞌomatee eloxxe bakkashsha uudaammaxxen. Kaddomaleꞌe, Roomiki sannachchi udumiiꞌni konnee qachcha balleessen, ittan okko hedhaammaki heddi manni reyeen.b

10-11. (a) Yihowwa Kirsitaanakee akeette uwweeki hittate kada dandeetta? (Ibraawiyaane 13:7, 17) (b) Kirsitaani akeette uwwaammake manniꞌaa ajajemati laꞌo alfeeki hittate? (Fakketanna uudi.)

¹⁰ Yihowwa okkone wodda gubaꞌe giddo akeette uwwaammake manni darreeꞌni Kirsitaana akeekaammachcho fakkaattaꞌneen. Raagiinki borreessalli Yusibeesi: “Mageni mitte mitte dayyuwwaꞌni Iyyerussaalemi hedheeki Kirsitaani bagedi safebaangi Peeriyi qachchaꞌni, Peela hiyyendaaxxe bakkabaa baqataashsha manfasiki kuleemman” hiyye borreesseen. Peela baqatatee eloxxe bakkamman. Tinni bakka Iyyerussaalemiiꞌni bayyate kada gophphemmaxxeꞌe sholla qicinni gennaaxxe bakkan. Taakkaxxa kunni qachchi Azaabetikemman, ittan Ayhuudootakee hiyye Roomike sannachchinni lolemaammaki manni okkone loolaꞌni hedhemmabaan.—Kaarta uudi.

¹¹ Tenne koobabaa baqateeki Kirsitaani Phawuloosi gubaꞌe giddo, “akeette uwwaꞌneeke manniꞌaa ajajemme” hiyyeeka gorsa laqeꞌeen. (Ibraawiyaane 13:7, 17 yaansis.) Tennenaaꞌni kexxeexxa Mageniinki ardi baꞌnetenaaꞌni gateen. Insaꞌne “dhugaatixxa hundaayye afeeka qachcha” yookiin Mageniinxa Mootumma heqqeꞌneemmaxxeꞌe Yihowwa insaꞌnee hunebaan.—Ibr. 11:10.

12-13. Yihowwa rakkotixxa yanna arda isika akeekeeki hittate?

¹² Alfinannoxxa barachcho: Yihowwa arda isikee hasissaaxxa akeette uwwaꞌneeki baalloonseeke manni darreeꞌniten. Maxaafi Qullichchi giddo rakkotixxa yanna Yihowwa arda isika allalaaka manna keꞌisseeki hittate kaddeexxa leellishaaki heddi fakkeenni hedheen. (Zed. 31:23; Far. 77:20) Techchixxe yannaꞌninna Yihowwa baalloonsemeeke manni darreeꞌni arda isika akeeka ittin sufeexxa leellishaaki manbeꞌa assaaki tarjuwwi hedheen.

¹³ Fakkennakeꞌe, Yihowwa Koroniinxa yanna arda isika akeekaammaki ‘akeette uutaaxxe’ dayyuwwa darreeꞌniten. Ettenne yanna, dayyuwwa Yihowwaa mageneefata ittin suffaaki hittate kaddeexxa geedhetee akeette uwwendeemman. Koroni safeexxe shiixxooxxe yanna uduma dayyuwwa Interneeteti, Televizhiinetinna Raadoneti 500 caalaake laagadinni lumolla bukkiika progiraama hordoffeen. Manfasiinxi sagale shiqqaammaki ori uurremmabaan. Tennenaaꞌni kexxeexxa mittoomiki ittin ediꞌaa sunfeennen. Edo hedhe akeette uwwaꞌneeki manni beekkumiinxa murte murteessaashsha Yihowwa gaargaara ittin ediꞌaa sufaammaxxeꞌe ediꞌaa fedheenxi yaane futti hitoolenna isoꞌni addantannon. Yihowwaꞌni addatanna seera isikee ajajemati gadhi darre, lumoke abariꞌaa qophpheeffatateenna roqoonsissaaxxi yaane futti hitaa wodda beekkumiinxa murte murteesseꞌnannoshsha noꞌoo gargaaraaki weli adabuwwi hoonte?

WELIꞌAAN WELI DAYYUWUMMATIXXA JAALALANNA ARJUNTE LEELLISHSHE

14. Ibraawiyaane 13:1-3 qicoꞌni kulendeeshsha, Iyyerussaalemi baꞌa shiqqeexxa yanna hedhemmaki Kirsitaani hoone adabuwwa leellisha hasissaammaꞌa?

¹⁴ Lumoki abari safaaxxa yanna edi irran caala weliꞌaa weli jaalala anfeennexxa leellisha hasissaan. Eettene yanna Iyyerussaaleminna Yihuuda hedhemmake Kirsitaanika fakkeenna hordofa hasissaan. Insaꞌne duuchchinii wodda weliꞌaan weli eenaꞌneexxa leellinshaamman. (Ibr. 10:32-34) Kaddomaleꞌe, Iyyerussaalemi baxxaaxxi yanna shiqqaꞌni metaashshanni Kirsitaani “dayyuwummatixxa jaalala” leellishanna “keesumma adhdha” edi irra hasissaamman.c (Ibraawiyaane 13:1-3 yaansis.) Noꞌonna insaꞌneshshanni lumoki abari safaaxxa yanna dayyuwwatee jaalala anfeennexxa edi irra leellinshannon.

15. Yihuudiki Kirsitaani baqateechchi uduma weliꞌaan weli dayyuwummatixxa jaalalanna arjunte leellisha hasisseeki mayeete?

¹⁵ Roomiki sannachchi Iyyerussaalemika qachcha buqeeni, okkooꞌni keekkantebaangi qachcha waale udumiꞌaa higeen. Eettene oddoꞌni Kirsitaani afeexxe yaanenaaꞌni heenoxxa adhdhe qachchakenaaꞌni fula dandeꞌeen. (Mat. 24:17, 18) Insaꞌnenna koobatibaa meꞌateenna baqanteexxe bakkaꞌni haarooxxa jiro hedhateꞌe weliꞌaan weli kipha hasissaamman. Ettene baqanteexxe bakkaꞌni heddo dayyuwwaa sagale, seemmanna heꞌnaaxxi bakka hasissaamman. Baqanteexxe bakkaꞌni weliꞌaan weli kiphatinna anfeexxe yaanenaaꞌni welekee uwwati dhugaatixxa jaalala anfeexxa leellinshaan.—Tit. 3:14.

16. Gargaarisi hasisaake addeti noꞌonni mitte kadeeke manniꞌaa jaalala anfeennexxa leellinshannoki hittate? (Fakketanna uudi.)

¹⁶ Alfinannoxxa barachcho: Gargaarisi hasisaaka addeti noꞌonni mitte kadeeka manna kinphannoshsha jaalala noꞌoo tirtirsitaan. Fakkeennakeꞌe, taꞌixxe yannaꞌni heddo dayyuwwa bagediinxenna dadumiinxe balanaaꞌni kexxexxa hexxemmaxxe bakkanaaꞌni welebaa baqatteen, heddi Mageniinki ardi kinni tennee dayyuwwa manfasiinxe hedhoꞌaanna maalake hasissaaxxe yaanenni karkarsatee ifi shiqiseen. Bagediinxe buutonaaꞌni kexxeexxa mine ifika waalde baqatteexi Yuukireene hexxaꞌneexxi mitte dayyo iitta hiteen: “Yihowwa dayyuwwi noꞌoki darreeꞌni noꞌoo akeekaaꞌnaanna gargaaraaꞌnaa ille noꞌoxxinni uundeennen. Dayyuwwi noꞌoki Yukireene, Hangaari ittan taꞌa Jermeene dangennechchi udumanna noꞌoo qophphedhee adhdheen, ittan elo qicinni karkarseen.” Rakko gelteexxe dayyuwwaa arjunte leellishaꞌneekinna hasissaaxxe yaanenni karkarsaꞌneeki Kirsitaani, Yihowwa huje isixxa hujate laꞌoonfataꞌneeke anga isixxeꞌni hedheeke miyishshaten.—Fak. 19:17; 2 Qo. 1:3, 4.

17. Dayyuwummatixxa jaalalanna keesumma adhdhatika adaba taꞌanni nossedha hasisseeki mayeete?

¹⁷ Lumoki abari safaaxxa yanna taꞌi irra weliꞌaa weli gargaara hasissaan. (Inb. 3:16-18) Dayyuwummatixxi jaalalanna keesumma adhdhatiki adabi, ettene yanna haranga hasisaake kademmaxeꞌe Yihowwa konnee adabuwwa taꞌanni nosseꞌnannoshsha noꞌoo leenjisateꞌni hedheen.

EDIꞌAA KADDAꞌNEEXXI YAANE MAACHCHO?

18. Keꞌitiinke dhibbeesso baroꞌni hedhemmaka Ibraawootiinka Kirsitaana fakkaantannoki hittate?

¹⁸ Koobatibaa baqateemmake Kirsitaanaꞌni, Iyeerussaalemike qachchi giddo hedhemmake mannaꞌni gelteexxi rakko gelteemmabaan. Insaꞌne qachcha waalle fulloolenna, Yihowwa kinni insaꞌnee ijjenda huneemmabaan. Fakkeenna Insaꞌnekenaaꞌni maa barantanno? Ediꞌaa kaddaaxxa duuchcha yaane egennebeꞌnon. Kaddomaleꞌe, Yesuusi dammanqe heqqeꞌnannoshsha noꞌoo xexxeꞌachchiseen. (Luq. 12:40) Ittani hawaarya Phawuloosi Ibraawootakee borreessexxe daddaabbenaaꞌni eloka gorsa alfinannon, kunni gorssi okkone baroꞌni laꞌo afeeke kadeemmashshanni, techchixxe yannaanna noꞌaa laꞌo afeeken. Ittini lebendaaxxa, Yihowwa noꞌoo waalabaaxxanna ijjenda hunabaaxxa isinni ifiꞌaa haasoꞌeen. (Ibr. 13:5, 6) Baro barokee eebba alfinannoshsha assaaka baꞌabaaka qachcha yookiin Mageniinxa Mootumma halchati heqqedha ittin ediꞌaa sunfo.—Mat. 25:34.