წმინდა ადგილი

წმინდა წერილებში ეს შესიტყვება სხვადასხვა რამის აღსანიშნავად გამოიყენება. ის შეიძლება ეხებოდეს: 1) ისრაელის ბანაკს, იერუსალიმსა და მის წმინდა ადგილებს; 2) შეხვედრის კარავს, მოგვიანებით ტაძარს; 3) წმინდათაწმინდას, ჯერ კარვის, შემდეგ კი ტაძრის შიდა ოთახს; 4) ოთახს, რომელიც კარვის წმინდათაწმინდისგან იყო გამოყოფილი. მაშასადამე, „წმინდა ადგილის“ ესა თუ ის მნიშვნელობა კონტექსტით უნდა განისაზღვროს.

1. ისრაელის ბანაკი (კნ. 23:14), მოგვიანებით ისრაელის მიწა და იერუსალიმი (შდრ. მთ. 24:15 და ლკ. 21:20; მთ. 27:53-ში ნახსენებია „წმინდა ქალაქი“). იქ იდგა ღვთის საწმინდარი, ღვთის სახელიც იქ იყო დავანებული და ღვთის ხალხიც წმინდად იყო მიჩნეული (ეზკ. 21:2). მთელ ბანაკში, მოგვიანებით კი ღვთისგან ნაბოძებ მთელ მიწაზე სიწმინდის დაცვა მოითხოვებოდა. ამიტომ, ცრუ ღმერთისთვის მსხვერპლის შემწირველი ან სხვა უწმინდურების ჩამდენი ღვთის საწმინდრის წამბილწველად ჩაითვლებოდა (ლვ. 20:3; შდრ. ლვ. 18:21, 30; 19:30; რც. 5:2, 3; იერ. 32:34; ეზკ. 5:11; 23:38).

2. შეხვედრის კარავი, მოგვიანებით ტაძარი. კარვის მთელი ეზო და ტაძრის ეზოები წმინდად ითვლებოდა (გმ. 38:24; 2მტ. 29:5; სქ. 21:28). წმინდად ითვლებოდა აგრეთვე კარვის ეზოში მდგარი სამსხვერპლო და სპილენძის აუზი. კარვის ეზოში შესვლა ნებისმიერ დროს მხოლოდ რიტუალური სიწმინდის დამცველებს შეეძლოთ. შესაბამისად, ტაძრის ეზოში შესვლის უფლება მხოლოდ განწმენდილებს ჰქონდათ. მაგალითად, გაუწმინდურებული ქალი არც წმინდა ნივთს უნდა შეხებოდა და არც წმინდა ადგილზე უნდა შესულიყო (ლვ. 12:2—4). ისრაელები, რომლებიც უწმინდურებისგან არ განიწმინდებოდნენ, კარვის წამბილწველებად ჩაითვლებოდნენ (ლვ. 15:31). კეთრისგან განწმენდილებს თავიანთი შესაწირავი მხოლოდ კარვის შესასვლელთან უნდა მიეტანათ (ლვ. 14:11). სიკვდილის შიშით ვერც ერთი გაუწმინდურებული ვერ შეჭამდა მშვიდობის მსხვერპლს ვერც კარავში და ვერც ტაძარში (ლვ. 7:20, 21).

3. წმინდათაწმინდა, შიდა ოთახი. ლევიანების 16:2-ში მას ეწოდება „წმინდა ადგილი [ებრ. ჰაკკოდეშ] ფარდის შიგნით“. როგორც ჩანს, პავლეს სწორედ ეს შიდა ოთახი ჰქონდა მხედველობაში, როცა წერდა, რომ იესო შევიდა ზეცაში „არა ხელთქმნილ წმინდა ადგილას [ბერძ. ჰაგია]“ (ებ. 9:24). ებრაელების 10:19-ში პავლე მოიხსენიებს „წმინდა ადგილს“ (სიტყვასიტყვით წმინდა ადგილები, აღმატებულობის გამომხატველი მრ. რ.).

კარვის წმინდათაწმინდაში მხოლოდ ოქროს შეთანხმების კიდობანი იდგა, რომელზეც ზემოდან ორი ოქროს ფრთებგაშლილი ქერუბიმი იყო დამაგრებული (გმ. 25:10—22; 26:33). სოლომონის ტაძარშიც ზეთისხილის ხისგან დამზადებული და ოქროთი მოვარაყებული ორი დიდი ქერუბიმი იდგა (1მფ. 6:23—28). ბაბილონში იუდეველების გადასახლების შემდეგ წმინდა კიდობანი წმინდათაწმინდიდან დაიკარგა.

კარვის წმინდათაწმინდის ქსოვილსა და ფარდაზე ქერუბიმები იყო ამოქარგული. ამგვარად, იქ შესული მღვდელმთავარი ქერუბიმების გარემოცვაში ხვდებოდა (გმ. 26:1, 31, 33). სოლომონის ტაძრის კედლები და ჭერი ოქროთი მოვარაყებული კედრის ხისა იყო. კედლებზე ქერუბიმები, პალმები, გოგრები და ყვავილები იყო ამოჩუქურთმებული (1მფ. 6:16—18, 29; 2მტ. 3:7, 8).

4. კარვის წმინდათაწმინდისგან გამოყოფილი მოზრდილი ოთახი, წმინდა ადგილი, იგივე წმინდა (გმ. 26:33). ამ ოთახს კარვის ორი მესამედი ეკავა (1მფ. 6:16, 17; 2მტ. 3:3, 8). კარვის წმინდაში სამხრეთით ოქროს სალამპრე იდგა (გმ. 25:31—40; 40:24, 25), დასავლეთით წმინდათაწმინდისგან გამყოფი ფარდის წინ — ოქროს სამსხვერპლო (გმ. 30:1—6; 40:26, 27), ხოლო ჩრდილოეთით — მაგიდა წარსადგენი პურის დასადებად (გმ. 25:23—30; 40:22, 23; ებ. 9:2, 3). წმინდაში სხვა ოქროს ნივთებიც ელაგა, მათ შორის თასები, მაშები თუ სხვა. ტაძრის წმინდაში იდგა ოქროს სამსხვერპლო, ათი მაგიდა წარსადგენი პურის დასადებად და ათი სალამპრე. ხუთი მაგიდა და სალამპრე მარჯვნივ იდგა, ხუთიც — მარცხნივ (1მფ. 7:48—50; 2მტ. 4:7, 8, 19, 20).

კარვის წმინდაში კედრის ჩარჩოებს შორის და ჭერზე კარვის ქსოვილის შიდა მხარეს რამდენიმე ფერში ამოქარგული ქერუბიმები მოჩანდა (გმ. 26:1, 15). ოთხ ოქროს სვეტზე ჩამოშვებული იყო წმინდისა და წმინდათაწმინდის გამყოფი ფარდა, რომელზეც აგრეთვე ამოქარგული იყო ქერუბიმები (გმ. 26:31—33). კარვის შესასვლელის ჩამოსაფარებელიც სხვადასხვა ფერის ქსოვილისგან იყო დამზადებული (გმ. 26:36). ტაძრის წმინდის ოქროთი მოვარაყებულ კედლებზეც ქერუბიმები, პალმები, გოგრები და ყვავილის გვირგვინები იყო ამოჩუქურთმებული (1მფ. 6:17, 18, 22, 29).

სიმბოლური მნიშვნელობა. იმას, რაც ღმერთმა იესო ქრისტეს მსხვერპლის მეშვეობით ადამიანთა გამოსასყიდად გააკეთა, ეწოდება „უფრო დიდი და უფრო სრულყოფილი კარავი, რომელიც ხელთქმნილი არ არის“. პავლე წერს, რომ ქრისტე „ერთხელ შევიდა“ ამ დიდებული სულიერი ტაძრის „წმინდა ადგილას“ და „მარადიული ხსნა მოგვიპოვა“ (ებ. 9:11, 12). ზეცად ამაღლების შემდეგ ის იეჰოვას წინაშე წარსდგა ანუ შევიდა იქ, რასაც კარვის შიდა ნაწილი, წმინდათაწმინდა განასახიერებდა (ებ. 9:24, 25). ამგვარად, კარავი და იქ შესრულებული მსახურება „ზეციურის სიმბოლო და ჩრდილი“ იყო (ებ. 8:5).

ქრისტიანი მღვდლები. ვინაიდან ღვთის სამკვიდროს საწმინდარი ანუ წმინდა ადგილი ეწოდება, ქრისტიანული კრება შედარებულია წმინდა ადგილთან, ღვთის ტაძართან (1კრ. 3:17; ეფ. 2:21, 22). იესო ქრისტეს დედამიწაზე მყოფ სულითცხებულ მიმდევრებზე ნათქვამია, რომ ისინი სულიერ სახლად შენდებიან, რათა გახდნენ „წმინდა სამღვდელოება“. ისინი „სამეფო სამღვდელოება“ არიან (1პტ. 2:5, 9). ძველად მღვდლები კარვის ეზოში და წმინდა ადგილას მსახურობდნენ. ეს ქრისტიანი მღვდლებიც ღვთის სიმბოლურ სამსხვერპლოსთან და სიმბოლურ წმინდა ადგილას მსახურობენ. ისრაელში მღვდლებს სისუფთავის დაცვა მოეთხოვებოდათ, ამიტომ წმინდა ადგილას მსახურების დაწყებამდე მათ ეზოში მდგარი სპილენძის აუზის წყლით უნდა დაებანათ (გმ. 40:30—32). იმ ქრისტიანებზე, რომლებიც მართლებად არიან აღიარებული, ნათქვამია, რომ უნდა „განიბანონ“ (1კრ. 6:11). მსახურების შესრულების დროს ისრაელი მღვდლები კარვის ფარდებზე ამოქარგული ქერუბიმების გამოსახულებებით იყვნენ გარემოცული. ეს რაღაცით გვახსენებს ჯერ კიდევ დედამიწაზე მყოფი და მართლად აღიარებული ცხებულების შესახებ პავლე მოციქულის სიტყვებს: „[ღმერთმა] დაგვსხა ზეცაში ქრისტე იესოსთან ერთობაში“ (ეფ. 2:4—6). ეს ქრისტიანები, რომლებიც „სამეფო სამღვდელოებას“ მიეკუთვნებიან, ქების მსხვერპლს სწირავენ ღმერთს (ებ. 13:15), ლოცვებს აღავლენენ მის წინაშე (როგორც საკმეველს; გმც. 8:4), საზრდოობენ ღვთის მიერ მოწოდებული სულიერი საკვებით (როგორც მღვდლები იკვებებოდნენ ღვთის წინაშე წარსადგენი პურით; მრ. 2:26) და ხარობენ ღვთის ჭეშმარიტების სიტყვიდან (თითქოს სალამპრიდან) მომდინარე სინათლით (ფს. 119:105). მოციქული პავლე აღნიშნავს, რომ მათ იესო ქრისტეს მსხვერპლის საფუძველზე აქვთ ჭეშმარიტ წმინდათაწმინდაში, „თვით ზეცაში“ შესვლის იმედი (ებ. 6:19, 20; 9:24; 1პტ. 1:3, 4; იხ. წმინდა შესაწირავი; წმინდათაწმინდა).