უვლი ფრჩხილებს?

„გამოიღვიძეთ“-ის კორესპონდენტისგან შვედეთში

ვინმეს რომ ეთქვა: „აბა ფრჩხილები მაჩვენე“, რას იზამდი? სიამოვნებით აჩვენებდი შენს კარგად მოვლილ ფრჩხილებს, თუ მაშინვე ხელებს ზურგს უკან დამალავდი? შეიძლება ფრჩხილების დამალვის მიზეზი გაქვს. შეიძლება ისინი კარგად არ გამოიყურებიან ან იქნებ იკვნეტავ. ფრჩხილების საოცარი აგებულების შესახებ მეტის ცოდნა დაგვეხმარება, უფრო დავაფასოთ ისინი და აღგვძრავს, კარგად მოვუაროთ.

ფრჩხილები, ძირითადად, შედგება გარქოვანებული უჯრედებისგან, რომლებიც ბირთვების ნაშთს შეიცავენ. ფრჩხილის ზრდის სიჩქარე განსხვავდება როგორც ადამიანებში, ასევე თითებს შორის. ფრჩხილების ზრდის საშუალო სიჩქარე თვეში 3 მილიმეტრია. თუ არ დავიჭრით, ფრჩხილებმა, შეიძლება საკმაოდ დიდ სიგრძეს მიაღწიონ. „1998 წლის გინესის მსოფლიო რეკორდების წიგნის“ თანახმად, ინდოელი მამაკაცის მარცხენა ხელის ხუთივე თითზე გაზრდილი ფრჩხილების სიგრძე იყო 574 სანტიმეტრი. მისი ცერა თითის ფრჩხილის სიგრძე 132 სანტიმეტრს შეადგენდა.

რთული აგებულება

ერთი შეხედვით შეიძლება იფიქროთ, რომ ფრჩხილი მხოლოდ ფრჩხილის ფირფიტაა. ამის გამო ალბათ ძალიან გაგიკვირდებათ იმის გაგება, რომ ფრჩხილი შედგება, როგორც ხილული ძირითადი ნაწილებისგან, ისე ზოგიერთი უხილავი ნაწილებისგან. მოდით გულდასმით დავაკვირდეთ ფრჩხილის აგებულებას.

1. ფრჩხილის სხეული. ჩვეულებრივად, ფრჩხილს რასაც ვუწოდებთ, მაგარი ფირფიტაა. ფრჩხილის სხეული ორი შრისგან შედგება: ზერელე და ღრმა. უჯრედები ამ ორ ნაწილში სხვადასხვანაირადაა განლაგებული და სხვადასხვა სისწრაფით მრავლდება. ზერელე შრე გლუვია, მაშინ როდესაც მას შიგნითა მხარეზე აქვს გასწვრივი ქედები, რომელიც შეესაბამება ფრჩხილის საწოლზე მდებარე კორიუმის მორგვებს. ეს მორგვები თითოეულ პიროვნებას განსაკუთრებული აქვს, რითაც პიროვნების ამოცნობა შეიძლება.

2. ხალი. ეს ნახევარმთვარისებრი თეთრი ნაწილია ფრჩხილის სხეულის ძირთან. ყველა ფრჩხილზე არ ჩანს ხალი. ფრჩხილის სხეულის ზრდა ფრჩხილის ძირში ხდება, რომელსაც მატრიცას უწოდებენ. ეს ფრჩხილის ძალიან მნიშვნელოვანი ნაწილია. ხალი ფრჩხილის მატრიცის დასასრულია, ფაქტიურად, ის ცოცხალი ფრჩხილის ხილული ნაწილია. ფრჩხილის დანარჩენი სხეული მკვდარი უჯრედებისგან შედგება.

3. ფრჩხილის უკანა და გვერდითი ღარები. ფრჩხილის სხეული კანით არის გარშემოხვეული. ამ კანს ფრჩხილის ღარი ეწოდება, რადგანაც ის არ მთავრდება ფრჩხილის სხეულთან, არამედ შეიზნიქება მის ქვემოთ და ფარავს მის გვერდებს. კანის ეს მორგვები იცავს და ინახავს ფრჩხილის გარშემო ნაპირებს.

4. ეპონიქიუმი. ეს კანის მორგვის თხელი შრეა, რომელიც ფრჩხილის სხეულის ძირში ჩანს. ამავე დროს მას ნუნაც ეწოდება.

5. ნუნა. ნამდვილი ნუნა გამონაზარდია ეპონიქიუმის ქვეშ. ეს უფერული კანის ფენაა, რომელიც ფრჩხილის სხეულის ზურგზეა მიკრული.

6. თავისუფალი კიდე. ფრჩხილის სხეულის ეს ის ნაწილია, რომელიც თითის წვერს სცდება.

7. ჰიპონიქიუმი. მოთავსებულია ფრჩხილის თავისუფალი კიდის ქვეშ. ეს ქმნის წყალგაუმტარ ქსოვილს, რომელიც ფრჩხილის საწოლს ინფექციისგან იცავს.

რისთვის არის სასარგებლო

ჩვენი ფრჩხილები მრავალმხრივ არის სასარგებლო, მაგალითად, დასაფხანად. მათ ვიყენებთ: ფორთოხლის გასაფცქვნელად, კვანძის გასახსნელად ან რაღაცა პატარა საგნის გასამართად. გარდა ამისა, ფრჩხილები ეხმარება და იცავს მგრძნობიარე და მყიფე თითის წვერებს.

თვალი არ უნდა დავხუჭოთ ფრჩხილების ესთეტიკურ მნიშვნელოვანებაზე. ჩვენი ფრჩხილები აირეკლავს, კარგად ვუვლით თუ ცუდად. ისინი მნიშვნელოვან როლს ასრულებს ჩვეულებრივ ჟესტებში და, თუ ისინი კარგად მოვლილია ალამაზებს ხელებს. მათ გარეშე ყოველდღიურ საქმიანობაში ხელი შეგვეშლებოდა, და ჩვენს ­ხელებსაც დაუსრულებელი ფორმა ექნებოდა.

სწორი მოვლა ამაგრებს

ჩვენი მშვენიერი სხეულის ნაწილს, ფრჩხილებს, სწორად უნდა მოვუაროთ. თუ ფრჩხილში სერიოზული დარღვევა გაქვთ, აუცილებლად უნდა მიაკითხოთ ექიმს. ფაქტიურად, ავადმყოფობის რაიმე ნიშანი შეიძლება შეიმჩნეს თითის წვერებზე. დიახ, დამტკიცებულია, რომ ზოგიერთი დაავადების დადგენა ფრჩხილებზე დახედვით შეიძლება.

გაამაგრებს ფრჩხილებს კალციუმის ან სხვა ვიტამინების მიღება? ამ კითხვაზე სტოკჰოლმის (შვედეთი) კაროლინსკას ინსტიტუტის პროფესორმა ბო ფორსლინდმა, რომელიც ფრჩხილებთან დაკავშირებულ საკითხებს იკვლევს, ჟურნალს „გამოიღვიძეთ!“ ასე უპასუხა: „ამ თვალსაზრისის მხარდასაჭერი არაფერია. ნორმალურ ფრჩხილებში კალციუმის ანალიზი აჩვენებს მხოლოდ მისი რაოდენობის უმნიშვნელო ნაწილს“.

სინამდვილეში, რაც ფრჩხილების სიმაგრისა და ელასტიურობის შენარჩუნებაში გეხმარებათ, წყალია. როგორც ზემოთ მოვიხსენიეთ, ფრჩხილები გარქოვანებული უჯრედებისგან შედგება. ეს გარქოვანებული უჯრედები ელასტიურობისთვის წყალს საჭიროებენ. პროფესორ ფორსლინდს მაგალითი მოჰყავს: „თუმცა, როდესაც იჭრით ფრჩხილის ნაწილი შეიძლება ელასტიურია, მონაჭერი ფრჩხილი ძალიან მტვრევადი ხდება, მეორე დღისთვის გახმობის შედეგად“. სინოტივე შეუნარჩუნებს თქვენს ფრჩხილებს ელასტიურობასა და სიმაგრეს. მაგრამ საიდან მოდის ეს სინოტივე? ფრჩხილის სხეული მყარი ჩანს, მაგრამ ის გამტარია. ფრჩხილის საწოლიდან სინოტივე პირდაპირ ფრჩხილის სხეულის ზედაპირამდე აღწევს, სადაც ორთქლდება. რისი გაკეთება შეიძლება ფრჩხილების გამოშრობის თავიდან ასაცილებლად და სიმაგრის შესანარჩუნებლად? პროფესორი ფორსლინდი ამბობს: „ზეთით ყოველდღიური მოვლა სასარგებლო იქნება“.

მათ ზრდასა და სილამაზეზე ზრუნვა

რადგანაც ფრჩხილი მატრიციდან იზრდება, ამ ადგილისთვის სათანადო მოვლა აუცილებელია. მატრიცის კრემით ან ზეთით რეგულარულად მასაჟი არგებს ფრჩხილის სხეულს. ამასთანავე, სასარგებლო იქნება ზეთის ერთი წვეთის წასმა ფრჩხილის თავისუფალი კიდის ქვეშ, რაც ფრჩხილს გამოშრობისგან იცავს.

ფრჩხილების გაქლიბვის ან დაჭრის მეთოდმა შეიძლება გაგიმაგროთ ან დაგისუსტოთ ფრჩხილები. რჩევაა, რომ ფრჩხილი გვერდიდან შუისკენ გაიქლიბოთ. გახსოვდეთ, რომ კუთხეების გაქლიბვა ფრჩხილს ასუსტებს. ეს ფრჩხილს წააწვეტებს, რაც ყველაზე მეტად ასუსტებს, რადგანაც კუთხეებში საყრდენს აცლის. მოკლე მაგარი ფრჩხილები რომ გქონდეთ, რეკომენდირებულია, გაიზარდოთ 1,5 მილიმეტრი გვერდებიდან და მრგვალად გაიქლიბოთ, ისე რომ თითის წვერის ფორმა ჰქონდეს.

ზოგ მანდილოსანს შეიძლება მოსწონს, როდესაც გრძელი ფრჩხილები აქვს. მაგრამ გაფრთხილდით. ძალიან გრძელმა ფრჩხილებმა შეიძლება არასასურველი ყურადღება მიიპყროს; ხელი შეგიშალოთ ჩვეულებრივი სამუშაოს შესრულებაში. ასე რომ, შეინარჩუნეთ გაწონასწორებული თვალსაზრისი ფრჩხილის სიგრძესთან დაკავშირებით. თუ ასე მოიქცევით, ფრჩხილები კარგ მდგომარეობაში გექნებათ და კარგ შთაბეჭდილებას მოახდენთ სხვებზე.

სპეციალისტები გვირჩევენ, რომ არასდროს გამოვიწმინდოთ ფრჩხილები ბასრი იარაღით. ამან შეიძლება დააზიანოს ჰიპონიქიუმი, ფრჩხილის კიდეს ქვეშ მოთავსებული ქსოვილები. ეს ქსოვილი იცავს ფრჩხილის ქვემოთა ნაწილს. თუ ეს ადგილი დაზიანებულია, ფრჩხილი შეიძლება საწოლსაც ასძვრეს და ინფექცია შეიჭრას. ფრჩხილების ქვეშ გასაწმენდად გამოიყენეთ ძალიან რბილი ჯაგრისი.

მაგარი და ჯანმრთელი ფრჩხილები გარკვეულწილად მემკვიდრეობითაა მიღებული. აი რატომ აქვს ზოგს მაგარი და ელასტიური ფრჩხილები, მაშინ როდესაც სხვებს გამომშრალი და მტვრევადი ფრჩხილები აქვთ. რა მდგომარეობაშიც არ უნდა იყოს თქვენი ფრჩხილები, შეგიძლიათ გააუმჯობესოთ მათი გარეგნობა ზომიერი და რეგულარული მოვლით. დიახ, ინფორმაცია ფრჩხილების აგებულების, ფუნქციისა და შესაბამისი მოვლის შესახებ მოგცემთ საჭირო ცოდნას. ასეთი ინფორმაციის გონივრულად გამოყენება კარგ შედეგს მოგიტანთ.

ფრჩხილები ადამიანის სხეულის ნამდვილად საოცარი ნაწილია. მათი აგებულება და ფუნქცია მათი შემოქმედის საზრიან გონებაზე მოწმობს. ძველად დავით მეფემ თავის შემოქმედის მიმართ მოკრძალებულად გამოხატა აღტაცება, რაც ფსალმუნის 138-ე თავის მე-14 მუხლშია ჩაწერილი: „გადიდებ, რადგან საოცრებით ვარ შენივთული; საკვირველია საქმენი შენნი და ჩემმა სულმა იცის ეს სავსებით.“

[დიაგრამა 31 გვერდზე]

(სრული ტექსტი იხილეთ პუბლიკაციაში)

1. ფრჩხილის სხეული;

2. ხალი;

3. ფრჩხილის უკანა და გვერდითი ღარები;

4. ეპონიქიუმი;

5. ნუნა;

6. თავისუფალი კიდე;

7. ჰიპონიქიუმი;

8. მატრიცა;

9. ფრჩხილის საწოლი.