ბიბლიის თვალსაზრისი

უნდა მივაგოთ პატივი მიცვალებულებს?

„უმრავლესობას ღრმად ფესვგადგმული აზრი უბიძგებს, პატივისცემით მოექცნენ მიცვალებულს, მაგრამ ისინი არასდროს მიაგებენ ასეთ პატივს მკვდარ ცხოველს“ (ენციკლოპედია „ბრიტანიკა“).

უმრავლესობა ამა თუ იმ სახით მიაგებს საყვარელ მიცვალებულებს პატივს, მაგალითად, გაზეთებში ნეკროლოგის გამოქვეყნებით და პანეგირიკებით. ზოგ ქვეყანაში საგულდაგულოდ მომზადებულ დაკრძალვებს თან ახლავს რულიგიური ან ტრადიციული რიტუალები. მიცვალებულისადმი მიძღვნილი ცერემონია შეიძლება დღეები, კვირები ან თვეები გაგრძელდეს. გარდაცვლილი ცნობილი ადამიანების სახელებს სკოლებს, აეროპორტებს, ქუჩებსა და ქალაქებს უწოდებენ. გმირების ხსოვნის პატივსაცემად ძეგლებს დგამენ და დღესასწაულებს აწესებენ.

მაგრამ, ღვთის სიტყვის თანახმად, მიცვალებულებს არაფერი ესმით და ვერც პატივისცემას გრძნობენ (იობი 14:10, 21; ფსალმუნი 48:18). ისინი მხოლოდ მათს ხსოვნაში ცოცხლობენ, ვინც იხსენებს. ბიბლია ამბობს: „რადგან ცოცხალმა იცის, რომ მოკვდება; მკვდრებმა კი არაფერი იციან“ (ეკლესიასტე 9:5). საღვთო წერილი მომავალში მკვდრეთით აღდგომის იმედს იძლევა (იოანე 5:28, 29; 11:25). მაგრამ მანამდე მკვდრები არ არსებობენ. ისინი მტვრად მიიქცნენ (დაბადება 3:19; იობი 34:15).

მიცვალებულების მდგომარეობის შესახებ ბიბლიის ასეთი ნათელი თვალსაზრისის შემდეგ არსებობს იმის საფუძველი, რომ მათ პატივი მივაგოთ? უნდა შეასრულონ ქრისტიანებმა ტრადიციული წეს-ჩვეულებები საყვარელი ადამიანების დაკრძალვის დროს?

ცრუ წარმოდგენებზე დაფუძნებული რიტუალები

ბევრი, შესაძლოა, უმეტესი, მკვდრებთან დაკავშირებული ტრადიციული რიტუალი ღრმად არის ფესვგადგმული არაბიბლიურ რელიგიურ მოძღვრებებში. ზოგი რიტუალის მიზანია „დაიცვას მიცვალებულები დემონური თავდასხმისგან; ზოგჯერ კი მისი მიზანი ისაა, რომ ცოცხლები დაიცვას მიცვალებულების ბოროტებისგან“, — ამბობს ენციკლოპედია „ბრიტანიკა“. ნებისმიერი ასეთი ჩვეულება ცრუ წარმოდგენებზეა დაფუძნებული, რომ თითქოს მიცვალებული უხილავ სამყაროში ცხოვრობს, რაც ბიბლიურ ჭეშმარიტებას ეწინააღმდეგება (ეკლესიასტე 9:10).

ბევრი თავის მიცვალებულს თაყვანს სცემს. ასეთი სახის თაყვანისცემა შეიცავს მიცვალებული წინაპრებისათვის მსხვერპლის შეწირვას და მათდამი ლოცვას. ზოგი, ვინც ასეთ რიტუალებში მონაწილეობს, ფიქრობს, რომ ეს არის არა თაყვანისცემა, არამედ მიცვალებულების მიმართ ღრმა პატივისცემის გამოხატვა. მიუხედავად ამისა, წინაპრებისადმი ასეთი თაყვანისცემა რელიგიურად გამართლებულია, მაგრამ ეწინააღმდეგება ბიბლიურ მოძღვრებას. იესო ქრისტემ თქვა: „უფალს, შენს ღმერთს ეცი თაყვანი და მხოლოდ მას ემსახურე“ (ლუკა 4:8).

გაწონასწორებული თვალსაზრისი

მიცვალებულის პატივისცემა ყოველთვის არაა დაკავშირებული ცრუ რელიგიურ მოძღვრებასთან. მაგალითად, ბიბლია მოგვითხრობს, როგორ სცეს პატივი ერთგულ მეფე იეხიზკიაჰუს სიკვდილის შემდეგ. ღვთის ხალხმა ‘დამარხა იგი დავითიანთა სამარხების ზემოთ. პატივი მიაგეს მას სიკვდილის შემდეგ მთელმა იუდამ და იერუსალიმის მკვიდრებმა’ (მეორე ნეშტთა 32:33). მეორე მაგალითი იესოა. ბიბლია ამბობს, რომ მისმა მოწაფეებმა „აიღეს და შეახვიეს იესოს გვამი ტილოში ნელსაცხებელთან ერთად, როგორც მიღებულია იუდეველთა შორის დამარხვისას“ (იოანე 19:40).

საღვთო წერილში კიდევ სხვა ბევრი შემთხვევაა მოცემული, რომლებშიც ცხედართან და მის დაკრძალვასთან დაკავშირებული სპეციალური პროცედურებია აღწერილი. ეს ჩვეულებები არც წინაპართა თაყვანისცემა იყო და არც ცრუ რწმენაზე დაფუძნებული, რომ თითქოს მკვდრები განაგრძობენ ცოცხლებზე გავლენის მოხდენას. უფრო სწორად კი, ჭირისუფლები ღრმა პატივისცემას ავლენდნენ მათ მიმართ, ვინც უყვარდათ. ბიბლიას საწინააღმდეგო არაფერი აქვს ისეთ პატივისცემასთან, რომელიც ადამიანის გრძნობებიდან გამომდინარეობს, თუმცა ის მხარს არ უჭერს დაკრძალვებისას უკიდურესობაში გადავარდნასა და ისტერიკას. მეორე მხრივ, ის არ მოუწოდებს ქრისტიანებს, საყვარელი ადამიანის სიკვდილის შემთხვევაში გრძნობების გამოვლენისგან თავი შეიკაონ და გულგრილობა გამოავლინონ.

აქედან გამომდინარე, როდესაც იეჰოვას მოწმეები ესწრებიან დაკრძალვებს ან პანაშვიდებს, სათანადო პატივს მიაგებენ მიცვალებულებს (ეკლესიასტე 7:2). როდესაც საქმე ეხება ყვავილებს, პანაშვიდებსა და სხვა ადგილობრივ წეს-ჩვეულებებს, ქრისტიანები ფრთხილად აკეთებენ არჩევანს, რომ თავი აარიდონ ისეთ ჩვეულებებს, რომლებიც ეწინააღმდეგება ბიბლიურ მოძღვრებას. ამისთვის გონიერება და გაწონასწორებულობაა საჭირო. „რიტუალი დროდადრო იცვლის თავის მნიშვნელოვნებას, ასე რომ, ის მნიშვნელობა, რაც ახლა აქვს, შეიძლება საკმაოდ განსხვავდებოდეს პირვანდელისგან. აგრეთვე მის შესახებ ხალხში გავრცელებული აზრი შეიძლება არაფერს ამბობს მის წარმოშობაზე“a, — განმარტავს „რელიგიისა და ეთიკის ენციკლოპედია“ (Encyclopædia of Religion and Ethics).

არასწორია ხოტბის შესხმა?

გაწონასწორებულობის პრინციპი მიცვალებულისთვის ხოტბის შესხმის დროსაც გვჭირდება. დაკრძალვისას იეჰოვას მოწმეები ცდილობენ, ჭირისუფლები ანუგეშონ (2 კორინთელთა 1:3–5). ოფიციალურ პროგრამაში შეიძლება შედიოდეს ერთი-ორი მოხსენება. მაგრამ ამ შემთხვევის გადაქცევა მიცვალებულისთვის ხანგრძლივი ხოტბის შესხმის საშუალებად უადგილო იქნებოდა. პირიქით, დაკრძალვა იძლევა საშუალებას, განვადიდოთ ღვთის დიდებული თვისებები, რომელიც მკვდრეთით აღდგომის იმედს გვაძლევს, და აღვნიშნოთ მისი გულკეთილობა.

თუმცა ეს არ ნიშნავს, რომ დაკრძალვისას არასწორია მიცვალებულის კარგ თვისებებზე საუბარი (შეადარეთ მეორე მეფეთა 1:17–27). როდესაც პიროვნება სიკვდილამდე ღვთის ერთგული დარჩა, შესანიშნავი მისაბაძი მაგალითი ხდება (ებრაელთა 6:12). კარგია უმწიკვლოების დამცველი ღვთის მსახურების ცხოვრებაზე ფიქრი. პანაშვიდებზე სხვებისთვის ამ დადებითი აზრების გაზიარება ცოცხლებს ანუგეშებს, მიცვალებულის ხსოვნას კი პატივს მიაგებს.

ჭეშმარიტი ქრისტიანები არ სცემენ თაყვანს მიცვალებულებს. ისინი არ მონაწილეობენ რიტუალებში, რომლებიც ბიბლიურ ჭეშმარიტებას ეწინააღმდეგება. მეორე მხრივ, ღვთის მსახურები უარყოფენ უკიდურეს შეხედულებას, რომ, რადგან მიცვალებულები მხოლოდ მტვერი არიან, დაკრძალვის ყველა წეს-ჩვეულება უმიზნო და ზედმეტია. ისინი გლოვობენ და იხსენებენ თავიანთ მიცვალებულებს, მაგრამ მათ ტკივილსა და მწუხარებას ამსუბუქებს ბიბლიური ჭეშმარიტება, რომ მიცვალებულები არ იტანჯებიან და რომ მკვდრეთით აღდგომის იმედი არსებობს.

[სქოლიო]

[სურათი 10 გვერდზე]

1632 წელს დაღუპული შვეციის მეფე გუსტავ II-ის პატივსაცემი სამგლოვიარო პროცესია.

[საავტორო უფლება]

From the book Bildersaal deutscher Geschichte