როგორ შეუძლიათ სხვებს თქვენი დახმარება?

„ᲗᲣ რამე დაგჭირდება, მითხარი“, — ეს სიტყვები მთელი გულწრფელობით არაერთხელ გვითქვამს ბევრ ჩვენგანს მგლოვიარე მეგობრისთვის ან ნათესავისთვის და მზადაც ვიყავით, რომ ყველაფერი გაგვეკეთებინა. მაგრამ გახსენდებათ ისეთი შემთხვევა, როცა მგლოვიარემ თვითონ გთხოვათ დახმარება? ალბათ, ასეთი რამ იშვიათად ხდება. ცხადია, ჩვენ უნდა გამოვავლინოთ ინიციატივა, თუ მთელი გულით გვინდა, მხარში ამოვუდგეთ და ვანუგეშოთ მგლოვიარე.

ბიბლიური იგავი ამბობს: „დროულად ნათქვამი სიტყვა ოქროს ვაშლებს ჰგავს ვერცხლის ლანგარზე“ (იგავები 15:23; 25:11). გონიერებაა საჭირო, განსაზღვრო, როდის რა თქვა და როდის რა არ უნდა თქვა, როდის რა გააკეთო და როდის რა არ გააკეთო. ქვემოთ მოცემული ბიბლიური რჩევები არაერთ მგლოვიარეს დაეხმარა.

რა უნდა გააკეთოთ

მოუსმინეთ. „თითოეული მზად იყოს მოსასმენად“, — ნათქვამია იაკობის 1:19-ში. მოსმენა მგლოვიარის ტკივილის გაზიარების საუკეთესო საშუალებაა. ზოგი შეიძლება საყვარელ გარდაცვლილ ადამიანზე და თავის განცდებზე ლაპარაკობდეს ან იმ უბედურ შემთხვევაზე თუ ავადმყოფობაზე, რამაც მისი სიკვდილი გამოიწვია. ამიტომ ჰკითხეთ მგლოვიარეს, სურს თუ არა ამაზე საუბარი და გაითვალისწინეთ მისი სურვილი. ერთი ახალგაზრდა მამის გარდაცვალებას ასე იხსენებს: „როცა მომხდარის შესახებ მეკითხებოდნენ და გულწრფელად მისმენდნენ, ეს დიდ შვებას მგვრიდა“. მოუსმინეთ მოთმინებითა და თანაგრძნობით; აუცილებელი არ არის გამოსავალი შესთავაზოთ. საშუალება მიეცით, ბოლომდე დაიცალონ.

დაარწმუნეთ. დაარწმუნეთ, რომ მათ ყველაფერი გააკეთეს, რაც შეეძლოთ (შეგიძლიათ მოიხსენიოთ, კონკრეტულად რა გაუკეთებიათ). დაანახვეთ, რომ მათი განცდები — წუხილი, ბრაზი, დანაშაულის გრძნობა ან სხვა ემოცია ბუნებრივი რეაქციაა მწუხარებაზე. მოუყევით მათი ისტორიები, ვინც მსგავს ტკივილს გაართვა თავი. ასეთი „სასიამოვნო სიტყვები . . . ძვლებს კურნავს“, — ნათქვამია იგავების 16:24-ში (1 თესალონიკელები 5:11, 14).

შესთავაზეთ დახმარება. დახმარებისთვის ყოველთვის მზად იყავით არა მხოლოდ პირველ დღეებში, როცა მგლოვიარეს ისედაც მეგობრები და ნათესავები გარს ახვევიან, არამედ გარკვეული დროის შემდეგაც, როცა სხვები ცხოვრების ჩვეულ რიტმს დაუბრუნდებიან. ამგვარად დაამტკიცებთ, რომ ნამდვილი მეგობარი ხართ, რომელიც გასაჭირში გვერდში უდგას მეგობარს (იგავები 17:17). „ჩვენი მეგობრები ყველაფერს აკეთებდნენ, რომ სახლში დიდხანს მარტო არ დავრჩენილიყავით და საღამოობით სხვადასხვა საქმით ვყოფილიყავით დაკავებული, — იხსენებს ტერეზა, რომლის შვილიც ავტოკატასტროფაში დაიღუპა. — ეს დაგვეხმარა, სიცარიელის გრძნობა დაგვეძლია“. წლების შემდეგაც კი მგლოვიარისთვის თავისი ქორწინების ან საყვარელი ადამიანის სიკვდილის თარიღის მოახლოება ძალიან მტკივნეულია. შეგიძლიათ ასეთი თარიღები კალენდარში მოინიშნოთ და თუ იმ დროს თქვენი თანადგომა დასჭირდება, მის გვერდით იყოთ.

გამოავლინეთ ინიციატივა. დაფიქრდით, რაში შეიძლება დასჭირდეს დახმარება. მაგალითად, ხომ არ სჭირდებათ ბავშვების დამტოვებელი? ან იქნებ სამძიმარზე ჩამოსული ნათესავებისა და მეგობრების დაბინავებაა საჭირო? თავიდან მგლოვიარე შეიძლება ისე იყოს გაოგნებული, რომ ისიც კი არ იცოდეს, თვითონ როგორ მოიქცეს, რომ არაფერი ვთქვათ ვინმესთვის დახმარების თხოვნაზე. ამიტომ, თუ ხედავთ, რომ მგლოვიარეს ნამდვილად სჭირდება დახმარება, ნუ დაელოდებით მის თხოვნას; თავად გამოავლინეთ ინიციატივა (1 კორინთელები 10:24; შეადარეთ 1 იოანეს 3:17, 18). ერთი დაქვრივებული ქალი იხსენებს: „იმ დროს ბევრი მთავაზობდა დახმარებას. მაგრამ ერთი მეგობარი უსიტყვოდ შევიდა საძინებელში, ჩემი მეუღლის ლოგინს თეთრეული გადააძრო და ლაქები ამორეცხა. მეორემ აიღო წყლით სავსე ვედრო, სარეცხი საშუალება და გაწმინდა ხალიჩა, რომელზეც ჩემმა მეუღლემ აღებინა. რამდენიმე კვირის შემდეგ უხუცესი მოვიდა სამუშაო ფორმაში და თან ხელსაწყოები მოიტანა. მან მითხრა: «„ვიცი, რომ რაღაც გექნება შესაკეთებელი. აბა, რას მივხედოთ?“ როგორი მადლობელი ვარ მისი, რომ გაამაგრა კარები, რომელიც ერთ ანჯამაზე ეკიდა, და შეაკეთა ელექტროხელსაწყო» (შეადარეთ იაკობის 1:27).

იყავით სტუმართმოყვარე. „ნუ მოიშლით სტუმართმოყვარეობას“, — შეგვახსენებს ბიბლია (ებრაელები 13:2). ამ რჩევის გათვალისწინება განსაკუთრებით მგლოვიარეებთან გვმართებს. იმას კი ნუ ეტყვით, შეგიძლია ნებისმიერ დროს მოხვიდეო, დაუთქვით კონკრეტული დღე და საათი. თუ უარს გეტყვიან, ნუ დააძალებთ, თბილად და თავაზიანად სცადეთ მისი მიპატიჟება. შეიძლება მათ ის აფიქრებთ, რომ სხვების თანდასწრებით ემოციების შეკავება გაუჭირდებათ; ან ფიქრობენ, რომ ასეთ დროს უფლება არა აქვთ, სუფრას მიუსხდნენ და დრო გაატარონ. გაიხსენეთ ბიბლიაში მოხსენიებული სტუმართმოყვარე ლიდია. როგორც ლუკა მოგვითხრობს, ლიდიას სტუმრების დასაპატიჟებლად მათი დაყოლიება დასჭირდა (საქმეები 16:15).

იყავით მომთმენი და თანამგრძნობი. ძალიან ნუ გაგაკვირვებთ მგლოვიარის სიტყვები. გახსოვდეთ, შეიძლება მას დანაშაულის გრძნობა ტანჯავს და ბრაზი მოსდის. თუ თავისი ნეგატიური გრძნობები თქვენზე გადმოაქვს, გამჭრიახობა და მოთმინება დაგჭირდებათ, რომ გაღიზიანებაზე გაღიზიანებით არ უპასუხოთ. „შეიმოსეთ სათუთი გრძნობით — თანაგრძნობით, აგრეთვე სიკეთით, თავმდაბლობით, რბილი ხასიათითა და სულგრძელობით“ (კოლოსელები 3:12, 13).

მისწერეთ წერილი. ბევრს მხედველობიდან რჩება, როგორი გამამხნევებელია თანაგრძნობის გამომხატველი წერილი ან ღია ბარათი. რატომ ღირს წერილობით თანაგრძნობის გამოხატვა? სინდი, რომელსაც დედა კიბოთი გარდაეცვალა, აღნიშნავს: „მეგობრის მოწერილი თბილი სიტყვები ძალიან დამეხმარა; მისი წერილი არაერთხელ გადავიკითხე“. ასეთ მანუგეშებელ წერილში ან ბარათში შეიძლება ორიოდე სიტყვა ეწეროს, მაგრამ მთელი გულით იყოს ნათქვამი (ებრაელები 13:22). წერილით შეგიძლიათ აგრძნობინოთ, რომ გაღელვებთ მისი მდგომარეობა, მოიხსენიოთ ის სასიამოვნო მოგონებები, რომლებიც გარდაცვლილთან გაკავშირებთ და ის, თუ როგორ დაგაკლდათ ეს ადამიანი.

ილოცეთ მათთან ერთად. გახსოვდეთ, რომ მგლოვიარესთან ერთად ან მისთვის ლოცვას დიდი ძალა აქვს. ამას ბიბლიაც ადასტურებს: „მართალი კაცის ვედრებას დიდი ძალა აქვს“ (იაკობი 5:16). როცა დამწუხრებული მისთვის წარმოთქმულ ლოცვას ისმენს, ეს შეიძლება დაეხმაროს მას ისეთი უარყოფითი გრძნობის დაძლევაში, როგორიცაა დანაშაულის გრძნობა (შეადარეთ იაკობის 5:13—15).

რა არ უნდა გააკეთოთ

შორს ნუ დაიჭერთ თავს მგლოვიარისგან იმის გამო, რომ არ იცით რა თქვათ ან როგორ მოიქცეთ. შეიძლება დაასკვნათ, რომ დამწუხრებულისთვის ამ ეტაპზე მარტო დარჩენა უკეთესია. სინამდვილეში შეიძლება ის გვაშინებს, რამე არასწორად არ ვთქვათ ან არ გავაკეთოთ. მაგრამ, თუ მეგობრები, ნათესავები და თანამორწმუნეები მგლოვიარისგან შორს დაიჭერენ თავს, მას შეიძლება მარტოობის გრძნობა და მწუხარება უფრო გაუმძაფრდეს. გახსოვდეთ, რომ ასეთ დროს კეთილი სიტყვა და საქმე უებარი წამალია (ეფესოელები 4:32). უბრალოდ გვერდით ყოფნაც კი შეიძლება გამამხნევებელი იყოს მისთვის (შეადარეთ საქმეების 28:15). ტერეზა თავისი ქალიშვილის სიკვდილის დღეს ასე იხსენებს: „ერთ საათში საავადმყოფოს მისაღები ჩვენი მეგობრებით აივსო; უხუცესები ცოლებთან ერთად მოვიდნენ. ზოგმა დამ ბიგუდების მოხსნაც კი ვერ მოასწრო, სხვები სამუშაო ტანსაცმლით მოვიდნენ. საქმე მიატოვეს და ეგრევე გამოიქცნენ. ჩემს სანუგეშებლად სიტყვებს ვერ პოულობდნენ, მაგრამ მათი იქ ყოფნა უკვე ბევრს ნიშნავდა“.

ნუ დაუშლით გრძნობების გამოხატვას. შეიძლება მგლოვიარე ადამიანისთვის იმის თქმის სურვილი გვიჩნდება, რომ მეტი აღარ იტიროს. მაგრამ აჯობებს, საშუალება მივცეთ, რომ ტირილით გული მოიოხოს. „ჩემი აზრით, აუცილებელია, რომ მგლოვიარე ბოლომდე დაიცალოს ემოციებისგან“, — ამბობს კეტრინი, რომელსაც მეუღლე დაეღუპა. ნუ უკარნახებთ სხვებს, როგორ მოიქცნენ. ნურც თქვენ იფიქრებთ, რომ თავი უნდა შეიკავოთ გრძნობების გამოხატვისგან, რათა მგლოვიარეს გული არ ატკინოთ. პირიქით, როგორც ბიბლიაშია ნათქვამი, „მოტირალებთან იტირეთ“ (რომაელები 12:15).

ნუ ურჩევთ მგლოვიარეს, თავიდან მოიშორონ გარდაცვლილის ტანსაცმელი თუ სხვა პირადი ნივთები; მისი გადასაწყვეტია, როგორ მოექცევა ამ ნივთებს. შეიძლება ვფიქრობთ, რომ ყველა ის ნივთი, რომლებიც მგლოვიარეს საყვარელ ადამიანს აგონებს, უფრო გაუმწვავებს ტკივილს; მაგრამ ანდაზა „თვალი თვალს რომ მოშორდება, გული გადასხვაფერდებაო“ ამ შემთხვევაში არ ამართლებს. მგლოვიარეს შეიძლება დრო დასჭირდეს იმისთვის, რომ გამოემშვიდობოს ყველაფერს, რაც საყვარელ ადამიანს აგონებს. გავიხსენოთ, რა რეაქცია ჰქონდა ისრაელი ერის მამამთავარს, იაკობს, როცა უთხრეს, რომ მისი უმცროსი შვილი, იოსები, ნადირმა დაგლიჯა. მას შემდეგ, რაც იაკობს იოსების სისხლით დასვრილი ტანსაცმელი აჩვენეს, ის „დიდხანს გლოვობდა შვილს. მიდიოდნენ მის სანუგეშებლად მისი ვაჟები და ქალიშვილები, მაგრამ არ სურდა ნუგეშისცემა“ (დაბადება 37:31—35).

ნუ ეტყვით: „კიდევ გეყოლება შვილი“. „ძალიან ვღიზიანდებოდი, როცა მეუბნებოდნენ, რომ კიდევ მეყოლებოდა შვილი“, — იხსენებს ერთი შვილმკვდარი დედა. შეიძლება ზოგი ამ სიტყვებით მგლოვიარე მშობლის დამშვიდებას ცდილობს, მაგრამ სინამდვილეში მსგავსი სიტყვები მგლოვიარისთვის „მახვილის ჩაცემასავითაა“ (იგავები 12:18). ერთი შვილი ვერასდროს შეცვლის მეორეს, რადგან მშობლისთვის ნებისმიერი შვილი ერთადერთი და განუმეორებელია.

თავს ნუ აარიდებთ მიცვალებულზე საუბარს. „ბევრი თავს არიდებდა ჩემს შვილზე, ჯიმიზე ლაპარაკს, მის სახელსაც კი არ ახსენებდნენ, — იხსენებს ერთი დედა. — სიმართლე გითხრათ, ეს ცოტა არ იყოს გულს მტკენდა“. ასე რომ, თემას ნუ შეცვლით, როცა გარდაცვლილის სახელს ახსენებენ. ჰკითხეთ მგლოვიარეს, ხომ არ სურს დაკარგულ ახლობელზე საუბარი (შეადარეთ იობის 1:18, 19 და 10:1). ზოგ მგლოვიარეს ძალიან სიამოვნებს, როცა მეგობრები მოიხსენიებენ, რომელი გამორჩეული თვისებების გამო აფასებდნენ გარდაცვლილს (შეადარეთ საქმეების 9:36—39).

დაუფიქრებლად ნუ ეტყვით: „იქნებ ასე ჯობდა კიდეც“. იმის მცდელობა, რომ ახლობლის სიკვდილში რაიმე დადებითი დაანახვო ადამიანს, შეიძლება საერთოდ არ იყოს მისთვის მანუგეშებელი (1 თესალონიკელები 5:14). ერთი ახალგაზრდა ქალი, რომელიც დედის სიკვდილის დღეს იხსენებს, ამბობს: «ზოგი მეუბნებოდა: „ის აღარ იტანჯება“ ან „დაისვენა საწყალმა“. მაგრამ არ მსიამოვნებდა ამის მოსმენა». ასეთი სიტყვები ისეთ შთაბეჭდილებას ქმნის, რომ ჭირისუფალი ასე ძალიან არ უნდა განიცდიდეს ან მომხდარში არაფერია საგანგაშო. არადა ამ დროს ჭირისუფალი ძალიან განიცდის საყვარელი ადამიანის დაკარგვას და მასთან განშორება უმძიმს.

თავი შეიკავეთ ასეთი ფრაზისგან: „მესმის, რასაც განიცდი“. მართლა ხვდებით, რას განიცდის ამ დროს მგლოვიარე? მაგალითად, როგორ მიხვდებით, რას გრძნობს შვილმკვდარი მშობელი, თუ თავად არასდროს გამოგიცდიათ ეს? და ეს ასეც რომ იყოს, უნდა გესმოდეთ, რომ ერთნაირ ტრაგედიაზე ყველა სხვადასხვანაირად რეაგირებს (შეადარეთ გოდების 1:12). მეორე მხრივ, თუ სიტუაცია იძლევა ამის საშუალებას, მოუყევით მგლოვიარეს, თქვენ როგორ გამოხვედით მდგომარეობიდან საყვარელი ადამიანის სიკვდილის შემდეგ. ეს შეიძლება მისთვის დამხმარე აღმოჩნდეს. ერთი ქალისთვის, რომელსაც ქალიშვილი მოუკლეს, ძალიან მანუგეშებელი იყო სხვა შვილმკვდარი დედისგან იმის მოსმენა, თუ როგორ შეძლო ცხოვრების ჩვეულ რიტმს დაბრუნებოდა. მან თქვა: «ამ შვილმკვდარ დედას არ უთქვამს: „ვიცი, რასაც გრძნობ“. მან უბრალოდ თავისი განცდები გამიზიარა და საშუალება მომცა, დასკვნა თავად გამეკეთებინა».

მგლოვიარეს რომ დავეხმაროთ, თანაგრძნობა, გამჭრიახობა და დიდი სიყვარული გვჭირდება. ნუ დაელოდებით, როდის გთხოვთ მგლოვიარე დახმარებას. ნურც იმას ეტყვით: „თუ რამეა, აქ ვარ, არ მოგერიდოს“. გაარკვიეთ, რა სჭირდება და აღმოუჩინეთ პრაქტიკული დახმარება.

გვინდა, სხვა კითხვებსაც შევეხოთ. მაგალითად, რა არის ბიბლიაში ნათქვამი აღდგომის იმედის შესახებ? რას ნიშნავს ეს თქვენთვის და თქვენი გარდაცვლილი ახლობლებისთვის? რა გვარწმუნებს ამ იმედის უტყუარობაში?