თავი 16

როგორ გავუმკლავდე მშობლის სიკვდილით გამოწვეულ ტკივილს?

მართალია, ამ თავში განხილული რჩევები, ძირითადად, მშობლის სიკვდილით გამოწვეულ ტკივილთან გამკლავებას ეხება, მათი გამოყენება ოჯახის სხვა წევრის ან ახლო მეგობრის გარდაცვალების შემთხვევაშიც სასარგებლო იქნება.

„დედაჩემის სიკვდილის შემდეგ მარტოობასა და სრულ სიცარიელეს ვგრძნობდი. დედა ჩვენი ოჯახის ბურჯი იყო“ (კარინი).

მშობლის სიკვდილი ძალიან მწარეა. ამ დროს შეიძლება შენთვის სრულიად უცხო განცდებთან მოგიწიოს ბრძოლა. ბრაიენი, რომელიც 13 წლის იყო, როცა მამა ინფარქტით დაეღუპა, იხსენებს: „იმ საღამოს ყველანი ვტიროდით და ერთმანეთს ვეხვეოდით“. ნატალი, რომელიც 10 წლის იყო, როცა მამა კიბოთი გარდაეცვალა, იხსენებს: „გაოგნებული და ემოციებისგან სრულიად დაცლილი ვიყავი“.

სიკვდილზე ყველა სხვადასხვაგვარად რეაგირებს. ბიბლიაში ნათქვამია, რომ „თითოეულმა იცის თავისი უბედურება და ტკივილი“ (2 მატიანე 6:29). დაფიქრდი, შენზე როგორ იმოქმედა მშობლის სიკვდილმა. ქვემოთ დაწერე: 1) რა იგრძენი, როცა მშობლის სიკვდილის შესახებ გაიგე, 2) და რას გრძნობ ახლაa.

1 ․․․․․

2 ․․․․․

შენი პასუხებიდან შეიძლება დაინახო, რომ მეტ-ნაკლებად ერევი უარყოფით გრძნობებს. ეს სრულიად ნორმალურია და სულაც არ ნიშნავს იმას, რომ მშობელი დაგავიწყდა. პასუხებმა შეიძლება ისიც დაგანახვოს, რომ შენი ემოციები არ განელებულა ან კიდევ უფრო გამძაფრდა. შეიძლება გრძნობები ტალღებივით მიდის და მოდის, და შემდეგ მოულოდნელად მთელი სიმძაფრით გატყდება თავს. არც ეს არის გასაკვირი, თუნდაც მშობლის სიკვდილიდან წლები იყოს გასული. მაგრამ კითხვა კითხვადვე რჩება: რა ტკივილსაც არ უნდა გრძნობდე, როგორ უნდა გაუმკლავდე მას?

ნუ შეიკავებ ცრემლებს! ტირილი ტკივილს შეგიმსუბუქებს. თუმცა შეიძლება ისეთი გრძნობებიც დაგეუფლოს, როგორიც ალისიას ჰქონდა, რომელიც 19 წლის იყო, როცა დედა დაეღუპა. ის იხსენებს: „მეგონა, თუ გრძნობებს გასაქანს მივცემდი, სხვები იფიქრებდნენ, რომ რწმენა მაკლდა“. მაგრამ დაფიქრდი: იესო ქრისტე სრულყოფილი იყო და ღვთისადმი ძლიერი რწმენა ჰქონდა, მაგრამ, როცა მისი მეგობარი ლაზარე მოკვდა, იგი აცრემლდა (იოანე 11:35). ასე რომ, ცრემლების ნუ მოგერიდება. თუ ტირი, ეს იმას არ ნიშნავს, რომ რწმენა გაკლია. ალისია ამბობს: „ბოლოს თავი ვეღარ შევიკავე და ბევრი ვიტირე. ყოველდღე ვტიროდი“b.

დანაშაულის გრძნობას გულში ნუ ჩაიტოვებ. „ყოველთვის ავდიოდი დედასთან მეორე სართულზე და ძილის წინ ვკოცნიდი, — ამბობს კარინი, რომელიც 13 წლის იყო, დედა რომ მოუკვდა. — მხოლოდ ერთხელ არ ავედი დედასთან და მეორე დილით დაიღუპა. ვიცი, უცნაურ რამეს ვამბობ, მაგრამ თავს დამნაშავედ ვგრძნობ იმის გამო, რომ იმ საღამოს დედასთან არ ავედი, და იმის გამოც, რომ მივლინებაში წასვლის წინ მამაჩემმა მე და ჩემს დას გვთხოვა, დედას მიხედეთო. მაგრამ ჩვენ გვიანობამდე გვეძინა. როცა დედასთან საძინებელში შევედი, ის აღარ სუნთქავდა. თავი საშინლად ვიგრძენი, რადგან მამის წასვლამდე ის კარგად იყო“.

კარინის მსგავსად, შეიძლება შენც იდანაშაულებ თავს იმის გამო, რომ რაღაც არ გააკეთე ან შეგეძლო სხვანაირად მოქცეულიყავი. შესაძლოა ფიქრობ: „ნეტა, რატომ არ დავიყოლიე მამა, რომ ექიმთან წასულიყო“, „ნეტავ, დედისთვის დროზე მიმექცია ყურადღება“. თუ ასეთი ფიქრები მოსვენებას გიკარგავს, გახსოვდეს: სავსებით ნორმალურია წუხდე იმის გამო, რომ რაღაც ისე ვერ გააკეთე, როგორც გინდოდა. ფაქტია, წინასწარ რომ გცოდნოდა, რა მოხდებოდა, სხვანაირად მოიქცეოდი. მაგრამ შენ ხომ ეს არ იცოდი?! ამიტომ დანაშაულის გრძნობას გული არ დაამძიმებინო. შენ დამნაშავე არა ხარ მშობლის სიკვდილში!c

საკუთარ თავში ნუ ჩაიკეტები. იგავების 12:25-ში ნათქვამია: „კეთილი სიტყვა . . . გულს ახალისებს“. თუ დარდს გულში ჩაიკლავ, გაგიჭირდება მწუხარებასთან გამკლავება. მაგრამ, თუ გრძნობებს სანდო ადამიანს გაუზიარებ, შენც მოისმენ კეთილ სიტყვებს მაშინ, როცა ეს ყველაზე მეტად დაგჭირდება.

ესაუბრე ღმერთს. გაცილებით უკეთ იგრძნობ თავს, თუ ლოცვაში გულს გადმოუღვრი იეჰოვა ღმერთს (ფსალმუნი 62:8). თუმცა მხოლოდ იმიტომ არ უნდა ილოცო, რომ თავი კარგად იგრძნო. უნდა გახსოვდეს, რომ ლოცვისას შენ უახლოვდები „ყოველგვარი ნუგეშის მამას, რომელიც ყოველგვარ გასაჭირში გვანუგეშებს“ (2 კორინთელები 1:3, 4). ღმერთი თავისი სიტყვით, ბიბლიით გვანუგეშებს (რომაელები 15:4). კარგი იქნება, თუ ამოიწერ იმ მუხლებს, რომლებიც შენს გულს მალამოდ ედებაd.

ტკივილი ერთ დღეში არ ქრება. ბიბლია გვარწმუნებს, რომ ახალ ქვეყნიერებაში ღმერთი შეასრულებს თავის დანაპირებს და „აღარ იქნება სიკვდილი, აღარც გლოვა, გოდება და ტკივილი“ (გამოცხადება 21:3, 4). ამ იმედზე ფიქრი შენც მოგცემს ძალებს, რომ გაუმკლავდე მშობლის დაკარგვით განცდილ ტკივილს.

[სქოლიოები]

საკვანძო ბიბლიური მუხლი

„[ღმერთი] მოსწმენდს მათ ყოველ ცრემლს თვალებიდან და აღარ იქნება სიკვდილი, აღარც გლოვა, გოდება და ტკივილი, რადგან წინანდელი ყველაფერი მოისპო“ (გამოცხადება 21:4).

რჩევა

წერე დღიური. თუ შენს გარდაცვლილ მშობელზე შენს ფიქრებს ფურცელზე გადაიტან, გაცილებით ადვილად გაუმკლავდები ემოციურ ტკივილს.

იცოდი, რომ . . . ?

ტირილი სისუსტის ნიშანი არ არის. მწუხარებისას ტირილისგან თავი არ შეუკავებიათ ისეთი ძლიერი ბუნების მამაკაცებსაც კი, როგორებიც იყვნენ აბრაამი, იოსები, დავითი და იესო (დაბადება 23:2; 50:1; 2 სამუელი 1:11, 12; 18:33; იოანე 11:35).

რა უნდა გავაკეთო

როდესაც მწუხარება მოსვენებას დამიკარგავს, მე ․․․․․

რა ვკითხო ამ საკითხზე მეორე მშობელს? ․․․․․

როგორ ფიქრობ?

● რით არის კარგი იმ სასიამოვნო წუთებზე ფიქრი, რომლებიც გარდაცვლილ მშობელთან გაკავშირებს?

● როგორ დაგეხმარება ფიქრების ფურცელზე გადატანა მწუხარების შემსუბუქებაში?

[ჩანართი 112 გვერდზე]

„საკუთარ თავში ჩავიკეტე. თუმცა ჩემთვის უკეთესი იქნებოდა ვინმესთან ლაპარაკი. ასე უკეთ გავუმკლავდებოდი ჩემს ტკივილს“ (დევიდი).

[ჩარჩო⁄სურათი 113 გვერდზე]

ჩანტელი:

„მამაჩემი ხუთი წელი იყო ავად; ამ დროის განმავლობაში მისი ჯანმრთელობა სულ უფრო უარესდებოდა. თექვსმეტი წლის ვიყავი, როდესაც მან სიცოცხლე თვითმკვლელობით დაასრულა. დედამ მე და ჩემს უფროს ძმას არაფერი დაგვიმალა. მან დაკრძალვის საკითხების გადასაწყვეტად ჩვენ-ჩვენი აზრის გამოთქმის საშუალებაც კი მოგვცა, რამაც მდგომარეობა ცოტათი შეგვიმსუბუქა. ჩემი აზრით, ბავშვებს არ სიამოვნებთ, როდესაც უფროსები მათ რაღაცას უმალავენ, განსაკუთრებით მაშინ, როცა საქმე ასეთ სერიოზულ საკითხებს ეხება. დრო რომ გადიოდა, უფრო ვახერხებდი მამის სიკვდილზე სხვებთან ლაპარაკს. როცა ტირილი მომინდებოდა, ან მარტო მივდიოდი სადმე ან მეგობარს შევუვლიდი და ვტიროდი. თუ ემოციებისგან დაცლა გინდა, ჩემი რჩევა ის იქნებოდა, რომ ესაუბრო ოჯახის წევრებს და მეგობრებს. თუ დარდს გულში ვეღარ იჩერებ, გამოხატე, როგორც შეგიძლია“

[ჩარჩო⁄სურათი 113, 114 გვერდებზე]

ლეა:

„19 წლის ვიყავი, როცა დედას ინსულტი დაემართა და სამ წელიწადში გარდაიცვალა. დედის სიკვდილმა დამანახვა, რომ თავი ხელში უნდა ამეყვანა. ასე რომ არ მოვქცეულიყავი, მამას საბოლოო დარტყმას მე მივაყენებდი. პატარა რომ ვიყავი, საკმარისი იყო ცუდად გავმხდარიყავი ან უგუნებოდ ვყოფილიყავი, რომ დედა სულ თავს მევლებოდა. მახსოვს, როგორ დამადებდა ხოლმე ხელს, რომ გაეგო, მქონდა თუ არა სიცხე. ხშირად უდედობას მწარედ განვიცდი. საერთოდ, მიჭირს ჩემს გრძნობებზე სხვებთან ლაპარაკი, რაც ისევ ჩემზე მოქმედებს ცუდად. ზოგჯერ სურათებს მხოლოდ იმიტომ ვათვალიერებ, რომ ვიტირო და ემოციებისგან დავიცალო. თუმცა მეგობრებთან საუბარიც მეხმარება ხოლმე. საბედნიეროდ, ბიბლია გვპირდება, რომ გარდაცვლილები დედამიწაზე სამოთხეში აღდგებიან (იოანე 5:28, 29). როდესაც ვფიქრობ იმაზე, რომ დედას ისევ ვნახავ, და იმაზეც, თუ მე რა უნდა გავაკეთო, რომ დედა ვნახო, ეს მწუხარებას ნაწილობრივ მიქარვებს“

[ჩარჩო⁄სურათი 114 გვერდზე]

ბეთანი:

„ნეტა მახსოვდეს, როდის ვუთხარი მამაჩემს, მიყვარხარ-მეთქი. კი მექნება ნათქვამი, მაგრამ მე არ მახსოვს, არადა მინდა, რომ მახსოვდეს. სულ რაღაც ხუთი წლის ვიყავი, როცა მამა გარდაიცვალა. მამას ძილში დაემართა ინსულტი და მაშინვე საავადმყოფოში გადაიყვანეს. დილით რომ გავიღვიძე, მამა უკვე მკვდარი იყო. პირველ ხანებში, როდესაც მამაჩემს ვინმე იხსენებდა, არ მსიამოვნებდა, თუმცა მერე შევეგუე ამას, რადგან მამაჩემზე სხვადასხვა ამბის მოსმენით უფრო მეტ რამეს ვიგებდი მის შესახებ. მე ვურჩევდი ყველას, ვისაც მშობელი დაეღუპა, რომ გონებაში აღიდგინოს მასთან გატარებული თითოეული წამი და დაწეროს, რომ არ დაავიწყდეს. ამავე დროს, ყველაფერი გააკეთე რწმენის გასაძლიერებლად, რათა მოხვდე ღვთის ახალ ქვეყნიერებაში, სადაც შენი მშობელი აღდგება“

[ჩარჩო 116 გვერდზე]

სამუშაო გვერდი

დაწერე შენი ფიქრები

გაიხსენე ის სასიამოვნო წუთები, რომლებიც შენს მშობელთან გაკავშირებს. ․․․․․

დაწერე, რისი თქმა გინდოდა შენი მშობლისთვის მის სიცოცხლეში. ․․․․․

წარმოიდგინე, რომ გყავს უმცროსი და ან ძმა, რომელიც მშობლის სიკვდილში საკუთარ თავს იდანაშაულებს. დაწერე, რას ეტყოდი სანუგეშებლად. (თუ დანაშაულის გრძნობა შენც გაწუხებს, ამის გაკეთება შენვე დაგეხმარება იმის დანახვაში, რამდენად სამართლიანად იდანაშაულებ თავს). ․․․․․

ჩამოწერე ორი ან სამი რამ, რაც გინდოდა, რომ გცოდნოდა შენი გარდაცვლილი მშობლის შესახებ, და შემდეგ ესაუბრე ამაზე მეორე მშობელს. ․․․․․

წაიკითხე საქმეების 24:15. როგორ დაგეხმარება ამ მუხლში ჩაწერილი იმედი მშობლის სიკვდილით გამოწვეული ტკივილის გაყუჩებაში? ․․․․․

[სურათი 115 გვერდზე]

მწუხარება ზოგჯერ ტალღასავით მთელი სიმძაფრით მოულოდნელად გატყდება თავს.