ისრაელი ეგვიპტეში

ისრაელი ერის წინაპრები ეგვიპტის მიწაზე ორ საუკუნეზე მეტხანს ცხოვრობდნენ. ბიბლია საკმაო ინფორმაციას გვაწვდის იქ განვითარებული მოვლენების შესახებ.

იაკობის ვაჟი იოსები ძმებმა მონად გაყიდეს, რის შემდეგაც ის ეგვიპტეში აღმოჩნდა (დბ. 37:28, 36). წლების შემდეგ ღვთის ჩარევით იოსებმა ფარაონის ყურადღება მიიპყრო. მან ის საკვების გამნაწილებლად და სასახლის გამგებლად დააყენა. სხვა სიტყვებით თუ ვიტყვით, ფარაონმა ის მეორე კაცად დანიშნა ეგვიპტეში (დბ. 41:38—45). გარკვეული დროის შემდეგ ეგვიპტის ტახტზე სხვა მეფე ავიდა, რომელიც პატივს არ სცემდა იოსების ხსოვნას. ახალმა ფარაონმა დაიმონა იაკობის (ისრაელის) შთამომავლები და მათ უმოწყალოდ ექცეოდა (გმ. 1:8—14). ეგვიპტურ ისტორიულ წყაროებში არაფერია ნათქვამი არც ამ მოვლენების და არც იოსების აღმატებული მდგომარეობის შესახებ, და ეს არც არის გასაკვირი.

ის, რომ ეგვიპტის ისტორია დუმს იოსების მაღალ მდგომარეობაზე ეგვიპტეში და შემდგომში ისრაელების მონობის ამბავზე, არ უკვირთ მათ, ვინც კარგად არის გაცნობილი ძველი ეგვიპტის მონუმენტებზე შემორჩენილ წარწერებს. იმ ფარაონებისა და მწერლებისთვის, რომლებიც იოსების შემდგომ პერიოდებში ცხოვრობდნენ, ჩვეულებრივი ამბავი იყო ადრინდელი ძეგლებიდან სახელების ამოშლა. ასე ისინი ორი მიზეზის გამო იქცეოდნენ: პირველი –– ისინი თვლიდნენ, რომ მათი წინამორბედები არ იმსახურებდნენ იმის პატივს, რომ მათი სახელები უკვდავყოფილიყო, და მეორე — ამას საკუთარი თავის განსადიდებლად აკეთებდნენ. მაგალითად, მეფე ჰარემხაბმა შეცვალა წარწერა, რათა ტუტანხამონის მიერ შესრულებული სამშენებლო საქმეები საკუთარი თავისთვის მიეწერა (სურათი, ტ. 1, გვ. 532). ეგვიპტეში, კაიროს მუზეუმში და ჩიკაგოს უნივერსიტეტთან არსებულ აღმოსავლეთმცოდნეობის ინსტიტუტში მსგავსი უპატიოსნო საქციელის ამსახველი უამრავი მტკიცებულებაა წარმოდგენილი.

ამის საპირისპიროდ, ბიბლია ყოველმხრივ უტყუარ ინფორმაციას შეიცავს. არც ერთი ერი არ იტყვის, რომ მისი წინაპრები მონები იყვნენ უცხო ქვეყანაში, თუ ეს სიმართლეს არ შეესაბამება. ეგვიპტეში განვითარებულ მოვლენებთან დაკავშირებით ბიბლია იმდენად დეტალურ ინფორმაციას გვაწვდის, რომ მათი აღწერა მხოლოდ თვითმხილველს თუ შეეძლო. უფრო მეტიც, იუდეველები დღემდე ყოველწლიურად აღნიშნავენ პასექის დღესასწაულს. ამ დღესასწაულს, როგორც ბიბლიიდან ვიგებთ, საფუძველი მაშინ ჩაეყარა, როცა მათი წინაპრები ეგვიპტეში იყვნენ, და ამ დღის აღნიშვნას მათ გონებაში იქ განვითარებული მოვლენები უნდა შეეხსენებინა. აქედან გამომდინარე, არ არსებობს არანაირი საფუძველი იმის სათქმელად, რომ იმ მოვლენების ამსახველი უტყუარი მტკიცებულებები დაკარგულია, ხოლო ის ერთადერთი წყარო, რომელმაც ჩვენამდე მოაღწია, არ არის სანდო.