მარჩიელი

მომავლის ვითომდა წინასწარ შემტყობი. ბიბლია მარჩიელთა შორის მოიხსენიებს გრძნეულ ქურუმებს, მკითხავებს, ასტროლოგებსა და სხვებს (იხ. მკითხაობა; სპირიტიზმი). მარჩიელად ნათარგმნი ებრაული სიტყვა ჲიდდეʽონი მომდინარეობს ფუძიდან ჲადაʽ (ცოდნა) და მიუთითებს ჩვეულებრივი ადამიანისთვის დაფარულ ცოდნაზე. ხშირად ის გამოყენებულია ებრაულ სიტყვასთან (ʼოვ), რომელიც სულის გამომძახებელს ნიშნავს (კნ. 18:11). ზოგი ზეადამიანურ ძალას ფლობდა დემონებთან ურთიერთობის შედეგად, რომლებიც ბოროტი სულიერი ქმნილებები, ღვთის მტრები არიან და დემონთა მმართველს, სატანა ეშმაკს ემორჩილებიან (ლკ. 11:14—20). ძველ დროს მარჩიელები სხვადასხვა მეთოდით ცდილობდნენ მომავლის გაგებას: აკვირდებოდნენ ვარსკვლავებს (ეს. 47:13), ათვალიერებდნენ მსხვერპლად შეწირული ცხოველების ღვიძლსა თუ სხვა შინაგან ორგანოებს (ეზკ. 21:21), მისნობდნენ (2მფ. 21:6), რჩევისთვის მიმართავდნენ მიცვალებულთა სულებს და ა.შ. (კნ. 18:11).

მარჩიელები დიდ გავლენას ახდენდნენ ეგვიპტელთა და ბაბილონელთა ყოველდღიურ ყოფაზე (ეს. 19:3). მაგრამ ღვთის ნამდვილი მსახურები არასდროს მიმართავდნენ მათ რჩევისთვის. ეგვიპტის მონობიდან გათავისუფლების შემდეგ მალევე ისრაელისთვის მიცემულ კანონში მკაცრად იკრძალებოდა მარჩიელებისთვის რჩევის კითხვა (ლვ. 19:31). ვინც მათთან „გარყვნილებას ჩაიდენდა“, ღვთის ხალხისგან მოიკვეთებოდა. თავად მარჩიელების შესახებ კი კანონში ეწერა: „ის კაცი ან ქალი, რომელშიც სულების გამომძახებლის ან მარჩიელის სულია, უნდა მოკვდეს“ (ლვ. 20:6, 27). დაახლოებით 40 წლის შემდეგ, როცა ისრაელი მზად იყო აღთქმულ მიწაზე შესასვლელად და მის მკვიდრთა განსადევნად, ღმერთმა შეახსენა მათ: „არ ისწავლო იმ ხალხებისგან სისაძაგლის კეთება. არ იყოს შენში ... ის, ვინც რჩევას სთხოვს სულების გამომძახებელს ან მარჩიელს, და არც მკვდართა გამომკითხველი“ (კნ. 18:9—11).

დაახლოებით 350 წლის შემდეგ ისრაელის პირველმა მეფემ, საულმა, ქვეყნიდან განდევნა ყველა მარჩიელი, მაგრამ მოგვიანებით ის იმდენად დაშორდა იეჰოვას, რომ სიკვდილამდე ცოტა ხნით ადრე მომავლის გასაგებად თავად მოძებნა ენ-დორში „სულების გამომძახებელი ქალი“. თავიდან ქალმა სასჯელის შიშით უარი უთხრა სულის გამოძახებაზე, მაგრამ საულის დაჟინებული მოთხოვნის შემდეგ გამოიძახა სამუელი. მან საულს აღუწერა ხილვაში ნანახი „მოსასხამით შემოსილი“ მოხუცი კაცი, რამაც მეფე დაარწმუნა, რომ ის წინასწარმეტყველი სამუელი იყო (1სმ. 28:3, 7—19). მაგრამ სინამდვილეში ის სამუელი ვერ იქნებოდა, რადგან ის უკვე მკვდარი იყო, „მკვდრებმა კი არაფერი იციან“ (ეკ. 9:5). როცა სამუელი ცოცხალი იყო, არანაირი ურთიერთობა არ ჰქონდა სულების გამომძახებელთან. არც იეჰოვა ღმერთი და არც მისი წმინდა ანგელოზები დაამყარებდნენ ურთიერთობას ასეთ ადამიანთან. ღმერთმა თავის ხალხს ასეთი სიტყვები უთხრა: „თუ გეტყვიან: მიმართეთ სულების გამომძახებლებს ან მათ, ვისაც მკითხაობის სული აქვთ და ვინც ჩურჩულებენ და ბუტბუტებენო, განა თავის ღმერთს არ უნდა მიმართავდეს ხალხი?! განა ცოცხლებისთვის მკვდრებს უნდა მიმართავდნენ?! კანონსა და მოწმობას მიმართეთ! ისინი ილაპარაკებენ ამ განაცხადის მიხედვით, მაგრამ განთიადის ნათელი არ ექნებათ“ (ეს. 8:19, 20).

საულის მეფობიდან დაახლოებით 400 წლის შემდეგ იუდას მეფე მენაშე „დიდ ბოროტებას სჩადიოდა ... იეჰოვას თვალში, რათა შეურაცხეყო იგი“, მაგალითად, მიმართავდა მარჩიელებს, რომლებიც მისი მმართველობის პერიოდში მრავლად იყვნენ (2მფ. 21:6; 2მტ. 33:6). ისინი მხოლოდ მენაშეს შვილიშვილმა, მართალმა მეფე იოშიამ მოსპო (2მფ. 23:24).

ქრისტიანულ-ბერძნულ წერილებში მხოლოდ ერთხელ არის მოხსენიებული დემონების დახმარებით მომავლის წინასწარმეტყველება. მოციქულმა პავლემ ქალაქ ფილიპეში მოახლე გოგონასგან განდევნა დემონი, „რომელიც მკითხაობის ძალას აძლევდა“. „წინასწარმეტყველებით გოგონა დიდ მოგებას აძლევდა თავის ბატონებს“. ეს საქმე რომ დემონების ძალით ხდებოდა და აშკარად ეწინააღმდეგებოდა ღვთის მითითებებს, იქიდანაც გამოჩნდა, რომ დემონისგან გათავისუფლებული გოგონას ბატონებმა პავლე საშინელ დღეში ჩააგდეს. მათ პავლე და მისი თანამსახური სილა ქალაქ ფილიპეს მმართველებთან მიათრიეს, რომლებმაც გააჯოხინეს ისინი და საპყრობილეში ჩაყარეს (სქ. 16:12, 16—24).