მარკოზი

იერუსალიმელი მარიამის ვაჟის რომაული სახელი. მისი ებრაული სახელი, იოანე, ნიშნავს „იეჰოვა წყალობას ავლენს; იეჰოვა მწყალობელია“ (სქ. 12:12, 25). მარკოზი ბარნაბას ბიძაშვილი იყო. ის თან დაჰყვებოდა როგორც ბარნაბას, ისე სხვა პირველ ქრისტიან მისიონერებს; მან, აგრეთვე, ღვთივშთაგონებით დაწერა თავისივე სახელით წოდებული სახარება (კლ. 4:10). წიგნ „საქმეებში“ ის მარკოზად, მარკოზად წოდებულ იოანედ, ან მხოლოდ იოანედ მოიხსენიება (სქ. 13:5, 13).

მარკოზი, როგორც ჩანს, ქრისტეს ერთ-ერთი პირველი მიმდევარი იყო. დედამისის სახლს პირველი ქრისტიანები ღვთის თაყვანსაცემად იყენებდნენ, რაც იმაზე მიანიშნებს, რომ მარკოზიც და დედამისიც ქრისტეს მიმდევრები ქრისტეს სიკვდილამდე გახდნენ (სქ. 12:12). ვინაიდან მარკოზის გარდა სხვა არც ერთი სახარების დამწერი არ მოიხსენიებს ნახევრად ჩაცმულ ახალგაზრდას, რომელიც იესოს გაცემის ღამეს გაიქცა, შეგვიძლია დავასკვნათ, რომ ეს ახალგაზრდა თავად მარკოზი იყო (მრ. 14:51, 52). აქედან გამომდინარე, მარკოზი ახ. წ. 33 წლის ორმოცდამეათე დღის დღესასწაულზე იმ 120 მოწაფეს შორის იქნებოდა, რომლებზეც წმინდა სული გადმოვიდა (სქ. 1:13—15; 2:1—4).

იერუსალიმში დახმარების ჩატანის შემდეგ, ბარნაბამ და სავლემ (პავლე) „უკან რომ ბრუნდებოდნენ [ანტიოქიაში] თან წაიყვანეს იოანე, მარკოზად წოდებული“. როგორც ჩანს, მარკოზი მათი დამხმარე იყო და მოგზაურობისას მათ ფიზიკურ საჭიროებებზე ზრუნავდა (სქ. 12:25; 13:5). პერგეში (პამფილია) ჩასულებს გაურკვეველი მიზეზით „იოანე [მარკოზი] ჩამოშორდა მათ და იერუსალიმში დაბრუნდა“ (სქ. 13:13). მოგვიანებით, როცა პავლემ მისიონერის რანგში მეორედ გამგზავრება გადაწყვიტა, ბარნაბამ მარკოზის თან წაყვანა დააპირა, მაგრამ „პავლე შეუფერებლად მიიჩნევდა მის წაყვანას, რადგან ის მათ პამფილიაში ჩამოშორდა და საქმეზე არ გაჰყვა“. „ამის გამო ორივენი გაცეცხლდნენ და ერთმანეთს დასცილდნენ“. ბარნაბამ მარკოზი წაიყვანა კვიპროსში, პავლემ კი სილა აირჩია და სირიასა და კილიკიაში წავიდა (სქ. 15:36—41).

პავლეს, ბარნაბასა და მარკოზს შორის არსებული უთანხმოება მოგვარდა, რაზეც ის ფაქტი მოწმობს, რომ მოგვიანებით რომში მყოფ პავლეს თან ახლდა მარკოზიც და ორივე მოკითხვას უთვლიდა კოლოსელ ქრისტიანებს (დაახლ. ახ. წ. 60-61). პავლემ მარკოზი დადებითად მოიხსენია: „მოკითხვას გითვლიან არისტარქე, რომელიც ჩემთან ერთად არის დაპატიმრებული, და ბარნაბას ბიძაშვილი მარკოზი (რომლის შესახებაც მოგეცათ მითითება, რომ მიიღოთ იგი, თუ მოვა)“ (კლ. 4:10). რომში მყოფმა პავლემ (დაახლ. ახ. წ. 60-61) მარკოზი იმ ქრისტიანებს შორის მოიხსენია, რომლებიც მოკითხვას უთვლიდნენ ფილიმონს (ფლმ. 23, 24). მოგვიანებით, მეორედ დაპატიმრებული პავლე (დაახლ. ახ. წ. 65) კონკრეტულად სთხოვდა ტიმოთეს: „მარკოზიც წამოიყვანე, რადგან მსახურებაში დამჭირდება“ (2ტმ. 4:11).

მარკოზად წოდებული იოანე პეტრესთანაც თანამშრომლობდა ბაბილონში, რადგან პეტრეს პირველ წერილში (დაიწერა დაახლ. ახ. წ. 62—64) თანამორწმუნეებს მოკითხვას მარკოზიც უთვლის. პეტრე მარკოზს „ჩემს შვილს“ უწოდებს, რაც მათ შორის არსებულ სიახლოვესა და ქრისტიანულ სიყვარულზე მიანიშნებს (1პტ. 5:13; შდრ. 1ინ. 2:1, 7). ამრიგად, მარკოზმა, რომელიც ერთხელ გაუგებრობის მიზეზი გახდა, ღვთის გამორჩეულ მსახურთა ქება და ნდობა დაიმსახურა. მას, აგრეთვე, წილად ხვდა უდიდესი პატივი, აღეწერა იესოს ცხოვრება და მოღვაწეობა და გამხდარიყო ღვთივშთაგონებული წიგნის ავტორი (იხ. იოანე №4; მარკოზის სახარება).