ტიმოთესთვის მიწერილი წერილები

ქრისტიანულ-ბერძნული წერილების ორი ღვთივშთაგონებული წერილი, რომლებიც მოციქულმა პავლემ ტიმოთეს მისწერა. ორივე წერილის შესავალ სიტყვებში ის თავს წერილის დამწერად მოიხსენიებს (1ტმ. 1:1; 2ტმ. 1:1). როგორც ჩანს, პავლემ პირველი წერილი მაკედონიაში დაწერა. დაწერის სავარაუდო თარიღის დადგენის საფუძველს პირველი თავის მესამე მუხლი იძლევა, სადაც ვკითხულობთ: „როგორც მაშინ მოგიწოდებდი ეფესოში დარჩენას, მაკედონიაში რომ მივდიოდი, ახლაც ისევე მოგიწოდებ“. ამის შესახებ არაფერია ნათქვამი „მოციქულთა საქმეებში“, რომელიც ახ. წ. 33 წელს იესოს ზეცად ამაღლებიდან დაახლ. ახ. წ. 61 წელს რომში პავლეს პირველი პატიმრობის მეორე წლამდე მომხდარ მოვლენებს აღწერს. ასე რომ, პავლემ, როგორც ჩანს, გათავისუფლებიდან გარკვეული ხნის შემდეგ მოუწოდა ტიმოთეს, ეფესოში დარჩენილიყო, თვითონ კი მაკედონიაში გაემგზავრა. შესაბამისად, ის პირველ წერილს დაწერდა რომში პირველ და ბოლო პატიმრობას შორის პერიოდში ანუ დაახლ. ახ. წ. 61—64 წლებში. მეორე წერილი მან რომში საბოლოო პატიმრობის დროს (სავარაუდოდ, ახ. წ. 65), სიკვდილამდე ცოტა ხნით ადრე დაწერა (2ტმ. 1:8, 17; 4:6—9).

კანონიკურობა. ტიმოთესთვის მიწერილი წერილების კანონიკურობა კარგად არის დასაბუთებული. ახ. წ. მეორე საუკუნით დათარიღებული მურატორის ფრაგმენტიდან მოყოლებული წმინდა წერილების ყველა უძველესი ნუსხა ორივე წერილს კანონიკურად ცნობს. მაგრამ, რაც უფრო მნიშვნელოვანია, ისინი სრულად ეთანხმება წმინდა წერილების დანარჩენ წიგნებს, რომლებიდანაც არაერთი მუხლი ან აზრია ციტირებული, მაგალითად, რიცხვებს (16:5; 2ტმ. 2:19), კანონსა (19:15; 25:4; 1ტმ. 5:18, 19) და ესაიას (26:13; 2ტმ. 2:19), აგრეთვე იესო ქრისტეს სიტყვებს (მთ. 10:10; ლკ. 10:7; 1ტმ. 5:18). აღსანიშნავია ისიც, რომ მათში ხშირად ყურადღება მახვილდება რწმენაზე (1ტმ. 1:2, 4, 5, 14, 19; 2:7, 15; 3:9, 13; 4:1, 6, 12; 5:8, 12; 6:10—12, 21; 2ტმ. 1:5, 13; 2:18, 22; 3:8, 10, 15; 4:7), სწორ სწავლებაზე (1ტმ. 1:3, 4; 4:1—3, 6, 7; 6:3, 4, 20, 21; 2ტმ. 1:13; 3:14, 15; 4:3, 5), ქცევაზე (1ტმ. 2:8—11, 15; 3:2—13; 4:12; 5:1—21; 6:1, 2, 11—14; 2ტმ. 2:22), ლოცვასა (1ტმ. 2:1, 2, 8; 4:5; 5:5; 2ტმ. 1:3) და განსაცდელების ერთგულად გადატანაზე (2ტმ. 1:8, 12; 2:3, 8—13).

პირველი წერილის დაწერის მიზეზი. დაახლ. ახ. წ. 56 წელს მილეტში ეფესოს კრების უხუცესებთან შეხვედრის დროს მოციქულმა პავლემ უთხრა მათ: „ვიცი, ჩემი წასვლის შემდეგ შემოგეჭრებიან ულმობელი მგლები და არ დაინდობენ სამწყსოს; თქვენ შორისაც გამოჩნდებიან ისეთები, რომლებიც უკუღმართად ილაპარაკებენ, რათა თან გაიყოლონ მოწაფეები“ (სქ. 20:29, 30). რამდენიმე წელიწადში ცრუსწავლებების გავრცელებამ იმდენად სერიოზული სახე მიიღო, რომ პავლემ ტიმოთეს ეფესოში დარჩენა ურჩია და დაავალა: „მოგიწოდებ, უბრძანო ზოგიერთებს, განსხვავებული არაფერი ასწავლონ და არც ყურადღება შეაჩერონ არაფრის მომტან ზღაპრებსა და საგვარეულო ნუსხებზე“ (1ტმ. 1:3, 4). ასე რომ, ტიმოთეს ქრისტიანულ კრებაშივე უწევდა სულიერი ბრძოლა, რათა კრების სიწმინდე დაეცვა და მის წევრებს რწმენის შენარჩუნებაში დახმარებოდა (1:18, 19). თუ ტიმოთე გაითვალისწინებდა მოციქულის წერილში ჩაწერილ რჩევებს, კრების წევრებს განდგომილებისგან დაიცავდა.

კრების კეთილდღეობისთვის ლოცვა ძალიან მნიშვნელოვანი იყო. ქრისტიანებს რომ კვლავაც მშვიდად და წყნარად ეცხოვრათ, მართებული იყო, მათ მეფეებისა და მაღალი თანამდებობის პირებისთვის ელოცათ. მათ შესახებ, ვისაც ლოცვაში კრება უნდა წარედგინა, პავლე წერდა: „მსურს, რომ ყველგან მამაკაცები ლოცულობდნენ და ერთგულებით აღაპყრობდნენ ხელებს რისხვისა და კამათის გარეშე“. მათ სიწმინდით უნდა მიემართათ ღვთისთვის ლოცვით და სხვების მიმართ მტრული დამოკიდებულება ან ბრაზი არ უნდა ჰქონოდათ (1ტმ. 2:1—8).

ტიმოთეს უნდა ეზრუნა იმაზე, რომ ქალებს კრებაში თავიანთი ადგილი სცოდნოდათ (1ტმ. 2:9—15); მხოლოდ მათ ემსახურათ ზედამხედველებად და მომსახურეებად, ვინც მოთხოვნებს დააკმაყოფილებდა, რათა კრება განდგომილებისგან დაეცვათ (3:1—13; 5:22); ღირსეულ ქვრივებს მატერიალური დახმარება მიეღოთ კრებისგან (5:3—16); ხელმძღვანელობის კარგად გამწევი უხუცესებისთვის პატივი ეცათ (5:17—19); მონები პატივისცემით მოქცეოდნენ თავიანთ ბატონებს (6:1, 2); ყველანი დაკმაყოფილებულიყვნენ იმით, რაც გააჩნდათ და არ ესწრაფათ გამდიდრებისკენ (6:6—10); მდიდრებს იმედი არ დაემყარებინათ თავიანთ ქონებაზე, არამედ კარგი საქმეებით გამდიდრებულიყვნენ და ხელგაშლილობა გამოევლინათ (6:17—19). თავად ტიმოთე ერთგულებისთვის მაგალითი უნდა ყოფილიყო „ლაპარაკში, საქციელში, სიყვარულში, რწმენასა და სიწმინდეში“ და სულიერი წინსვლა უნდა გაეგრძელებინა (4:12, 15, 16; 6:11—14).

მეორე წერილის დაწერის მიზეზი. ახ. წ. 64 წელს რომში გაჩენილმა დიდმა ხანძარმა ქალაქის თითქმის მეოთხედი გაანადგურა. ხმები დადიოდა, რომ ხანძარი იმპერატორ ნერონის ბრალი იყო. თავის დასაცავად იმპერატორმა დანაშაული ქრისტიანებს გადააბრალა. როგორც ჩანს, ამის გამო დაიწყო ქრისტიანების სასტიკი დევნა. შესაძლოა, სწორედ ამ დროს (დაახლ. ახ. წ. 65) მოციქული პავლე კვლავ დააპატიმრეს რომში. ბევრისგან მიტოვებულმა, ბორკილებდადებულმა მოციქულმა, რომელიც სიკვდილს უყურებდა თვალებში (2ტმ. 1:15, 16; 4:6—8), თავის ახალგაზრდა თანამსახურ ტიმოთეს გამამხნევებელი წერილი მისწერა, რითაც მოამზადა ის კრებაში განდგომილების გავლენის წინააღმდეგ საბრძოლველად და დევნის დროს სიმტკიცის შესანარჩუნებლად (2:3—7, 14—26; 3:14—4:5). პავლეს მდგომარეობის გაგება ძალიან გაამხნევებდა ტიმოთეს, რადგან მოციქული ერთგულად იტანდა დიდ განსაცდელს (2:8—13).

იეჰოვას ძალით გულგამაგრებულმა მოციქულმა ტიმოთეს მისწერა: „შეგახსენებ, რომ ცეცხლივით ააგიზგიზო ღვთის ძღვენი, რომელიც შენშია და ჩემი ხელის დადებით მოგეცა, რადგან ღმერთმა მოგვცა არა სიმხდალის სული, არამედ ძლიერების, სიყვარულისა და საღი აზროვნების. ამიტომ ნურც ჩვენი უფლის შესახებ დამოწმებისა შეგრცხვება და ნურც ჩემი, მისი გულისთვის პატიმრად მყოფისა, არამედ ღვთის ძალით მოითმინე ბოროტება, რომელსაც სასიხარულო ცნობის გამო ხვდები“ (2ტმ. 1:6—8).

[ჩარჩო]

მნიშვნელოვანი აზრები პირველი ტიმოთედან

ქრისტიანი უხუცესისთვის მიცემული რჩევები მისი პასუხისმგებლობების შეს

ახებ.

დაწერა მოციქულმა პავლემ, როგორც ჩანს, რომში პირველი პატიმრობიდან გათავისუფლების შემდეგ.

რჩევები ტიმოთეს სულიერი კეთილდღეობისთვის

განაგრძე სულიერ ბრძოლაში მონაწილეობა და შეინარჩუნე რწმენა და სუფთა სინდისი (1ტმ. 1:18, 19).

შენი მთავარი საზრუნავი ფიზიკურად გაძლიერება კი არ უნდა იყოს, არამედ ღვთისადმი ერთგულებაში გაწაფვა. ნურავინ დაგიწყებს ყურებას ზემოდან შენი ახალგაზრდობის გამო. კარგი მაგალითი იყავი ყველასთვის და წინსვლას ნუ შეწყვეტ (4:7ბ—16).

ნაჩქარევად ნურავის დანიშნავ კრებაში პასუხისმგებლად, რათა სხვისი ცოდვების მოზიარე არ გახდე (5:22).

გაფრთხილებები კრებაში არსებული გამხრწნელი გავლენის შესახებ

უბრძანე ზოგიერთებს, განსხვავებული არაფერი ასწავლონ და ყურადღება არ მიაქციონ არაფრის მომტან ზღაპრებსა და საგვარეულო ნუსხებს (1:3, 4).

ზოგიერთები აღარ ავლენენ სიყვარულსა და უთვალთმაქცო რწმენას. მათ უნდათ, კანონის მასწავლებლები იყვნენ, თუმცა მისი არსი არ ესმით (1:5—11).

გავა დრო და ზოგიერთები განუდგებიან რწმენას (4:1—5).

წინააღმდეგობა გაუწიე უარყოფით გავლენას. ისაზრდოე რწმენის სიტყვებით. მოერიდე ზღაპრებს (4:6, 7ა).

ცრუსწავლებები იწვევს შურს, დავას, ლანძღვას, ეჭვებსა და ცხარე კამათს. მათ გავლენაში მოქცეულებს ჰგონიათ, რომ ღვთისადმი ერთგულებით რამეს მოიხვეჭენ (6:3—5).

გაექეცი ფულის სიყვარულს, რასაც ცუდი შედეგები მოაქვს. იბრძოლე რწმენის ღირსეულ ბრძოლაში და შეეწინააღმდეგე ცრუსწავლებებს (6:11, 12, 20, 21).

მოთხოვნები ზედამხედველებისა და მომსახურეებისთვის

ზედამხედველი უნდა იყოს ბრალდაუდებელი, ერთი ცოლის ქმარი, საღად მოაზროვნე, წესრიგიანი, სტუმართმოყვარე, გონიერი, უნდა შეეძლოს სწავლება, საკუთარი თავის გაკონტროლება, ზედმეტი სმისგან თავის შეკავება, არ უნდა უყვარდეს ფული, ოჯახს კარგად უნდა განაგებდეს, არ უნდა იყოს ახალმოქცეული და კარგი რეპუტაცია უნდა ჰქონდეს გარეშეებთან (3:1—7).

მომსახურეები უნდა იყვნენ სერიოზულები და არა ორპირები, ღვინოს მიძალებულები, უპატიოსნო შემოსავალს დახარბებულები, უნდა გამოიცადონ, უნდა იყვნენ ბრალდაუდებლები და ოჯახის კარგი გამგებლები (3:8—10, 12, 13).

მითითებები კრების საჭიროებებთან დაკავშირებით

ქრისტიანებმა უნდა ილოცონ ყველანაირი ადამიანისთვის, მათ შორის მმართველებისთვის, რათა მშვიდად იცხოვრონ ღვთისადმი ერთგულებით. ღვთის ნებაა, რომ ყველანაირი ადამიანი გადარჩეს (2:1—4).

არსებობს მხოლოდ ერთი ღმერთი და ერთი შუამავალი — იესო ქრისტე. ამიტომ მამაკაცები, რომლებიც ლოცულობენ, ერთგულებით უნდა „აღაპყრობდნენ ხელებს რისხვისა და კამათის გარეშე“ (2:5—8).

ქალებმა მათთვის შესაფერისი მოკრძალებული ტანსაცმელი უნდა ჩაიცვან, რითაც ღვთისმოშიშებას გამოავლენენ. მათ არა აქვთ კრებაში სწავლების ან კაცზე ბატონობის უფლება (2:9—15).

კრებისგან მატერიალური დახმარების მისაღებად სიაში მხოლოდ ის ქვრივები უნდა შეიყვანონ, რომლებიც არანაკლებ 60 წლისანი არიან, კარგი რეპუტაციით სარგებლობენ და არა ჰყავთ შვილები ან შვილიშვილები (5:3—16).

უხუცესები, რომლებიც სიტყვასა და სწავლების საქმეში ბევრს ირჯებიან, „ორმაგი პატივის ღირსად უნდა ჩაითვალონ“ (5:17, 18).

არ უნდა მიიღონ უხუცესის წინააღმდეგ წაყენებული ბრალდება, სანამ ორი ან სამი მოწმე არ დაადასტურებს. ცოდვის ჩამდენები ყველას წინაშე უნდა შეაგონონ (5:19—21).

მონები სამაგალითოები უნდა იყვნენ ბატონებისადმი მორჩილებაში, მით უმეტეს, თუ ისინი თანამორწმუნეები არიან (6:1, 2).

თუ საჭმელი და თავშესაფარი აქვს, ყველა კმაყოფილი უნდა იყოს. ფულის სიყვარული ბოროტების ფესვია. გამდიდრების მსურველები საკუთარ თავს სულიერ ზიანს აყენებენ (6:6—10).

მდიდრები არ უნდა იყვნენ ქედმაღლები და სიმდიდრეზე დაიმედებულები. პირიქით, მზად უნდა იყვნენ, გაჭირვებულთა მიმართ ხელგაშლილობა გამოიჩინონ (6:17—19).

[ჩარჩო]

მნიშვნელოვანი აზრები მეორე ტიმოთედან

მოციქული ამხნევებს და რჩევებს აძლევს ტიმოთეს, რომ მტკიცე დარჩეს ძნელად ასატან დროს.

პავლეს მიერ რომში მეორე პატიმრობის დროს დაწერილი ბოლო ღვთივშთაგონებული წერილი.

ტიმოთეს წახალისება, რომ განაგრძოს წინსვლა

„ცეცხლივით ააგიზგიზე ღვთის ძღვენი“, რომელიც მოგეცა. არ შეგრცხვეს არც ქრისტესა და არც პატიმარი პავლეს შესახებ დამოწმება. მოითმინე ბოროტება, რომელსაც სასიხარულო ცნობის გამო ხვდები (2ტმ. 1:6—8).

გაუფრთხილდი ჯანსაღი სიტყვების ნიმუშს (1:13, 14).

იყავი მეომარივით მიზანსწრაფული, მოასპარეზის მსგავსად დაიცავი შეჯიბრების წესები, იყავი მიწათმოქმედივით მშრომელი და ერთგულად მოითმინე ყველაფერი (2:3—13).

ყველანაირად ეცადე, ღმერთს თავი წარუდგინო მოსაწონ მსახურად, რომელიც სწორად გადასცემს ჭეშმარიტების სიტყვას (2:15).

გაექეცი ახალგაზრდულ სურვილებს და მათთან ერთად განივითარე ღვთისმოსაწონი თვისებები, ვინც სუფთა გულით უხმობს უფალს (2:22).

რჩევები, რომლებიც ეხმარება ტიმოთეს, წინ აღუდგეს ცრუმასწავლებლებს

მოერიდე სიტყვების გამო კინკლაობასა და წმინდის შებღალავ საუბრებს. რბილად შეეცადე მათ დახმარებას, ვინც ეშმაკის მახეში გაება (2:14, 16—26).

ადამიანების ბოროტი აზროვნების გამო ბოლო დღეებში მძიმე, ძნელად ასატანი დრო დადგება. ისინი უფრო ფულისა და სიამოვნების მოყვარულები იქნებიან, ვიდრე ღვთისა. მოერიდე ასეთებს (3:1—7).

ეს გახრწნილი ადამიანები შეეწინააღმდეგებიან ჭეშმარიტებას, შენ კი ჩაეჭიდე იმას, რაშიც დარწმუნებული ხარ, რადგან ეს ახლობელი ადამიანებისგან და წმინდა წერილებიდან ისწავლე (3:8—17).

გამუდმებით იქადაგე სიტყვა, ახარე სასიხარულო ცნობა და ყოველმხრივ შეასრულე შენი მსახურება მიუხედავად იმისა, რომ დადგება დრო, როცა ადამიანები არ მოისურვებენ ჯანსაღი სწავლების მოსმენას და ყურის მაამებელ მასწავლებლებს აირჩევენ (4:1—5).

პატიმარი პავლეს მდგომარეობა

პავლე იესო ქრისტეს მოციქულად იყო დანიშნული, რის გამოც ახლა იტანჯებოდა, მაგრამ არ რცხვენოდა (1:11, 12).

ბორკილების გამო პავლეს თითქმის მთელმა აზიამ ზურგი აქცია, მაგრამ ონისიფორე გულმოდგინედ ეძებდა მას და, როცა იპოვა, გაამხნევა (1:15—18).

პავლე გრძნობდა სიკვდილის მოახლოებას. ის იმედით ელოდა იმ დღეს, როცა იესო ქრისტე სიმართლის გვირგვინს მისცემდა მას და ყველას, ვინც მისი გამოცხადება შეიყვარა (4:6—8).

როცა პავლე საკუთარ თავს პირველად იცავდა, არავინ დაუდგა მხარში. მიუხედავად ამისა, უფალი იესო ქრისტე აძლიერებდა მას. ის დარწმუნებულია, რომ უფალი თავისი ზეციერი სამეფოსთვის გადაარჩენს (4:16—18).