ტანჯვა

ქრისტიანულ-ბერძნულ წერილებში 20-ზე მეტჯერ გვხვდება ბერძნული სიტყვა ბასანიზო და მისი მონათესავე სიტყვები. ეს სიტყვა ძირითადად ნიშნავს სასინჯი ქვით [ბასანოს ] შემოწმებას, უფრო ფართო გაგებით კი — წამებით დაკითხვას. ლექსიკოგრაფების თანახმად, ქრისტიანულ-ბერძნულ წერილებში ის გამოიყენება აუტანელი ტკივილის მიყენების და გატანჯულად, გაწვალებულად ყოფნის მნიშვნელობით (მთ. 8:29; ლკ. 8:28; გმც. 12:2).

ბიბლიაში სიტყვა ბასანიზო სხვადასხვა კონტექსტში გვხვდება. მაგალითად, კაპერნაუმში ერთმა ასისთავმა იესოს უთხრა: „ჩემი მსახური დამბლადაცემული წევს სახლში და საშინლად იტანჯება“ („სასტიკად იტანჯება“, სსგ) (მთ. 8:6; შდრ. 4:24). აგრეთვე ბიბლიაში აღნიშნულია, რომ სოდომელთა უკანონო საქმეების გამო ლოტი „სულით იტანჯებოდა“ (სსგ) (2პტ. 2:8). ეს სიტყვა გამოყენებულია პირქარის დროს ნავის გაჭირვებით ცურვის აღსაწერადაც (მთ. 14:24; მრ. 6:48).

ბერძნული არსებითი სახელი ბასანისტეს, რომელიც მათეს 18:34-ში გვხვდება, ბიბლიის ზოგ თარგმანში გადმოტანილია საპყრობილის ზედამხედველებად (აქ, AT, Fn), ზოგში კი — მტანჯველებად (სსგ, AS, KJ, JB). დროთა განმავლობაში დაიწყეს ამ სიტყვის გამოყენება საპყრობილის ზედამხედველებთან, რადგან ინფორმაციის მისაღებად ისინი ზოგჯერ პატიმრებს აწამებდნენ (შდრ. სქ. 22:24, 29-ს, საიდანაც ჩანს, რომ ასეთი რამ ხდებოდა, თუმცა ამ მუხლებში სიტყვა ბასანიზო გამოყენებული არ არის). მათეს 18:34-ში ამ სიტყვის მნიშვნელობაზე ერთ ბიბლიურ ენციკლოპედიაში აღნიშნულია: «როგორც ჩანს, თვითონ დაპატიმრება ითვლებოდა წამებად (და ეს, ალბათ, ასეც იყო), „მტანჯველები“ კი სხვა არავინ იყვნენ, თუ არა ციხის ზედამხედველები» (The International Standard Bible Encyclopaedia, ჯ. ორის რედაქციით, 1960, ტ. V, გვ. 2999). აქედან გამომდინარე, გამოცხადების 20:10-ში გამოყენებული ფრაზა, „ისინი დაიტანჯებიან დღედაღამ, მარადიულად“, როგორც ჩანს, მიუთითებს, რომ ასეთები შეზღუდულნი, უმოქმედონი იქნებიან. ის, რომ ამგვარ მდგომარეობას შეგვიძლია ტანჯვა ვუწოდოთ, მათესა და ლუკას სახარებებში მოყვანილი პარალელური მუხლებიდანაც ჩანს (მთ. 8:29; ლკ. 8:31; იხ. ცეცხლის ტბა).

ზოგი კომენტატორი მარადიული სატანჯველის შესახებ სწავლების დასადასტურებლად იშველიებს მუხლებს, რომლებშიც გამოყენებულია სიტყვა „ტანჯვა“. მაგრამ, ზემოთქმულიდან გამომდინარე, არ არსებობს ბიბლიური საფუძველი, გვჯეროდეს, რომ გამოცხადების 20:10-ში ცეცხლოვანი სატანჯველი იგულისხმება. სინამდვილეში, მე-14 მუხლიდან ჩანს, რომ ტანჯვის ადგილში, ანუ „ცეცხლის ტბაში“, „მეორე სიკვდილი“ იგულისხმება. ამასთან, როგორც სტატიიდან „ლაზარე“ (№2) ვიგებთ, თუმცა იესო „ტანჯვაში მყოფ“ ერთ მდიდარ კაცზე საუბრობდა (ლკ. 16:23, 28), მას რეალური პიროვნების განცდილი ტანჯვა არ აღუწერია, არამედ უბრალოდ მაგალითი მოიყვანა. წიგნ „გამოცხადებაში“ არაერთ ადგილას სიტყვა „ტანჯვა“ აშკარადაა გამოყენებული სიმბოლური ან გადატანითი მნიშვნელობით, როგორც ამას კონტექსტი ცხადყოფს (გმც. 9:5; 11:10; 18:7, 10).