ქრისტიანობის გამოვლენა არეულობის დროს
ყოველივე ეს მოულოდნელად 1994 წლის აპრილში დაიწყო. ავიაკატასტროფამ ბურუნდისა და რუანდის პრეზიდენტები იმსხვერპლა. სულ რამდენიმე საათში რუანდა შემაძრწუნებელი სისასტიკის ტალღამ მოიცვა. დაახლოებით სამი თვის განმავლობაში 500 000-ზე მეტი რუანდელი კაცი, ქალი და ბავშვი იქნა მოკლული. ზოგმა ამ პერიოდს „გენოციდის“ პერიოდი უწოდა.
რუანდის მოსახლეობის ნახევარს, 7,5 მილიონ ადამიანს გაქცევა მოუწია. მათგან 2,4 მილიონმა მეზობელ ქვეყნებში ჰპოვა თავშესაფარი. თანამედროვეობის ისტორიაში ეს იყო მოკლე დროის განმავლობაში უდიდესი რაოდენობის ადამიანთა გაქცევა. ზაირში (ახლა კონგოს დემოკრატიული რესპუბლიკა), ტანზანიასა და ბურუნდში სასწრაფოდ ჩამოყალიბდა ლტოლვილთა ბანაკები. მსოფლიოში ამ უდიდესი ბანაკებიდან ზოგში 200 000-მა ლტოლვილმა ჰპოვა თავშესაფარი.
ამ ლტოლვილთა შორის იეჰოვას მრავალი მოწმე — მშვიდობის მოყვარული, ბიბლიური პრინციპებით მცხოვრები ხალხი — იყო. რომელ ქვეყანაშიც არ უნდა იყვნენ, ისინი იცავენ ნეიტრალიტეტს და ცხოვრობენ ესაიას 2:4-ში მოცემული პრინციპის თანახმად: „მახვილებისგან სახნისებს გამოჭედავენ და შუბებისგან — ნამგლებს, ერი ერზე აღარ აღმართავს მახვილს და აღარავინ ისწავლის ომს“. იეჰოვას მოწმეები ფართოდ არიან ცნობილი როგორც რელიგიური ჯგუფი, რომელიც რუანდის გენოციდში მონაწილეობას არ ღებულობდა.
იესო ქრისტემ თქვა, რომ მისი მიმდევრები „არ არიან წუთისოფლისანი“. მაგრამ, ვინაიდან ‘წუთისოფელში არიან’, ყოველთვის ვერ გაექცევიან ერებს შორის არსებულ არეულობას (იოანე 17:11, 14). რუანდაში მომხდარი გენოციდის დროს დაახლოებით 400 მოწმე დაიღუპა. დაახლოებით 2 000 მოწმე და სამეფოს ცნობით დაინტერესებული პიროვნება ლტოლვილები გახდნენ.
ნიშნავს თუ არა წუთისოფლის ნაწილად არყოფნა, რომ მოწმეები არაფერს აკეთებენ, როდესაც თავს უბედურება ატყდებათ? არა. ღვთის სიტყვა ამბობს: „თუ ძმა ან და შიშველია და დღიური საზრდო აკლია, რომელიმე თქვენგანი კი ეტყვის მას: მშვიდობით იარე, გათბი და ისაზრდოვეო, სხეულისათვის საჭიროს კი არას მისცემთ, რა სარგებელია? ასევეა რწმენაც: თუ საქმენი არ გააჩნია, თავისთავად მკვდარია“ (იაკობი 2:15–17). მოწმეებს მოყვასისადმი სიყვარული იმ ადამიანების მიმართ დახმარებისკენაც აღძრავს, ვინც არ იზიარებს მათ რელიგიურ შეხედულებებს (მათე 22:37–40).
თუმცა რუანდაში მომხდარი უბედურების დროს თანამორწმუნეებისთვის დახმარების აღმოჩენის მსურველები მთელი მსოფლიოს იეჰოვას მოწმეები იყვნენ, რუანდელებისთვის დახმარების გაწევის კოორდინირება დასავლეთ ევროპას დაევალა. 1994 წლის ზაფხულში ევროპელ იეჰოვას მოწმე მოხალისეთა ჯგუფი სასწრაფოდ გაეშურა აფრიკელი ძმებისა და დების დასახმარებლად. რუანდელ ლტოლვილებს კარგად მოწყობილი ბანაკები და საველე ჰოსპიტლები აუშენეს. თვითმფრინავებით, გემებითა თუ სხვა საშუალებებით მათ ძალიან ბევრი ტანსაცმელი, საბნები, საჭმელი და ბიბლიური ლიტერატურა მიაწოდეს. გასაჭირში მყოფმა 7 000-ზე მეტმა ადამიანმა — რაც დაახლოებით სამჯერ აღემატებოდა იმ დროს რუანდელ იეჰოვას მოწმეთა რაოდენობას — ისარგებლა ამ დახმარებით. იმ წლის დეკემბრისთვის ათასობით ლტოლვილი, მათ შორის იეჰოვას მოწმეთა უმეტესობა, თავიანთი სახლების აღსადგენად რუანდაში დაბრუნდა.
ომი კონგოში
1996 წელს კონგოს დემოკრატიული რესპუბლიკის აღმოსავლეთ ნაწილში ომი დაიწყო. ეს ტერიტორია რუანდისა და ბურუნდის საზღვარზე მდებარეობს. კვლავ დაიწყო გაუპატიურებები და მკვლელობები. ტყვიების ზუზუნსა და ცეცხლში გახვეული სოფლების გავლით ხალხი მშობლიური ადგილებიდან გაიქცა. იეჰოვას მოწმეებიც მოყვნენ ამ არეულობაში და დაახლოებით 50 დაიღუპა. ზოგი ბრმა ტყვიამ იმსხვერპლა, ზოგი კი გარკვეული ეთნიკური ჯგუფის წარმომადგენლობისთვის ან შეცდომით მტრად მიჩნევის გამო მოკლეს. ერთი სოფელი, სადაც 150 მოწმე ცხოვრობდა, მთლიანად გადაწვეს. სხვა სოფლებში მრავალი სახლი და რამდენიმე სამეფო დარბაზი დაწვეს. მოწმეებმა დაკარგეს სახლები, ქონება და გაიქცნენ, მაგრამ თანამორწმუნეებმა მათ დახმარება აღმოუჩინეს.
ომს მოსავლის განადგურების გამო შიმშილობა მოჰყვა, რადგან არსებული საკვების მარაგი გაიტაცეს, ხოლო მისასვლელი გზები ჩაიკეტა. ქვეყანაში არსებული საკვები კი ძვირი იყო. კისანგანში 1997 წლის მაისის დასაწყისში კილოგრამი კარტოფილის ფასი დაახლოებით 3 დოლარი იყო და მოსახლეობის უმეტესობისთვის მისი ყიდვა შეუძლებელი გახდა. უმრავლესობას დღეში მხოლოდ ერთხელ ჭამის შესაძლებლობა ჰქონდა. რა თქმა უნდა, საკვების ნაკლებობას ავადმყოფობა მოჰყვა. ცუდმა კვებამ დაასუსტა ორგანიზმის გამძლეობა მალარიის, დიარეისა და კუჭთან დაკავშირებული პრობლემების მიმართ. განსაკუთრებით იტანჯებოდნენ და კვდებოდნენ ბავშვები.
საჭიროების რაოდენობის განსაზღვრა
იეჰოვას ევროპელი მოწმეები კვლავ სწრაფად გამოეხმაურნენ თანამორწმუნეების გაჭირვებას. 1997 წლის აპრილში მოწმეთაგან შემდგარმა დახმარების აღმომჩენმა ჯგუფმა, რომელშიც ორი ექიმიც შედიოდა, თან წაიღო მედიკამენტები, ფული და გაჭირვების ადგილზე ჩაფრინდა. ქალაქ გომაში ადგილობრივ მოწმეებს მდგომარეობის შესაფასებლად უკვე ჩამოყალიბებული ჰქონდათ დახმარების აღმოჩენის კომიტეტები, რაც სასწრაფო დახმარების აღმოჩენის შესაძლებლობას იძლეოდა. ჩამოფრენილმა ჯგუფმა დაიარა ქალაქი და მიმდებარე ტერიტორიები. ზოგი უფრო მოშორებული ადგილებიდან ინფორმაციის მისაღებად გაიგზავნა. ინფორმაცია მიიღეს კისანგანიდანაც, რომელიც გომას დასავლეთით, 1 000 კილომეტრის მანძილზე მდებარეობს. ადგილობრივმა ძმებმა ხელი შეუწყვეს დახმარების აღმოჩენის კოორდინირებას გომაში, სადაც დაახლოებით 700 მოწმე ცხოვრობს.
გომას ერთ-ერთმა უხუცესმა თქვა: „გული აგვიჩუყა იმ ძმების დანახვამ, რომლებმაც ამხელა მანძილი გამოიარეს ჩვენს დასახმარებლად. მათ მოსვლამდე თვითონ ვეხმარებოდით ერთმანეთს. სოფლებიდან ძმები ქალაქ გომაში გამოიქცნენ. ზოგმა დაკარგა სახლი და მიატოვა თავისი ყანა. დავასახლეთ ისინი ჩვენთან და გავუზიარეთ ტანსაცმელი და ის მცირედი ლუკმა, რომელიც გვქონდა. მაგრამ ადგილობრივი ძმების შესაძლებლობები ძალიან შეზღუდული იყო. ზოგიერთ ჩვენგანს თითქმის არ გვქონდა საკვები.
მაგრამ ევროპელმა ძმებმა ჩამოიტანეს ფული, რითაც ვიყიდეთ საკვები, რომელიც ასე დეფიციტური და ძალიან ძვირი იყო. საკვები დროულად ჩამოგვიტანეს, რადგან მრავალს უკვე არაფერი ჰქონდა საჭმელად. საკვები მივეცით როგორც მოწმეებს, ისე სხვებსაც. ეს დახმარება ზუსტად იმ დროს რომ არ მიგვეღო, ბევრი დაიღუპებოდა, განსაკუთრებით კი — ბავშვები. იეჰოვამ გადაარჩინა თავისი ხალხი. ამან სხვებზე დიდი შთაბეჭდილება მოახდინა. ბევრი ლაპარაკობდა ჩვენს ერთიანობასა და სიყვარულზე. ზოგი მიხვდა, რომ ჩვენი რელიგია ჭეშმარიტი იყო“.
თუმცა საკვები ადგილზე იყიდეს და მედიკამენტებიც განაწილდა, მეტი რამ იყო საჭირო. საჭირო იყო ტანსაცმელი, საბნები და ასევე საკვებისა და მედიკამენტების უფრო მეტი რაოდენობა. საჭირო იყო დანგრეული სახლების აღდგენაც.
ხალხის გულუხვობა
ევროპელი ძმები კვლავ მზად იყვნენ დასახმარებლად. ლუვიეის (საფრანგეთი) იეჰოვას მოწმეთა ფილიალმა როუნ ველის, ასევე ნორმანდიისა და პარიზის ზოგ კრებას აცნობა შექმნილი მდგომარეობის შესახებ. მნიშვნელოვანი როლი შეასრულა ბიბლიურმა პრინციპმა: „ამასთან გეტყვით, ვინც ძუნწად თესავს, ის ძუნწად მოიმკის, ხოლო ვინც კურთხევით თესავს, ის კურთხევით მოიმკის. თითოეულმა როგორც გულით აირჩია, არც შეწუხებით და არც ძალდატანებით. ვინაიდან სიხარულით გამცემი უყვარს ღმერთს“ (2 კორინთელთა 9:6, 7).
ათასობით ადამიანმა სიხარულით ისარგებლა გაცემის შესაძლებლობით. ტანსაცმლით, ფეხსაცმლითა და სხვა ნივთებით სავსე ყუთებითა და ჩანთებით გაივსო სამეფო დარბაზი, შემდეგ კი ყოველივე ეს საფრანგეთში იეჰოვას მოწმეთა ფილიალში გადაიტანეს. 400 მოხალისე მზად იყო, მონაწილეობა მიეღო „ზაირისადმი დახმარების“ ამ შემდგომ ეტაპზე. შემოწირული საქონლის მოგროვების შემდეგ მოხალისეებმა ის დაახარისხეს, დაკეცეს, ყუთებში ჩაალაგეს და 30 დიდ მოძრავ ქვესადგამზე მოათავსეს. ბავშვებმა თავიანთ აფრიკელ პატარა ძმებსა და დებზე იფიქრეს და სათამაშოები — ბრჭყვიალა მანქანები, ბზრიალები, თოჯინები და დათუნიები — გაუგზავნეს. ყოველივე ეს აუცილებელ საგნებთან ერთად ჩაალაგეს. სულ 9 თორმეტმეტრიანი კონტეინერი გაავსეს და გემით კონგოში გააგზავნეს.
რა რაოდენობის დახმარება გაიგზავნა ცენტრალურ აფრიკაში ათასობით ბელგიელი, ფრანგი და შვეიცარიელი მოწმის დახმარებით? 1997 წლის ივნისისთვის სულ გაიგზავნა 500 კილოგრამი მედიკამენტები, 10 ტონა დიდი რაოდენობით ცილის შემცველი მშრალი ნამცხვრები, 20 ტონა სხვა საკვები, 90 ტონა ტანსაცმელი, 18 500 წყვილი ფეხსაცმელი და 1 000 საბანი. ბიბლიური ლიტერატურაც თვითმფრინავით ჩაიტანეს. ყოველივე ეს დიდი მადლიერებით მიიღეს ლტოლვილებმა, რამაც ისინი ანუგეშა და გასაჭირი გადაატანინა. სულ აღმოჩენილი დახმარების ღირებულება დაახლოებით 1 000 000 ამერიკულ დოლარს შეადგენდა. ასეთი შესაწირის გაღება იეჰოვას მსახურებს შორის ძმობისა და სიყვარულის არსებობის დამადასტურებელია.
განაწილება კონგოში
საქონლის კონგოში ჩატანის შემდეგ საფრანგეთიდან ჩავიდა ორი ძმა და ერთი და, რათა ადგილობრივი დახმარების კომიტეტებთან ეთანამშრომლათ. კონგოელი მოწმეების მიერ გამოვლენილი მადლიერების აღნიშვნისას ჯასლენმა თქვა: «მადლიერების გამომხატველი მრავალი წერილი მივიღე. ერთმა ღარიბმა დამ მალაქიტის ორნამენტი მაჩუქა. სხვებმა — თავიანთი სურათები. წასვლისას დები მკოცნიდნენ, მეხუტებოდნენ და ტიროდნენ. ვტიროდი მეც. მრავალი ამბობდა: „იეჰოვა კეთილია. ის ფიქრობს ჩვენზე“. ასე რომ, მათ ესმით, რომ მადლიერება ამ საჩუქრებისთვის იეჰოვას ეკუთვნის. როდესაც საკვებს ვანაწილებდით, ძმები და დები სამეფოს სიმღერებით ხოტბას ასხამდნენ იეჰოვას. ეს ძალიან ამაღელვებელი იყო».
ექიმი ლოეკი ჯგუფის ერთ-ერთი წევრი იყო. სამეფო დარბაზში მრავალმა მოიყარა თავი და მოთმინებით ელოდა თავის რიგს, რათა დახმარება მიეღო. ერთმა კონგოელმა დამ, რომელსაც თვითონაც სურდა რაღაც გაეკეთებინა, ექიმთან მომლოდინეებისთვის დაახლოებით 40 ფუნთუშა გამოაცხო. რადგან მომლოდინეების რიცხვი ოთხმოცამდე იყო, თითოეულს ნახევარი ფუნთუშა შეხვდა.
დახმარება სხვებისთვისაც
ჰუმანიტარული დახმარება მხოლოდ იეჰოვას მოწმეებისთვის არ მიუციათ. ისევე როგორც 1994 წელს, ახლაც მრავალმა მიიღო ის. ეს შეესაბამება გალატელთა 6:10-ში (აფ) ჩაწერილ სიტყვებს, სადაც ნათქვამია: „მაშ, ვიდრე დრო გვაქვს, სიკეთე მოვიმოქმედოთ ყველასთვის და უფრო მეტად მათთვის, ვინც რწმენით ჩვენიანია“.
მოწმეებმა წამლები და ტანსაცმელი დაწყებითი განათლების რამდენიმე სკოლასა და გომას მახლობლად ობოლთა თავშესაფარს გაუნაწილეს. ამ თავშესაფარში 85 ბავშვია. ადრე, მდგომარეობის შეფასების მიზნით, დახმარების აღმომჩენი ჯგუფი თავშესაფარს ეწვია და დაჰპირდა, რომ 50 ყუთ ცილების დიდი რაოდენობით შემცველ მშრალ ნამცხვრებსა და ტანსაცმლის ყუთებს, აგრეთვე 100 საბანს, წამლებსა და სათამაშოებს მოუტანდნენ. ბავშვები ეზოში ჩამწკრივდნენ და სიმღერით შეხვდნენ სტუმრებს. შემდეგ კი განსაკუთრებული თხოვნით მიმართეს: თუ შესაძლებელი იყო, მოეტანათ მათთვის ფეხბურთის სათამაშო ბურთი.
რამდენიმე კვირის შემდეგ დახმარების აღმომჩენმა ჯგუფმა თავისი დანაპირები შეასრულა და ობოლთა თავშესაფარს დახმარება აღმოუჩინა. გამოვლენილი გულუხვობითა და ბიბლიურ ლიტერატურაში წაკითხულით აღფრთოვანებულმა თავშესაფრის დირექტორმა თქვა, რომ ის მზად იყო, გამხდარიყო იეჰოვას მოწმე. რაც შეეხება ბავშვებს, მოუტანეს მათ ბურთი? „არა — თქვა კლოდმა, საფრანგეთის დახმარების ჯგუფის კოორდინატორმა. — ჩვენ მათ ორი ბურთი მოვუტანეთ“.
ლტოლვილთა ბანაკები
დახმარება კონგოთი არ შემოფარგლულა. ათასობით ლტოლვილი გაიქცა ომის ზონიდან მეზობელ ქვეყანაში, სადაც სახელდახელოდ ლტოლვილთა სამი ბანაკი მოაწყვეს. მოწმეები იქაც მივიდნენ, რათა ენახათ, თუ რის გაკეთება შეიძლებოდა. ამ სტატიისთვის მასალის მომზადებისას ბანაკებში 211 000 ლტოლვილი იმყოფებოდა, რომელთაგან უმეტესობა კონგოდან იყო. მათ შორის 800 მოწმე, მათი შვილები და სამეფოს შესახებ კეთილი ცნობით დაინტერესებულები იყვნენ. სასწრაფოდ გადასაჭრელი პრობლემა ბანაკებში საკვების ნაკლებობა იყო. ერთ ბანაკში მხოლოდ სამი დღის სამყოფი საკვები იყო და ამ საკვებსაც სამი წლის წინანდელი ლობიო წარმოადგენდა.
მოწმეები მაინც მხნედ იყვნენ. მიუხედავად იმისა, რომ ბიბლიური ლიტერატურა ბევრი არ ჰქონდათ, ღია ცის ქვეშ რეგულარულად ატარებდნენ შეხვედრებს, რითაც ხელს უწყობდნენ თავიანთ სულიერ ზრდას. გარდა ამისა, ისინი სამეფოს შესახებ კეთილ ცნობასაც უზიარებდნენ ბანაკებში მყოფებს (მათე 24:14; ებრაელთა 10:24, 25).
და-ძმების საჭიროებების დამდგენ მოწმეებისგან შემდგარ ბრიგადაში ექიმებიც შედიოდნენ. მიუხედავად იმისა, რომ ხელმძღვანელობამ მათ თითოეულ ბანაკში მხოლოდ რამდენიმე დღის გატარების უფლება დართო, ისინი სამედიცინო კონსულტაციებს აწყობდნენ. მათ უხუცესებს მედიკამენტები და ფული დაუტოვეს. ამგვარად, ძმები გადარჩნენ. ბრიგადის წევრები იმედოვნებდნენ, რომ ლტოლვილი მოწმეები მალე შეძლებდნენ ბანაკების დატოვებასა და მშობლიურ ქვეყანაში დაბრუნებას.
რა შეიძლება ითქვას მომავლის შესახებ? იესო ქრისტემ იწინასწარმეტყველა, რომ ჩვენს დღეებში მოხდებოდა დიდი არეულობები; რომ ეს იქნებოდა ომებისა და საკვების ნაკლებობის დრო (მათე 24:7). იეჰოვას მოწმეებმა იციან, რომ მხოლოდ ღვთის სამეფო მოსპობს დედამიწაზე არსებულ ყოველგვარ სატანჯველს. მისი მმართველობით ჩვენი სახლი, დედამიწა, გადაიქცევა სამოთხედ, სადაც მორჩილი კაცობრიობა მშვიდობით, სიუხვითა და მარადიული ბედნიერებით დატკბება (ფსალმუნი 71:1, 3, 16). მანამ კი მოწმეები ამ ზეციერი სამეფოს შესახებ კეთილ ცნობას იქადაგებენ და გაჭირვებაში მყოფი თანამორწმუნეებისა და სხვებისადმი დახმარებას განაგრძობენ.
[ჩანართი 4 გვერდზე]
მხოლოდ იეჰოვას ევროპელმა მოწმეებმა 1994 წლიდან აფრიკის დიდი ტბების რეგიონში 190 ტონაზე მეტი საკვები, ტანსაცმელი, მედიკამენტები და სხვა საშუალებები გააგზავნეს.
[ჩარჩო 6 გვერდზე]
ქრისტიანული სიყვარულის პრაქტიკული გამოვლინება
მათ შორის, რომლებიც მთელი გულით მონაწილეობდნენ საფრანგეთში შემუშავებულ „ზაირისთვის დახმარების“ აღმოჩენის გეგმაში, იყო დანეი რუთი. ბავშვობისას ის თავისი რწმენის გამო ნაცისტების საკონცენტრაციო ბანაკში მოხვდა. რუთი აღნიშნავს: „ძალიან მოხარულები ვიყავით, გაგვეკეთებინა რამე ჩვენი აფრიკელი ძმებისა და დებისთვის! მაგრამ ერთმა რამემ ჩემი ბედნიერება გააორკეცა. როდესაც 1945 წელს გერმანიიდან სახლში დავბრუნდით, თითქმის არაფერი გაგვაჩნდა. ტანსაცმელიც კი, რომელიც გვეცვა, ნათხოვარი იყო. მაგრამ მალე აფრიკელი ძმებისა და დებისგან მატერიალური დახმარება მივიღეთ. ამიტომ ამჯერად მე მომეცა შესაძლებლობა, იმ დიდი ხნის წინათ გამოვლენილი სიკეთისთვის სამაგიერო გადამეხადა. რამდენად სასიამოვნოა, იყო ამხელა საძმოს წევრი, სადაც ქრისტიანები ნამდვილ სიყვარულს ავლენენ“ (იოანე 13:34, 35).
[სურათი 7 გვერდზე]
მალე დედამიწა ყველაფრით უზრუნველყოფილ სამოთხედ იქცევა.