სქოლიო

a მეთექვსმეტე საუკუნის მეორე ნახევარში კათოლიკურმა ეკლესიამ გამოაქვეყნა აკრძალული წიგნების სია, მათ შორის აკრძალა მშობლიურ ენაზე ბიბლიის წაკითხვა. „ახალი ენციკლოპედია ბრიტანიკას“ თანახმად, ამან „საგრძნობლად შეაფერხა კათოლიკეთა მთარგმნელობითი საქმიანობა მომდევნო 200 წლის მანძილზე“.