სიხარულის მომტანი ოჯახური შესწავლა

„ცოდნის წყალობით ივსება ოთახები ყოველგვარი ძვირფასი და საუცხოო ქონებით“, — ამბობს ბიბლია (იგავნი 24:4). ამ ძვირფას ქონებაში მხოლოდ მატერიალური ნივთები კი არ შედის, არამედ ჭეშმარიტი სიყვარული, ღვთისმოშიშება და ძლიერი რწმენა. ასეთი თვისებები მართლაც ამდიდრებს ოჯახურ ცხოვრებას (იგავნი 15:16, 17; 1 პეტრე 1:7). მაგრამ მათი შეძენისთვის გვესაჭიროება საკუთარ ოჯახში ღვთის შემეცნების შეტანა.

ოჯახის უფროსს აკისრია პასუხისმგებლობა, ჩაუნერგოს ეს შემეცნება თავისი ოჯახის წევრებს (მეორე რჯული 6:6, 7; ეფესელთა 5:25, 26; 6:4). ამის ყველაზე შესანიშნავ საშუალებას რეგულარული ოჯახური შესწავლა იძლევა. რა სასიამოვნო შეიძლება იყოს ეს მონაწილეებისთვის, როცა შესწავლა ისე ტარდება, რომ ის დამრიგებლურიც არის და სიხარულის მომტანიც! განვიხილოთ ეფექტური ოჯახური შესწავლის ჩატარების ძირითადი მომენტებიa.

ოჯახური შესწავლა ყველაზე ეფექტური მაშინაა, როცა რეგულარულად ტარდება. თუ შემთხვევითობაზე ან სწრაფ გადაწყვეტილებაზეა დამოკიდებული, ის, უკეთეს შემთხვევაში, ალბათ, იშვიათად ჩაგიტარდებათ. ამიტომ ‘დრო უნდა გამოისყიდოთ’ შესწავლისთვის (ეფესელთა 5:15–17, „ახალი აღთქმა და ფსალმუნი“, 1990 წლის გამოცემა). შეიძლება ძნელი იყოს რეგულარული დროის შერჩევა, რომელიც ყველას აწყობს. „ჩვენ გვიჭირდა ოჯახურ შესწავლაში რეგულარობის შენარჩუნება, — აღიარებს ერთ-ერთი ოჯახის უფროსი. — სხვადასხვა დრო მოვსინჯეთ, სანამ არ შევჩერდით გვიან საღამოზე, რომელიც გვაწყობდა. ახლა ჩვენი ოჯახური შესწავლა რეგულარულია“.

როცა უკვე გაქვთ გამოყოფილი დრო, რომელიც ყველას აწყობს, ფრთხილად იყავით, რომ სხვა რამეებმა არ შეგიშალოთ ხელი შესწავლაში. „თუ შესწავლის დროს სტუმრები მოვიდოდნენ, — იხსენებს ახლა 33 წლის მარიაb, — მამა სთხოვდა, შესწავლის დამთავრებას დალოდებოდნენ. და, თუ ტელეფონი დარეკავდა, მამა, უბრალოდ, პასუხობდა იმ პიროვნებას, რომ მოგვიანებით გადაურეკავდა“.

რასაკვირველია, ეს არ ნიშნავს, რომ სიტუაციას არ უნდა შეეწყო. შეიძლება წამოიჭრას გადაუდებელი მდგომარეობა ან გაუთვალისწინებელი შემთხვევები და ზოგჯერ, შეიძლება, საჭირო გახდეს შესწავლის შეწყვეტა ან გადადება (ეკლესიასტე 9:11). მაგრამ ფრთხილად იყავით და არ დაუშვათ, რომ ასეთმა რამეებმა თქვენი განრიგი მთლიანად მოშალოს (ფილიპელთა 3:16).

რამდენ ხანს უნდა გაგრძელდეს შესწავლა? რობერტი, რომელმაც წარმატებით აღზარდა ქალ-ვაჟი, ამბობს: «ჩვეულებრივ, ჩვენი შესწავლები ერთი საათი გრძელდებოდა. როცა ბავშვები პატარები იყვნენ, ვცდილობდით მათი ინტერესი ერთი საათის განმავლობაში შეგვენარჩუნებინა სხვადასხვა საკითხებით — „საგუშაგო კოშკიდან“ სასწავლო სტატიის რამდენიმე აბზაცით, ბიბლიიდან შერჩეული მონაკვეთებითა და გარკვეული ნაწილებით სხვადასხვა პუბლიკაციებიდან». მარია იხსენებს: „როცა მე და ჩემი ორი და პატარები ვიყავით, ჩვენი შესწავლა დაახლოებით 20 წუთი გრძელდებოდა და ტარდებოდა კვირაში ორჯერ ან სამჯერ. როცა წამოვიზარდეთ, ჩვენი ყოველკვირეული შესწავლა დაახლოებით ერთ საათს გრძელდებოდა“.

რა შევისწავლოთ?

ამ კითხვაზე ფიქრი, როცა ყველა უკვე შეკრებილია შესწავლისთვის, გულის ამაცრუებელია და შესწავლისთვის განკუთვნილი ძვირფასი დროც იკარგება. ასეთ შემთხვევაში ბავშვებს არაფერი განსაკუთრებულის მოლოდინი აღარა აქვთ და მალე ინტერესიც ქრება. ამიტომ წინასწარ შეარჩიე საზოგადოების რომელიმე პუბლიკაცია განსახილველად.

‘ერთგულმა და გონიერმა მონამ’ უამრავი პუბლიკაციით უზრუნველგვყო, რომელთაგანაც რამეს არჩევა შეიძლება (მათე 24:45–47). მაგალითად, შეიძლება ისეთი წიგნის გამოყენება, რომელიც ოჯახს ჯერ არ შეუსწავლია. და რა სასიამოვნოა ბიბლიური ცნობარიდან (Insight on the Scriptures) შერჩეული მონაკვეთების განხილვა, თუ ის თქვენს ენაზე ხელმისაწვდომია! მაგალითად, გახსენების საღამომდე რამდენიმე კვირით ადრე შეგეძლოთ განგეხილათ სტატია უფლის სერობის შესახებ. მრავალი ოჯახი სიხარულით ემზადება „საგუშაგო კოშკის“ ყოველკვირეული შესწავლისთვის. მაგრამ „საგუშაგო კოშკში“ მოცემულ უკითხვებო სტატიებშიც მოიპოვება შესანიშნავი მასალა შესწავლისთვის. ყველაზე კარგი შესაძლებლობა იმის გადასაწყვეტად, თუ რომელი პუბლიკაციები შეისწავლოს ოჯახმა, აქვს ოჯახის უფროსს, რომელმაც თავისი ოჯახის სულიერი მოთხოვნილებები იცის.

„ჩვენ ყოველთვის წინასწარ შერჩეულ პუბლიკაციას ვსწავლობდით, — იხსენებს მარია. — მაგრამ, როცა რამე კითხვა ან სკოლაში რამე სიტუაცია წამოიჭრებოდა, ჩვენ შესაფერის ინფორმაციას ვრთავდით“. ყოველთვის წამოიჭრება განსაკუთრებული საკითხები, როგორიცაა: ახალგაზრდული პრობლემები, რომლებსაც სკოლაში ხვდებიან, პაემანი, კლასგარეშე ღონისძიებები და სხვა ამის მსგავსი. როცა ეს ხდება, შეარჩიე ისეთი სტატიები ან პუბლიკაციები, რომლებიც არსებულ პრობლემას განიხილავს. თუ „საგუშაგო კოშკისა“ და ჟურნალის „გამოიღვიძეთ!“ უახლეს ნომრებში შეამჩნიეთ რამე ინფორმაცია, რომლის განხილვასაც მაშინვე მოისურვებთ ოჯახში, ნუ დააყოვნებთ საამისოდ ზომების მიღებას. რასაკვირველია, ოჯახის წევრებს წინასწარ უნდა შეატყობინოთ ცვლილების შესახებ. მაგრამ, როგორც კი იმ საკითხს მოაგვარებთ, დაუბრუნდით დაგეგმილ მასალას.

შეინარჩუნეთ მშვიდი ატმოსფერო

სწავლა ყველაზე კარგად მშვიდ პირობებში მიმდინარეობს (იაკობი 3:18). ამიტომ განავითარე თავისუფალი და, ამავე დროს, ისეთი ატმოსფერო, რომლის დროსაც პატივისცემით ეპყრობიან ერთმანეთს. ერთი ოჯახის უფროსი შეერთებული შტატებიდან ამბობს: „ოთახში ვსწავლობთ თუ აივანზე, ვცდილობთ საკმაოდ ახლოს დავსხდეთ ერთმანეთთან, იმის ნაცვლად, რომ გავიფანტოთ დიდ ოთახში. ეს თბილ გრძნობებს იწვევს ჩვენში“. და მარია სიამოვნებით იხსენებს: „მე და ჩემს დებს ნებას გვრთავდნენ სახლში ნებისმიერი ადგილი ამოგვერჩია, სადაც იმ კვირას გვექნებოდა შესწავლა. ეს მყუდრო პირობებს გვიქმნიდა“. დაიმახსოვრე, რომ შესაფერისი განათება და დასაჯდომი ადგილები, სახალისო და მოწესრიგებული პირობები ხელს უწყობს სიმშვიდეს. შესწავლის შემდეგ ერთად წახემსებასაც შეაქვს წვლილი, რომ საღამო სასიამოვნო იყოს.

ზოგჯერ ზოგი ოჯახი სხვა ოჯახებს იწვევს თავიანთ შესწავლაზე, რაც შესწავლას უფრო საინტერესოს ხდის და მრავალფეროვანი კომენტარების საშუალებასაც იძლევა. როცა ჭეშმარიტებაში ახალმოსულებს იწვევენ, მონაწილეობა მიიღონ ამ ღონისძიებაში, მათთვის სასარგებლოა იმის ნახვა, თუ როგორ ატარებს გამოცდილი ოჯახის უფროსი ოჯახურ შესწავლას.

ცოცხალი გახადეთ ბიბლია

შესწავლის პერიოდი ბავშვებისთვის ცოცხალი გახადეთ და ისინი მის მოუთმენელ მოლოდინში იქნებიან. შეგიძლიათ წაახალისოთ პატარები ბიბლიური სცენების დახატვისკენ. როცა მდგომარეობას შეეფერება, ბავშვებს ბიბლიური მოვლენები და დრამები გაათამაშებინეთ. პატარა ბავშვებთან აუცილებელი არ არის კითხვა-პასუხის ოფიციალური მეთოდის გამოყენება. ბიბლიურ პერსონაჟებზე მოთხრობების წაკითხვა ან მოყოლა წარმოადგენს სასიამოვნო საშუალებას, ჩაუნერგოთ მათ ღვთის მოსაწონი პრინციპები. ზემოთ მოხსენიებული რობერტი იხსენებს: „ზოგჯერ ბიბლიიდან მონაკვეთებს რიგრიგობით ვკითხულობდით — ყველას სხვადასხვა ‘როლის’ წაკითხვა ჰქონდა დავალებული“. ბავშვებს შეუძლიათ აირჩიონ ის პერსონაჟი, ვისი განსახიერებაც სურთ კითხვის დროს.

რუკებისა და ცხრილების გამოყენება დაეხმარება მოზარდებს, წარმოიდგინონ იმ ქვეყნის ლანდშაფტები და თავისებურებები, სადაც განსახილველი მოვლენები ხდებოდა. ნათელია, რომ ცოტაოდენი ფანტაზია ოჯახურ შესწავლას ცოცხალსა და მრავალფეროვანს ხდის. და თქვენი შვილებიც ღვთის სიტყვისადმი წყურვილს განავითარებენ (1 პეტრე 2:2, 3).

ყველას დაეხმარე მონაწილეობის მიღებაში

სიხარული რომ მიიღონ შესწავლიდან, ბავშვებმა უნდა იგრძნონ, რომ ეს მათაც ეხებათ. თუმცა შეიძლება რთული იყოს სხვადასხვა ასაკის ბავშვებს მიაღებინო მონაწილეობა. მაგრამ ბიბლიური პრინციპი ამბობს: ‘თუ უფროსია, სიბეჯითით [იუფროსოს]’ (რომაელთა 12:8). დამხმარეა ენთუზიაზმი, რადგან ენთუზიაზმი გადამდებია.

რონალდი თავის ხუთი წლის ქალიშვილ დინას იმით რთავს განხილვაში, რომ აკითხებს ქვესათაურებს სასწავლო მასალაში და სთხოვს სურათებზე კომენტარების მიცემას. შარშან, როცა ქრისტეს გახსენების საღამო ახლოვდებოდა, რონალდმა ყურადღება გაამახვილა ამ შემთხვევისთვის შესაფერის ილუსტრაციებზე წიგნიდან „ოდესმე მცხოვრებთაგან ყველაზე დიდებული ადამიანი“c. ის შენიშნავს: „ეს დაეხმარა მას, ჩაწვდომოდა მოვლენის მნიშვნელობას“.

ათი წლის ქალიშვილ მიშესთან რონალდი უფრო მეტსაც აღწევს. «მიშემ ისეთ დონეს მიაღწია, რომ მას არა მარტო ის ესმის, თუ რა სურათებია, არამედ მათი მნიშვნელობაც, — ამბობს რონალდი. — ამიტომ, როცა ვარჩევდით წიგნს „გამოცხადება — მისი გრანდიოზული აპოგეა ახლოსაა!“ (ინგლ.), ყურადღებას ვამახვილებდით ილუსტრაციების მნიშვნელობაზე და ეს მას დაეხმარა».

როცა ბავშვები მოზარდები ხდებიან, წაახალისე ისინი, განსახილველი მასალა პრაქტიკულად გამოიყენონ. როცა შესწავლის დროს კითხვები წამოიჭრება, დაავალე გამოკვლევები ჩაატარონ. რობერტი ასეც მოიქცა, როცა მისმა თორმეტი წლის ბიჭუნამ, სახელად პოლმა, შეკითხვა დაუსვა სკოლაში ახლად ჩამოყალიბებული კლუბის შესახებ, სადაც გარყვნილებითა და ძალადობით სავსე თამაშს თამაშობდნენ სახელწოდებით „მიწისქვეშა საპყრობილეები და ურჩხულები“. პოლმა და ოჯახის სხვა წევრებმა მოძებნეს ინფორმაცია ამის შესახებ „საგუშაგო კოშკის პუბლიკაციების საძიებლის“ დახმარებით და განიხილეს ის ოჯახურ შესწავლაზე. „შედეგად, — ამბობს რობერტი, — პოლი მალე მიხვდა, რომ თამაში არ შეეფერებოდა ქრისტიანებს“.

კვლევის ჩატარებას რობერტი სხვა დროსაც ავალებდა ოჯახის წევრებს. მისი ცოლი, სახელად ნენსი, იხსენებს: „როცა იესოს მოციქულებთან დაკავშირებულ ინფორმაციას ვიკვლევდით, თითოეულს თითო მოციქული ევალებოდა ყოველკვირეულად. რა ამაღელვებელი იყო იმის დანახვა, რომ ბავშვები ენთუზიაზმით წარადგენდნენ თავიანთ მოხსენებას ოჯახურ შესწავლაზე!“ პირადი გამოკვლევა და ოჯახთან ინფორმაციის გაზიარება ეხმარება ბავშვებს ‘იეჰოვასთან გაიზარდონ’ (პირველი მეფეთა 2:20, 21).

როგორც თვალსაზრისის გასაგებად, ისე სწორი პასუხის მისახვედრად გამიზნული კითხვების დასმა კარგ საშუალებას წარმოადგენს, მონაწილეობა მიაღებინოთ ბავშვებს. დახელოვნებული მასწავლებელი, იესო, სვამდა შეკითხვებს თვალსაზრისის გასაგებად, მაგალითად კითხვას „რას ფიქრობ?“ (მათე 17:25). „როცა ნებისმიერ ჩვენგანს შეკითხვა ჰქონდა, მშობლები არასოდეს იძლეოდნენ პირდაპირ პასუხებს, — იხსენებს მარია. — ისინი ყოველთვის გვისვამდნენ სწორი პასუხის მისახვედრად გამიზნულ შეკითხვებს, რითაც იმ საკითხზე ფიქრში გვეხმარებოდნენ“.

კავშირი დაამყარე — ნუ გააღიზიანებ!

ოჯახური შესწავლით მიღებული სიხარული იზრდება, თუ ყოველ დამსწრეს შეუძლია თავისი აზრებისა და გრძნობების გამოხატვა სხვების მხრიდან დაცინვის შიშის გარეშე. მაგრამ „კარგი კომუნიკაცია ოჯახური შესწავლის დროს მხოლოდ მაშინ არის შესაძლებელი, როცა გზა საუბრისთვის სხვა დროსაც გახსნილია, — ამბობს ერთი მამა. — ეს მხოლოდ შესწავლის დროს არ უნდა ხდებოდეს ასე“. ყველანაირად მოერიდე დაუფიქრებელ, გულსატკენ შენიშვნებს, ისეთებს როგორიცაა: „სულ ეს იყო? მეგონა, რაღაც მნიშვნელოვანს იტყოდი“; „ეს რა სისულელე თქვი“; „შენგან რას უნდა მოველოდეთ? ჯერ ბავშვი ხარ“ (იგავნი 12:18). თანამგრძნობი და ლმობიერი იყავი შვილების მიმართ (ფსალმუნი 102:13; მალაქია 3:17). გაიხარე მათით და დაეხმარე მათ მცდელობაში, გამოიყენონ ნასწავლი.

ოჯახური შესწავლისას ისეთი ატმოსფერო უნდა იყოს გამეფებული, რომ ბავშვის გონებისთვის ადვილი იყოს სწავლების მიღება. „როცა ბავშვებს შენიშვნებს აძლევ, — განმარტავს მშობელი, რომელმაც წარმატებით აღზარდა ოთხი შვილი, — შენ მათ მტრულად განაწყობ“. ასეთ პირობებში ინფორმაცია, ალბათ, ვერ მიაღწევს მიზანს. ამიტომ შესწავლას ნუ გამოიყენებ შენიშვნებისა და დასჯისთვის. თუ აუცილებელია, ეს მოგვიანებით გააკეთე, სხვების დაუსწრებლად.

ღირს ძალისხმევად

სულიერად მდიდარი ოჯახის აშენება დროსა და ძალისხმევას მოითხოვს. მაგრამ ფსალმუნმომღერალი აცხადებს: „აჰა, მემკვიდრეობა უფლისაგან — შვილები, გასამრჯელო — მუცლის ნაყოფი“ (ფსალმუნი 126:3). და მშობლებს მინდობილი აქვთ პასუხისმგებლობა, ‘აღზარდონ შვილები იეჰოვას მოძღვრებითა და დარიგებით’ (ეფესელთა 6:4). მაშასადამე, დახელოვნდი ეფექტური და სიხარულის მომგვრელი ოჯახური შესწავლის ჩატარებაში. აკეთე ყოველივე საუკეთესო, რომ უზრუნველყო ‘წმიდა სიტყვიერი რძით’, (სსგ), რათა შენი შვილები ‘გაიზარდონ ხსნისთვის’ (1 პეტრე 2:2; იოანე 17:3).

[სქოლიოები]