მას შემდეგ მრავალი ფორმის ჯვრის გამოყენება დაიწყეს. მაგალითად, „ილუსტრირებულ ბიბლიურ ლექსიკონში“ ნათქვამია: «„წმინდა ანტონის ჯვარი“, ზოგის თქმით, [ბაბილონის] ღვთაება თამუზის სიმბოლო იყო და მისი სახელის პირველი ასოს T-ს (ტაუ) ფორმა ჰქონდა». არსებობდა „წმინდა ანდრიას ჯვარი“, რომელიც X-ის ფორმისაა და აგრეთვე ორი ურთიერთგადამკვეთი ჯოხისგან გაკეთებული ჯვარი, რომელსაც ჰორიზონტალური ნაწილი ქვემოთ ჰქონდა ჩამოწეული. შეცდომით დაასკვნეს, რომ სწორედ ამ ფორმის ჯვარზე, რომელსაც ლათინური ჯვარი ეწოდება, „ტრადიციისამებრ, აწამეს ჩვენი უფალი“.

მაგალითად, ძველი ეგვიპტური იეროგლიფებით გამოსახულია T-ს ფორმის ჯვარი ოვალური ფორმის თავით. ამ ფორმის ჯვარი ხშირად გვხვდება ეგვიპტის ღმერთებისა თუ ღვთაებების გამოსახულებებზეც. მას ეწოდება „კრუქს ანსატა“, იგივე ანხი, მარყუჟული ჯვარი, რომელიც სიცოცხლის სიმბოლოდ ითვლებოდა. დროთა განმავლობაში ჯვრის ეს ფორმა კოპტურმა და სხვა ეკლესიებმა გადაიღეს და მისი ფართოდ გამოყენება დაიწყეს.

„კათოლიკურ ენციკლოპედიაში“ ნათქვამია, რომ „პრიმიტიული ფორმის ჯვარი, როგორც ჩანს, იყო ეგრეთ წოდებული „კრუქს გამატა“, რომელიც აღმოსავლეთმცოდნეებისთვის და პრეისტორიული არქეოლოგიის შემსწავლელთათვის უფრო მეტად მისი სანსკრიტული სახელით, „სვასტიკათია“ ცნობილი.

[სურათი 19 გვერდზე]

კედელზე შესრულებული ეგვიპტური ნახატი (ძვ. წ. XIV საუკუნე) გამოსახული „კრუქს ანსატა“, იგივე ანხი, მარყუჟული ჯვარი, რომელიც სიცოცხლის სიმბოლოდ ითვლებოდა

[საავტორო უფლება]

© DeA Picture Library/Art Resource, NY

[სურათი 19 გვერდზე]

„კრუქს გამატა“ ერთ-ერთ ინდუისტთა ტაძარზე (LAXMI NARAYAN)

[სურათის საავტორო უფლება 20 გვერდზე]

From the book The Cross in Tradition, History, and Art (1897)