1—3. ა) როგორ რთულ მდგომარეობაში აღმოჩნდა სტეფანე და როგორ შეხვდა ამ მდგომარეობას? ბ) რას განვიხილავთ ამ თავში?

ᲘᲔᲠᲣᲡᲐᲚᲘᲛᲘᲡ ტაძართან ახლოს, დიდ და შთამბეჭდავ დარბაზში ნახევარწრიულად მსხდომი 71 მოსამართლე სტეფანეს გასასამართლებლად შეკრებილა, და სტეფანეც სინედრიონის წინაშე დგას. მოსამართლეები, ძლევამოსილი და გავლენიანი მამაკაცები ზიზღით უყურებენ იესოს მოწაფეს. სასამართლო მღვდელმთავარ კაიაფას მოუწვევია, რომელიც რამდენიმე თვით ადრეც უძღვებოდა სინედრიონს, როცა იესო ქრისტესთვის სასიკვდილო განაჩენი გამოჰქონდათ. როგორ ფიქრობთ, ეშინია სტეფანეს?

² მის სახეზე საუცხოო რამ იკითხება. მოსამართლეები უყურებენ და ხედავენ, „რომ სახე ანგელოზის სახეს“ მიუგავს (საქ. 6:15). ანგელოზები იეჰოვას მაცნეები არიან, ამიტომ მათ არაფრის ეშინიათ და არასდროს კარგავენ სიმშვიდეს. სტეფანესაც უშიშარი და მშვიდი გამომეტყველება აქვს, რაც ზიზღით შემყურე მოსამართლეებსაც კი არ რჩებათ უყურადღებოდ. რა არის მისი სიმშვიდის მიზეზი?

³ ამ კითხვის პასუხი ქრისტიანებს ბევრ რამეს გვასწავლის. ამ თავიდან გავიგებთ, რატომ აღმოჩნდა სტეფანე ამ რთულ მდგომარეობაში, სასამართლოს წინაშე წარდგომამდე როგორ იცავდა თავის რწმენას და რაში უნდა მივბაძოთ მას.

„ხალხი . . . წააქეზეს“ (საქმეები 6:8—15)

4, 5. ა) რას აკეთებდა სტეფანე კრებისთვის? ბ) რა გაგებით იყო ის „მადლითა და ძალით სავსე“?

⁴ როგორც უკვე დავინახეთ სტეფანე ახლად ჩამოყალიბებული ქრისტიანული კრებისთვის ბევრ რამეს აკეთებდა. ის იმ შვიდ თავმდაბალ კაცს შორის იყო, რომლებიც მზად იყვნენ, მოციქულებს დახმარებოდნენ. მიუხედავად იმისა, რომ ღვთისგან ძღვენი ჰქონდა მიღებული, ის თავმდაბალი იყო, და ეს აშკარად ჩანდა. საქმეების 6:8-ში ვკითხულობთ, რომ სტეფანე ზოგი მოციქულის მსგავსად „დიდ საკვირველებებსა და სასწაულებს ახდენდა“. ისიც წერია, რომ ის „მადლითა და ძალით [იყო] სავსე“. რა იგულისხმება „მადლითა და ძალით სავსეში“?

⁵ სიტყვა „მადლი“ ბერძნულიდან შეიძლება აგრეთვე „მადლიერებად“ ითარგმნოს. სტეფანე კეთილი, რბილი, მადლიანი ადამიანი იყო და ყველას სიამოვნებდა მასთან ურთიერთობა. ის დამაჯერებლად საუბრობდა ისე, რომ მსმენელი ადვილად რწმუნდებოდა მის გულწრფელობაში და იმაში, რომ, რასაც ასწავლიდა მისივე კეთილდღეობას ემსახურებოდა. ის ძალით იყო სავსე, ანუ იეჰოვას სული მოქმედებდა მასზე, რადგან თავმდაბლად ემორჩილებოდა წმინდა სულის ხელმძღვანელობას. ნაცვლად იმისა, რომ ღვთისგან ბოძებულ ძღვენს და თავის ნიჭს გაეყოყოჩებინა, ის დიდებას იეჰოვას მიაგებდა, მსმენელი კი ყოველთვის სიყვარულს გრძნობდა მისგან. მაგრამ არც ის არის გასაკვირი, რომ მოწინააღმდეგეები მას საშიშ ადამიანად მიიჩნევდნენ.

6—8. ა) რა ბრალდებები წაუყენეს სტეფანეს და რატომ? ბ) რატომ არის ქრისტიანებისთვის საყურადღებო სტეფანეს მაგალითი?

⁶ ერთხელაც მოწინააღმდეგეები შეედავნენ სტეფანეს, „მაგრამ წინ ვერ აღუდგნენ იმ სიბრძნესა და წმინდა სულს, რომლითაც ის ლაპარაკობდა“.a გაღიზიანებულებმა „ჩუმად შეაგულიანეს კაცები“ მისთვის ცრუ ბრალდებების წასაყენებლად; „მერე ხალხი, უხუცესები და მწიგნობრები წააქეზეს“, შეიპყრეს სტეფანე და სინედრიონს წარუდგინეს (საქ. 6:9—12). მოწინააღმდეგეებმა ორი ბრალდება წაუყენეს — ღვთის გმობა და მოსეს გმობა. რას გულისხმობდნენ ამ ბრალდებაში?

⁷ ცრუმოწმეები ამბობდნენ, რომ სტეფანე „ამ წმინდა ადგილის“, იერუსალიმის ტაძრის, წინააღმდეგ ლაპარაკით ღმერთს გმობდა (საქ. 6:13), მოსეს კანონში ჩაწერილი ადათ-წესების შეცვლით კი — მოსეს. ეს საკმაოდ სერიოზული ბრალდებები იყო, რადგან იუდეველები დიდ მნიშვნელობას ანიჭებდნენ ტაძარს, წვრილმანებს მოსეს კანონიდან და იმ უამრავ ადათ-წესს, რომელიც კანონს თვითონვე დაუმატეს. ასე რომ, ამ ბრალდებებით იმის თქმა უნდოდათ, რომ ეს კაცი საშიში იყო და სიკვდილს იმსახურებდა.

⁸ სამწუხაროა, რომ ხშირად სხვადასხვა რელიგიის მიმდევრები მსგავს მეთოდებს მიმართავენ ღვთის მსახურების შესავიწროებლად. მოწინააღმდეგეები ზოგჯერ მთავრობას აქეზებენ იეჰოვას მოწმეების წინააღმდეგ. როგორ უნდა შევხვდეთ ცრუ ბრალდებებს? სტეფანეს შემთხვევიდან ბევრ რამეს ვსწავლობთ.

„ძლევამოსილ ღმერთზე“ გაბედულად ქადაგება (საქმეები 7:1—53)

9, 10. რას ამბობენ კრიტიკოსები სინედრიონის წინაშე სტეფანეს გამოსვლაზე, მაგრამ რა არ უნდა გამოგვრჩეს მხედველობიდან?

⁹ როგორც ამ თავის დასაწყისში აღვნიშნეთ, როცა სტეფანეს ბრალს სდებდნენ, ანგელოზივით უშფოთველი სახე ჰქონდა. ბრალდებების მოსმენის შემდეგ კაიაფა სტეფანეს მიუბრუნდა და ჰკითხა: „სიმართლეა, რასაც ესენი ამბობენ?“ (საქ. 7:1). და სტეფანეს სიტყვის ჯერიც დადგა.

¹⁰ ზოგი კრიტიკოსის თვალსაზრისით სტეფანეს ბრალდებებზე პასუხი არ გაუცია, თუმცა ბევრი ილაპარაკა. სინამდვილეში, სტეფანემ იმის არაჩვეულებრივი მაგალითი დაგვიტოვა, როგორ დავიცვათ სასიხარულო ცნობა (1 პეტ. 3:15). გავიხსენოთ, რაში დასდეს ბრალი სტეფანეს. იმაში, რომ ტაძრის შეურაცხყოფით ღმერთს გმობდა, კანონის წინააღმდეგ ლაპარაკით კი — მოსეს. სტეფანემ მოკლედ განიხილა ისრაელის ისტორიის სამი მონაკვეთი და რამდენიმე კონკრეტულ საკითხს გაუსვა ხაზი. განვიხილოთ სამივე მონაკვეთი.

11, 12. ა) რა მიზანს ემსახურებოდა აბრაამის მაგალითის მოყვანა? ბ) რატომ გაახსენა სტეფანემ მსმენელებს იოსების შემთხვევა?

¹¹ პატრიარქების ეპოქა (საქ. 7:1—16). სტეფანემ სიტყვა იმით დაიწყო, რაშიც ვერავინ შეედავებოდა, და აბრაამის მაგალითი მოიყვანა, რადგან იუდეველები მას დიდი რწმენის გამო განსაკუთრებულ პატივს სცემდნენ. გაიხსენა, რომ „ძლევამოსილი ღმერთი“ აბრაამს პირველად შუამდინარეთში ეჩვენა (საქ. 7:2). აღთქმულ მიწაზე ხიზნად მცხოვრებ კაცს არც ტაძარი ჰქონია და არც მოსეს კანონი. მაშ, შეიძლებოდა იმის თქმა, რომ ღვთის ერთგულება ტაძარსა და კანონზე იყო დამოკიდებული?!

¹² სტეფანეს მსმენელები დიდ პატივს სცემდნენ აბრაამის შთამომავალ იოსებსაც. სტეფანემ გაახსენა მათ, რომ მართალ იოსებს ღვიძლი ძმები ავიწროებდნენ, ისრაელის ტომთა წინაპრები, და მონადაც კი გაყიდეს. მაგრამ ღმერთმა სწორედ მისი ხელით გადაარჩინა ისრაელი შიმშილობის ჟამს. სტეფანემ კარგად იცოდა, რა მსგავსება იყო იოსებსა და იესო ქრისტეს შორის, მაგრამ მსმენელის ყურამდე სათქმელის მიტანა რომ დასცლოდა, ჯერ არ უნდოდა ამაზე ლაპარაკი.

13. როგორ გააბათილა სტეფანემ წაყენებული ბრალდება და რისი ხაზგასმა სურდა ამ პასუხით?

¹³ მოსეს ისტორია (საქ. 7:17—43). ვინაიდან სინედრიონის წევრთა უმეტესობა სადუკეველები იყვნენ, რომლებიც ებრაული წერილებიდან მხოლოდ მოსეს წიგნებს სცნობდნენ, სტეფანემ დიდხანს ილაპარაკა მოსეზე. მან მსმენელს დაანახვა, რომ დიდ პატივს სცემდა მოსესაც და კანონსაც, რითაც წაყენებული ბრალდება გააბათილა (საქ. 7:38). აღნიშნა რომ, იოსებისა არ იყოს, მოსესაც უარყოფდნენ, თანაც ისინი, ვის გადარჩენასაც ცდილობდა. პირველად მაშინ უარყვეს, როცა 40 წლის იყო, და 40-ზე მეტი წლის შემდეგაც არაერთხელ დააყენეს ეჭვქვეშ მისი უფლებამოსილება.b სტეფანე ნელ-ნელა იმ ძირითად აზრს აყალიბებდა, რომ ღვთის ხალხი ხშირად უარყოფდა ღვთის რჩეულ წინამძღოლს.

14. რისი თქმა უნდოდა სტეფანეს მოსეს მაგალითით?

¹⁴ სტეფანემ მსმენელს შეახსენა, რომ მოსეს წინასწარმეტყველების თანახმად ღმერთს ისრაელისთვის მოსეს მსგავსი წინასწარმეტყველი უნდა მოევლინა. ვინ იქნებოდა ის და როგორ შეხვდებოდა მას ხალხი? სტეფანე ამ კითხვას დასკვნაში გასცემდა პასუხს, მანამდე კი სხვა მნიშვნელოვან საკითხზე გაამახვილა ყურადღება. მაშინ, როცა იეჰოვა ალმოდებული ბუჩქიდან ელაპარაკა, მოსე მიხვდა, რომ იეჰოვას შეეძლო ნებისმიერი ადგილი გამოეცხადებინა წმინდად. მაშ, სწორი იქნებოდა იმის თქმა, რომ იეჰოვას თაყვანისცემა მხოლოდ ერთ ადგილას, იერუსალიმის ტაძარში შეიძლებოდა? მოდი გავიგოთ.

15, 16. ა) რატომ მოიყვანა სტეფანემ კარავი მაგალითად? ბ) რატომ მოიხსენია სოლომონის ტაძარი?

¹⁵ კარავი და ტაძარი (საქ. 7:44—50). სტეფანემ მოსამართლეებს ისიც გაახსენა, რომ იერუსალიმის ტაძრამდე ღმერთმა თაყვანისცემისთვის მოსეს კარავი ააგებინა. გაბედავდა ვინმე და იტყოდა, რომ ტაძარი თავისი მნიშვნელობით აღემატებოდა კარავს, რომელშიც თავად მოსე სცემდა თაყვანს ღმერთს?

¹⁶ იერუსალიმის ტაძრის აგების შემდეგ სოლომონმა ლოცვაში ღვთის შთაგონებით მნიშვნელოვანი რამ თქვა, რაც მოგვიანებით სტეფანემ სინედრიონს გაუმეორა: „უზენაესი ხელთქმნილ ტაძრებში არ მკვიდრობს“ (საქ. 7:48; 2 მატ. 6:18). მართალია, იეჰოვას შეუძლია თავისი ნების შესასრულებლად ტაძარი გამოიყენოს, მაგრამ ეს იმას არ ნიშნავს, რომ მის გარეშე ხელი შეეშლება თავისი ნების განხორციელებაში. მაშ, რატომ უნდა ფიქრობდნენ მისი თაყვანისმცემლები, რომ ხელით ნაშენები სახლის გარეშე წმინდა თაყვანისმცემლობა შეუძლებელი იქნებოდა? სტეფანემ თავისი მსჯელობა ესაიას წიგნიდან მოყვანილი ციტატით დააგვირგვინა: „ზეცა ჩემი ტახტია და დედამიწა — ფეხსადგამი. როგორ ტაძარს ამიშენებთ?! — ამბობს იეჰოვა. — ან სადაა ჩემი მოსასვენებელი ადგილი?! განა ჩემმა ხელმა არ შექმნა ეს ყოველივე?!“ (საქ. 7:49, 50; ეს. 66:1, 2).

17. ა) როგორ ამხილა სტეფანემ თავისი ბრალმდებლების სიცრუე? ბ) როგორ გააბათილა მის წინააღმდეგ წაყენებული ბრალდებები?

¹⁷ ზემოთ მოყვანილმა მსჯელობამ, ალბათ, დაგარწმუნათ იმაში, რომ სტეფანემ ჭკვიანურად ამხილა თავისი ბრალმდებლების სიცრუე. მან მსმენელს დაანახვა, რომ თავისი განზრახვის შესასრულებლად დროისა და გარემოების შესაბამისად იეჰოვა სხვადასხვა რამეს იყენებს. მათ, ვინც მეტისმეტ მნიშვნელობას ანიჭებდა იერუსალიმის მშვენიერ ტაძარსა და მოსეს კანონში ჩამატებულ ადათ-წესებს, მხედველობიდან რჩებოდათ, სინამდვილეში, რა მიზანს ემსახურებოდა კანონი და ტაძარი. ასე რომ, სტეფანემ მნიშვნელოვანი კითხვა წამოჭრა — განა კანონისა და ტაძრის მიმართ მოკრძალება საუკეთესოდ იეჰოვას მორჩილებით არ გამოიხატება? ამ სიტყვებით სტეფანემ შესანიშნავად გაამართლა თავისი მოქმედებები, რადგან იეჰოვას მორჩილებისთვის უკან არაფერზე დაუხევია.

18. რაში უნდა მივბაძოთ სტეფანეს?

¹⁸ რას ვსწავლობთ სტეფანეს მსჯელობიდან? მან კარგად იცოდა წმინდა წერილები. ასე რომ, ჩვენც გულმოდგინედ უნდა ვისწავლოთ ბიბლია, რათა სწორად გადავცეთ „ღვთის სიტყვა“ (2 ტიმ. 2:15). გულისხმიერსა და ტაქტიან სტეფანეს ისეთი აგრესიული მსმენელი ჰყავდა, რომ შეიძლება წარმოდგენაც კი გაგვიჭირდეს, მაგრამ, რამდენადაც შესაძლებელი იყო, ის იმ საკითხებს შეეხო, რაშიც მსმენელებიც ეთანხმებოდნენ და რაც მათთვის ხელშეუხებლად წმინდა იყო. მის ლაპარაკში პატივისცემა იგრძნობოდა, უფლებამოსილებს ასე მიმართავდა: „მამებო“ (საქ. 7:2). მის მსგავსად ღვთის სიტყვის ჭეშმარიტება ჩვენც „რბილად და პატივისცემით“ უნდა გადავცეთ ხალხს (1 პეტ. 3:15).

19. როგორ განუცხადა სტეფანემ იეჰოვას განაჩენი სინედრიონს?

¹⁹ მართალია, ხალხს რბილად და პატივისცემით გადავცემთ ჭეშმარიტებას, მაგრამ იმის შიშით, რომ გული არ ვატკინოთ, თავს არ ვიკავებთ სიმართლის თქმისგან, და იეჰოვას განაჩენს არ ვარბილებთ. სტეფანე ამაშიც სამაგალითო იყო. როცა დარწმუნდა, რომ სინედრიონის წინაშე მოყვანილი მტკიცებულებები გულქვა მოსამართლეების დამოკიდებულებას არ შეცვლიდა, თავისი სიტყვის ბოლოს წმინდა სულით შთაგონებულმა გაბედულად განაცხადა, რომ იოსების, მოსესა და წინასწარმეტყველთა უარმყოფელი წინაპრებისგან არაფრით განსხვავდებოდნენ ისინი (საქ. 7:51—53). ისიც უთხრა, რომ სწორედ ამ მოსამართლეთა მოკლული იყო მესია, რომლის მოსვლაც მოსესა და სხვა წინასწარმეტყველებს ჰქონდათ ნაწინასწარმეტყველები; განა შეიძლებოდა ამაზე უხეშად დარღვეულიყო მოსეს კანონი?!

„უფალო იესო, მიიღე ჩემი სული“ (საქმეები 7:54—8:3)

20, 21. რა რეაქცია ჰქონდა მხილებულ სინედრიონს და როგორ განამტკიცა იეჰოვამ სტეფანე?

²⁰ მოსამართლეებმა ვერ უარყვეს სტეფანეს სიტყვების ჭეშმარიტება და რისხვით აენთნენ; უკვე შეურაცხადები „კბილებს აღრჭიალებდნენ“. ეს ერთგული მოწაფე ადვილად მიხვდა, რომ თავისი მოძღვრის, იესოს მსგავსად, მოწყალების იმედი არ უნდა ჰქონოდა.

²¹ მოსახდენთან შესახვედრად სტეფანეს სიმამაცე სჭირდებოდა, და სწორედ ამ დროს უჩვენა იეჰოვამ ხილვა, რაც მხნეობას შემატებდა. მან იხილა ღვთის დიდება და იეჰოვას მარჯვნივ მდგარი იესო! როგორც კი სტეფანემ ხმამაღლა თქვა, რასაც ხედავდა, მოსამართლეებმა ყურებზე ხელები მიიფარეს. რამ გამოიწვია ასეთი რეაქცია? ცოტა ხნით ადრე იესოს იმავე სასამართლოს წინაშე ჰქონდა ნათქვამი, რომ მესია იყო და მალე მამის მარჯვნივ იქნებოდა (მარ. 14:62); სტეფანეს ხილვამ კი იესოს სიტყვების ჭეშმარიტება დაუდასტურა სინედრიონს, რომელსაც მესიის გაცემა და სიკვდილი ედებოდა ბრალად! ამის შემდეგ ყველა ერთად წამოიშალა სტეფანეს ჩასაქოლად.c

22, 23. როგორ შეხვდა სტეფანე სიკვდილს და რატომ უნდა ვიყოთ სტეფანესავით მტკიცენი?

²² იესოს მსგავსად სტეფანეს სიკვდილის წინ არც სიმშვიდე დაუკარგავს, არც იეჰოვას მიმართ ნდობა, და ისიც თავის მკვლელთა შეწყალებას ითხოვდა. მან ამოთქვა: „უფალო იესო, მიიღე ჩემი სული“ და, ალბათ, იმიტომ, რომ ჯერ კიდევ ხედავდა იეჰოვას გვერდით მდგარ კაცის ძეს. შეუძლებელი იყო სტეფანეს არ ხსომებოდა იესოს მანუგეშებელი სიტყვები: „მე ვარ აღდგომა და სიცოცხლე“ (იოან. 11:25). მან სიკვდილის წინ ხმამაღლა ილოცა: „იეჰოვა, ნუ მოჰკითხავ მათ ამ ცოდვას“ (საქ. 7:59, 60).

²³ სტეფანე ქრისტეს მიმდევართაგან პირველი იყო, რომელიც წამებით მოკლეს (იხილეთ ჩარჩო „სტეფანე იესოზე ქადაგებისთვის მოკლეს“). სამწუხაროდ, ის პირველი იყო და არა უკანასკნელი. ჩვენს დროშიც მოუკლავთ იეჰოვას ერთგული მსახურები რელიგიურ ფანატიკოსებს, პოლიტიკურ დაჯგუფებებსა და სხვა აგრესიულ მოწინააღმდეგეებს. სტეფანეს მსგავსად ჩვენც მტკიცენი უნდა ვიყოთ, რადგან იესო უკვე მეფობს და მამისგან ნაბოძებ უდიდეს ძალას ფლობს. მას ვერაფერი დაუდგება წინ და თავის ერთგულ მიმდევრებს აუცილებლად დაუბრუნებს სიცოცხლეს (იოან. 5:28, 29).

24. რა ბრალი მიუძღოდა სავლეს სტეფანეს სიკვდილში და რა კვალს დატოვებდა სტეფანეს სიკვდილი ქრისტეს მიმდევრებზე?

²⁴ სტეფანეს ჩაქოლვას თვალყურს ადევნებდა ახალგაზრდა კაცი სავლე. ის იწონებდა სტეფანეს მოკვლას, და თვით მკვლელების ტანსაცმელსაც კი დარაჯობდა. ამ ამბის შემდეგ მალევე თვითონ ააგორა იესოს მიმდევართა დევნის ტალღა. სტეფანეს სიკვდილი დიდ კვალს დატოვებდა ქრისტეს მიმდევრებზე, ბევრ ქრისტიანს გაამხნევებდა და სიკვდილამდე ერთგულებისკენ აღძრავდა. უფრო მეტიც, სავლე, რომელიც მოგვიანებით პავლეს სახელით გახდებოდა ცნობილი, მთელი გულით ინანებდა სტეფანეს სიკვდილში მონაწილეობას (საქ. 22:20). მართალია, სტეფანეს სისხლი ედო ვალად, მაგრამ გავიდოდა დრო და თავის თავზე იტყოდა: „ღვთისმგმობელი, მდევნელი და კადნიერი ვიყავი“ (1 ტიმ. 1:13). ბიბლიიდან აშკარად ჩანს, რომ მას არასდროს დავიწყებია სტეფანე და მისი შთამბეჭდავი ქადაგება. პავლეს არაერთხელ უმსჯელია იმ საკითხებზე, რასაც სტეფანე შეეხო (საქ. 7:48; 17:24; ებრ. 9:24). საბოლოოდ, პავლე ფეხდაფეხ მიჰყვა „მადლითა და ძალით სავსე“ სტეფანეს რწმენისა და გაბედულების მაგალითს. რა შეიძლება ითქვას ჩვენზე?

1, 2. რა შედეგი მოჰყვა დევნას პირველ საუკუნეში?

ᲥᲠᲘᲡᲢᲘᲐᲜᲔᲑᲘᲡ სასტიკი დევნა დაიწყო, „სავლე კრებას არბევდა“. „დარბევად“ ნათარგმნი ბერძნული სიტყვა უმოწყალო სისასტიკეს გამოხატავს (საქ. 8:3). ამ წინააღმდეგობას მოწაფეების გაფანტვა მოჰყვა. ვიღაცას შეიძლებოდა ეფიქრა, სავლემ თავის მიზანს მიაღწია და ქრისტიანობას წერტილი დაუსვაო. მაგრამ, სინამდვილეში, ქრისტიანების გაფანტვის შედეგი სულ სხვა რამ იყო.

² მოწაფეები, სადაც წავიდნენ, იქ „ახარებდნენ ღვთის სიტყვას“ (საქ. 8:4). რამდენად ძნელი წარმოსადგენიც არ უნდა ყოფილიყო, დევნამ სასიხარულო ცნობის გავრცელება ვერ შეაჩერა, პირიქით, დააჩქარა. მდევნელებმა მოწაფეებს სახლები დაატოვებინეს, რითაც უნებურად ხელი შეუწყვეს იმას, რომ სამეფოს ცნობა შორეულ ქვეყნებშიც ჩაეტანათ. როგორც ვნახავთ, მსგავსი რამ ხდება ჩვენს დროშიც.

„ვინც აქეთ-იქით გაიფანტნენ“ (საქმეები 8:4—8)

3. ა) ვინ იყო ფილიპე? ბ) რატომ არ იყო სამარიაში ნაქადაგები, მაგრამ რა ჰქონდა ნაწინასწარმეტყველები იესოს?

³ გაფანტულთაგან ერთ-ერთი ფილიპეa იყო (საქ. 8:4, იხილეთ ჩარჩო „მახარობელი ფილიპე“). ის სამარიაში წავიდა, სადაც თითქმის არავის ჰქონდა მოსმენილი სასიხარულო ცნობა, რადგან მოწაფეებისთვის იესოს ნათქვამი ჰქონდა: „სამარიელების ქალაქში ნუ შეხვალთ, მხოლოდ ისრაელი ერის დაკარგულ ცხვრებთან მიდით“ (მათ. 10:5, 6). იესომ კარგად იცოდა, რომ მალე სამარიაშიც დადგებოდა საგულდაგულოდ ქადაგების დრო. ზეცად ამაღლებამდე მოციქულებს უთხრა: „იქნებით ჩემი მოწმეები იერუსალიმში, მთელ იუდეაში, სამარიაში და დედამიწის კიდით კიდემდე“ (საქ. 1:8).

4. როგორ გამოეხმაურნენ სამარიელები ფილიპეს ქადაგებას და რას შეიძლებოდა ემოქმედა მათზე?

⁴ ფილიპემ დაინახა, რომ სამარია გადათეთრებული იყო მოსამკელად (იოან. 4:35). მისი ქადაგება სასიამოვნო იქნებოდა სამარიელთათვის, რადგან იუდეველები ერიდებოდნენ მათთან ურთიერთობას და ბევრ მათგანს სძულდა კიდეც ისინი. სამარიელებმა გაიგეს, რომ სასიხარულო ცნობა განურჩევლად ყველასთვის იყო და ის მკვეთრად განსხვავდებოდა ფარისევლების მიკერძოებული შეხედულებისგან. ფილიპე არ დამსგავსებია იუდეველებს, რომლებიც ზემოდან დაჰყურებდნენ სამარიელებს, ის გულმოდგინედ და მიუკერძოებლად უქადაგებდა მათ. ამიტომ არ იყო გასაკვირი, რატომ უგდებდა ყურს ფილიპეს ლაპარაკს „მთელი ხალხი“ (საქ. 8:6).

5—7. მოყევით მაგალითები, როცა ქრისტიანების იძულებით გადაადგილებას სასიხარულო ცნობის გავრცელება მოჰყვა.

⁵ ღვთის ხალხის დევნამ ვერც ჩვენს დროში შეაჩერა სამქადაგებლო საქმე. ციხიდან ციხეში და ქვეყნიდან ქვეყანაში იძულებით გადაადგილებულმა ქრისტიანებმა სამეფოს შესახებ სასიხარულო ცნობა ახალ გარემოშიც მიიტანეს. მაგალითად, მეორე მსოფლიო ომის დროს იეჰოვას მოწმეებმა საუკეთესოდ იქადაგეს ნაცისტურ საკონცენტრაციო ბანაკებში. ერთი ებრაელი, რომელიც იეჰოვას მოწმეებს საკონცენტრაციო ბანაკში შეხვდა, იხსენებს: „იეჰოვას მოწმე პატიმრების სიმტკიცემ დამარწმუნა, რომ მათი რწმენის საფუძველი წმინდა წერილები იყო. ასე გავხდი მეც იეჰოვას მოწმე“.

⁶ დროდადრო თვით მდევნელებიც კი იღებდნენ სასიხარულო ცნობას. მაგალითად, ფრანც დეშმა, რომელიც გიუცენის (ავსტრია) საკონცენტრაციო ბანაკში გადაიყვანეს, ესესელების ოფიცერთან დაიწყო ბიბლიის შესწავლა. წარმოიდგინეთ მათი სიხარული, როცა რამდენიმე წლის შემდეგ იეჰოვას მოწმეთა ერთ-ერთ კონგრესზე ერთმანეთს შეხვდნენ ფრანცი და ყოფილი ოფიცერი, რომელიც ახლა უკვე სასიხარულო ცნობის მქადაგებელი იყო.

⁷ სასიხარულო ცნობა მაშინაც ვრცელდება, როცა დევნის გამო ქრისტიანებს ერთი ქვეყნიდან მეორეში უწევთ გაქცევა. მაგალითად, 1970-იან წლებში, როცა იეჰოვას მოწმეები იძულებულები იყვნენ მალავიდან მოზამბიკში გადასულიყვნენ, იქ ჩასულებმა შესანიშნავად იქადაგეს. მოგვიანებით მოზამბიკშიც დაიწყო დევნა, მაგრამ ქადაგება არც მაშინ შეწყვეტილა. ფრანცისკო კოანა ამბობს: „მართალია, ზოგიერთი ჩვენგანი ქადაგებისთვის ბევრჯერ დააპატიმრეს, მაგრამ ბევრი იღებდა სამეფოს შესახებ ცნობას და ეს გვარწმუნებდა, რომ ღმერთი პირველი საუკუნის ქრისტიანების მსგავსად ჩვენც გვეხმარებოდა“.

8. როგორ იმოქმედა პოლიტიკურმა და ეკონომიკურმა ცვლილებებმა სამქადაგებლო საქმიანობაზე?

⁸ ახალ ტერიტორიებზე სასიხარულო ცნობის გავრცელება მხოლოდ დევნას არ გამოუწვევია. ბოლო ათწლეულების განმავლობაში პოლიტიკური და ეკონომიკური ცვლილებების გამო სამეფოს ცნობა სხვადასხვა ეროვნებისა და მრავალ ენაზე მოლაპარაკე ხალხის ყურამდე მივიდა. ბევრი ნაომარი ან ეკონომიკურად გაჭირვებული ქვეყნიდან უფრო სტაბილურ ქვეყანაში გადავიდა საცხოვრებლად და იქ დაიწყო ბიბლიის შესწავლა. ლტოლვილთა სიმრავლის გამო ბევრი უცხოენოვანი ტერიტორია შეიქმნა. თქვენც ცდილობთ, უქადაგოთ თქვენს ტერიტორიაზე მცხოვრებ ხალხს „ყველა ერიდან და ტომიდან, ხალხიდან და ენიდან“? (გამოცხ. 7:9).

„მეც მომეცით ძალაუფლება“ (საქმეები 8:9—25)

9. ვინ იყო სიმონი და რამ მიიქცია მისი ყურადღება?

⁹ სამარიაში ფილიპე ბევრ სასწაულს ახდენდა, მაგალითად, ხეიბრებს კურნავდა და ბოროტ სულებს დევნიდა (საქ. 8:6—8). ერთი კაცი, სახელად სიმონი, განსაკუთრებით მოხიბლა ფილიპეს სასწაულთმოქმედების ძღვენმა. სიმონს ჯადოქრობით ჰქონდა სახელი განთქმული, და თანაც ისე, რომ მასზე ამბობდნენ, ეს კაცი ღვთის ძალააო; თვითონ სიმონმა კი ჭეშმარიტად ღვთის ძალა ფილიპეს მოხდენილ სასწაულებში დაინახა და მორწმუნეც გახდა (საქ. 8:9—13). მაგრამ მალე მისი გულწრფელობა გამოიცადა.

10. ა) რატომ ჩავიდნენ სამარიაში პეტრე და იოანე? ბ) რა გააკეთა სიმონმა, როცა დაინახა, რომ ახალმა მოწაფეებმა პეტრესა და იოანეს ხელების დადებით წმინდა სული მიიღეს?

¹⁰ მოციქულებმა გაიგეს, რომ სამარიაში ბევრმა მიიღო ღვთის სიტყვა, ამიტომ იქ პეტრე და იოანე გაგზავნეს (იხილეთ ჩარჩო «პეტრე „სამეფოს გასაღებებს“ იყენებს»). სამარიაში ჩასულმა მოციქულებმა ახალ მოწაფეებს ხელები დაადეს და ყველა მათგანზე გადავიდა წმინდა სული.b ნანახით მოხიბლულმა სიმონმა მოციქულებს სთხოვა: „მეც მომეცით ძალაუფლება, რომ ვისაც ხელს დავადებ, წმინდა სული მიიღოს“. ამ ძღვნის მისაღებად მან მოციქულებს ფულიც კი შესთავაზა (საქ. 8:14—19).

11. რა ურჩია პეტრემ სიმონს და როგორ მოიქცა სიმონი?

¹¹ პეტრემ ერთმნიშვნელოვნად უპასუხა სიმონს: „ოხრად დაგრჩეს შენი ვერცხლი, რადგან ღვთის ძღვნის ყიდვა მოინდომე! შენ ამას ვერ ეღირსები, არ გეკუთვნის, რადგან გულწრფელი არა ხარ ღვთის წინაშე!“. შემდეგ პეტრემ უთხრა, მოენანიებინა და ღვთისთვის პატიება ეთხოვა: „შეევედრე იეჰოვას, იქნებ გაპატიოს ეს მზაკვრული ჩანაფიქრი“. როგორც ჩანს, სიმონი ბოროტი კაცი არ ყოფილა, მას უნდოდა, სწორად მოქცეულიყო, მაგრამ განსჯის უნარი აკლდა. სიმონმა მოციქულებს სთხოვა: „თქვენ შეევედრეთ იეჰოვას, რომ არ მეწიოს ის, რაც ჩემზე თქვით“ (საქ. 8:20—24).

12. რა არის „სიმონია“ და როგორ ვლინდება ის ქრისტიანულ სამყაროში?

¹² პეტრეს შეგონება დღესაც საყურადღებოა ქრისტიანებისთვის. საინტერესოა, რომ სწორედ ამ შემთხვევამ განაპირობა სიტყვა „სიმონიას“ წარმოშობა. „სიმონია“ ნიშნავს საეკლესიო თანამდებობათა ყიდვა-გაყიდვას, რაც განდგომილი ქრისტიანული სამყაროს ისტორიისთვის ნამდვილად არ არის უცხო. „ენციკლოპედია ბრიტანიკის“ მეცხრე გამოცემაში (1878 წ.) ნათქვამია: «კონკლავისc ისტორია ცხადყოფს, რომ „სიმონიის“ გარეშე არც ერთი პაპი არ არჩეულა. ხშირად კონკლავზე „სიმონია“ თვალში საცემი, მეტისმეტად სამარცხვინო და ყველას დასანახავი იყო».

13. როგორ უნდა გაექცნენ ქრისტიანები „სიმონიას“?

¹³ ქრისტიანები უნდა გაექცნენ „სიმონიას“. მაგალითად, გარკვეული პასუხისმგებლობების მისაღებად არ უნდა შეეცადონ საჩუქრებითა და ქება-დიდებით კრების ხელმძღვანელი ძმების გულის მოგებას. თავის მხრივ, მდიდარი თანაქრისტიანების მიმართ არც ისინი უნდა იყვნენ მიკერძოებულნი, ვისაც კრებაში თანამორწმუნეებისთვის გარკვეული პასუხისმგებლობის მიცემა ხელეწიფება. „სიმონია“ ერთ სიტუაციაშიც ვლინდება და მეორეშიც. ღვთის ყველა მსახურს მართებს იყოს უმცირესი და დაელოდოს იეჰოვას სულის ხელმძღვანელობას (ლუკ. 9:48). ღვთის ორგანიზაციაში არ არის ადგილი მათთვის, ვინც „საკუთარ დიდებას“ ეძებს (იგავ. 25:27).

„გესმის, რასაც კითხულობ?“ (საქმეები 8:26—40)

14, 15. ა) ვინ იყო ეთიოპი საჭურისი და როგორ იპოვა ის ფილიპემ? ბ) როგორ იმოქმედა საჭურისზე ფილიპეს ქადაგებამ და რატომ არ იყო მისი ნათლობა ნაჩქარევი? (იხილეთ სქოლიო).

¹⁴ იეჰოვას ანგელოზმა ფილიპეს უთხრა, რომ იერუსალიმიდან ღაზისკენ მიმავალ გზას დასდგომოდა. ფილიპე ამ გზაზე მიმავალ ეთიოპ საჭურისს დაინახავდა, რომელიც „ხმამაღლა კითხულობდა ესაიას წინასწარმეტყველებას“, და სწორედ ამ დროს გაიგებდა, რატომ მიეცა ეს მითითება (იხილეთ ჩარჩო, „რა გაგებით იყო საჭურისი?“). იეჰოვას წმინდა სულმა ფილიპეს უთხრა, რომ საჭურისის ეტლს მიახლოებოდა. ფილიპე სირბილით დაედევნა, დაეწია და ჰკითხა: „გესმის, რასაც კითხულობ?“ ეთიოპმა უპასუხა: „როგორ გავიგებ, თუ არავინ ამიხსნა?“ (საქ. 8:26—31).

¹⁵ ეთიოპმა საჭურისმა ფილიპეს სთხოვა, გვერდით დაჯდომოდა. მათ შორის საინტერესო საუბარი წარიმართა. ესაიას წინასწარმეტყველებაში მოხსენიებული „ცხვრისა“ და „მსახურის“ ვინაობა დიდხანს იყო დაფარული (ეს. 53:1—12). მაგრამ საუბრის დროს ფილიპემ აუხსნა, რომ ეს წინასწარმეტყველება იესო ქრისტეზე შესრულდა. იმ ხალხის მსგავსად, რომელიც ახ. წ. 33 წლის ორმოცდამეათე დღის დღესასწაულზე მოინათლა, იუდეველ პროზელიტ ეთიოპ საჭურისსაც კარგად ესმოდა, რა უნდა გაეკეთებინა. მან უთხრა ფილიპეს: „აი წყალი. რა მიშლის ხელს, რომ მოვინათლო?“ და ფილიპემაც უყოყმანოდ მონათლა ის (იხილეთ ჩარჩო „წყალში ნათლობა“).d ამის შემდეგ იეჰოვას სულმა ფილიპე სასიხარულო ცნობის საუწყებლად აშდოდში წაიყვანა (საქ. 8:32—40).

16, 17. რა როლი აკისრიათ ანგელოზებს სამქადაგებლო საქმიანობაში?

¹⁶ ქრისტიანებს დღესაც აქვთ იმის შესაძლებლობა, რასაც ფილიპე აკეთებდა. ხშირად ისინი სასიხარულო ცნობას, მაგალითად, მგზავრობისას ქადაგებენ, და ხვდებიან გულმართალ ადამიანებს, რაც ხშირად შემთხვევითი არ არის. ამაში არაფერია გასაკვირი, რადგან, როგორც ბიბლია ამბობს, ანგელოზები ხელმძღვანელობენ სასიხარულო ცნობის ქადაგებას, რათა ის „ყოველ ერისთვის, ტომისთვის, ენისა და ხალხისთვის“ გახდეს ხელმისაწვდომი (გამოცხ. 14:6). იესომ იწინასწარმეტყველა, რომ სამქადაგებლო საქმიანობას ანგელოზები წაუძღვებოდნენ. ხორბლისა და სარეველას იგავში იესომ თქვა, რომ მკის დროს, ქვეყნიერების აღსასრულისას, მომკელები ანგელოზები იქნებოდნენ. მან ისიც თქვა, რომ ეს სულიერი ქმნილებები მისი სამეფოდან მოაგროვებდნენ „ყოველგვარ საცდურსა თუ უკანონობის ჩამდენთ“ (მათ. 13:37—41). ამავე დროს ანგელოზები თავს მოუყრიდნენ ზეციერი სამეფოს მემკვიდრეებს, მერე კი „სხვა ცხვრებს“, „უამრავ ხალხს“, რომლებსაც იეჰოვა თავის ორგანიზაციაში მიიწვევდა (გამოცხ. 7:9; იოან. 6:44, 65; 10:16).

¹⁷ ანგელოზების ხელმძღვანელობაში ვრწმუნდებით მაშინ, როცა უცხო კართან მისულებს მობინადრეები გვეუბნებიან, რომ ჩვენ მისვლამდე ღმერთს სწორი გზის ჩვენებას სთხოვდნენ. მაგალითად, ერთხელ ორი მაუწყებელი პატარა ბიჭუნასთან ერთად ქადაგებდა. მაუწყებლები მსახურებას ამთავრებდნენ, მაგრამ პატარა დაჟინებით ითხოვდა კიდევ ერთ კართან მისვლას; მერე თვითონვე მიირბინა კართან და დააკაკუნა. კარი ახალგაზრდა ქალმა გააღო, მაუწყებლებიც მიუახლოვდნენ და ქადაგება დაიწყეს. მათდა გასაკვირად ქალმა უთხრა, რომ რამდენიმე წუთის წინ ღმერთს სთხოვდა, ისეთი ვინმე გამოეგზავნა, ვინც ბიბლიის გაგებაში დაეხმარებოდა. მასპინძელმა ბიბლიის შესწავლა დაიწყო.

18. რატომ არ უნდა გავაუფასუროთ ქადაგების უპირატესობა?

¹⁸ დღეს, როცა სამქადაგებლო საქმიანობა არნახულ მასშტაბებს აღწევს, სამეფოს მაუწყებლებს ანგელოზებთან თანამშრომლობის არაჩვეულებრივი შესაძლებლობა აქვთ. არასდროს გააუფასუროთ ეს უპირატესობა! თუ დაუღალავად განაგრძობთ „იესოს შესახებ სასიხარულო ცნობის“ ქადაგებას, დიდ სიხარულს პოვებთ! (საქ. 8:35).