სატანა ეშმაკი

განმარტება: სულიერი არსება, რომელიც იეჰოვა ღმერთისა და მისი თაყვანისმცემლების მთავარი მოწინააღმდეგეა. „სატანა“ მას იმის გამო ეწოდა, რომ იეჰოვას დაუპირისპირდა. სატანა „ეშმაკის“ სახელითაც არის ცნობილი, რადგან ის ცილს სწამებს ღმერთს. სატანას „ძველი გველიც“ ეწოდება, როგორც ჩანს, იმიტომ, რომ ევას მოსატყუებლად ედემში გველი გამოიყენა. ამავე მიზეზის გამო „გველმა“ მაცდურის მნიშვნელობაც შეიძინა. „გამოცხადებაში“ სატანის სიმბოლო დრაკონია.

საიდან ვიცით, რომ ასეთი სულიერი ქმნილება ნამდვილად არსებობს?

სატანა ეშმაკის შესახებ ინფორმაციას ძირითადად ბიბლია გვაწვდის, სადაც ის არაერთხელ არის მოხსენიებული (სატანა 52-ჯერ, ეშმაკი 33-ჯერ). ბიბლიაში ჩაწერილია სატანის თვითმხილველის სიტყვებიც. ეს თვითმხილველი იყო იესო ქრისტე, რომელიც დედამიწაზე მოსვლამდე ზეცაში ცხოვრობდა. მან რამდენჯერმე ახსენა ამ ბოროტი ქმნილების სახელი (ლუკ. 22:31; 10:18; მათ. 25:41).

აშკარად არ ღირს იმის უგულებელყოფა, რასაც ბიბლია ამბობს სატანა ეშმაკზე. შეუძლებელია, მხოლოდ ადამიანებისგან მომდინარეობდეს ის ბოროტება, რასაც დედამიწაზე ვხედავთ. ბიბლიიდან ვიგებთ, საიდან წარმოიშვა სატანა და რას აკეთებს ის. ამის საფუძველზე შეგვიძლია ავხსნათ, თუ უმრავლესობის სურვილის მიუხედავად რატომ ვერ შეძლეს ადამიანებმა ათასწლეულების მანძილზე სიძულვილის, ძალადობისა და ომების შეჩერება და რატომ უქმნის ეს პრობლემები დღემდე სერიოზულ საფრთხეს კაცობრიობას.

ეშმაკი რომ არ არსებობდეს, აზრი არ ექნებოდა იმ რჩევების გათვალისწინებას, რომლებსაც ბიბლია მისგან თავის დასაცავად გვაძლევს. მაგრამ რაზე მეტყველებს ფაქტები? ერთ დროს ოკულტიზმითა და სპირიტიზმით გატაცებულ მრავალ ადამიანს ესმოდა „ხმები“ უხილავი სამყაროდან, ზოგი ზეადამიანური ძალების გავლენაში იმყოფებოდა. მათ ნამდვილი შვება იგრძნეს, როცა ბიბლიიდან ბევრი რამ გაიგეს სატანასა და დემონებზე, გაითვალისწინეს ბიბლიის რჩევები, მიატოვეს სპირიტიზმი და დახმარებისთვის იეჰოვას მიმართეს ლოცვით (იხილეთ გვერდები 331—335, „სპირიტიზმი“).

როგორც ბიბლიიდან ვიგებთ, სატანა სულაც არ არის რქიანი და კუდიანი არსება, რომელიც ხალხს ჯოჯოხეთის ცეცხლში ყრის. ასე წარმოგვიდგენდნენ სატანას შუასაუკუნეების მხატვრები. მათზე გავლენას ახდენდა ბერძნული მითოლოგიის წარმოდგენები ღვთაება პანის შესახებ და იტალიელი პოეტის, დანტე ალიგიერის, ნაწარმოები „ღვთაებრივი კომედია“ (ჯოჯოხეთი). ბიბლიის სწავლებით, ცეცხლოვანი ჯოჯოხეთი არ არსებობს. მასში ნათლად არის ნათქვამი, რომ „მკვდრებმა . . . არაფერი იციან“ (ეკლ. 9:5).

ბოროტების სიმბოლოა სატანა?

იობის 1:6—12 და 2:1—7-ში ვკითხულობთ, თუ როგორ ესაუბრება იეჰოვა ღმერთი სატანას. თუ სატანა ვინმეში ჩაბუდებული ბოროტების სიმბოლოა, მაშინ იეჰოვას „საკუთარ ბოროტებასთან“ ჰქონია საუბარი. ეს კი სრულიად ეწინააღმდეგება იმას, რასაც ბიბლია ამბობს იეჰოვაზე. ბიბლიაში ნათქვამია, რომ „არ არის მასში უმართლობა“ (ფსალმ. 92:15; გამოცხ. 4:8). საყურადღებოა, რომ ებრაულ ტექსტში იობის ამ მონაკვეთში „სატანის“ წინ დგას განსაზღვრული არტიკლი („ჰას სატან“). ეს იმაზე მიუთითებს, რომ მასში იგულისხმება არსება, რომელიც წინააღმდეგობას უწევს ღმერთს.

ლუკას 4:1—13-ში ვკითხულობთ, რომ ეშმაკი ცდილობდა, იესო თავისი შეთავაზებით ეცდუნებინა. ბიბლიის ამ მონაკვეთში მოთხრობილია, თუ რას ეუბნება ეშმაკი იესოს და რას პასუხობს ის. საკუთარ თავში ჩაბუდებული ბოროტება აყენებდა იესოს ცდუნების წინაშე? ეს აზრი არ ეთანხმება ბიბლიის სწავლებას იმის შესახებ, რომ იესო უცოდველი იყო (ებრ. 7:26; 1 პეტ. 2:22). მართალია იოანეს 6:70-ში ბერძნული სიტყვა „დიაბოლოს“ იუდა ისკარიოტელის უარყოფით თვისებასთანაა დაკავშირებული, მაგრამ ლუკას 4:3-ში, სადაც კონკრეტული არსებაა ნაგულისხმევი, იგივე სიტყვის წინ დგას განსაზღვრული არტიკლი („ო დიაბოლოს“, ეშმაკი).

იმისთვის ხომ არ სჭირდება ადამიანს „ეშმაკის“ არსებობა, რომ ყოველგვარი ბოროტება მას გადააბრალოს?

ზოგი ეშმაკს ადანაშაულებს იმაში, რაშიც თვითონ არის დამნაშავე. ბიბლიიდან ვიგებთ, რომ ხშირ შემთხვევაში თვითონ ადამიანია უბედურებების მიზეზი (ეკლ. 8:9; გალ. 6:7). თუმცა ბიბლია ადასტურებს უდიდესი ტანჯვის მომტანი ამ მტრის არსებობას და გვეუბნება, თუ რა ხრიკებს მიმართავს ის. ბიბლიაში წერია, თუ როგორ უნდა დავაღწიოთ თავი მის ზეგავლენას.

საიდან გაჩნდა სატანა?

იეჰოვა ყველაფერს სრულყოფილად აკეთებს. მისგან არ მომდინარეობს უსამართლობა, მას არ შეუქმნია ბოროტი ქმნილებები (კან. 32:4; ფსალმ. 5:4). სულიერი ქმნილება, რომელსაც მოგვიანებით სატანა ეწოდა, თავდაპირველად ღვთის სრულყოფილი ძე იყო. იესომ თქვა, რომ ეშმაკი „ჭეშმარიტებაში ვერ დაემკვიდრა“ (იოან. 8:44, სსგ). ეს კი იმას ნიშნავს, რომ ერთ დროს ის იყო „ჭეშმარიტებაში“. მაგრამ, როგორც ღვთის ყველა გონიერ ქმნილებას, მასაც ნების თავისუფლება ჰქონდა. მან ეს თავისუფლება ბოროტად გამოიყენა და საკუთარ თავზე დიდი წარმოდგენა შეიქმნა. მან მოინდომა თაყვანისცემა, რაც მხოლოდ ღმერთს ეკუთვნოდა, და პირველი ადამიანები ღმერთს დაუპირისპირა. ასეთი სახით მან თვითონვე იქცია თავი „სატანად“, რაც ნიშნავს „მოწინააღმდეგეს“ (იაკ. 1:14, 15; იხილეთ აგრეთვე გვერდი 396, „ცოდვა“).

რატომ მაშინვე არ გაანადგურა ღმერთმა სატანა?

სატანამ წამოჭრა სერიოზული საკითხები: 1) რამდენად სამართლიანი და მიზანშეწონილი იყო იეჰოვას, როგორც უზენაესი ხელისუფლის, მმართველობა. ართმევდა იეჰოვა ადამიანებს თავისუფლებას და ბედნიერად ცხოვრების საშუალებას? იქნებოდნენ ადამიანები ბედნიერნი ღვთისგან დამოუკიდებლად? ნამდვილად ღვთის მორჩილებაზე იყო დამოკიდებული მათი მომავალი? უსამართლოდ მოიქცა იეჰოვა, როცა დაადგინა კანონი, რომლის თანახმადაც დაუმორჩილებლობა ადამსა და ევას სიკვდილამდე მიიყვანდა? (დაბ. 2:16, 17; 3:3—5). ნამდვილად ჰქონდა იეჰოვას მმართველობის უფლება? 2) იქნებოდნენ თუ არა გონიერი ქმნილებები იეჰოვას ერთგულები. ადამისა და ევას შეცოდებამ წამოჭრა კითხვები: სიყვარულით დაემორჩილებოდნენ იეჰოვას მისი მსახურები? თუ ყველა მიატოვებდა მას და სატანას გაჰყვებოდა? ეს საკითხი კარგად ჩანს იობის შემთხვევიდან (დაბ. 3:6; იობ. 1:8—11; 2:3—5; იხილეთ აგრეთვე ლუკას 22:31). წამოჭრილი საკითხები სატანის განადგურებით არ გადაიჭრებოდა.

ღმერთს არ სჭირდებოდა საკუთარი თავისთვის რამის დამტკიცება. მაგრამ მან საკმარისი დრო გამოყო ამ საკითხების ერთხელ და სამუდამოდ გადასაჭრელად, რათა სამყაროში ჰარმონია აღარაფერს დაერღვია. დაუმორჩილებლობის გამო ადამი და ევა მართლაც მოკვდნენ (დაბ. 5:5). მაგრამ საკამათო საკითხები ამით არ გადაჭრილა. ღმერთმა სატანას და ადამიანებს საშუალება მისცა, მმართველობის ყველა ფორმა მოესინჯათ. მათგან არც ერთმა არ გაამართლა. ადამიანები უგულებელყოფენ ღვთის სამართლიან ნორმებს. მას ამ მხრივ ისინი არ შეუზღუდავს. შედეგი სახეზეა და ვხედავთ, თუ როგორ მართლდება ბიბლიის სიტყვები: „მიმავალი კაცი ვერ წარმართავს თავის ნაბიჯებს“ (იერ. 10:23). ამავდროულად ღმერთი თავის მსახურებს აძლევდა იმის დამტკიცების შესაძლებლობას, რომ მისი ერთგულნი იყვნენ და სიყვარულით ემორჩილებოდნენ. ერთგულებასა და მორჩილებაში მათ ხელს ვერ უშლიდა სატანისგან მომდინარე ცდუნებები და დევნა. იეჰოვა თავის მსახურებს ასეთი სიტყვებით მიმართავს: „შვილო, იყავი ბრძენი და გული გამიხარე, რომ პასუხი გავცე ჩემს დამცინავს“ (იგავ. 27:11). ერთგულები დღესაც კურთხეულნი არიან და მომავალში მარადიულად იცხოვრებენ. მათი მარადიული ცხოვრების მიზანი იეჰოვას ნების შესრულება იქნება, რადგან მათ ნამდვილად უყვართ იეჰოვა და მისი ნორმები.

რამდენად დიდი გავლენა აქვს სატანას დღევანდელ მსოფლიოზე?

იესომ მას „ქვეყნიერების მმართველი“ უწოდა. ქვეყნიერება, მთლიანობაში, სატანას ემორჩილება, რადგან მისი გავლენით უგულებელყოფს ღვთის მოთხოვნებს (იოან. 14:30; ეფეს. 2:2). ბიბლია სატანას აგრეთვე უწოდებს „ამ ქვეყნიერების ღმერთს“. ხალხი მას პატივს მიაგებს სხვადასხვა რელიგიური წეს-ჩვეულებით (2 კორ. 4:4; 1 კორ. 10:20).

ერთხელ «ეშმაკმა ის [იესო ქრისტე] ერთ ადგილზე აიყვანა, თვალის დახამხამებაში აჩვენა მსოფლიოს ყველა სამეფო და უთხრა: „შენ მოგცემ მთელ ამ ძალაუფლებას და მათ დიდებას, რადგან მე გადმომეცა და ვისაც მინდა, იმას ვაძლევ. ასე რომ, თუ თაყვანს მცემ, ეს ყველაფერი შენი იქნება“» (ლუკ. 4:5—7). გამოცხადების 13:1, 2-დან ვიგებთ, რომ სატანა ‘ძალას, ტახტს და დიდ ძალაუფლებას’ აძლევს მსოფლიო პოლიტიკურ სისტემას. დანიელის 10:13, 20-დან ჩანს, რომ დიდი სახელმწიფოების მთავრებად სატანას დემონები ჰყავს დაყენებული. ეფესოელების 6:12-ში ნახსენებია ‘მთავრობები, ხელისუფლებები, ამ ქვეყნიერების სიბნელის მპყრობელები და ზეციერი ბოროტი სულები’.

1 იოანეს 5:19-ში წერია: „მთელი ქვეყნიერება . . . ბოროტის ხელშია“. მაგრამ მას მხოლოდ გარკვეული დროით აქვს ძალაუფლება და ისიც იმიტომ, რომ ყოვლისშემძლე ღმერთი, იეჰოვა, აძლევს ამის ნებას.

როდემდე ექნება სატანას იმის უფლება, რომ შეცდომაში შეიყვანოს ადამიანები?

ინფორმაცია იმის შესახებ, რომ სატანის ბოროტი ქვეყნიერების ბოლო დღეებში ვცხოვრობთ, იხილეთ გვერდებზე 74—82 („ბოლო დღეები“) და 166—168 („თარიღები“).

ბიბლიაში სიმბოლური ენით არის აღწერილი, თუ როგორ მოეღება ბოლო სატანის ზეგავლენას: „ვიხილე ციდან ჩამომავალი ანგელოზი, რომელსაც უფსკრულის გასაღები და დიდი ჯაჭვი ეჭირა ხელში. შეიპყრო დრაკონი, ძველი გველი, რომელიც არის ეშმაკი და სატანა, და შებოჭა იგი ათასი წლით. ჩააგდო ის უფსკრულში, რომელიც ჩაკეტა და დაბეჭდა, რათა შეცდომაში აღარ შეიყვანოს ხალხები, სანამ ათასი წელი არ დასრულდება. ამის შემდეგ კი ცოტა ხნით უნდა გათავისუფლდეს“ (გამოცხ. 20:1—3). რა მოჰყვება ამას? „ეშმაკი კი, რომელსაც შეცდომაში შეჰყავდა ისინი, ჩაგდებულ იქნა ცეცხლისა და გოგირდის ტბაში“ (გამოცხ. 20:10). რას ნიშნავს ეს? ამის პასუხი გამოცხადების 21:8-შია: „ეს მეორე სიკვდილს ნიშნავს“. ის სამუდამოდ განადგურდება!

ნიშნავს სატანის ‘უფსკრულში ჩაგდება’ იმას, რომ 1 000 წლის განმავლობაში ის გაუკაცრიელებულ დედამიწაზე იქნება?

ზოგს ამ აზრის მხარდასაჭერად გამოცხადების 20:3 მოჰყავს (ციტირებულია წინა აბზაცში). მათი თქმით, „უფსკრულში“ გაუკაცრიელებული დედამიწა იგულისხმება. სწორია ეს აზრი? გამოცხადების 12:7—9, 12-დან ჩანს, რომ უფსკრულში სატანის ჩაგდებას წინ უძღვის მისი გადმოგდება ზეციდან დედამიწაზე, რაც მრავალი უბედურების მიზეზი ხდება. ამიტომ ‘უფსკრულში ჩაგდება’, რის შესახებაც გამოცხადების 20:3-ში ვკითხულობთ, არანაირად არ უნდა ნიშნავდეს იმას, რომ სატანა დედამიწაზე იქნება დატოვებული. დღეს ის უკვე არის უხილავად დედამიწაზე. ‘უფსკრულში ჩაგდების’ შემდეგ ის დედამიწაზე აღარ იქნება, რათა „შეცდომაში აღარ შეიყვანოს ხალხები, სანამ ათასი წელი არ დასრულდება“. გამოცხადების 20:3-ში „ხალხებზე“ კი არა, სატანაზეა ნათქვამი, რომ ათასი წლის ბოლოს გათავისუფლდება უფსკრულიდან. როცა სატანა გათავისუფლდება, ეს „ხალხები“ დედამიწაზე იქნებიან.

ამ აზრის დასამტკიცებლად ზოგჯერ ესაიას 24:1—6 და იერემიას 4:23—29 (სსგ) მოჰყავთ. ამ მუხლებში ვკითხულობთ: „აჰა, გააპარტახებს უფალი მიწას და გააცამტვერებს . . . მთელი ქვეყანა გაპარტახდება და პირწმინდად გაიძარცვება, რადგან უფალმა წარმოთქვა ეს სიტყვა“. „შევხედე ქვეყანას და, აჰა, უსახური და უდაბურია . . . შევხედე და, აჰა, აღარ არის ადამიანი . . . რადგან ასე ამბობს უფალი: გაუდაბურდება მთელი ქვეყანა . . . დაცარიელდა მთელი ქალაქი, ერთი მცხოვრებიც არ დარჩენილა“. რას ნიშნავს ეს წინასწარმეტყველებები? პირველად ეს წინასწარმეტყველებები იერუსალიმსა და იუდაზე შესრულდა. თავისი განაჩენის აღსასრულებლად იეჰოვამ ბაბილონელებს იერუსალიმისა და იუდას დაპყრობის საშუალება მისცა. საბოლოოდ, მთელი ეს ტერიტორია გაპარტახდა და გაუკაცრიელდა (იხილეთ იერემიას 36:29). მაშინ ღმერთს არ გაუნადგურებია მთელი დედამიწის მოსახლეობა, ის არც მომავალში გააკეთებს ამას (იხილეთ გვერდები 122—124 [„დედამიწა“], აგრეთვე „ზეცა“). მაგრამ ის დედამიწაზე გაანადგურებს სატანის ორგანიზაციას, მათ შორის ორგული იერუსალიმის თანამედროვე ანალოგს, ქრისტიანულ სამყაროს, რომელიც თავისი უწმინდურებით შეურაცხყოფს ღვთის სახელს.

დედამიწა არ გაუკაცრიელდება. ქრისტეს ათასწლიანი მეფობის განმავლობაში, როდესაც სატანა უფსკრულში იქნება, მთელი დედამიწა სამოთხედ გადაიქცევა (იხილეთ „სამოთხე“).