ვისი უნდა გჯეროდეთ?

„ყოველი სახლი ვიღაცის აშენებულია, ყოველივეს ამშენებელი კი ღმერთია“ (ებრაელები 3:4).

ეთანხმებით ბიბლიის დამწერის ამ ლოგიკურ განაცხადს? ამ სიტყვების დაწერიდან დაახლოებით 2 000 წელი გავიდა. მეცნიერებამ მას შემდეგ საგრძნობლად წაიწია წინ. ფიქრობს ჯერ კიდევ ვინმე, რომ გონივრულად შექმნილი სამყარო შემოქმედის, ღვთის, არსებობაზე მიუთითებს?

განვითარებულ ქვეყნებშიც კი ბევრს სწამს, რომ სამყარო ღმერთმა შექმნა. მაგალითად, შეერთებულ შტატებში 2005 წელს ჟურნალ „ნიუსუიკის“ მიერ ჩატარებული გამოკითხვის თანახმად, ამერიკელთა 80 პროცენტს „სწამს, რომ ღმერთმა შექმნა სამყარო“. ამის მიზეზი განათლების უკმარისობა ხომ არ არის? არიან მეცნიერებს შორის ისეთები, რომელთაც სწამთ ღვთის არსებობის? 1997 წელს გამოცემულ ერთ სამეცნიერო ჟურნალში ნათქვამი იყო, რომ ბიოლოგების, ფიზიკოსებისა და მათემატიკოსების თითქმის 40 პროცენტს სწამს არა მარტო ღვთის არსებობის, არამედ იმისაც, რომ ღმერთი ისმენს და პასუხობს ლოცვებს (Nature).

მიუხედავად ამისა, ყველა მეცნიერი არ იზიარებს მათ აზრს. ნობელის პრემიის ლაურეატმა, პროფესორმა ჰერბერტ ჰაუპტმანმა ახლახან გამართულ სამეცნიერო კონფერენციაზე აღნიშნა, რომ რწმენა ზებუნებრივი ძალებისადმი, განსაკუთრებით ღვთისადმი, ეწინააღმდეგება ჭეშმარიტ მეცნიერებას. „ასეთი რწმენა საფრთხეს უქმნის ადამიანთა კეთილდღეობას“, — თქვა მან. ის მეცნიერებიც კი, რომელთაც სწამთ ღვთის არსებობის, არ ასწავლიან სხვებს, რომ გონივრულად შექმნილი მცენარეთა და ცხოველთა სამყარო შემოქმედის არსებობაზე მეტყველებს. რატომ? სმითსონის ინსტიტუტის თანამშრომელს, პალეობიოლოგ დუგლას ერვინს ერთ-ერთ მიზეზად მოჰყავს ის, რომ „მეცნიერება გამორიცხავს სასწაულებს“.

გსურთ, სხვებმა გიკარნახონ, რაზე იფიქროთ და რა გწამდეთ? თუ თავად გამოიკვლევთ ფაქტებს და საკუთარ დასკვნას გამოიტანთ? როდესაც ამ ჟურნალში წაიკითხავთ ბოლოდროინდელი მეცნიერული აღმოჩენების შესახებ, ჰკითხეთ საკუთარ თავს: „გონივრულია შემოქმედის არსებობაში ეჭვის შეტანა?“

[ჩანართი 3 გვერდზე]

თავად გამოიკვლიეთ ფაქტები

[ჩარჩო 3 გვერდზე]

არიან იეჰოვას მოწმეები კრეაციონისტები?

იეჰოვას მოწმეებს სწამთ ბიბლიის წიგნ „დაბადებაში“ ჩაწერილი ცნობა შემოქმედების შესახებ. მაგრამ ისინი არ არიან კრეაციონისტები. რატომ? ერთ-ერთი მიზეზი ის არის, რომ კრეაციონისტების რწმენით მთელი სამყარო, მათ შორის დედამიწა და ყველა ცოცხალი არსება, დაახლოებით 10 000 წლის წინათ ექვსი 24-საათიანი დღის განმავლობაში შეიქმნა. მაგრამ ბიბლია არ ასწავლის ამასa. ამასთანავე, კრეაციონისტები ბევრ სხვა არაბიბლიურ სწავლებასაც უჭერენ მხარს. იეჰოვას მოწმეების სწავლებები კი მხოლოდ ღვთის სიტყვაზეა დაფუძნებული.

ზოგ ქვეყანაში „კრეაციონისტებს“ აიგივებენ ფუნდამენტალისტურ ჯგუფებთან, რომლებიც აქტიურად ერევიან პოლიტიკაში. ეს ჯგუფები ზეწოლას ახდენენ პოლიტიკოსებზე, მოსამართლეებსა და განათლების მუშაკებზე, რათა მათ ისეთი კანონები და სწავლებები მიაღებინონ, რომლებიც მხარს დაუჭერდა კრეაციონისტების მრწამსს.

იეჰოვას მოწმეები არ ერევიან პოლიტიკაში. ისინი პატივს სცემენ მთავრობის მიერ დადგენილ კანონებს (რომაელები 13:1—7). მიუხედავად ამისა, ისინი სერიოზულად ეკიდებიან იესოს სიტყვებს და „არ არიან ქვეყნიერების ნაწილი“ (იოანე 17:14—16). თავიანთი მსახურებით იეჰოვას მოწმეები ადამიანებს შესაძლებლობას აძლევენ, გაიგონ, თუ რა კურთხევები მოჰყვება ღვთის ნორმების თანახმად ცხოვრებას. ისინი მტკიცედ იცავენ ქრისტიანულ ნეიტრალიტეტს იმით, რომ მხარს არ უჭერენ ფუნდამენტალისტურ ჯგუფებს, რომლებიც ცდილობენ შემოიღონ სამოქალაქო კანონები და ამით აიძულონ სხვები, რომ მათ ბიბლიური ნორმების თანახმად იცხოვრონ (იოანე 18:36).

[სქოლიოები]

რას გვასწავლის ბუნება?

„აბა, ჰკითხე შინაურ ცხოველებს და გასწავლიან, ცის ფრინველებს, და გეტყვიან. დაუკვირდი მიწას და გასწავლის, ზღვის თევზები მოგახსენებენ“ (იობი 12:7, 8).

ბოლო წლებში მეცნიერები და ინჟინრები, პირდაპირი გაგებით, მცენარეებისა და ცხოველებისგან სწავლობენ. ისინი იკვლევენ სხვადასხვა ქმნილების აგებულებას და მათ იმიტაციას ახდენენ. მეცნიერების ამ დარგს ბიონიკა ეწოდება. მისი ამოცანაა, შექმნას ახალი პროდუქცია და გააუმჯობესოს უკვე არსებული მექანიზმები. ქვემოთ მოყვანილი მაგალითების განხილვისას ჰკითხეთ საკუთარ თავს: „სინამდვილეში ვის ეკუთვნის დიდება ასეთი საუცხოო კონსტრუქციების შექმნისთვის?“

ვეშაპის ფარფლები

რის სწავლა შეუძლიათ ავიამოდელისტებს კუზა ვეშაპისგან? ძალიან ბევრის. ზრდასრული ვეშაპი დაახლოებით 30 ტონას იწონის — იმდენს, რამდენსაც დატვირთული სატვირთო მანქანა. ვეშაპს შედარებით მოუქნელი სხეული აქვს და ფრთებივით ფართო ფარფლები. ეს 12–მეტრიანი ცხოველი სხარტად მოძრაობს წყალში. მაგალითად, ნადირობისას კუზა ვეშაპი სპირალური მოძრაობით ქვემოდან ზემოთ ამოდის და კიბორჩხალების ან თევზების ქვემოთ ექცევა; ამასთან ის ნესტოებიდან ჰაერის ბუშტულებს უშვებს. ასეთი ბუშტულების „ბადის“ მეშვეობით, რომლის დიამეტრიც ერთნახევარი მეტრია, ვეშაპს წყლის ზედაპირზე ამოჰყავს ნადავლი, შემდეგ აღებს თავის უშველებელ პირს და ყლაპავს მათ.

მეცნიერები განსაკუთრებით დაინტერესდნენ იმით, თუ როგორ შეუძლია ამ მოუქნელ ცხოველს წრიული მოძრაობების შესრულება. მათ აღმოაჩინეს, რომ ვეშაპის ფარფლებში იმალებოდა საიდუმლო. ვეშაპის ფარფლების წინა ნაწილი, თვითმფრინავის ფრთისგან განსხვავებით, გლუვი არ არის — ის დაკბილულია და გასდევს ამობურცული ხორკლების ზოლი.

წყალში სწრაფად გადაადგილებისას ხორკლები ხელს უწყობს ამწევი ძალის ზრდას და წყლის წინაღობის შემცირებას. როგორ? ჟურნალ „ბუნებისმეტყველებაში“ აღნიშნულია, რომ ხორკლების მეშვეობით წყლის ნაკადი თანაბრად გადის ფარფლებს ზემოთ მაშინაც კი, თუ ვეშაპი მკვეთრ მოძრაობებს აკეთებს. თუ ვეშაპის ფარფლების წინა ნაწილი გლუვი იქნებოდა, ის ვერ გააკეთებდა წრიულ მოძრაობებს, რადგან წყალი ფარფლის უკან დატრიალდებოდა და ამწევი ძალა შემცირდებოდა.

რის სწავლა შეუძლიათ მეცნიერებს ამ აღმოჩენიდან? თვითმფრინავის ფრთები, რომლებიც კუზა ვეშაპის ფარფლების პრინციპით იქნება გაკეთებული, მოითხოვს უფრო ნაკლებ ფრთაუკანებს ან სხვა მოწყობილობებს ჰაერის ნაკადის დასარეგულირებლად. ასეთი ფრთები უსაფრთხო იქნება და ნაკლები მოვლა დასჭირდება. ბიომექანიკოს ჯონ ლონგის აზრით, მალე დადგება დრო, როცა „ყველა რეაქტიული თვითმფრინავის ფრთებზე იქნება ისეთივე ხორკლები, როგორიც კუზა ვეშაპის ფარფლებზეა“.

თოლიას ფრთები

თვითმფრინავის ფრთები ფრინველების ფრთებზე დაკვირვების შედეგად არის შექმნილი. მიუხედავად ამისა, ამ ბოლო დროს ინჟინრებმა კიდევ უფრო მნიშვნელოვანი ნაბიჯები გადადგეს. ჟურნალ „ნიუ საიენტისტში“ ნათქვამია, რომ „მკვლევარებმა ფლორიდის უნივერსიტეტიდან შექმნეს დისტანციური მართვის საფრენი აპარატის მოდელი, რომელსაც თოლიას მსგავსად შეუძლია ილივლივოს, ელვის სისწრაფით დაეშვას ქვემოთ და შემდეგ ჰაერში აიჭრას“.

თოლიები ასეთ შთამბეჭდავ მკვეთრ მოძრაობებს ასრულებენ იმის წყალობით, რომ მათი ფრთები მოქნილია ბეჭის სახსართან და იდაყვთან. როდესაც თოლიას მოქნილი ფრთების იმიტაციას ახდენდნენ, ინჟინრებმა შექმნეს „60–სანტიმეტრიანი მოდელი, რომელშიც პატარა მოტორი აკონტროლებდა ფრთების ასამოძრავებლად საჭირო მეტალის რამდენიმე ღერძს“, — ნათქვამია ჟურნალ „ნიუ საიენტისტში“. ასეთი ფრთები საშუალებას აძლევს პატარა თვითმფრინავს, ჰაერში ილივლივოს და მაღალ შენობებს შორის მოახდინოს პიკირება. შეერთებული შტატების საჰაერო ძალები დაინტერესებულნი არიან იმით, რომ შექმნან ასეთი ხომალდები დიდ ქალაქებში ქიმიური და ბიოლოგიური იარაღის აღმოსაჩენად.

გეკონის ფეხები

ქვეწარმავლებზე დაკვირვებითაც შეიძლება ბევრი რამის სწავლა. მაგალითად, პატარა ხვლიკს, რომელიც გეკონის ოჯახს მიეკუთვნება, შეუძლია აცოცდეს კედელზე და ჭერს ჩაებღაუჭოს. ეს არსება ბიბლიურ დროშიც კი ცნობილი იყო ამ საოცარი უნარით (იგავები 30:28). რა მიზეზით არ ემორჩილება გეკონი მიზიდულობის კანონს?

გეკონის უნარი, მოეჭიდოს სარკესავით გლუვ ზედაპირსაც კი, განპირობებულია იმით, რომ მას ფეხის გულებზე აქვს ძალიან მცირე ზომის თმის საფარი, რომელსაც ჯაგარი ეწოდება. გეკონის ფეხები არ გამოყოფს წებოვან ნივთიერებას; ის იყენებს უმცირეს მოლეკულურ ძალას. ორი ზედაპირის მოლეკულები ერთმანეთს უერთდება ძალიან მცირე მიზიდულობის ძალის წყალობით, რასაც ვან დერ ვაალსის ძალები ეწოდება. როგორც წესი, მიზიდულობის ძალა აღემატება ვან დერ ვაალსის ძალებს; სწორედ ამიტომ არ შეუძლია ადამიანს კედელზე ხელებით ცოცვა. მაგრამ გეკონის ჯაგარი ზრდის კედლის ზედაპირთან შეხების ფართობს. ვან დერ ვაალსის ძალები და გეკონის ფეხებზე არსებული ათასობით თმის ღერი ერთად საკმარის ძალას წარმოქმნის იმისათვის, რომ პაწაწინა ხვლიკი ჭერს მოეჭიდოს.

როგორ გამოიყენეს ეს აღმოჩენა პრაქტიკაში? სინთეტიკური მასალები, რომლებიც გეკონის ფეხებზე არსებული ჯაგრის პრინციპით არის დამზადებული, შესაკრავ Velcro–ს ალტერნატიული ვარიანტია, რომელიც ქსოვილს ერთმანეთზე აწებებს. Velcro ბუნებიდან აღებული კიდევ ერთი იდეა იყოa. ჟურნალ „ეკონომისტში“ მოყვანილია ერთ–ერთი მკვლევარის სიტყვები, რომელმაც თქვა, რომ „გეკონის მეთოდით“ დამზადებული პროდუქცია შეიძლება გამოყენებულ იქნეს „სამედიცინო მიზნით იქ, სადაც ქიმიური წებოს გამოყენება არ შეიძლება“.

ვისი დამსახურებაა ეს ყოველივე?

შეერთებული შტატების აერონავტიკისა და კოსმოსური კვლევის ეროვნული ადმინისტრაცია მუშაობს მრავალფეხა რობოტის შექმნაზე, რომელიც მორიელის მსგავსად იმოძრავებს. ფინელმა ინჟინრებმა გამოიგონეს ექვსფეხა ტრაქტორი, რომელსაც უზარმაზარი მწერის მსგავსად შეუძლია ნებისმიერი დაბრკოლების გადალახვა. სხვა მკვლევარებმა შექმნეს ქსოვილი მიკროსკოპული სარქველებით, რომლებიც ფიჭვის გირჩზე არსებული ქერცლის მსგავსად იხსნება და იხურება. მანქანების მწარმოებელი ერთი ფირმა მუშაობს ისეთი მანქანის მოდელზე, რომელიც აღებულია ბოკერა თევზის საუცხოო ფორმისგან. სხვა მეცნიერები იკვლევენ ერთ–ერთი მოლუსკის ამორტიზაციის უნარს, რათა შექმნან მასალა უფრო მსუბუქი და მტკიცე ტყვიაგაუმტარი ჟილეტებისთვის.

ბუნება იმდენ კარგ იდეას გვთავაზობს, რომ მეცნიერებმა შექმნეს მონაცემთა ბაზა, რომელშიც უკვე შეიტანეს ათასობით ბიოლოგიური სისტემა. მონაცემთა ეს ბაზა საშუალებას მისცემს მეცნიერებს, „ახალი გამოგონებებისთვის ბუნებას დაესესხონ“, — ნათქვამია ჟურნალ „ეკონომისტში“. ამ ბაზაში შესული ბუნებრივი სისტემები „ბიოლოგიური პატენტების“ სახელით არის ცნობილი. როგორც წესი, ამ პატენტების მფლობელი არის ერთი პიროვნება ან კომპანია, რომელიც ოფიციალურად აცხადებს ახალი იდეისა თუ გამოგონების შესახებ. მონაცემთა ბაზაში არსებულ „ბიოლოგიურ პატენტებთან“ დაკავშირებით ჟურნალ „ეკონომისტში“ ნათქვამია: «იმით, რომ მკვლევარებმა ბიონიკურ გამოგონებებს „ბიოლოგიური პატენტები“ უწოდეს, მათ ცხადყვეს, რომ ფაქტობრივად ამ პატენტების მფლობელი ბუნებაა».

საიდან აქვს ბუნებას ამდენი საოცარი იდეა? ბევრი მკვლევარის აზრით, ბუნებაში არსებული უამრავი სასწაული მილიონობით წლის განმავლობაში მიმდინარე ევოლუციური ცდებისა და შეცდომების შედეგია. მაგრამ არიან მეცნიერები, რომლებიც სრულიად განსხვავებულ დასკვნას აკეთებენ. მიკრობიოლოგმა მაიკლ ბიჰიმ 2005 წლის გაზეთ „ნიუ-იორკ ტაიმზში“ დაწერა: „იმის თვალნათლივ დასანახვებლად, რომ [ბუნება] ღვთის შემოქმედების ნაყოფია, შეგვიძლია მოვიყვანოთ მარტივი, დამაჯერებელი არგუმენტი: თუ რაიმე იხვს ჰგავს, მასავით დადის და ყიყინებს, და საწინააღმდეგო ფაქტები არ გაგვაჩნია, უნდა დავასკვნათ, რომ ის იხვია“. რის თქმა უნდოდა ამით ბიჰის? „შემოქმედის არსებობას ვერ უარვყოფთ მხოლოდ იმიტომ, რომ ყველაფერი ასე ცხადია“.

ინჟინერი, რომელმაც გამოიგონა უსაფრთხო და უფრო ეფექტური თვითმფრინავის ფრთა, აღიარებას იმსახურებს. მსგავსად ამისა, ისინი, ვინც გამოიგონა უნივერსალური სახვევი საშუალება, ან უფრო მოხერხებული ქსოვილი, ანდა მრავალფუნქციიანი ავტომობილი, თავიანთი გამოგონებებისთვის ქებას იმსახურებენ. მაგრამ მეწარმე, რომელიც ითვისებს სხვის გამოგონებას და არღვევს საავტორო უფლებებს, დამნაშავედ ითვლება.

მაშ, ლოგიკურად მიგაჩნიათ, რომ კვალიფიცირებული მკვლევარები რთული საინჟინრო პრობლემების გადასაჭრელად ბუნებისგან სესხულობენ გენიალურ იდეებს და მათ ინტელექტს მოკლებულ ევოლუციას მიაწერენ? თუ რაიმეს მიბაძვას სჭირდება დიზაინერი, რის თქმა შეიძლება ორიგინალზე? მართლაც, ვინ იმსახურებს უფრო მეტ პატივს, ცნობილი მხატვარი თუ მისი შეგირდი, რომელიც მის მეთოდებს ჰბაძავს?

ლოგიკური დასკვნა

მრავალ მოაზროვნე ადამიანს ფსალმუნმომღერლის მსგავსი გრძნობები უჩნდება, როდესაც აშკარად ხედავს, რომ ბუნება შემოქმედის მიერ არის შექმნილი. „რაოდენ მრავალია შენი საქმენი, იეჰოვა! ყველაფერი სიბრძნით შექმენი. სავსეა დედამიწა შენი ნაშრომით“, — თქვა ფსალმუნმომღერალმა (ფსალმუნი 104:24). პავლე მოციქულიც მსგავს დასკვნამდე მივიდა. მან დაწერა: „[ღვთის] უხილავი თვისებები — მარადიული ძლიერება და ღვთაებრიობა — ნათლად ჩანს ქვეყნიერების შექმნიდან, რადგან ყოველივე ეს შექმნილის მეშვეობით შეიცნობა“ (რომაელები 1:20).

მიუხედავად ამისა, ბევრი გულწრფელი ადამიანი, ვინც აფასებს ბიბლიას და ვისაც სწამს ღმერთი, შესაძლოა ეთანხმება იმ აზრს, რომ ღმერთმა ევოლუციის პროცესი გამოიყენა ბუნების სასწაულების შესაქმნელად. მაგრამ რას ვიგებთ ბიბლიიდან?

[სქოლიოები]

[ჩანართი 5 გვერდზე]

საიდან არსებობს ბუნებაში ამდენი კარგი იდეა?

[ჩანართი 6 გვერდზე]

ვინ არის ბუნების პატენტის მფლობელი?

[ჩარჩო⁄სურათები 7 გვერდზე]

თუ რაიმეს მიბაძვას სჭირდება დიზაინერი, რის თქმა შეიძლება ორიგინალზე?

ამ კარგად მანევრირებადი თვითმფრინავის ფრთა თოლიას ფრთის მიხედვით არის შექმნილი.

გეკონს ფეხები არასდროს ესვრება. ის არ ტოვებს ნაფეხურებს. მას შეუძლია ყველანაირ ზედაპირს მოეჭიდოს ტეფლონის გარდა და მცირე ძალისხმევის შედეგად გადაადგილდეს. მკვლევარები ცდილობენ, ამ ქვეწარმავლის უნარი თავიანთ გამოგონებებში გამოიყენონ.

ამ მანქანის მოდელი აღებულია ბოკერა თევზის საუცხოო ფორმისგან.

[საავტორო უფლებები]

Airplane: Kristen Bartlett/ University of Florida; gecko foot: Breck P. Kent; box fish and car: Mercedes-Benz USA

[ჩარჩო⁄სურათები 8 გვერდზე]

ინსტინქტურად ბრძენი მოგზაურები

ბევრ ქმნილებას აქვს ინსტინქტური სიბრძნე, რაც მათ მოგზაურობის დროს ორიენტირებაში ეხმარება (იგავები 30:24, 25). განვიხილოთ ორი მაგალითი.

◼ ჭიანჭველები აკონტროლებენ მოძრაობას. როგორ აგნებენ ბუდეს საკვების საშოვნელად გასული ჭიანჭველები? დიდი ბრიტანეთის მკვლევარებმა აღმოაჩინეს, რომ ჭიანჭველები გამოყოფენ სპეციფიკური სუნის მქონე ფერომონებს, რომელთა მეშვეობითაც აგნებენ ბუდეს; გარდა ამისა, ზოგი ჭიანჭველა გზის დასამახსოვრებლად გეომეტრიასაც მიმართავს. მაგალითად, ფარაონის ჭიანჭველებს „ბუდიდან გაჰყავთ რადიალური ბილიკები, რომელთა კუთხეც 50-60 გრადუსია“, — ნათქვამია „ნიუ საიენტისტში“. რით არის აღსანიშნავი ჭიანჭველების ეს „გამოგონება“? როდესაც ბუდისკენ მიმავალი ჭიანჭველა გზის განშტოებას მიადგება, ის ინსტინქტურად ირჩევს იმ ბილიკს, რომელიც სულ ოდნავ არის დახრილი; ეს ბილიკი აუცილებლად მიიყვანს მას სახლამდე. „გეომეტრიულად განშტოებული ბილიკები შესანიშნავი საშუალებაა ჭიანჭველათა კოლონიის გადასაადგილებლად, განსაკუთრებით, თუ ისინი ორ ნაკადად მიემართებიან; ეს ბილიკები ეხმარება მათ, შეცდომით სხვა გზას არ დაადგნენ და ამაოდ არ დახარჯონ ძალები“, — ნათქვამია გაზეთში.

◼ ფრინველების კომპასი. ბევრი ფრინველი შესანიშნავად ორიენტირებს საკმაოდ შორ მანძილზე და ნებისმიერ ამინდში. როგორ? მკვლევარებმა აღმოაჩინეს, რომ ფრინველები გრძნობენ დედამიწის მაგნიტურ ველს. მაგრამ დედამიწის „მაგნიტური ველი სხვადასხვა ადგილას სხვადასხვანაირია და ყოველთვის სწორად არ მიუთითებს ჩრდილოეთზე“, — ნათქვამია ჟურნალ „საიენსში“. რა ეხმარება ფრინველებს, რომ მიგრაციის პერიოდში გზიდან არ გადაუხვიონ? როგორც ჩანს, ფრინველებს აქვთ შინაგანი კომპასი, რომელსაც ყოველ საღამოს მზის ჩასვლაზე „ასწორებენ“. ვინაიდან განედებისა და წელიწადის დროების ცვალებადობის გამო მზე სხვადასხვა დროს ჩადის, მკვლევარები ფიქრობენ, რომ ფრინველები ამ ცვლილებებს „ბიოლოგიური საათის“ მეშვეობით გრძნობენ, რაც მათ წელიწადის დროების განსაზღვრაში ეხმარება“, — ნათქვამია ჟურნალში.

ვინ ასწავლა ჭიანჭველებს გეომეტრია? ვინ მისცა ფრინველებს კომპასი, „ბიოლოგიური საათი“ და ამ ხელსაწყოების გამოყენების უნარი? ინტელექტს მოკლებულმა ევოლუციამ თუ გონიერმა შემოქმედმა?

[საავტორო უფლება]

© E.J.H. Robinson 2004

გამოიყენა ღმერთმა ევოლუცია სიცოცხლის შესაქმნელად?

„შენ ღირსი ხარ, იეჰოვა, ჩვენო ღმერთო, რომ მიიღო დიდება, პატივი და ძლიერება, რადგან ყველაფერი შენ შექმენი, შენი ნებით არსებობს და შეიქმნა“ (გამოცხადება 4:11).

ჩარლზ დარვინის ევოლუციის თეორიის გამოქვეყნებიდან მალევე ბევრმა ეგრეთ წოდებულმა ქრისტიანმა ღვთისადმი რწმენა ამ თეორიას შეუთავსა.

დღეს ცნობილი ქრისტიანული რელიგიები, როგორც ჩანს, უშვებენ იმ აზრს, რომ ღმერთმა სიცოცხლის შესაქმნელად ევოლუცია გამოიყენა. ზოგი სწავლების თანახმად, ღმერთმა წინასწარ განსაზღვრა სამყაროს განვითარება ისე, რომ არაცოცხალი ქიმიური ელემენტებისგან თანდათანობით წარმოქმნილიყო ცოცხალი მიკროორგანიზმები, დროთა განმავლობაში კი — ადამიანი. ამ სწავლების მომხრეები, რომლებიც ცნობილნი არიან თეისტი ევოლუციონისტების სახელით, ფიქრობენ, რომ ღმერთი არ ერევა იმ პროცესებში, რომლებიც ერთ დროს დაიწყო. სხვებს მიაჩნიათ, რომ ღმერთმა ევოლუცია გამოიყენა მცენარეთა და ცხოველთა უმეტესი სახეობების შესაქმნელად, თუმცა დროდადრო ის ზრუნავს ამ პროცესების წინსვლაზე.

შესაძლებელია ამ სწავლებების შეთავსება?

შეესაბამება სინამდვილეში ევოლუციის თეორია ბიბლიის სწავლებებს? ევოლუციის თეორია სწორი რომ ყოფილიყო, ბიბლიის ჩანაწერი პირველი ადამიანის, ადამის, შექმნასთან დაკავშირებით, უკეთეს შემთხვევაში, იქნებოდა გამოგონილი ამბავი, რომელიც მორალს გვასწავლიდა (დაბადება 1:26, 27; 2:18—24). რას ფიქრობდა იესო „დაბადების“ ამ ჩანაწერთან დაკავშირებით? მან თქვა: «ნუთუ არ წაგიკითხავთ, რომ შემოქმედმა დასაწყისში კაცად და ქალად შექმნა ისინი და თქვა: „ამიტომ მიატოვებს კაცი მამას და დედას, მიეკვრება ცოლს და ორნი ერთი ხორცი იქნებიან“? ასე რომ, ისინი ორნი კი აღარ არიან, არამედ ერთი ხორცი. ამიტომ, ვინც ღმერთმა შეაუღლა, კაცი ნუ დააშორებს მათ» (მათე 19:4—6).

იესომ ეს სიტყვები „დაბადების“ მე–2 თავიდან მოიყვანა. თუ ის ფიქრობდა, რომ პირველი ადამიანების ქორწინება მითი იყო, მოიყვანდა ზემოხსენებულ სიტყვებს იმის მხარდასაჭერად, რომ ქორწინებაში სიწმინდის შენარჩუნება მნიშვნელოვანია? ცხადია, არა. იესო წიგნ „დაბადებიდან“ ციტირებდა, რადგან იცოდა, რომ ეს ჩანაწერი სინამდვილე იყო (იოანე 17:17).

„დაბადების“ წიგნში შემოქმედების შესახებ ჩანაწერი იესოს მოწაფეებსაც სწამდათ. მაგალითად, ლუკას სახარებაში მოცემულია იესოს დაბადების გენეალოგია ადამამდე (ლუკა 3:23—38). ადამი გამოგონილი პიროვნება რომ ყოფილიყო, რატომ შევიდოდა იესოს გენეალოგიაში? თუ ის მითოლოგიური პერსონაჟია, განა დამაჯერებელი იქნებოდა იესოს განაცხადი, რომ ის მესია იყო დავითის საგვარეულო ხაზიდან? (მათე 1:1). სახარების დამწერმა ლუკამ თქვა, რომ მან „ყველაფერი ზედმიწევნით გამოიკვლია“. ნათელია, რომ მას სწამდა „დაბადების“ წიგნში ჩაწერილი ცნობა შემოქმედების შესახებ (ლუკა 1:3).

მოციქულ პავლეს სწამდა დაბადებაში ჩაწერილი ცნობა და იესოსადმი თავის რწმენას ამაზე აფუძნებდა. მან დაწერა: „როგორც ადამიანის მეშვეობით არის სიკვდილი, ასევე ადამიანის მეშვეობით მკვდრეთით აღდგომაც. როგორც ადამში კვდება ყველა, ასევე გაცოცხლდება ყველა ქრისტეში“ (1 კორინთელები 15:21, 22). თუ ადამი არ იყო კაცობრიობის წინაპარი, რომლისგანაც „შემოვიდა ცოდვა ქვეყნიერებაში და ცოდვის მეშვეობით — სიკვდილი“, რატომღა იქნებოდა საჭირო იესოს სიკვდილი ცოდვის შედეგების აღმოსაფხვრელად? (რომაელები 5:12; 6:23).

შემოქმედების შესახებ „დაბადებაში“ ჩაწერილი ცნობის უარყოფა ნიშნავს ძირითადი ქრისტიანული სწავლებების უარყოფას. ევოლუციის თეორია და ქრისტეს სწავლებები შეუთავსებელია. ამ ორი მოძღვრების შეთავსების ნებისმიერი მცდელობა მხოლოდ სუსტი რწმენის საწინდარი იქნებოდა, რომელსაც ‘შეარყევდა ტალღები და შეაქანებდა სწავლების ყოველი ქარი’ (ეფესოელები 4:14).

რწმენას მყარი საფუძველი აქვს

საუკუნეების მანძილზე ბიბლია არაერთხელ გახდა კრიტიკის საგანი, მაგრამ ბევრჯერ დამტკიცდა მისი ჭეშმარიტება. როცა საქმე ისტორიულ, მეცნიერულ და სამედიცინო საკითხებს ეხება, კვლავ მტკიცდება, რომ ბიბლია სანდო წიგნია. მასში ჩაწერილი რჩევები ურთიერთობებთან დაკავშირებით მართლაც რომ პრაქტიკული და დროულია. ადამიანთა ფილოსოფიები და თეორიები მწვანე ბალახივით არის — იზრდება და შემდეგ ჭკნება, ღვთის სიტყვა კი „მარადიულად დარჩება“ (ესაია 40:8).

ევოლუციის შესახებ სწავლება უბრალოდ მეცნიერული თეორია არ არის. ეს არის ადამიანური ფილოსოფია, რომელიც ყვაოდა ათწლეულების მანძილზე. მაგრამ ბოლო წლებში დარვინის ტრადიციულმა სწავლებებმა თავად განიცადეს ევოლუცია — შეიძლება ითქვას, მუტაცია — რადგან აუცილებელი გახდა, როგორმე ახსნილიყო ის აშკარა ფაქტები, რომლებიც სამყაროს გონივრულად შექმნაზე მიუთითებდა. გიწვევთ, უფრო ვრცლად გამოიკვლიოთ ეს საკითხი. ამაში დაგეხმარებათ ამ ჟურნალში მოცემული სხვა სტატიები. გარდა ამისა, შეგიძლიათ წაიკითხოთ ამავე გვერდზე და ასევე 32–ე გვერდზე მითითებული პუბლიკაციები.

ამ საკითხის გამოკვლევის შემდეგ, ალბათ, უფრო მეტად მიენდობით ბიბლიას, რადგან ბევრს გაიგებთ შემოქმედების შესახებ. უფრო მნიშვნელოვანი კი ის არის, რომ რწმენა გაგიძლიერდებათ ბიბლიის იმ დანაპირებისადმი, რომელიც მომავალს ეხება (ებრაელები 11:1). შესაძლოა თქვენც გაგიჩნდეთ სურვილი, განადიდოთ იეჰოვა, „რომელმაც შექმნა ცა და დედამიწა“ (ფსალმუნი 146:6).

დამატებითი ინფორმაციისთვის იხილეთ:

წიგნი ყველასთვის ამ ბროშურაში მოყვანილია იმის დამამტკიცებელი მაგალითები, რომ ბიბლია სანდოა.

არსებობს მზრუნველი შემოქმედი? ამ წიგნის მეშვეობით შეგიძლიათ გამოიკვლიოთ მეცნიერული ფაქტები და გაიგოთ, რატომ უშვებს მზრუნველი ღმერთი ტანჯვა-წამებას.

რას გვასწავლის ბიბლია სინამდვილეში? ამ წიგნის მე-3 თავში განხილულია, თუ რა განზრახვა აქვს ღმერთს დედამიწასთან დაკავშირებით.

[ჩანართი 10 გვერდზე]

იესოს სწამდა შემოქმედების შესახებ „დაბადებაში“ ჩაწერილი ცნობა. ცდებოდა იესო?

[ჩარჩო 9 გვერდზე]

რა არის ევოლუცია?

ერთ-ერთი განმარტების თანახმად „ევოლუცია“ არის „რისამე ცვლის, განვითარების პროცესი“. ეს ტერმინი სხვადასხვა კონტექსტში სხვადასხვანაირი მნიშვნელობით გვხვდება. მაგალითად, ის გამოიყენება არაცოცხალ საგნებში მიმდინარე დიდი ცვლილებების აღსაწერად. გარდა ამისა, ამ სიტყვით ცოცხალ ორგანიზმებში მიმდინარე პატარა ცვლილებებსაც აღწერენ, მაგალითად იმას, თუ როგორ ეგუებიან მცენარეები და ცხოველები გარემო პირობებს. მაგრამ ამ სიტყვას ძირითადად იყენებენ იმ თეორიის აღსაწერად, რომლის თანახმადაც სიცოცხლე წარმოიშვა არაცოცხალი ქიმიური ელემენტებისგან, რომლებიც გარდაიქმნა უჯრედებად, თავისთავად დაიყო და თანდათანობით წარმოქმნა უფრო და უფრო რთული აგებულების მქონე ქმნილებები. ადამიანი ამ ქმნილებათაგან ყველაზე ინტელექტუალურია. ამ სტატიაში სწორედ მესამე განმარტება იგულისხმება ტერმინში „ევოლუცია“.

[სურათის საავტორო უფლება 10 გვერდზე]

Space photo: J. Hester and P. Scowen (AZ State Univ.), NASA

ინტერვიუ ბიოქიმიკოსთან

ამერიკის შეერთებული შტატების ერთ-ერთი უნივერსიტეტის პროფესორმა, ბიოქიმიკოსმა მაიკლ ბიჰიმ 1996 წელს გამოსცა წიგნი „დარვინის შავი ყუთი — ბიოქიმია ევოლუციის პირისპირ“. ეს წიგნი მოხსენიებული იყო 1997 წლის 8 მაისის „გამოიღვიძეთ!“-ში დაბეჭდილ სტატიათა სერიაში „როგორ გავჩნდით? შემთხვევით თუ შემოქმედების შედეგად?“ (რუს.) „დარვინის შავი ყუთის“ გამოქვეყნებიდან უკვე ათი წელი გავიდა. ამ ხნის მანძილზე ის მეცნიერები, რომლებიც ევოლუციურ მოძღვრებას იზიარებენ, ცდილობდნენ დაპირისპირებოდნენ მაიკლ ბიჰის არგუმენტებს. კრიტიკოსები აცხადებდნენ, რომ რელიგიურმა შეხედულებებმა (ბიჰი კათოლიკურ ეკლესიას მიეკუთვნება) მას მეცნიერული მსჯელობის უნარი დაუკარგა. სხვები ამბობენ, რომ მისი არგუმენტაცია არამეცნიერულია. ჟურნალმა „გამოიღვიძეთ!“ ინტერვიუ აიღო პროფესორ ბიჰისგან იმის დასადგენად, თუ რატომ გახდა მისი შეხედულებები ასეთი პოლემიკის საგანი.

„გამოიღვიძეთ!“: რატომ თვლით, რომ სიცოცხლის არსებობა შემოქმედებაზე მეტყველებს?

პროფესორი ბიჰი: როდესაც რთულ მოწყობილობას ვხედავთ, ვასკვნით, რომ ის ვიღაცამ შექმნა. ამის მაგალითია მექანიზმები, რომლებსაც ყოველდღიურად ვიყენებთ: გაზონსაკრეჭი, ავტომობილი ან თუნდაც უფრო მარტივი საგნები. მე ხშირად მომყავს ხაფანგის მაგალითი. ის აუცილებლად ვიღაცას უნდა შეექმნა, რადგან ცალკეული ნაწილები ისეა აწყობილი, რომ თავის დანიშნულებას ასრულებს და თაგვს იჭერს.

დღეს მეცნიერთათვის საიდუმლოებით აღარაა მოცული ის, თუ როგორ ფუნქციონირებს სიცოცხლე მოლეკულურ დონეზე. ჩვენდა გასაოცრად, მეცნიერები ვხედავთ, რომ სიცოცხლის არსებობა დაკავშირებულია ურთულესი მოლეკულური მექანიზმების ფუნქციონირებასთან. მაგალითად, უჯრედებში არის პატარა მოლეკულური „სატვირთო მანქანები“, რომლებსაც უჯრედის ერთი ადგილიდან მეორეზე „ტვირთი“ გადააქვს. არის ასევე „საგზაო ნიშნები“, რომლებიც ამ „სატვირთო მანქანებს“ მიუთითებს, მარცხნივ გაუხვიონ თუ მარჯვნივ. ზოგ უჯრედს აქვს „ბორტის ძრავა“, რომელიც მას სითხეში გადაადგილების საშუალებას აძლევს. ნებისმიერ სხვა შემთხვევაში, მსგავსი რთული სისტემის დანახვისას ადამიანი დაასკვნიდა, რომ ის ვიღაცის შექმნილია. შეუძლებელია ამას სხვაგვარი ახსნა მოეძებნოს, იმის მიუხედავად, რასაც დარვინის თეორია აცხადებს. ვინაიდან ჩვენ ყოველ ნაბიჯზე ვხვდებით ასეთ წესრიგს, გამართლებულად მიგვაჩნია იმაზე ფიქრი, რომ მოლეკულური სისტემების არსებობაც შემოქმედების შედეგია.

„გამოიღვიძეთ!“: როგორ ფიქრობთ, რატომ არ იზიარებს თქვენს დასკვნებს შემოქმედებასთან დაკავშირებით თქვენი კოლეგების უმეტესობა?

პროფესორი ბიჰი: ბევრი მეცნიერი იმიტომ არ იზიარებს ჩემს შეხედულებებს, რომ იდეას შემოქმედების შესახებ ექსტრამეცნიერულად მიიჩნევენ — მათი აზრით, ეს არ ექვემდებარება ბუნების კანონზომიერებებს. ასეთი დასკვნის გაკეთება რატომღაც ბევრს აშინებს. მაგრამ მე ყოველთვის იმას მასწავლიდნენ, რომ მეცნიერება იმ მიმართულებით უნდა წავიდეს, საითაც მტკიცებებს მიჰყავს. ჩემი აზრით, უკან დახევა იმის აღიარებისგან, რაზეც აშკარად მოწმობს ფაქტები, გამბედაობის ნაკლებობაა. ეს ხდება მხოლოდ იმის გამო, რომ ასეთი დასკვნა არასასურველ ფილოსოფიურ შეხედულებებს შეხვდება.

„გამოიღვიძეთ!“: რა პასუხს გასცემთ კრიტიკოსებს, რომლებიც ამბობენ, რომ შემოქმედების შესახებ იდეას ხალხი უმეცრებისკენ მიჰყავს?

პროფესორი ბიჰი: შემოქმედების იდეის არსებობას უცოდინარობა არ განაპირობებს. ამ დასკვნამდე მივდივართ იმის საფუძველზე, რაც ვიცით და არა იმისა, რაც არ ვიცით. როდესაც დარვინმა 150 წლის წინათ გამოაქვეყნა წიგნი „სახეობათა წარმოშობა“, სიცოცხლე უფრო მარტივი ჩანდა. მაშინდელი მეცნიერების აზრით, უჯრედი იმდენად მარტივი იყო, რომ შეიძლებოდა სპონტანურად წარმოშობილიყო წყლიდან. მაგრამ მას შემდეგ მეცნიერებმა აღმოაჩინეს, რომ უჯრედი საოცრად რთულია და მას 21–ე საუკუნის მექანიზმებიც ვერ შეედრება. ასეთი ფუნქციონალური სირთულე აშკარად მიზანდასახულ შემოქმედებაზე მეტყველებს.

„გამოიღვიძეთ!“: აქვს მეცნიერებას იმის დამადასტურებელი ფაქტები, რომ რთული მოლეკულური მექანიზმი, რომლის შესახებაც თქვენ საუბრობთ, შეიძლებოდა ბუნებრივი გადარჩევის გზით წარმოშობილიყო?

პროფესორი ბიჰი: თუ მეცნიერულ ლიტერატურას გადახედავთ, აღმოაჩენთ, რომ ექსპერიმენტალურად თუ დაწვრილებითი მეცნიერული ნიმუშის საფუძველზე სერიოზულად არავის უცდია იმის ახსნა, თუ როგორ განვითარდა ასეთი მოლეკულური მექანიზმი ევოლუციის გზით. და ეს ხდება იმის მიუხედავად, რომ ჩემი წიგნის გამოცემიდან 10 წლის განმავლობაში ისეთმა სამეცნიერო ორგანიზაციებმა, როგორიცაა მეცნიერებათა ეროვნული აკადემია და ამერიკის მეცნიერების განვითარების ასოციაცია, ოფიციალურად სთხოვეს თავიანთ წევრებს, ყველაფერი გაეკეთებინათ შემოქმედების დამადასტურებელი არგუმენტების გასაბათილებლად.

„გამოიღვიძეთ!“: რას უპასუხებთ მათ, ვისაც არგუმენტად ცხოველებისა და მცენარეების „წარუმატებლად“ შექმნილი თავისებურებები მოჰყავს?

პროფესორი ბიჰი: ის, რომ ჩვენ არ ვიცით ორგანიზმის ამა თუ იმ ორგანოს დანიშნულება, თავისთავად არ ნიშნავს იმას, რომ ის მნიშვნელოვან როლს არ ასრულებს. მაგალითად, ერთ დროს ეგრეთ წოდებული რუდიმენტული ორგანოები იმის დამამტკიცებელ საბუთად მოჰყავდათ, რომ ადამიანის სხეული და სხვა ორგანიზმები არასრულფასოვნად იყო შექმნილი. ბრმა ნაწლავსა და ნუშისებრ ჯირკვლებს რუდიმენტულ ორგანოებს მიაკუთვნებდნენ და, როგორც წესი, კვეთდნენ. მაგრამ შემდეგ აღმოაჩინეს, რომ ამ ორგანოებს აქვს მნიშვნელობა იმუნური სისტემისთვის, და დღეს მათ აღარ თვლიან რუდიმენტულად.

არც ის უნდა გამოგვრჩეს მხედველობიდან, რომ ბიოლოგიაში, როგორც ჩანს, ზოგი რამ შემთხვევით ხდება. მაგრამ, თუ ჩემი მანქანა შეჭეჭყილია ან საბურავი დაშვებულია, ეს არ ნიშნავს იმას, რომ მანქანა ან საბურავი არავის შეუქმნია. მსგავსად, ზოგი რამ თუ ბიოლოგიაში შემთხვევით ხდება, არ ნიშნავს იმას, რომ სიცოცხლის ურთულესი მოლეკულური მექანიზმიც შემთხვევით წარმოიშვა. ეს არგუმენტი, უბრალოდ, არალოგიკურია.

[ჩანართი 12 გვერდზე]

„ჩემი აზრით, უკან დახევა იმის აღიარებისგან, რაზეც აშკარად მოწმობს ფაქტები, გამბედაობის ნაკლებობაა. ეს ხდება მხოლოდ იმის გამო, რომ ასეთი დასკვნა არასასურველ ფილოსოფიურ შეხედულებებს შეხვდება“.

ევოლუციური მოძღვრება არის ის ფაქტებზე დაფუძნებული?

„ევოლუციური მოძღვრების ჭეშმარიტება ისეთივე უტყუარია, როგორც ის, რომ მზე სითბოს გამოსცემს“, — ამტკიცებს ცნობილი ევოლუციონისტი, პროფესორი რიჩარდ დოკინსი. ექსპერიმენტები და უშუალო მეცნიერული დაკვირვებები აშკარად ცხადყოფს, რომ მზე სითბოს იძლევა. მაგრამ არსებობს ევოლუციის თეორიის დამადასტურებელი ასეთივე უტყუარი ფაქტები?

ამ კითხვაზე პასუხის გაცემამდე, საჭიროა ერთი რამის გაგება. მრავალმა მეცნიერმა შენიშნა, რომ გარკვეული დროის განმავლობაში სახეობის შიგნით შეიძლება მცირე ცვლილებები მოხდეს. ჩარლზ დარვინმა ამას „მოდიფიკაციური ცვალებადობა“ უწოდა. ასეთ ცვლილებებზე უშუალო დაკვირვება მოხდა, ექსპერიმენტებით დადასტურდა და მას სელექციონერები იყენებენa. ეს ცვლილებები შეიძლება ფაქტად ჩაითვალოს. მაგრამ მეცნიერები მსგავს მცირე ცვლილებებს „მიკროევოლუციას“ უწოდებენ. როგორც ამ პროცესის სახელწოდებაც გვიჩვენებს, მრავალი მეცნიერი ამტკიცებს, რომ ეს ძალიან პატარა ცვლილებები ადასტურებს სრულიად განსხვავებული ფენომენის არსებობას, ფენომენისა, რომელზე დაკვირვებაც არავის უწარმოებია და, რომელსაც ისინი მაკროევოლუციას უწოდებენ.

როგორც ხედავთ, დარვინი საუბრობდა ისეთ ცვლილებებზე, რომლებზე დაკვირვებაც შეუძლებელი იყო. მან თავის ცნობილ წიგნში „სახეობათა წარმოშობა“ დაწერა: „მიმაჩნია, რომ ცოცხალი ორგანიზმები ცალკეულად კი არ წარმოიშვნენ, არამედ ისინი რამდენიმე შტოდან იღებენ სათავეს“. დარვინის სიტყვების თანახმად, ხანგრძლივი პერიოდის განმავლობაში საწყისმა „რამდენიმე შტომ“, ანუ სიცოცხლის უდაბლესმა ფორმებმა, ნელ–ნელა ევოლუცია განიცადეს და „მცირე მოდიფიკაციების“ შედეგად მილიონობით სხვადასხვა სახის ცოცხალ ორგანიზმს მისცეს დასაბამი. ევოლუციური მოძღვრების თანახმად, ეს მცირე ცვლილებები დაგროვდა და ისეთი დიდი ცვლილების მიზეზი გახდა, რომლის შედეგადაც თევზი ამფიბიად გადაიქცა, მაიმუნი კი ადამიანად. ასეთ დიდ ცვლილებებს მაკროევოლუცია უწოდეს. ბევრი ამგვარ განაცხადს ლოგიკურად მიიჩნევს. ისინი ფიქრობენ: „თუ სახეობის შიგნით ხდება მცირე ცვლილებები, რატომ არ შეიძლება, რომ ხანგრძლივი პერიოდის განმავლობაში ევოლუციის შედეგად დიდი ცვლილებები მოხდეს?“b

მაკროევოლუციის შესახებ მოძღვრება სამ ძირითად მოსაზრებაზეა დაფუძნებული:

1. მუტაციები აუცილებელი მასალაა, იმისათვის რომ ახალი სახეობები წარმოიქმნასc.

2. ბუნებრივი გადარჩევის შედეგად წარმოიქმნება ახალი სახეობები.

3. პალეონტოლოგია ადასტურებს, რომ მცენარეებმა და ცხოველებმა მაკროევოლუცია განიცადეს.

არსებობს მაკროევოლუციის დამადასტურებელი იმდენად უტყუარი მტკიცებები, რომ ეს პროცესი ფაქტად ჩაითვალოს?

წარმოიშობა მუტაციების შედეგად ახალი სახეობები?

მცენარისა და ცხოველის აგებულების შესახებ ინფორმაცია ჩადებულია გენეტიკურ კოდში, რომელიც თითოეული უჯრედის ბირთვშია მოთავსებულიd. მეცნიერებმა აღმოაჩინეს, რომ მუტაციების, ანუ გენეტიკურ კოდში შემთხვევითი ცვლილებების, შედეგად ცხოველთა და მცენარეთა მომდევნო თაობებში ცვლილებები წარმოიქმნება. ნობელის პრემიის ლაურეატმა და მუტაციური გენეტიკის ფუძემდებელმა ჰერმან ჯოზეფ მალერმა 1946 წელს განაცხადა: „ამ მრავალი ცალკეული, ძირითადად, მცირე ცვლილებების დაგროვების შედეგად მოხდა არა მარტო ცხოველთა და მცენარეთა ჯიშების გაუმჯობესება, არამედ უფრო მეტიც, ამან ხელი შეუწყო ბუნებრივი გადარჩევის გზით ევოლუციური პროცესის განვითარებას“.

მაკროევოლუციის შესახებ მოძღვრება დაფუძნებულია თვალსაზრისზე, რომ მუტაციების შედეგად არა მარტო ახალი სახეობები, არამედ მცენარეთა და ცხოველთა სრულიად ახალი ოჯახები წარმოიქმნება. არსებობს ამ თვალსაზრისის დამადასტურებელი რაიმე საშუალება? განვიხილოთ, თუ რა ცხადყო გენეტიკის დარგში დაახლოებით 100 წლის განმავლობაში ჩატარებულმა კვლევებმა.

მე–20 საუკუნის 30–იანი წლების მიწურულს მეცნიერებმა აიტაცეს იდეა იმის შესახებ, რომ, თუ მცენარეებში შემთხვევით მომხდარი მუტაციების შედეგად ბუნებრივი გადარჩევის გზით ახალი სახეობები წარმოიშობოდა, მაშინ ხელოვნური გადარჩევის საშუალებით, ანუ ადამიანის ხელმძღვანელობით, ბევრად უფრო მეტის მიღწევა იქნებოდა შესაძლებელი. აი, რა უთხრა „გამოიღვიძეთ!“–ის კორესპონდენტს მაქს პლანკის სახელობის მცენარეთა სელექციის ინსტიტუტის (გერმანია) მეცნიერ–მუშაკმა ვოლფ–ეკეჰარდ ლიონინგმა: „ბიოლოგთა უმეტესობა, განსაკუთრებით კი გენეტიკოსები და სელექციონერები, ეიფორიამ მოიცვა“. რატომ? ლიონინგი, რომელიც მცენარეებში მუტაციებს დაახლოებით 28 წლის განმავლობაში სწავლობდა, ამბობს: „ეს მეცნიერები ფიქრობდნენ, რომ მცენარეთა და ცხოველთა სელექციაში რევოლუციური ცვლილებების დრო დადგა. მათ სჯეროდათ, რომ სასურველი მუტაციების სტიმულირებითა და გადარჩევით მცენარეთა და ცხოველთა ახალი, უკეთესი ჯიშების გამოყვანას შეძლებდნენ“e.

შეერთებულ შტატებში, აზიასა და ევროპაში კარგად დაფინანსებული ექსპერიმენტების ჩატარება დაიწყეს. სელექციონერები ისეთ მეთოდებს იყენებდნენ, რომელთა საშუალებითაც დააჩქარებდნენ მცენარეთა და ცხოველთა ევოლუციას. რა შედეგები გამოიღო დაახლოებით 40 წელზე მეტი ხნის განმავლობაში ინტენსიურმა მეცნიერულმა კვლევებმა? მეცნიერი პიტერ ფონ სენგბუში ამბობს: „უზარმაზარი თანხების დახარჯვის მიუხედავად, რადიაციული მეთოდის გამოყენებით მზარდი პროდუქტიული ჯიშების გამოყვანის მცდელობა, კრახით დასრულდა“. ლიონინგმა თქვა: „მეცნიერების იმედები და ეიფორია 80–იანი წლებისთვის უკვე მთელ მსოფლიოში გაქრა. დასავლეთის ქვეყნებში უარი თქვეს იმაზე, რომ მუტაციური სელექცია მეცნიერების ცალკე დარგი ყოფილიყო. თითქმის ყველა მუტანტში „არასასურველი ცვლილებები შეინიშნა — ისინი ან კვდებოდნენ, ან თავიანთ გარეულ წინაპრებზე სუსტები იყვნენ“f.

ახლა, როდესაც საერთოდ მუტაციების შესწავლიდან დაახლოებით 100 წელი, ხოლო მუტაციური სელექციის შესწავლიდან 70 წელი გავიდა, მეცნიერებს შეუძლიათ მუტაციების საშუალებით ახალი სახეობების წარმოქმნის თაობაზე დასკვნები გააკეთონ. ფაქტების გამოკვლევის შემდეგ ლიონინგი შემდეგ დასკვნამდე მივიდა: „შეუძლებელია მუტაციების შედეგად [მცენარისა თუ ცხოველის] ერთი სახეობა სრულიად ახალ სახეობად გარდაიქმნას. ეს დასკვნა შეესაბამება იმ ექსპერიმენტებისა და მუტაციების მეცნიერული კვლევის შედეგებს, რომლებიც მთელი მეოცე საუკუნის განმავლობაში ტარდებოდა და, რომლებიც ასევე ეთანხმება ალბათობის თეორიას. ამგვარად, ცვალებადობის გამეორების შესახებ კანონი ცხადყოფს, რომ განსხვავებული გენეტიკური კოდის მქონე სახეობებს აქვთ ცვლილებათა შესაძლებლობის რეალური ფარგლები, რომელთა გადალახვაც შემთხვევითი მუტაციებით შეუძლებელია“.

ვნახოთ, რაზე მეტყველებს ზემოთ მოყვანილი ფაქტები. თუ ხელოვნური სტიმულირებითა და სასურველი მუტაციების გადარჩევით დახელოვნებულ მეცნიერებს არ შეუძლიათ ახალი სახეობების მიღება, არის ლოგიკური დავასკვნათ, რომ ბრმა პროცესით შესაძლებელია უკეთესი შედეგების მიღწევა? თუ გამოკვლევები იმას ცხადყოფს, რომ მუტაციების შედეგად შეუძლებელია ერთი სახეობის მეორედ გარდაქმნა, მაშინ როგორღა მოხდა მაკროევოლუცია?

წარმოიშობა ბუნებრივი გადარჩევის გზით ახალი სახეობები?

დარვინს სწამდა, რომ ბუნებრივი გადარჩევისას გარემო პირობებისადმი საუკეთესოდ შეგუებული ინდივიდები გადარჩებოდნენ, ხოლო ნაკლებად შეგუებულნი — დაიხოცებოდნენ. თანამედროვე ევოლუციური მოძღვრების თანახმად, სახეობების სხვადასხვა არეალში გავრცელებისა და იზოლაციის შემდეგ, ბუნებრივი გადარჩევის შედეგად გადარჩებიან ის ინდივიდები, რომლებიც მუტაციების წყალობით ახალ საარსებო გარემოს საუკეთესოდ არიან შეგუებულნი. ამგვარად, ევოლუციონისტები აცხადებენ, რომ იზოლირებული ინდივიდები საბოლოოდ სრულიად ახალ სახეობებად იქცევიან.

როგორც ზემოთ აღინიშნა, გამოკვლევებმა თვალნათლივ ცხადყო, რომ მუტაციების შედეგად შეუძლებელია სხვა მცენარისა თუ ცხოველის წარმოშობა. მაშინ, რა მტკიცებები მოჰყავთ ევოლუციონისტებს იმ განაცხადის დასამტკიცებლად, რომ ბუნებრივი გადარჩევის გზით ხდება სასარგებლო ცვლილებების გადარჩევა და, შედეგად, ახალი სახეობების წარმოშობა? შეერთებული შტატების მეცნიერებათა ეროვნული აკადემიის მიერ 1999 წელს გამოცემულ ბროშურაში ნათქვამია: „სახეობათა წარმოქმნის [ახალ სახეობათა ევოლუციის] საინტერესო მაგალითია მთიულების 13 სახეობა, რომლებიც დარვინმა გალაპაგოსის კუნძულებზე შეისწავლა; ეს მთიულები დღეს დარვინის მთიულების სახელით არის ცნობილი“.

70–იან წლებში მკვლევართა ჯგუფმა, რომელსაც სათავეში პიტერ და როზმარ გრანტები ედგნენ, დაიწყო ამ მთიულების შესწავლა და აღმოაჩინა, რომ გვალვიანი წლის შემდეგ უფრო ის მთიულები გადარჩნენ, რომლებსაც ოდნავ დიდი ნისკარტი ჰქონდათ, ვიდრე ისინი, რომლებსაც ნისკარტი შედარებით პატარა ჰქონდათ. თუმცა ნისკარტის ფორმა და ზომაა იმის ერთ–ერთი ძირითადი განმსაზღვრელი ნიშანი, 13–დან თუ რომელ სახეობას მიეკუთვნება რომელიმე მთიულა, ეს აღმოჩენა მაინც ძალიან მნიშვნელოვნად ჩაითვალა. „გრანტების შეფასებით, — განაგრძობს იგივე ბროშურა, — თუ გვალვა დაახლოებით ყოველ 10 წელიწადში ერთხელ გამეორდება, დაახლოებით ორასი წლის შემდეგ შეიძლება მთიულების ახალი სახეობა წარმოიშვას“.

მაგრამ ამ ბროშურაში მოხსენიებული არ არის ზოგიერთი მნიშვნელოვანი და ევოლუციონისტებისთვის საჩოთირო ფაქტი. გვალვის შემდგომ წლებში პოპულაციაში კვლავ იმატა პატარა ნისკარტის მქონე მთიულების რიცხვმა და დიდი ნისკარტის მქონეთა რიცხვს გადააჭარბა. ასე რომ, პიტერ გრანტი და ასპირანტი ლილე გიბსონი 1987 წელს მეცნიერულ ჟურნალ „ბუნებაში“ წერდნენ, „თუ როგორ შეიცვალა საპირისპირო მიმართულებით სელექციონერების მიერ აღებული კურსი“. 1991 წელს გრანტი წერდა, რომ კლიმატის ცვლილების შესაბამისად „პოპულაციის რიცხვობრიობა, რომელზეც ბუნებრივი გადარჩევა მოქმედებდა, ხან მატულობდა და ხან კლებულობდა“. მეცნიერებმა აგრეთვე შენიშნეს, რომ ზოგი განსხვავებული „სახეობის მთიულები ერთმანეთს ეჯვარებოდნენ და წარმოქმნიდნენ შთამომავლობას, რომლებსაც მშობლებთან შედარებით გადარჩენის მეტი უნარი ჰქონდათ. პიტერ და როზმარ გრანტებმა დაასკვნეს, რომ, თუ შეჯვარება კვლავაც გაგრძელდებოდა, 200 წელიწადში მთიულების ორი „სახეობის“ ერთმანეთთან შერწყმის შედეგად მხოლოდ ერთი წარმოიშობოდა.

1966 წელს ჯორჯ კრისტოფერ უილიამზი წერდა: „სამწუხაროა, რომ ბუნებრივი გადარჩევის შესახებ თეორია თავიდან ევოლუციური ცვლილებების ასახსნელად გამოიყენეს. სინამდვილეში კი ეს თეორია იმ ცვლილებების შენარჩუნების ასახსნელად უნდა გამოვიყენოთ, რომლებიც ადაპტაციისთვის არის საჭირო“. ევოლუციონისტმა ჯეფრი შვარცმა 1999 წელს დაწერა, რომ, თუ უილიამზის მიერ გამოტანილი დასკვნა სწორია, მაშინ ბუნებრივი გადარჩევა სახეობებს ცვალებად გარემოსთან შეგუებაში დაეხმარება და „არა რაიმე ახლის წარმოშობაში“.

მართლაც, დარვინის მთიულებიდან ‘რაიმე ახალი’ არ წარმოშობილა. ისინი დღემდე მთიულებად დარჩნენ. და ის ფაქტი, რომ ამ მთიულებში ერთმანეთთან შეჯვარება ხდება, ეჭვქვეშ აყენებს კლასიფიკაციას, რომელსაც ზოგი ევოლუციონისტი იყენებს. გარდა ამისა, ფაქტები ცხადყოფს, რომ პრესტიჟული სამეცნიერო აკადემიებიც კი არ იძლევიან ობიექტურ მონაცემებს.

რას გვეუბნება პალეონტოლოგია მაკროევოლუციასთან დაკავშირებით?

ზემოთ მოხსენიებული მეცნიერებათა ეროვნული აკადემიის მიერ გამოცემული ბროშურა მკითხველს ისეთ შთაბეჭდილებას უქმნის, რომ პალეონტოლოგია მაკროევოლუციის დამადასტურებელ საკმაოდ ბევრ ფაქტს გვაწვდის. მასში ნათქვამია: „იმდენად ბევრი შუალედური ფორმებია ნაპოვნი თევზებსა და ამფიბიებს, ამფიბიებსა და ქვეწარმავლებს, ქვეწარმავლებსა და ძუძუმწოვრებს, პრიმატებსა და მათ შთამომავლებს შორის, რომ ხშირად რთულია, განისაზღვროს, სად გადის ზღვარი სახეობებს შორის“.

ასეთი გულდაჯერებული განაცხადი განცვიფრებას იწვევს. რატომ? 2004 წელს „ნეშნლ ჯიოგრეფიკში“ აღნიშნული იყო, რომ პალეონტოლოგიური მონაცემები ჰგავს „ევოლუციის შესახებ ფილმს, რომელშიც ყოველი 1 000 კადრიდან 999 დაკარგული ან ამოჭრილია“. არის ათასიდან ერთი „კადრი“ იმის დამადასტურებელი, რომ მაკროევოლუცია ნამდვილად მოხდა? რას ცხადყოფს სინამდვილეში პალეონტოლოგია? ნაილს ელდრიჯი, თავგამოდებული ევოლუციონისტი, აღიარებს, რომ პალეონტოლოგიური მონაცემების თანახმად, ხანგრძლივი პერიოდის განმავლობაში „უმეტეს სახეობებში მცირე ან თითქმის არავითარი ევოლუციური ცვლილებები არ გროვდება“.

დღეისათვის მთელ მსოფლიოში მეცნიერებმა არქეოლოგიური გათხრების შედეგად 200 მილიონი დიდი და მილიარდობით მცირე ნაშთი აღმოაჩინეს. მრავალი მეცნიერის აზრით, ეს უზარმაზარი, მრავალი წვრილმანის შემცველი მასალა ცხადყოფს, რომ ცხოველთა ყველა დიდი ჯგუფი ერთბაშად ჩნდებოდა და, ფაქტობრივად, უცვლელი რჩებოდა; მრავალი სახეობა კი ისევე სწრაფად ქრებოდა, როგორც გაჩნდა. პალეონტოლოგების მიერ მოწოდებული მტკიცებების განხილვის შემდეგ ბიოლოგი ჯონათან უელსი წერს: „როგორც ჩანს, სამეფოს, ტიპისა და კლასის დონეზე მოდიფიკაციის საშუალებით ცოცხალ ორგანიზმთა საერთო წინაპრიდან წარმოშობა, სულაც არ არის მეცნიერულად დადასტურებული ფაქტი. პალეონტოლოგიური და მოლეკულური მონაცემების თანახმად, ის კარგად დასაბუთებული თეორიაც კი არ არის“.

ევოლუცია — ფაქტია თუ მითი?

რატომ ამტკიცებს მრავალი ცნობილი ევოლუციონისტი, რომ მაკროევოლუცია ფაქტია? მას შემდეგ, რაც ცნობილმა ევოლუციონისტმა რიჩარდ ლევონტინმა მკაცრად გააკრიტიკა რიჩარდ დოკინსის სიტყვები, დაწერა, რომ მრავალი მეცნიერი მზად არის, დაეთანხმოს ისეთ მეცნიერულ მტკიცებებს, რომლებიც საღ აზრს ეწინააღმდეგება, მხოლოდ „იმიტომ, რომ ყოველთვის მატერიალიზმს უჭერდა მხარს“g. ბევრი მეცნიერი არც კი უშვებს გონიერი შემოქმედის არსებობის ალბათობას, როგორც ამას აღნიშნავს ლევონტინი: „ჩვენ ყველანაირად გამოვრიცხავთ შემოქმედების იდეას“.

ამასთან დაკავშირებით „საიენტიფიკ ამერიკენში“ მოყვანილია სოციოლოგ როდნი სტარკის სიტყვები: „უკვე 200 წელია, რაც გაბატონდა აზრი იმის შესახებ, რომ თუ გსურს მეცნიერი იყო, გონება რელიგიის გავლენისგან თავისუფალი უნდა გქონდეს“. მან აგრეთვე აღნიშნა, რომ კვლევით ინსტიტუტებში „მორწმუნეები ცდილობენ, ღმერთზე არ ილაპარაკონ“, ხოლო „ურწმუნოები მორწმუნეებს დისკრიმინაციას უწევენ“. სტარკის სიტყვების თანახმად, „[მეცნიერთა საზოგადოების] მაღალ ეშელონებში საამაყოა, იყო ურწმუნო“.

თუ გჯერათ, რომ მაკროევოლუციის შესახებ მოძღვრება ჭეშმარიტია, ალბათ, ისიც გჯერათ, რომ სწავლულების მიერ მეცნიერული ფაქტების ახსნაზე გავლენას არ ახდენს მათი აგნოსტიკური თუ ათეისტური შეხედულებები. თქვენი აზრით, ალბათ, რთული ცოცხალი ორგანიზმები მუტაციებისა და ბუნებრივი გადარჩევის შედეგად წარმოიშვა, თუმცა მთელი საუკუნის განმავლობაში ჩატარებული გამოკვლევებიდან — მილიარდობით მუტაციის შესწავლიდან — ჩანს, რომ არც ერთი სახეობისგან არ წარმოშობილა სრულიად ახალი სახეობა. ალბათ, გჯერათ, რომ ნებისმიერი ინდივიდი დროთა განმავლობაში ერთი საერთო წინაპრიდან წარმოიშვა, თუმცა პალეონტოლოგია აშკარად გვიჩვენებს, რომ სხვადასხვაგვარი მცენარეები და ცხოველები ერთბაშად გაჩნდნენ და ძალიან დიდი დროის განმავლობაშიც კი ევოლუცია არ განუცდიათ. არის ასეთი შეხედულება გონივრული და ფაქტებზე დაფუძნებული? თუ მსგავსი მოსაზრება მითზეა აგებული?

[სქოლიოები]

[ჩანართი 15 გვერდზე]

„შეუძლებელია მუტაციების შედეგად [მცენარისა თუ ცხოველის] ერთი სახეობა სრულიად ახალ სახეობად გარდაიქმნას“.

[ჩანართი 16 გვერდზე]

დარვინის მთიულების მაგალითიდან ჩანს, რომ სახეობებს შეუძლიათ ცვალებად კლიმატურ პირობებს შეეგუონ.

[ჩანართი 17 გვერდზე]

პალეონტოლოგია ცხადყოფს, რომ ცხოველთა ყველა დიდი ჯგუფი ერთბაშად ჩნდებოდა და, ფაქტობრივად, უცვლელი რჩებოდა.

[ცხრილი 14 გვერდზე]

(სრული ტექსტი იხილეთ პუბლიკაციაში)

ცოცხალ ორგანიზმთა კლასიფიკაცია

ცოცხალ ორგანიზმთა კლასიფიკაცია იწყება სახეობებით და მთავრდება სამეფოთიh. მაგალითად, შეადარეთ ერთმანეთს ადამიანისა და დროზოფილას კლასიფიკაცია, რომელიც ქვემოთ არის მოყვანილი.

ადამიანი დროზოფილა

სახეობა sapiens melanogaster

გვარი Homo დროზოფილა

ოჯახი ჰომინადი Drosophilids

რიგი პრიმატები უორფრთიანები

კლასი ძუძუმწოვრები მწერები

ტიპი ქორდიანები ფეხსახსრიანები

სამეფო ცხოველები ცხოველები

[სქოლიო]

[საავტორო უფლება]

ცხრილი მოყვანილია ჯონათან უელსის წიგნიდან „Icons of Evolution—Science or Myth? Why Much of What We Teach About Evolution Is Wrong“.

[სურათები 15 გვერდზე]

მუტანტური დროზოფილა (ზემოთ) შეცვლილია, მაგრამ მაინც დროზოფილაა.

[საავტორო უფლება]

© Dr. Jeremy Burgess/Photo Researchers, Inc.

[სურათები 15 გვერდზე]

მცენარეების მუტაციური სელექციის შედეგები ისევ და ისევ იმაზე მეტყველებს, რომ ახალი მუტაციების რიცხვი განუწყვეტლივ მცირდება, მაშინ როდესაც ერთი და იმავე სახის მუტანტები რეგულარულად ჩნდებიან (აქ ნაჩვენებ მუტანტს უფრო დიდი ყვავილები აქვს).

[სურათის საავტორო უფლება 13 გვერდზე]

From a Photograph by Mrs. J. M. Cameron/ U.S. National Archives photo

[სურათის საავტორო უფლება 16 გვერდზე]

Finch heads: © Dr. Jeremy Burgess/ Photo Researchers, Inc.

[სურათის საავტორო უფლებები 17 გვერდზე]

Dinosaur: © Pat Canova/Index Stock Imagery; fossils: GOH CHAI HIN/AFP/Getty Images

ბიბლიის თვალსაზრისი

ეწინააღმდეგება მეცნიერება „დაბადებაში“ ჩაწერილ ინფორმაციას?

მრავალი ადამიანის აზრით, მეცნიერება ეწინააღმდეგება შემოქმედების შესახებ ბიბლიაში მოცემულ ცნობას. მაგრამ, სინამდვილეში, წინააღმდეგობრიობა შეინიშნება მეცნიერთა და ეგრეთ წოდებულ ქრისტიან ფუნდამენტალისტთა შეხედულებებს შორის და არა ბიბლიაში. ზოგიერთი ასეთი ჯგუფი შეცდომით ამტკიცებს, რომ ბიბლიის თანახმად, ფიზიკური ქმნილებები დაახლოებით 10 000 წლის წინ ექვსი 24–საათიანი დღის განმავლობაში შეიქმნა.

მაგრამ, ბიბლიაში არ არის მოცემული მსგავსი განაცხადი. ეს რომ ასე ყოფილიყო, მაშინ ასობით წლის მანძილზე გაკეთებული აღმოჩენები ეჭვქვეშ დააყენებდა ბიბლიის სიზუსტეს. წმინდა წერილების გულმოდგინე გამოკვლევა ცხადყოფს, რომ იგი არ ეწინააღმდეგება მეცნიერულ ფაქტებს. ამიტომ, იეჰოვას მოწმეების თვალსაზრისი განსხვავდება „ქრისტიან“ ფუნდამენტალისტთა და კრეაციონისტთა თვალსაზრისისაგან. ეს სტატია დაგვანახვებს, თუ რას ასწავლის ბიბლია სინამდვილეში.

როდის იყო „დასაწყისი“?

წიგნი „დაბადება“ უბრალო და გასაგები აზრით იწყება: „თავდაპირველად ღმერთმა შექმნა ცა და დედამიწა“ (დაბადება 1:1). ბიბლეისტები ერთხმად ამბობენ, რომ ამ მუხლში აღწერილი შემოქმედებითი საქმიანობა გამიჯნულია იმ შემოქმედებითი დღეებისგან, რომელთა შესახებაც პირველი თავის მესამე მუხლიდან მოყოლებული გვამცნობს „დაბადება“. ეს ძალიან მნიშვნელოვანი აზრია. ბიბლიის შესავალი სიტყვების თანახმად, სამყარო, მათ შორის ჩვენი პლანეტა დედამიწა, შემოქმედებითი დღეების დაწყებამდე განუსაზღვრელი დროით არსებობდა.

გეოლოგების ვარაუდით დედამიწა დაახლოებით 4 მილიარდი წლისაა, ასტრონომების გამოანგარიშებით კი სამყარო შეიძლება 15 მილიარდ წელს ითვლიდეს. ეწინააღმდეგება ეს აღმოჩენები (ან ისინი, რომლებსაც მომავალში გააკეთებენ) დაბადების 1:1–ში ჩაწერილ აზრს? არა. ბიბლია არ აკონკრეტებს ცისა და დედამიწის ზუსტ ასაკს. მეცნიერება არ ეწინააღმდეგება დაბადების 1:1–ს.

რამდენი ხანი გრძელდებოდა შემოქმედებითი დღეები?

რა შეიძლება ითქვას შემოქმედებითი დღეების ხანგრძლივობაზე? პირდაპირი გაგებით 24–საათიანი იყო თითოეული დღე? ზოგიერთის მტკიცებით, ვინაიდან მოგვიანებით მოსემ — რომელმაც „დაბადება“ დაწერა — ექვსი შემოქმედებითი დღის მომდევნო დღე შაბათის ნიმუშად მოიხსენია, თითოეული დღე პირდაპირი გაგებით 24–საათიანი უნდა იყოს (გამოსვლა 20:11). შეიძლება დაბადებაში მოცემული სიტყვებიდან ასეთი დასკვნის გაკეთება? არა.

ებრაული სიტყვა, რომელიც ნათარგმნია „დღედ“ შეიძლება სხვადასხვა დროის ხანგრძლივობაზე მიანიშნებდეს და არა მხოლოდ 24–საათიან პერიოდზე. მაგალითად, როდესაც ღვთის შემოქმედებითი საქმის შესახებ თხრობას ასრულებს, მოსე ექვსივე დღეს ერთ დღედ მოიხსენიებს (დაბადება 2:4). გარდა ამისა, პირველ შემოქმედებით დღეს „უწოდა ღმერთმა სინათლეს დღე და სიბნელეს — ღამე“ (დაბადება 1:5). აქ „დღე“ 24–საათიანი დროის ნაწილს ეწოდა. მართლაც, საფუძველს მოკლებულია იმის მტკიცება, რომ თითოეული შემოქმედებითი დღე 24–საათიანია.

მაშ, რამდენ ხანს გრძელდებოდა შემოქმედებითი დღეები? დაბადების პირველ და მეორე თავში ჩაწერილი სიტყვები ცხადყოფს, რომ ეს დღეები დიდი ხანგრძლივობის იყო.

ქმნილებების შექმნა ეტაპობრივად მოხდა

მოსემ „დაბადება“ ებრაულ ენაზე დაწერა და ყოველივეს ისე წერდა, როგორც ამას დედამიწაზე მყოფი ადამიანი დაინახავდა. ეს ორი ფაქტი და იმის ცოდნა, რომ სამყარო არსებობდა შემოქმედებითი პერიოდის, ანუ „დღეების“, დაწყებამდე საშუალებას იძლევა, მოგვარდეს შემოქმედების შესახებ არსებული დავა. როგორ?

„დაბადებაში“ ჩაწერილი ცნობის გულდასმით გამოკვლევა გვიჩვენებს, რომ პირველ „დღეს“ დაწყებული მოვლენები ერთ ან რამდენიმე დღეს გრძელდებოდა. მაგალითად, პირველი „დღის“ დაწყებამდე მზე უკვე არსებობდა, მაგრამ მის სინათლეს რომ დედამიწის ზედაპირამდე მოეღწია, რაღაც უშლიდა ხელს; ეს რაღაც, შესაძლოა, ღრუბლის სქელი ფენა იყო (იობი 38:9). პირველი „დღის“ განმავლობაში ატმოსფეროში მზის სინათლემ დაიწყო შემოღწევაa.

მეორე „დღეს“ ატმოსფერო უფრო დაიწმინდა და მაღლა სქელ ღრუბლებსა და დაბლა ოკეანეს შორის სივრცე წარმოიქმნა. მეოთხე „დღისთვის“ ატმოსფერო იმდენად იყო დაწმენდილი, რომ „ცის სივრცეში“ მზე და მთვარე გამოჩნდა (დაბადება 1:14—16). სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, დედამიწის ზედაპირიდან უკვე შესაძლებელი გახდა მზისა და მთვარის დანახვა. ეს ყველაფერი თანდათანობით მოხდა.

„დაბადება“ აგრეთვე მოგვითხრობს, რომ მეხუთე „დღეს“, როდესაც ატმოსფერო განაგრძობდა დაწმენდას, ღმერთმა შექმნა მწერები და ფრინველები. მაგრამ, ბიბლიის თანახმად, „მეექვსე“ დღის განმავლობაში ღმერთი კვლავ განაგრძობდა ‘მიწისგან გარეული ცხოველებისა და ცის ფრინველების შექმნას’ (დაბადება 2:19).

ნათელია, ბიბლიური ენა საშუალებას გვაძლევს, დავასკვნათ, რომ თითოეული „დღის“, ანუ შემოქმედებითი პერიოდის, განმავლობაში ესა თუ ის მნიშვნელოვანი მოვლენა თანდათანობით ხდებოდა და არა მეყსეულად. აგრეთვე, შესაძლოა, ამ მოვლენებიდან ზოგი მომდევნო შემოქმედებითი „დღეების“ განმავლობაშიც გრძელდებოდა.

„მათი გვარისდა მიხედვით“

ნიშნავს თუ არა მცენარეებისა და ცხოველების თანდათანობით წარმოშობა იმას, რომ ღმერთმა მრავალი სახის ცოცხალ ქმნილებათა შესაქმნელად ევოლუციის პროცესი გამოიყენა? არა. ბიბლია არაორაზროვნად ამბობს, რომ ღმერთმა შექმნა მცენარეთა და ცხოველთა ძირითადი „გვარები“ (დაბადება 1:11, 12, 20—25). იყო ეს „გვარები“ ისე შექმნილი, რომ მათ ცვალებად გარემოსთან შეგუების უნარი ჰქონოდათ? რა განსაზღვრავს თითოეული „გვარის“ ფარგლებს? ბიბლია ამის შესახებ არაფერს გვეუბნება. მაგრამ, ის გვეუბნება, რომ ყველა ცოცხალი ქმნილება „მათი გვარისდა მიხედვით“ შეიქმნა (დაბადება 1:21). აქედან გამომდინარე, ვხედავთ ზღვარს, რომლის გადალახვაც „გვარს“ არ შეუძლია. პალეონტოლოგია და თანამედროვე გამოკვლევებიც ცხადყოფს, რომ მცენარეთა და ცხოველთა ძირითადმა ჯგუფებმა ძალიან დიდი ხნის განმავლობაში მცირე ცვლილებები განიცადა.

ზოგიერთი ფუნდამენტალისტის განაცხადის საპირისპიროდ, „დაბადებაში“ ნათქვამი არ არის, რომ სამყარო, მათ შორის დედამიწა და ყველა ცოცხალი ქმნილება, შედარებით ახლო წარსულში, დროის მოკლე პერიოდში შეიქმნა. პირიქით, სამყაროს შექმნისა და დედამიწაზე სიცოცხლის წარმოშობის შესახებ დაბადებაში ჩაწერილი ცნობა შეესაბამება ბოლოდროინდელ მეცნიერულ აღმოჩენებს.

მრავალი მეცნიერი ფილოსოფიური შეხედულების გამო უარყოფს ბიბლიის განაცხადს, რომ ღმერთმა შექმნა ყოველივე. ბიბლიის ძველ წიგნ „დაბადებაში“ მოსემ ჩაწერა, რომ სამყაროს დასაწყისი ჰქონდა და სიცოცხლე ეტაპობრივად, თანდათან, გარკვეული პერიოდის განმავლობაში, წარმოიშვა. საიდან შეეძლო მოსეს დაახლოებით 3 500 წლის წინ სცოდნოდა ასეთი ზუსტი მეცნიერული ფაქტები? არსებობს ამის ერთი ლოგიკური ახსნა. ეს მეცნიერულად ზუსტი ცნობა მოსეს იმ პიროვნებამ გაუმხილა, რომელსაც ცისა და მიწის შექმნის ძალა და სიბრძნე აქვს. ეს კიდევ ერთხელ ადასტურებს ბიბლიის განაცხადს, რომ იგი „ღვთისგან არის შთაგონებული“ (2 ტიმოთე 3:16).

გიფიქრიათ?

◼ როდის შექმნა ღმერთმა სამყარო? (დაბადება 1:1).

◼ ექვსი 24-საათიანი დღის განმავლობაში შეიქმნა დედამიწა? (დაბადება 2:4).

◼ როგორ შეიძლებოდა დედამიწასთან დაკავშირებით მოსეს მიერ ჩაწერილი ცნობა მეცნიერულად ზუსტი ყოფილიყო? (2 ტიმოთე 3:16).

[სქოლიოები]

[ჩანართი 19 გვერდზე]

„დაბადებაში“ ნათქვამი არ არის, რომ სამყარო დროის მოკლე პერიოდში, შედარებით ახლო წარსულში, შეიქმნა.

[ჩანართი 20 გვერდზე]

„თავდაპირველად ღმერთმა შექმნა ცა და დედამიწა“ (დაბადება 1:1).

[სურათის საავტორო უფლება 18 გვერდზე]

Universe: IAC/RGO/David Malin Images

[სურათის საავტორო უფლება 20 გვერდზე]

NASA photo

რატომ გვჯერა შემოქმედის არსებობის

მეცნიერების სხვადასხვა დარგში მომუშავე მრავალ სპეციალისტს სჯერა, რომ სამყაროს უმაღლესი ინტელექტის ხელი ატყვია. მათი აზრით, ალოგიკურია იმის მტკიცება, რომ დედამიწაზე არსებული ურთულესი ცოცხალი ორგანიზმები შემთხვევითობის წყალობით წარმოიქმნა. ამიტომ მრავალ მეცნიერს სწამს შემოქმედის არსებობის.

ამ მეცნიერთაგან ზოგიერთი იეჰოვას მოწმე გახდა. მათი ღრმა რწმენით მატერიალური სამყაროს შემოქმედი ბიბლიის ღმერთია. რატომ მივიდნენ ისინი ამ დასკვნამდე? „გამოიღვიძეთ!“-ის კორესპონდენტი ზოგ მათგანს გაესაუბრა. აი, რას ამბობენ ისინი*:

„წარმოუდგენლად რთული ცოცხალი ორგანიზმები“

◼ ვოლფ–ეკეჰარდ ლიონინგი

მოკლე ბიოგრაფიული ცნობები: 28 წელზე მეტია, რაც მეცნიერულ კვლევებს ვაწარმოებ მცენარეთა გენეტიკური მუტაციების დარგში. აქედან 21 წელი ვმუშაობდი კელნის მაქს პლანკის სახელობის მცენარეთა სელექციის ინსტიტუტში (გერმანია). ამასთანავე, თითქმის 30 წელია, რაც იეჰოვას მოწმეთა ქრისტიანულ კრებაში უხუცესად ვმსახურობ.

გენეტიკისა და ბიოლოგიის ისეთ დარგებში ჩატარებულმა კვლევებმა, როგორიცაა ფიზიოლოგია და მორფოლოგია, დამანახვა, რომ ცოცხალი ორგანიზმები მრავალფეროვანი და, ხშირად, უაღრესად რთულია. ამ სფეროში ჩატარებულმა გამოკვლევებმა კიდევ ერთხელ დამარწმუნა, რომ სიცოცხლე, ცოცხალ ორგანიზმთა ძირითადი ფორმების უმეტესობაც კი, უმაღლესი ინტელექტის ნაყოფია.

მეცნიერებისთვის უცხო არ არის აზრი იმის თაობაზე, რომ ცოცხალ ორგანიზმებს რთული აგებულება აქვთ. მაგრამ ამ საოცარ ფაქტებს, ჩვეულებრივ, ევოლუციური თეორიის მხარდასაჭერად იყენებენ. ჩემი აზრით, არგუმენტები, რომლებიც შემოქმედების შესახებ ბიბლიური ცნობის საწინააღმდეგოდ მოჰყავთ, გულმოდგინე მეცნიერული გამოკვლევების შედეგად საერთოდ ბათილდება. ასეთ არგუმენტებს ათეული წლების განმავლობაში ვიკვლევდი. მას შემდეგ, რაც გულმოდგინედ შევისწავლე ცოცხალი ორგანიზმები და ის, თუ როგორ არის სამყაროში მოქმედი კანონები სრულყოფილად დარეგულირებული ისე, რომ დედამიწაზე სიცოცხლე შესაძლებელია, დავრწმუნდი შემოქმედის არსებობაში.

„ყველაფერს თავისი მიზეზი აქვს“

◼ ბაირონ ლეონ მიდოსი

მოკლე ბიოგრაფიული ცნობები: ვცხოვრობ შეერთებულ შტატებში; ვმუშაობ აერონავტიკისა და კოსმოსური კვლევის ეროვნულ ცენტრში (ნასა), ლაზერული ფიზიკის დარგში. დღეს ვმუშაობ იმ ტექნოლოგიების განვითარებაზე, რომელთა დახმარებითაც შესაძლებელია მსოფლიო კლიმატზე, ამინდსა და სხვა მოვლენებზე დაკვირვება. ამავე დროს, კილმარნოკში (ვირჯინია) იეჰოვას მოწმეთა კრებაში უხუცესად ვმსახურობ.

კვლევის დროს ხშირად მაქვს შეხება ფიზიკურ კანონებთან. ვცდილობ, გავიგო, როგორ და რატომ ხდება ესა თუ ის მოვლენა. ჩემ მიერ ჩატარებული გამოკვლევების საფუძველზე დავრწმუნდი, რომ ყველაფერს თავისი მიზეზი აქვს. ჩემი ღრმა რწმენით, მეცნიერულად გამართლებულია ის აზრი, რომ ყველაფერს საწყისი ღმერთმა მისცა. ბუნების კანონები ძალიან სტაბილურია; ამიტომ გვაქვს საფუძველი, გვჯეროდეს, რომ ისინი შემოქმედის მიერ არის დადგენილი.

თუ ეს ასე ნათელია, მაშ, რატომ სწამს მრავალ მეცნიერს ევოლუციის? შეიძლება დავუშვათ, რომ ევოლუციონისტები მტკიცებებს წინასწარ გამოტანილი საკუთარი დასკვნების მხარდასაჭერად იყენებენ? ასეთი მიდგომა მეცნიერებისთვის უცხო არ არის. მაგრამ, როგორი დამაჯერებელიც უნდა ჩანდეს ესა თუ ის მტკიცება, მას ყოველთვის სწორ დასკვნამდე არ მივყავართ. მაგალითად, ლაზერული ფიზიკის დარგში მომუშავე ადამიანი შეიძლება ამტკიცებდეს, რომ სინათლე, ბგერის მსგავსად, ტალღაა, ვინაიდან ხშირად ისეთივე თვისებები აქვს, როგორიც ტალღას. მაგრამ ამგვარი განაცხადი სინათლის შესახებ სრულ სურათს არ გვიქმნის, რადგან ფაქტები იმასაც ცხადყოფს, რომ სინათლეს აქვს ნაწილაკების თვისებები; ეს ნაწილაკები ფოტონებად არის ცნობილი. მსგავსად ამისა, ის ადამიანები, რომლებიც ამტკიცებენ, რომ ევოლუცია ფაქტია, თავიანთ დასკვნებს არსებული მტკიცებების მხოლოდ გარკვეულ ნაწილზე აფუძნებენ; აგრეთვე მათ მიერ წინასწარ გაკეთებული დასკვნები გავლენას ახდენს იმაზე, თუ როგორ უდგებიან ამ მტკიცებებს.

მიკვირს, როდესაც ვინმე ევოლუციურ თეორიას ფაქტად იღებს, მაშინ როდესაც თავად ევოლუციონისტები „დაობენ იმის თაობაზე, თუ როგორ შეიძლებოდა ყოველივე წარმოშობილიყო. მაგალითად, მიიჩნევდით თუ არა არითმეტიკას საფუძვლიანად დადასტურებულად, თუ ამ დარგში მომუშავე ერთი სპეციალისტი იტყოდა, რომ 2–ს მივუმატოთ 2, ოთხია, ხოლო მეორეს აზრით, ჯამი 3–ის ან 6–ის ტოლია? მეცნიერების დანიშნულება მხოლოდ იმის აღიარება რომ იყოს, რისი დამტკიცებაც შეიძლება, რაც ექსპერიმენტებით დასტურდება და რისი რეპროდუცირებაც შესაძლებელია, მაშინ თეორია იმის შესახებ, რომ ყველა ცოცხალ ორგანიზმს ერთი წინაპარი ჰყავდა, შეუძლებელია მეცნიერულ ფაქტად ჩაითვალოს.

„არაფრისგან შეუძლებელია რამე შეიქმნას“

◼ კენეტ ლოიდ ტანაკა

მოკლე ბიოგრაფიული ცნობები: ვარ გეოლოგი; ამჟამად ვმუშაობ შეერთებული შტატების ფლაგსტაფის (არიზონა) გეოლოგიურ სამსახურში. თითქმის სამი ათწლეულია, რაც მონაწილეობას ვიღებ გეოლოგიის სხვადასხვა დარგის, მათ შორის, პლანეტების გეოლოგიის, მეცნიერულ კვლევებში. ჩემი მეცნიერული კვლევების შესახებ მრავალი სტატია და ჩემ მიერ შედგენილი მარსის გეოლოგიური რუკები სამეცნიერო ჟურნალებში არის გამოქვეყნებული. ამავე დროს, ვარ იეჰოვას მოწმე და ყოველთვიურად ბიბლიური ცნობის ქადაგებას დაახლოებით 70 საათს ვუთმობ.

ევოლუციას მასწავლიდნენ, მაგრამ ჩემთვის წარმოუდგენელი იყო, თუ როგორ შეიძლებოდა ძლიერი შემოქმედის გარეშე წარმოქმნილიყო სამყარო, რომლის შესაქმნელად უზარმაზარი ენერგია იყო საჭირო. არაფრისგან შეუძლებელია რამე შეიქმნას. შემოქმედის არსებობის დასადასტურებლად ბიბლიაშიც ვიპოვე დამაჯერებელი არგუმენტები. ამ წიგნში უამრავი ისეთი მეცნიერული ფაქტია მოცემული, რომლებიც ჩემი კვლევის სფეროს ეხება; მაგალითად, მასში ნათქვამია, რომ დედამიწა სფეროს ფორმისაა და „არაფერზე“ ჰკიდია (იობი 26:7; ესაია 40:22). ეს ფაქტები ბიბლიაში იმაზე დიდი ხნით ადრე ჩაიწერა, ვიდრე ადამიანები ამას აღმოაჩენდნენ.

დავფიქრდეთ, თუ როგორ ვართ შექმნილები. ჩვენ გვაქვს გრძნობათა ორგანოები, თვითშეგნების, აზროვნების და ურთიერთობის დამყარების უნარი. ჩვენ შეგვიძლია განვიცადოთ, დავაფასოთ და გამოვხატოთ სიყვარული. ევოლუცია ვერ ხსნის, თუ როგორ განვითარდა ადამიანში ასეთი შესანიშნავი თვისებები.

საკუთარ თავს დაუსვით კითხვა: „რამდენად სანდოა ის წყაროები, რომლებსაც ევოლუციის მხარდასაჭერად იყენებენ?“ პალეონტოლოგიური მონაცემები არასრული, რთული და დამაბნეველია. ევოლუციონისტებმა თანამედროვე ტექნოლოგიებით აღჭურვილ ლაბორატორიებშიც კი ვერ დაამტკიცეს ევოლუციის თეორია. მართალია, მეცნიერები, საერთო ჯამში, თარიღების დასადგენად კვლევის უახლეს მეთოდებს იყენებენ, მაგრამ აღმოჩენების შეფასებისას მათზე ხშირად გავლენას ახდენს ეგოისტური მოტივები. როგორც ცნობილია, მეცნიერები საკუთარი იდეების მხარდასაჭერად იყენებენ ისეთ შემთხვევებს, როდესაც თარიღების დადგენა შეუძლებელია ან ურთიერთსაწინააღმდეგოა. ამისკენ მათ უბიძგებთ კარიერა და პირადი ამბიციები.

როგორც მეცნიერსა და ბიბლიის მკვლევარს, ხასიათში მაქვს, ვეძებო სრული ჭეშმარიტება, რომელიც შეესაბამება ყველა ცნობილ ფაქტსა და დაკვირვებას, რათა უზუსტესი ინფორმაცია მქონდეს. ჩემთვის ყველაზე ლოგიკურია, მწამდეს შემოქმედის.

„უჯრედის აგებულება აშკარად ადასტურებს, რომ ის შექმნილია“

◼ პაულა კინჩელოე

მოკლე ბიოგრაფიული ცნობები: რამდენიმე წელია, რაც კვლევებს ვაწარმოებ ისეთ დარგებში, როგორიცაა: უჯრედის ბიოლოგია, მოლეკულური ბიოლოგია და მიკრობიოლოგია. ამჟამად ვმუშაობ ემრის უნივერსიტეტში (ატლანტა, ჯორჯიის შტატი, აშშ). ამავე დროს, რუსულ ენაზე მოლაპარაკე ხალხს უფასოდ ვასწავლი ბიბლიას.

როგორც მოლეკულური ბიოლოგიის დარგის სპეციალისტი, ოთხი წლის განმავლობაში მხოლოდ უჯრედსა და მის კომპონენტებს ვიკვლევდი. რაც უფრო მეტად ვიკვლევდი დნმ–ს, რნმ–ს, პროტეინებს და მეტაბოლიზმის პროცესს, მით უფრო მაოცებდა ის სირთულე, წესრიგი და სიზუსტე, რომელიც უჯრედში არსებობს. ჩემზე დიდი შთაბეჭდილება მოახდინა იმან, რაც უჯრედის შესახებ ვისწავლე, მაგრამ უფრო მეტად ის მაოცებდა, რომ ჯერ კიდევ ბევრი რამ იყო გამოსაკვლევი. უჯრედის აგებულება აშკარად ადასტურებს, რომ ის შექმნილია, რაც ერთ–ერთი მიზეზია იმისა, რომ ღმერთი მწამს.

ბიბლიის შესწავლით გავიგე, თუ ვინ არის შემოქმედი — იეჰოვა ღმერთი. დარწმუნებული ვარ, რომ ის მხოლოდ გონიერი შემოქმედი კი არ არის, არამედ კეთილი და მოსიყვარულე მამა, რომელიც ზრუნავს ჩემზე. ბიბლიაში ახსნილია, რა არის ცხოვრების აზრი და მასში მოცემულია ბედნიერი მომავლის იმედი.

მოსწავლეებმა, რომლებსაც სკოლაში ევოლუციის თეორიას ასწავლიან, შეიძლება არ იცოდნენ, რა ირწმუნონ. ისინი შეიძლება დაბნეულები იყვნენ. თუ მათ ღმერთის სწამთ, სკოლაში ყოფნის ეს პერიოდი შეიძლება მათთვის რწმენის გამოცდა იყოს. მაგრამ მათ შეუძლიათ გაუძლონ ამ გამოცდას, თუ გამოიკვლევენ ბუნების მრავალ საოცრებას და მეტ ცოდნას მიიღებენ შემოქმედისა და მისი თვისებების შესახებ. პირადად მე ასე მოვიქეცი და დავასკვენი, რომ შემოქმედების შესახებ ბიბლიის ცნობა ზუსტია და ჭეშმარიტ მეცნიერებას არ ეწინააღმდეგება.

„დახვეწილი, ადვილად გასაგები კანონები“

◼ ენრიკე ერნანდეს ლემუსი

მოკლე ბიოგრაფიული ცნობები: მე იეჰოვას მოწმე ვარ და სრული დროით ვმსახურობ. პროფესიით ფიზიკოს-თეორეტიკოსი ვარ. ამჟამად მეხიკოს ეროვნულ უნივერსიტეტში ვმუშაობ და ჩემს სამუშაოში შედის ის, რომ თერმოდინამიკის კანონების საფუძველზე ახსნა მოვუძებნო მოვლენას, რომელიც გრავიტაციული თერმოდინამიკური კატასტროფის სახელწოდებით არის ცნობილი და, რომელიც ვარსკვლავთა გაფართოებას იწვევს.

ცოცხალი ორგანიზმები იმდენად რთულია, რომ შეუძლებელია ისინი შემთხვევით წარმოქმნილიყო. მაგალითად, დავფიქრდეთ, რა უზარმაზარ ინფორმაციას შეიცავს დნმ–ს მოლეკულა. იმის მათემატიკური ალბათობა, რომ ერთი ქრომოსომაც კი შემთხვევით წარმოიქმნას, 9 ტრილიონიდან 1-ზე ნაკლებია და ეს იმდენად დაუშვებელია, რომ იგი შეიძლება შეუძლებლად ჩაითვალოს. ვფიქრობ, აზრს მოკლებულია, გვჯეროდეს, რომ, რაღაც ბრმა ძალა, რომელსაც ერთი ქრომოსომის შექმნაც არ შეუძლია, იყოს საოცრად რთული ცოცხალი ორგანიზმების წარმოქმნის მიზეზი.

გარდა ამისა, როდესაც მატერიის საოცრად რთულ თვისებებს ვიკვლევ (მიკროსკოპულ დონეზე შესწავლით, თუ ვარსკვლავთა გიგანტური ნისლეულის სივრცეში გადაადგილებაზე დაკვირვებით), გაოცებული ვრჩები იმით, თუ რა დახვეწილი, ადვილად გასაგები კანონები მართავს მათ. ჩემთვის ეს კანონები უფრო შთამბეჭდავია, ვიდრე უდიდესი მათემატიკოსის ნაშრომები; ეს კანონები დიდი მხატვრის მიერ თავის სურათზე გაკეთებულ ხელმოწერას შეიძლება შევადარო.

ხალხს ხშირად უკვირს, როდესაც ვეუბნები, რომ იეჰოვას მოწმე ვარ. ზოგჯერ მეკითხებიან, როგორ შეიძლება, მე ღმერთი მწამდეს. ხალხის მხრიდან ამგვარი რეაქცია გასაგებია, რადგან რელიგიების უმეტესობა თავის მიმდევრებს არ მოუწოდებს, რომ გამოიკვლიონ, რაზეა დაფუძნებული მათი სწავლება. ბიბლია კი მოგვიწოდებს, „ჭკუა“ გამოვიყენოთ (იგავები 3:21). შემოქმედის არსებობასთან დაკავშირებული ყველა მტკიცება, რომლებიც ბუნებაზე დაკვირვებიდან ჩანს, ასევე ბიბლიური მტკიცებები, არა მარტო ღვთის არსებობაში მარწმუნებს, არამედ იმაშიც, რომ ის ისმენს ჩვენს ლოცვებს.

[სქოლიო]

ამ სტატიაში მოხსენიებული სპეციალისტების აზრს მათი თანამშრომლები შეიძლება არ იზიარებდნენ.

[სურათის საავტორო უფლება 22 გვერდზე]

Mars in background: Courtesy USGS Astrogeology Research Program, http://astrogeology.usgs.gov

საოცრება მცენარეთა სამყაროში

შეგიმჩნევიათ ოდესმე, რომ ბევრ მცენარეს სპირალური აგებულება აქვს? მაგალითად, თუ დააკვირდებით ანანასს, გარშემო მას ერთი მიმართულებით შეიძლება კიდეებეკლიანი ქერქის 8 სპირალი ჰქონდეს, საპირისპირო მიმართულებით კი — 5 ან 13 (იხილეთ სურათი 1). მზესუმზირის ყვავილედ კალათაზე შეიძლება შეამჩნიოთ 55, 89 ან კიდევ უფრო მეტი ურთიერთგადამკვეთი სპირალი. სპირალური ხვეულების ნახვა ყვავილოვან კომბოსტოზეც კი შეგიძლიათ. როდესაც მცენარეებზე ასეთი სპირალური ფორმების შემჩნევას დაიწყებთ, ხილისა და ბოსტნეულის საყიდლად შეიძლება უფრო ხალისით გაემართოთ. რატომ აქვთ მცენარეებს სპირალური აგებულება? აქვს რაიმე მნიშვნელობა ხვეულების რაოდენობას?

როგორ იზრდება მცენარე?

მცენარეთა უმრავლესობაში ახალი ორგანოები, მაგალითად ღეროები, ფოთლები და ყვავილები, ვითარდება პატარა წერტილიდან, რომელსაც მერისტემა ეწოდება. თითოეული ახალი წანაზარდი, რომელსაც პრიმორდიუმს უწოდებენ, მერისტემული ცენტრიდან ვითარდება და იზრდება განსხვავებული მიმართულებით ისე, რომ წარმოქმნის განსაზღვრულ კუთხეს წინა წანაზარდთანa (იხილეთ სურათი 2). მცენარეთა უმეტესობაში ყოველი ახალი წანაზარდი წინასთან ქმნის ერთი და იმავე ზომის კუთხეს, რის შედეგადაც იქმნება სპირალები. რა ზომისაა ეს კუთხე?

განვიხილოთ ასეთი მაგალითი: წარმოიდგინეთ, რომ ცდილობთ, შექმნათ მცენარე, რომლის წანაზარდებიც ერთი წერტილიდან გამოვა და ირგვლივ ისე იქნება განლაგებული, რომ მათ შორის სივრცე არ დარჩება. დავუშვათ, იმ კუთხის ზომა, რომელსაც თითოეული ახალი პრიმორდიუმი წინა წანაზარდთან ქმნის, წრეწირის 2/5–ია. ასეთ შემთხვევაში, ყოველი მეხუთე პრიმორდიუმი იმავე ადგილიდან და იმავე მიმართულებით დაიწყებდა ზრდას, რაც პრობლემას შეგიქმნიდათ. განვითარდებოდა მწკრივები, რომელთა შორისაც სივრცე დარჩებოდა (იხილეთ სურათი 3). წრეწირის ნებისმიერი მარტივი წილადის შემთხვევაში წარმოიქმნება ასეთი მწკრივები და სივრცე მთლიანად არ ივსება. წანაზარდების იდეალური წყობა იქმნება მხოლოდ „ოქროს კვეთის“ („ოქროს შეფარდების“) შემთხვევაში, როცა კუთხის ზომა დაახლოებით 137, 5 გრადუსია (იხილეთ სურათი 5). რატომ არის ეს კუთხე ასე განსაკუთრებული?

„ოქროს კვეთა“ იდეალურია, რადგან მას ზუსტად არ შეეფარდება წრეწირის არც ერთი მარტივი წილადი. წრეწირის 5/8 ახლოს არის მასთან, 8/13 უფრო ახლოს, 13/21 კიდევ უფრო ახლოს, მაგრამ არანაირი წილადი არ შეესაბამება ზუსტად წრეწირის „ოქროს შეფარდებას“. ამგვარად, როდესაც მერისტემიდან ახალი წანაზარდი წინასთან შეფარდებით ამ მუდმივი კუთხით ვითარდება, შეუძლებელია, რომ ოდესმე ორი წანაზარდი ერთი და იმავე მიმართულებით განვითარდეს (იხილეთ სურათი 4). შედეგად კი, წანაზარდები ვითარდება სპირალის ფორმით და არა მწკრივებად.

აღსანიშნავია, რომ ცენტრალური წერტილიდან განვითარებული პრიმორდიუმის კომპიუტერული იმიტაცია თვალისთვის შესამჩნევ სპირალებს მხოლოდ იმ შემთხვევაში ქმნის, როცა ახალ წანაზარდებს შორის კუთხის ზომა უდიდესი სიზუსტით არის დაცული. გრადუსის მეათედით ცვლილებაც კი საკმარისია იმისათვის, რომ ეფექტი ვერ იქნეს მიღწეული (იხილეთ სურათი 5).

რამდენი ფურცელი აქვს ყვავილს?

საინტერესოა, რომ სპირალების რაოდენობა, რომლებიც იქმნება „ოქროს კვეთის“ საფუძველზე, ჩვეულებრივ, ემთხვევა ფიბონაჩის რიცხვებით ცნობილ მწკრივს. ეს მწკრივი პირველად ჩამოაყალიბა მე–13 საუკუნეში მოღვაწე იტალიელმა მათემატიკოსმა, რომელიც ლეონარდო ფიბონაჩის სახელით არის ცნობილი. ამ პროგრესიაში 1–ის შემდეგ ყოველი მომდევნო წევრი წინა ორი წევრის ჯამს უდრის — 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55 და ასე შემდეგ.

სპირალური აგებულების მქონე მრავალი მცენარის ყვავილთა ფურცლების რაოდენობა ხშირად ფიბონაჩის რიცხვებს შეესაბამება. როგორც ზოგი მეცნიერი ამბობს, ჩვეულებრივ, ბაიას 5 ფურცელი აქვს, „Sanguinaria canadensis“–ს — 8, თავყვითელას — 13, ასტრას — 21, მინდვრის ზიზილას — 34, ხოლო ველურ ასტრას — 55 ან 89 (იხილეთ სურათი 6). ფიბონაჩის რიცხვები ხშირად სხვადასხვა ხილსა და ბოსტნეულში გვხვდება. მაგალითად, ბანანს ხუთწახნაგოვანი განივი კვეთი აქვს.

„მან ყველაფერი მშვენივრად შექმნა“

უკვე დიდი ხანია, რაც მხატვრები თუ მოქანდაკეები მიიჩნევენ, რომ უდიდესი სილამაზე, რომლის აღქმაც ადამიანის თვალს შეუძლია, ოქროს კვეთაშია. რით უნდა ავხსნათ ის, რომ მრავალ მცენარეში ყოველი ახალი წანაზარდი სწორედ ამ გასაოცარი კუთხით ვითარდება? მრავალი ადამიანი იმ დასკვნამდე მიდის, რომ ეს შემოქმედის არსებობის დამადასტურებელი კიდევ ერთი მაგალითია.

ბუნების საოცრებები და ის, რომ სილამაზის აღქმის უნარი გვაქვს, ერთ რამეზე მეტყველებს — შემოქმედს ჩვენი ბედნიერება სურს. შემოქმედის შესახებ ბიბლიაში ნათქვამია: „მან ყველაფერი მშვენივრად შექმნა თავის დროზე“ (ეკლესიასტე 3:11).

[სქოლიოები]

[დიაგრამები 24, 25 გვერდებზე]

1

(იხილეთ პუბლიკაცია)

2

(იხილეთ პუბლიკაცია)

3

(იხილეთ პუბლიკაცია)

4

(იხილეთ პუბლიკაცია)

5

(იხილეთ პუბლიკაცია)

6

(იხილეთ პუბლიკაცია)

[სურათი 24 გვერდზე]

მერისტემა (გადიდებული სურათი).

[საავტორო უფლება]

R. Rutishauser, University of Zurich, Switzerland

[სურათის საავტორო უფლება 25 გვერდზე]

White flower: Thomas G. Barnes @ USDA-NRCS PLANTS Database

ახალგაზრდების შეკითხვები

როგორ ავუხსნა სხვებს, რატომ მწამს შემოქმედების?

„კლასში ევოლუციაზე დაიწყეს მსჯელობა. გამოთქმული აზრები სრულიად ეწინააღმდეგებოდა იმას, რაც ნასწავლი მქონდა. ისე დაბეჯითებით ლაპარაკობდნენ, რომ, ცოტა არ იყოს, ავღელდი“ (რაინი, 18 წლის).

„როცა 12 წლის ვიყავი, ჩემი მასწავლებელი თავგამოდებული ევოლუციონისტი იყო. მას მანქანაზე ევოლუციის სიმბოლოც კი ჰქონდა. ამის გამო გაბედულად ვერ ვლაპარაკობდი, რომ შემოქმედების მჯეროდა“ (ტაილერი, 19 წლის).

„შიშის გრძნობა დამეუფლა, როდესაც სოციოლოგიის მასწავლებელმა გვითხრა, რომ შემდეგ გაკვეთილზე ევოლუციაზე ვისაუბრებდით. ვიცოდი, რომ კლასის წინაშე მომიწევდა ჩემი პოზიციის დაცვა“ (რაკელი, 14 წლის).

შეიძლება რაინის, ტაილერისა და რაკელის მსგავსად, შენც ღელავ, როდესაც კლასში ევოლუციაზე მსჯელობენ. შენ გწამს, რომ ღმერთმა „შექმნა ყველაფერი“ (გამოცხადება 4:11). შენ ხედავ იმის დამადასტურებელ ფაქტებს, რომ გარშემო ყველაფერი შემოქმედების ნაყოფია. მაგრამ სახელმძღვანელოში წერია და მასწავლებელიც ამბობს, რომ ევოლუციის შედეგად განვვითარდით. შეიძლება ფიქრობ: «როგორ უნდა ვეკამათო „სპეციალისტებს“?» „რას იტყვიან კლასელები, თუ ღვთის შესახებ დავიწყებ საუბარს?“

თუ მსგავსი კითხვები გაწუხებს, ნამდვილად არ გაქვს აღელვების მიზეზი! შენ არა ხარ ერთადერთი, ვისაც შემოქმედების სწამს. ფაქტია, რომ მრავალი მასწავლებელი და მეცნიერი არ აღიარებს ევოლუციურ მოძღვრებას. სახელმძღვანელოებში დაბეჭდილი მასალის მიუხედავად, ამერიკის შეერთებულ შტატებში ყოველი 5–დან 4 მოსწავლეს სწამს, რომ შემოქმედი არსებობს.

და მაინც, შეიძლება იფიქრო: „რას ვიტყვი, თუ ჩემი შეხედულების დაცვა მომიწევს?“ დარწმუნებული იყავი, რომ შეძლებ საკუთარი პოზიციის დაცვას იმ შემთხვევაშიც კი, თუ ბუნებით გაბედული არა ხარ. თუმცა საჭიროა წინასწარ მომზადება.

დარწმუნდი შენი რწმენის საფუძვლიანობაში!

ქრისტიანულ ოჯახში თუ აღიზარდე, შემოქმედების შეიძლება იმიტომ გწამს, რომ ბავშვობიდან ასე გასწავლიდნენ. მაგრამ წლების მატებასთან ერთად, ღმერთს თაყვანი „გააზრებულად“ უნდა სცე, ანუ კარგად უნდა გესმოდეს, რაზეა დაფუძნებული შენი რწმენა (რომაელები 12:1). პირველ საუკუნეში პავლე მოციქული მოუწოდებდა ქრისტიანებს, რომ ‘ყველაფერი შეემოწმებინათ’ (1 თესალონიკელები 5:21). როგორ შეგიძლია დარწმუნდე შემოქმედებასთან დაკავშირებით შენი რწმენის საფუძვლიანობაში?

თავდაპირველად, განვიხილოთ, რა დაწერა პავლე მოციქულმა ღვთის შესახებ: „მისი უხილავი თვისებები — მარადიული ძლიერება და ღვთაებრიობა — ნათლად ჩანს ქვეყნიერების შექმნიდან, რადგან ყოველივე ეს შექმნილის მეშვეობით შეიცნობა“ (რომაელები 1:20). ამ სიტყვების გათვალისწინებით, დაფიქრდი ადამიანის სხეულზე, დედამიწაზე, უკიდეგანო სამყაროსა და ოკეანეებზე; ასევე მწერებზე, მცენარეებზე, ცხოველებზე — ერთი სიტყვით, იმაზე, რაც შენ უფრო მეტად გაინტერესებს. შემდეგ კი საკუთარ თავს ჰკითხე: რატომ მჯერა, რომ შემოქმედი არსებობს?

ამ კითხვაზე პასუხის გასაცემად 14 წლის სემს მაგალითად მოჰყავს ადამიანის სხეული და ამბობს: „ის საოცრად რთულია. მისი ყველა ნაწილი ჰარმონიულად ერწყმის ერთმანეთს. შეუძლებელია, რომ ადამიანის სხეული ევოლუციის შედეგად განვითარებულიყო!“ 16 წლის ჰოლიც მსგავს აზრს გამოთქვამს: „მას შემდეგ, რაც დიაბეტის დიაგნოზი დამისვეს, ბევრი რამ გავიგე იმის შესახებ, თუ როგორ ფუნქციონირებს ორგანიზმი. მაგალითად, გასაოცარია, თუ რაოდენ მნიშვნელოვან როლს ასრულებს პანკრეასი, პატარა კუჭქვეშა ჯირკვალი, სისხლისა და სხვა ორგანოების ფუნქციონირებაში“.

ზოგი ახალგაზრდა ამ საკითხს სხვა კუთხით განიხილავს. 19 წლის ჯერედი ამბობს: „პირადად მე შემოქმედის არსებობაში ყველაზე მეტად ის მარწმუნებს, რომ ჩვენ გვაქვს სულიერი მოთხოვნილება, სილამაზის აღქმის უნარი და სწავლის სურვილი. ევოლუციის თანახმად, წესით ეს ყოველივე გადარჩენისთვის აუცილებელი უნდა იყოს, მაგრამ სინამდვილეში ასე არ არის. ჩვენს არსებობას აქვს ერთადერთი ლოგიკური ახსნა: დედამიწაზე დაგვასახლა მან, ვისაც სურდა, სიცოცხლით დავმტკბარიყავით“. დასაწყისში მოხსენიებული ტაილერი მსგავს დასკვნას აკეთებს: „როცა ვფიქრობ მცენარეების სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვან როლზე და მათ საოცრად რთულ აგებულებაზე, ვრწმუნდები, რომ შემოქმედი არსებობს“.

შემოქმედების შესახებ უფრო თავისუფლად ისაუბრებ, თუ გულდასმით გამოიკვლევ ამ საკითხს და ნამდვილად იქნები მასში დარწმუნებული. ამიტომ სემის, ჰოლის, ჯერედისა და ტაილერის მსგავსად, დრო გამოყავი ღვთის შემოქმედებაზე დასაფიქრებლად. შემდეგ „ყური დაუგდე“, რას „გეუბნება“ მისი საოცარი საქმეები. უეჭველია, პავლე მოციქულის მსგავსად, შენც მიხვალ იმ დასკვნამდე, რომ „შექმნილის მეშვეობით“ მხოლოდ ის კი არ შეგვიძლია დავინახოთ, რომ ღმერთი არსებობს, არამედ მისი თვისებებიცa.

გამოიკვლიე, რას ამბობს ბიბლია სინამდვილეში

ღვთის შემოქმედებაზე დაფიქრების გარდა, აუცილებელია იცოდე, სინამდვილეში რას ასწავლის ბიბლია შემოქმედების შესახებ. არ ღირს ისეთ საკითხებზე კამათი, რაზეც ბიბლია პირდაპირ არაფერს ამბობს. განვიხილოთ რამდენიმე მაგალითი.

◼ ჩემს სახელმძღვანელოში წერია, რომ დედამიწა და მზის სისტემა მილიარდობით წელია, რაც არსებობს. ბიბლია არაფერს ამბობს დედამიწისა და მზის სისტემის ასაკზე. სინამდვილეში, ბიბლია არ გამორიცხავს იმ აზრს, რომ სამყარო, მათ შორის ჩვენი პლანეტა, პირველი შემოქმედებითი „დღის“ დაწყებამდე მილიარდობით წლის მანძილზე არსებობდა (დაბადება 1:1, 2).

◼ ჩემი მასწავლებელი ამბობს, რომ დედამიწა ექვს დღეში ვერ შეიქმნებოდა. ბიბლია არ ამბობს, რომ თითოეული შემოქმედებითი „დღე“ პირდაპირი გაგებით 24–საათიან პერიოდს მოიცავდა. მეტი ინფორმაციისთვის იხილე ამ ჟურნალის მე-18—20 გვერდები.

◼ კლასში განიხილეს იმის რამდენიმე მაგალითი, თუ თანდათანობით როგორ განვითარდნენ ცხოველები და ადამიანები. ბიბლია ამბობს, რომ ღმერთმა ცოცხალი არსებები შექმნა „მათი გვარისდა მიხედვით“ (დაბადება 1:20, 21). ის არ უჭერს მხარს იმ მოსაზრებას, რომ სიცოცხლე უსიცოცხლო მატერიისგან წარმოიშვა ან ღმერთმა ევოლუციის პროცესი ერთი უჯრედიდან დაიწყო. თითოეულ „გვარს“ აქვს ნაირსახეობის პოტენციალი. ასე რომ, ბიბლია არ გამორიცხავს თითოეული „გვარის“ შიგნით ცვლილებების მოხდენის შესაძლებლობას.

დარწმუნებული იყავი შენს მრწამსში!

არანაირი მიზეზი არა გაქვს, შეგრცხვეს იმის, რომ შემოქმედების გწამს. თუ გავითვალისწინებთ ფაქტებს, გონივრულია — და მეცნიერულადაც გამართლებულია — გვჯეროდეს, რომ ჩვენ ვართ შემოქმედების ნაყოფი. სინამდვილეში, იმის დაჯერებას უფრო დიდი რწმენა სჭირდება, რომ ევოლუციის შედეგად განვვითარდით და სასწაულები სასწაულთმოქმედის გარეშე მოხდა. „გამოიღვიძეთ!“–ის ამ ნომერში დაბეჭდილი სტატიების წაკითხვა უეჭველად დაგარწმუნებს შემოქმედების რწმენის საფუძვლიანობაში. თუ თავად გამოიკვლევ გულდასმით ამ საკითხს, უფრო გაბედულად შეძლებ შენი შეხედულებების დაცვას კლასის წინაშე.

სწორედ ამაში დარწმუნდა რაკელი, რომელიც ზემოთ მოვიხსენიეთ. ის ამბობს: «რამდენიმე დღეში მივხვდი, რომ არ უნდა გავჩუმებულიყავი და ჩემი მრწამსი უნდა დამეცვა. ჩემს მასწავლებელს მივეცი წიგნი „სიცოცხლე — როგორ წარმოიშვა ის? ევოლუციის გზით თუ შემოქმედებით?“ მასში მოვნიშნე ადგილები, რომლებზეც მისი ყურადღების გამახვილება მინდოდა. მოგვიანებით მან მითხრა, რომ წიგნის წაკითხვის შემდეგ ახლებურად შეხედა ევოლუციის თეორიას და მომავალში გაკვეთილების დროს მხედველობაში მიიღებდა წაკითხულ მასალას».

სხვა სტატიების ნახვა რუბრიკიდან „ახალგაზრდების შეკითხვები“ შეგიძლია შემდეგ ვებ–გვერდზე: www.watchtower.org/ype

დაფიქრდი:

◼ როგორ შეგიძლია ახსნა სკოლაში, რატომ გწამს შემოქმედების?

◼ როგორ შეგიძლია მადლიერება გამოხატო ყოველივეს შემოქმედის მიმართ? (საქმეები 17:26, 27).

[სქოლიოები]

[ჩარჩო 27 გვერდზე]

„ფაქტები მრავლად გვაქვს“

„რას ეტყოდით ახალგაზრდას, რომელიც შემოქმედის რწმენით აღიზარდა, მაგრამ სკოლაში ევოლუციის თეორიას ასწავლიან“? ეს კითხვა დაუსვეს ერთ მიკრობიოლოგს, რომელიც იეჰოვას მოწმეა. აი მისი პასუხი: «გამოიყენე ეს შესაძლებლობა იმაში დასარწმუნებლად, რომ ღმერთი არსებობს — არა იმიტომ, რომ მშობლებმა გასწავლეს ასე, არამედ თავად იკვლევ და მიდიხარ ამ დასკვნამდე. ზოგჯერ, როდესაც მასწავლებლებს სთხოვენ, „დაამტკიცონ“ ევოლუციის თეორია, ისინი ვერ ახერხებენ ამას და ხედავენ, რომ ამ თეორიის მხოლოდ იმიტომ სჯერათ, რომ ასე ასწავლეს. მსგავს სიტუაციაში შენც შეიძლება აღმოჩნდე. ამიტომ ღირს, პირადად დარწმუნდე, რომ ღმერთი ნამდვილად არსებობს. შემოქმედების დამადასტურებელი ფაქტები მრავლად გვაქვს. მათი მოძებნა რთული არ არის».

[ჩარჩო⁄სურათი 28 გვერდზე]

შენ რატომ გწამს?

ჩამოწერე სამი არგუმენტი, რაც პირადად შენ გარწმუნებს იმაში, რომ შემოქმედი არსებობს:

1. ․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․

2. ․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․

3. ․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․

აქვს მნიშვნელობა, თუ რა გწამთ?

როგორ ფიქრობთ, აქვს სიცოცხლეს აზრი? ევოლუციის თეორია ჭეშმარიტება რომ ყოფილიყო, გამართლებული იქნებოდა ჟურნალ „საიენტიფიკ ამერიკენში“ აღნიშნული სიტყვები: „ევოლუციის თანამედროვე გაგება გულისხმობს . . . რომ სიცოცხლის აზრი, საბოლოოდ, არარსებობაა“.

ვიმსჯელოთ, თუ რა იგულისხმება ამ ციტატაში. აღნიშნული სიტყვების თანახმად, სიცოცხლის აზრი მხოლოდ ის იქნებოდა, რომ სიკეთე გაგვეკეთებინა და მომავალი თაობისთვის მემკვიდრეობით გადაგვეცა საკუთარი თვისებები. სიკვდილისას კი სამუდამოდ შევწყვეტდით არსებობას. ჩვენი ტვინი, რომელსაც აქვს განსჯის, მსჯელობისა და სიცოცხლის აზრზე ფიქრის უნარი, „ბუნების შეცდომა“ იქნებოდა.

ზემოხსენებული ციტატა მხოლოდ ამას არ გულისხმობს. მრავალი, ვისაც ევოლუციის სჯერა, ამტკიცებს, რომ ან არ არსებობს ღმერთი, ან არ ერევა ადამიანების ცხოვრებაში. ასეთ შემთხვევაში ჩვენი მომავალი დამოკიდებული იქნებოდა პოლიტიკოსებზე, მეცნიერებსა და რელიგიურ წინამძღოლებზე. შედეგად, როგორც წარსული ცხადყოფს, საზოგადოების ძირგამომთხრელი ქაოსი, კონფლიქტები და კორუფცია კვლავ იარსებებდა. ევოლუციის თეორია მართალი რომ ყოფილიყო, გამართლებული იქნებოდა შემდეგი დევიზით ცხოვრება: „ვჭამოთ და ვსვათ, რადგან ხვალ დავიხოცებით“ (1 კორინთელები 15:32).

არ იფიქროთ, რომ იეჰოვას მოწმეები იზიარებენ ზემოთ მოხსენიებულ შეხედულებებს. იეჰოვას მოწმეებს არც ევოლუციის თეორიის სწამთ, რაზეც ეს შეხედულებებია დაფუძნებული. მათ სჯერათ, რომ ჭეშმარიტება ის არის, რასაც ბიბლია ამბობს (იოანე 17:17). ამიტომ სიცოცხლის წარმოშობასთან დაკავშირებით ისინი ეთანხმებიან მის სიტყვებს: „[ღმერთო] შენთან არის სიცოცხლის წყარო“ (ფსალმუნები 36:9). ამ სიტყვებში ბევრი რამ არის ნაგულისხმები.

სიცოცხლეს აქვს აზრი. ჩვენს შემოქმედს აქვს სიყვარულით აღსავსე განზრახვა ყველასთვის, ვინც მისი ნების თანახმად არჩევს ცხოვრებას (ეკლესიასტე 12:13). ის გვპირდება ქაოსისგან, კონფლიქტებისგან და კორუფციისგან თავისუფალ ქვეყნიერებაში ცხოვრებას, სადაც სიკვდილიც კი აღარ იარსებებს (ესაია 2:4; 25:6—8). მთელ მსოფლიოში მილიონობით იეჰოვას მოწმე დაადასტურებს, რომ სიცოცხლეს ყველაზე მეტად მაშინ აქვს აზრი, როცა ვეცნობით ღმერთს და მის ნებას ვასრულებთ! (იოანე 17:3).

ნამდვილად აქვს მნიშვნელობა იმას, თუ რა გწამთ! ეს გავლენას მოახდენს თქვენს როგორც დღევანდელ, ისე მომავალ ბედნიერებაზე. არჩევანი თქვენს ხელშია! რას მიანიჭებთ უპირატესობას: თეორიას, რომელსაც არ შეუძლია შემოქმედების დამადასტურებელი ფაქტების გაბათილება თუ ბიბლიას, რომლის თანახმადაც დედამიწას და მასზე არსებულ სიცოცხლეს დასაბამი მისცა ‘ყოველივეს შემოქმედმა’, იეჰოვა ღმერთმა? (გამოცხადება 4:11).