[ჩარჩო 23 გვერდზე]

ჯანსაღი ოჯახებისთვის დამახასიათებელი თვისებები

რამდენიმე წლის წინათ ერთ-ერთმა პედაგოგმა და სპეციალისტმა ოჯახების საკითხში ჩაატარა ფართო გამოკითხვა, რომლის დროსაც 500-ზე მეტ პროფესიონალს, რომლებიც რჩევებს აძლევენ ოჯახებს, სთხოვეს გამოეთქვათ თავიანთი აზრი „ჯანსაღი“ ოჯახებისთვის დამახასიათებელი თვისებების შესახებ. საინტერესოა, რომ ყველაზე ხშირად იხსენიებდნენ იმ თვისებებს, რომლებსაც ბიბლიამ დიდი ხნის წინათ გაუკეთა რეკომენდაცია.

სია იწყებოდა ურთიერთობის კარგი ჩვევებით, რომლებშიც შედიოდა აზრთა სხვაობის შეთავსების ეფექტური მეთოდები. ჯანსაღ ოჯახებში ჩვეულებრივ მოქმედებად ჩაითვალა ის, რომ „არავინ მიდის დასაწოლად სხვაზე გაბრაზებული“, — შენიშნა გამოკითხვის ავტორმა⁶. მაგრამ 1900-ზე მეტი წლის წინ ბიბლია ურჩევდა: „განრისხდით, ოღონდ ნუ შესცოდავთ: მზე ნუ ჩავა თქვენს რისხვაზე“ (ეფესელთა 4:26). ბიბლიურ დროში დღის ათვლა მზის ჩასვლით იწყებოდა. ასე რომ, დიდი ხნით ადრე, სანამ თანამედროვე სპეციალისტები გამოიკვლევდნენ ოჯახებს, ბიბლია იძლეოდა ბრძნულ რჩევას: დაუყოვნებლივ მოაგვარეთ განხეთქილებების გამომწვევი საკითხები — სანამ დღე დამთავრდებოდეს და მომდევნო დაიწყებოდეს.

ავტორმა აღმოაჩინა, რომ ჯანსაღი ოჯახები „არ იწყებენ აფეთქების პოტენციურად გამომწვევ საკითხებზე საუბარს, როცა სახლიდან გადიან ან დასაძინებლად მიდიან“. „გამუდმებით მესმოდა ფრაზა ‘შესაფერის დროს’“⁷. ასეთი ოჯახები თავისდა უნებურად ეხმაურებიან ბიბლიურ იგავს, რომელიც 2700-ზე მეტი წლის წინ დაიწერა: „მოსწრებული სიტყვა მოვერცხლილი ოქროს ვაშლებია“ (იგავნი 15:23; 25:11). ამ შედარებაში, შესაძლოა, ნაგულისხმევია ჩუქურთმიან ვერცხლის ლანგრებზე დადებული ვაშლების ფორმის ოქროს ორნამენტები — ბიბლიურ დროში ეს ძვირფასი და მშვენიერი საკუთრება იყო. ამით გადმოცემულია სათანადო დროს წარმოთქმული სიტყვების სილამაზე და ფასი. დაძაბულ ვითარებებში თავის დროზე წარმოთქმული დროული სიტყვები ძვირფასია (იგავნი 10:19).

პრაქტიკული ხელმძღვანელობა ქორწინებისთვის

„გაეროს ქრონიკა“ იტყობინება, რომ ოჯახი „არის კაცობრიობის ორგანიზაციის უძველესი და უმთავრესი ერთეული; ყველაზე გადამწყვეტი კავშირი თაობებს შორის“. მაგრამ ეს „გადამწყვეტი კავშირი“ შემაშფოთებელი ტემპით ირღვევა. „ქრონიკა“ შენიშნავს: „დღევანდელ მსოფლიოში მრავალი ოჯახი ხვდება საშინელ პრობლემებს, რომლებიც ემუქრება მათი ფუნქციონირების უნარს და თვით გადარჩენას“². რა რჩევას იძლევა ბიბლია ოჯახის გადასარჩენად?

პირველყოვლისა, ბიბლიაში მრავალი რამ არის ნათქვამი, თუ ქმრები და ცოლები როგორ უნდა მოეპყრონ ერთმანეთს. მაგალითად, ქმრებთან დაკავშირებით მასში ნათქვამია: „ისე უნდა უყვარდეთ მამაკაცებს თავიანთი ცოლები, როგორც საკუთარი სხეულები. ვისაც თავისი ცოლი უყვარს, მას საკუთარი თავი უყვარს. ვინაიდან არავის არასოდეს მოსძულებია თავისი ხორცი, არამედ კვებავს და უვლის მას“ (ეფესელთა 5:28, 29). ცოლს ბიბლია ურჩევს, „ღრმა პატივისცემა ჰქონდეს ქმრისადმი“ (ეფესელთა 5:33, აქ).

ყურადღება მიაქციეთ, თუ რას ნიშნავს ასეთი ბიბლიური რჩევის გამოყენება. ქმარი, რომელსაც ‘საკუთარი სხეულივით’ უყვარს ცოლი, არ სძულს და არ არის მის მიმართ სასტიკი. ის არ სცემს მას და არც სიტყვიერ და ემოციურ შეურაცხყოფას აყენებს. პირიქით, ის მიაგებს მას ისეთივე პატივსა და ყურადღებას, როგორც საკუთარ თავს (1 პეტრე 3:7). ამიტომ მისი ცოლი ქორწინებაში თავს უსაფრთხოდ გრძნობს და გრძნობს, რომ ის უყვართ ოჯახში. ის ამგვარად თავის შვილებს კარგ მაგალითს აძლევს იმასთან დაკავშირებით, თუ როგორ უნდა მოეპყრონ ქალებს. მეორე მხრივ, ცოლი, რომელსაც აქვს „ღრმა პატივისცემა“ ქმრისადმი, არ შეურაცხყოფს მის ღირსებას გამუდმებული კრიტიკით ან დამცირებით. რადგანაც ცოლი პატივს სცემს მას, ქმარი გრძნობს, რომ მას ენდობიან, აფასებენ და აღიარებენ.

პრაქტიკულია თუ არა ასეთი რჩევა თანამედროვე მსოფლიოში? საინტერესოა ის ფაქტი, რომ დღეს ისინი, ვინც თავისი სპეციალობით ოჯახებს იკვლევენ ამავე დასკვნამდე მივიდნენ. ოჯახებისთვის რჩევათა პროგრამის ადმინისტრატორმა შენიშნა: „ჩემთვის ცნობილი ჯანსაღი ოჯახები ისინი არიან, რომლებშიც დედასა და მამას აქვთ მტკიცე, მოსიყვარულე კავშირი ურთიერთ შორის. . . ეს ძლიერი, მეტად მნიშვნელოვანი კავშირი, როგორც ჩანს, უსაფრთხოების გრძნობას უნერგავს ბავშვებს“³.

წლების მანძილზე ოჯახებისთვის ბიბლიის რჩევა ქორწინებასთან დაკავშირებით უფრო საიმედო აღმოჩნდა, ვიდრე კეთილმოსურნე მრჩევლების უთვალავი რჩევა-დარიგება. ბოლოსდაბოლოს, დიდი ხანი არაა, რაც მრავალი ექსპერტი ემხრობოდა გაყრას, როგორც სწრაფ და იოლ საშუალებას უსიამოვნო ქორწინებიდან თავდასაღწევად. დღეს მრავალი მათგანი მოუწოდებს ადამიანებს გაახანგრძლივონ თავიანთი ქორწინება, თუ, საერთოდ, ეს შესაძლებელია. მაგრამ ეს ცვლილება მხოლოდ იმის შემდეგ მოხდა, როცა უკვე დიდი ზარალი იქნა მიყენებული.

ამის საპირისპიროდ, ბიბლია იძლევა სანდო, გაწონასწორებულ რჩევას ქორწინების საკითხთან დაკავშირებით. მასში აღიარებულია, რომ ზოგ უკიდურეს მდგომარეობაში გაყრა დასაშვებია (მათე 19:9). ამავე დროს, ის განსჯის გაყრას, რომელიც არასერიოზული მიზეზების გამო ხდება (მალაქია 2:14-16). ის აგრეთვე განსჯის ცოლქმრულ ღალატს (ებრაელთა 13:4). ის ამბობს, რომ ქორწინებაში შედის ვალდებულება: „ამიტომაც მიატოვებს კაცი დედ-მამას და მიეწებება თავის დედაკაცს, რათა ერთხორცად იქცნენ“a (დაბადება 2:24; მათე 19:5, 6).

ბიბლიის რჩევა-დარიგებები ქორწინებასთან დაკავშირებით ისევე დამაკმაყოფილებელია დღეს, როგორც იმ დროს, როცა ბიბლია დაიწერა. როცა მეუღლეები ერთმანეთს სიყვარულითა და პატივისცემით ეპყრობიან და ქორწინებას განიხილავენ როგორც განსაკუთრებულ კავშირს, უფრო მეტი შესაძლებლობაა, რომ ქორწინება გადარჩება — და მასთან ერთად ოჯახიც.

პრაქტიკული ხელმძღვანელობა მშობლებისთვის

რამდენიმე ათწლეულის წინ მრავალი მშობელი, ბავშვების აღზრდასთან დაკავშირებული „სიახლეების შემომღები იდეებით“ წახალისებული, ფიქრობდა, რომ „აკრძალვა აკრძალულია“⁸. ისინი შიშობდნენ, რომ შეზღუდვების დადება ბავშვებს ტრავმასა და გულგატეხილობას მიაყენებდა. კეთილმოსურნე მრჩევლები ბავშვების აღზრდასთან დაკავშირებულ საკითხებში დაჟინებით მოითხოვდნენ მშობლებისგან, მორიდებოდნენ ყოველივეს, ბავშვებისთვის რბილი შეგონების მიცემის გარდა. მაგრამ ახლა მრავალი ასეთი სპეციალისტი ხელახლა განიხილავს დასჯის როლს, შეწუხებული მშობლები კი ეძებენ უფრო ნათელ გაგებას ამ საკითხთან დაკავშირებით.

ბიბლია კი ყოველთვის იძლეოდა ნათელ, გონივრულ რჩევა-დარიგებას ბავშვების აღზრდასთან დაკავშირებით. დაახლოებით 2000 წლის წინათ მასში ითქვა: „მამებო, ნუ გააღიზიანებთ თქვენს შვილებს, არამედ აღზარდეთ ისინი უფლის მოძღვრებითა და დარიგებით“ (ეფესელთა 6:4). ბერძნული არსებითი სახელი, რომელიც ითარგმნა სიტყვით ‘დარიგება’, ნიშნავს „აღზრდას, მომზადებას ან სწავლებას“⁹. ბიბლია ამბობს, რომ ასეთი დარიგება ანუ სწავლება ცხადყოფს მშობლიურ სიყვარულს (იგავნი 13:24). ბავშვები ვითარდებიან ნათელი ზნეობრივი ხელმძღვანელობით და მათ უყალიბდებათ კარგისა და ცუდის გარჩევის უნარი. აღზრდა უჩვენებს მათ, რომ მათი მშობლები ზრუნავენ მათზე და იმაზე, თუ როგორ პიროვნებებად ყალიბდებიან.

მაგრამ მშობლის ძალაუფლება — „შეგონების კვერთხი“ — ბოროტად არასოდეს უნდა იქნეს გამოყენებულიb (იგავნი 22:15; 29:15). ბიბლია აფრთხილებს მშობლებს: „ნუ განარისხებთ [„გარდამეტებულად ნუ მისცემთ შენიშვნებს“, „ფილიპსის“ თარგმანი] თქვენს შვილებს, რათა არ დაეცნენ სულით“ (კოლასელთა 3:21, სსგ). მასში ისიც არის აღიარებული, რომ ფიზიკური დასჯა, ჩვეულებრივ, არ არის ყველაზე ეფექტური სწავლების მეთოდი. იგავნის 17:10 ამბობს: „გონიერზე დატუქსვა უფრო სჭრის, ვიდრე უმეცარზე ასი დარტყმა“. გარდა ამისა, ბიბლია რეკომენდაციას უწევს გამაფრთხილებელი ზომების მქონე შეგონებას. მეორე რჯულის 11:19-ში მშობლებს მოუწოდებენ, გამოიყენონ თავისუფალი დრო, რათა ჩაუნერგონ თავიანთ შვილებს ზნეობრივი ფასეულობები (იხილე ასევე მეორე რჯული 6:6, 7).

ბიბლიაში მოცემული ყველა დროისთვის გამოსადეგი რჩევა-დარიგება, რომელიც მშობლებს მიეცათ, ნათელია. შვილებს სჭირდებათ გამუდმებული და მოსიყვარულე აღზრდა. პრაქტიკული გამოცდილება ცხადყოფს, რომ ასეთი რჩევა მართლაც მოქმედიაc.