წერა-კითხვის მცოდნე ხალხი

ბიბლიიდან ჩანს, რომ ისრაელი წერა-კითხვის უცოდინარი ხალხი არ ყოფილა (რიცხვები 5:23; იესო ნავეს ძე 24:26; ესაია 10:19). მაგრამ კრიტიკოსები არ ეთანხმებიან ამას და ამტკიცებენ, რომ ბიბლიურ ისტორიას, ძირითადად, საფუძვლად უდევს ნაკლებად სანდო ზეპირი გადმოცემები. ეს მოსაზრება გაბათილდა 2005 წელს, როცა არქეოლოგებმა თელ ცაიტის (მდებარეობს იერუსალიმსა და ხმელთაშუა ზღვისპირეთს შორის) გათხრების დროს აღმოაჩინეს არქაული ანბანი, შესაძლოა უძველესი ებრაული ანბანი [6], რომელიც ქვის ნატეხზე იყო ამოტვიფრული.

ზოგი არქეოლოგის აზრით, ძვ. წ. X საუკუნით დათარიღებული ქვის ეს ნატეხი მიუთითებს იმაზე, რომ იმ დროს ისრაელში ხდებოდა „გადამწერთა მომზადება“, „ჰქონდათ მაღალი დონის კულტურა“ და „ბიუროკრატიაც სწრაფად ვითარდებოდა“. როგორც ეს აღმოჩენა ადასტურებს, ჯერ კიდევ ძვ. წ. X საუკუნეში ისრაელები წერა-კითხვის მცოდნეები იყვნენ და არ გაუჭირდებოდათ საკუთარი ისტორიის დაწერა.

6: AP Photo/Keith Srakocic;